شگفتی آب

اگر در يك روز باراني ، مهمان طبيعت سرسبز و زيبا شويم ، دانه هاي طراوت بخش باران را مي بينيم كه دست نوازش بر پيكر طبيعت مي كشند. باران ، اين موهبت الهي ، نه تنها طبيعت كه جان آدمي را نيز زنده و شاداب مي سازد. قطرات باران گويي همچون رشته هايي زمين و آسمان را به هم پيوند مي دهند و قدرت لايزال خداوند و رحمت بي پايان او را به نمايش مي گذارند. با ريزش باران ، همه چيز بوي زندگي و حركت و نشاط مي گيرد.
جنگلهاي انبوه ، سبزه زارهاي باصفا،كشتزارهاي زيبا و گلستانهاي دل انگيز همه به بركت نزول باران ، زينت بخش زمين شده اند. حتماً متوجه شده ايد كه بحت امروز ما درباره نقش آب و باران در جهان هستي است.
*** هيچ كس ترديد ندارد كه آب مايه حيات و دوام زندگي تمام موجودات زنده است شايد توصيف ارزشها و فوايد زندگي بخش آب ، ساده به نظرآيد، اما بايد گفت كه هنوز با وجود مطالعات دقيق و تحقيقات فراوان ، برخي از شگفتي هاي آب ازجمله معماهاي حل نشده بشري است. حدود سه چهارم كره زمين را آب فرا گرفته است كه تنها بخش اندكي از آن براي انسان قابل نوشيدن است. بي گمان ، ساده ترين و مهمترين فايده آب در زندگي ، رفع تشنگي و عطش است. انسان بدون غذا مي تواند چند روزي زنده بماند ، ولي دراثر تشنگي ، زود ازپاي درمي آيد. در تاريخ زندگي پيامبر اسلام (ص ) آمده است كه ايشان وقتي كه آبي مي نوشيد، چنين مي فرمود :
سپاس خداوندي كه به رحمتش ما را از آب شيرين و گوارا سيراب و آن را به خاطر گناهانمان شور و تلخ قرار نداد.
حال ببينيم كه اين آب گوارا و نوشيدني ، چگونه در دسترس انسان و ساير موجودات زنده قرار مي گيرد. تشعشعات خورشيد ، سبب تبخير آب اقيانوسها و همچنين سطوح زمينهايي مي شود كه پوشيده از آب هستند. بخارهايي كه بدين ترتيب حاصل مي شوند ، از سطح زمين بالا مي روند و در نتيجه تراكم ، توده هاي سنگين ابر را تشكيل مي دهند. اينجاست كه بادها نقش خود را به زيبايي آغاز مي كنند. امواج باد، توده هاي غول پيكر ابر را بر دوش خود حمل مي كنند و به سوي سرزمينهاي ديگر پيش مي برند. وزش باد ، رايحه دل انگيزي را نيز ايجاد مي كند كه نزول باران را بشارت مي دهد سپس از توده هاي عظيم ابر، دانه هاي باران فرود مي آيد. قسمتي از اين باران به درياها و اقيانوسها مي ريزد ، اما بارانهايي كه به خشكي مي بارند ، سرنوشتي ديگر دارند.
*** قسمتي از آنها را نباتات جذب مي كنند قسمتي ديگر از باران ، آرام و ملايم بر زمين مي نشيند و آهسته در خاك نفوذ مي كند. قشر بيروني پوسته زمين از دو طبقه كاملاً مختلف تشكيل يافته است. طبقه نفوذپذير و طبقه نفوذناپذير. اگر تمام قشر زمين نفوذپذير بود ، آبهاي باران فوراً در اعماق زمين فرو مي رفتند دراين صورت بلافاصله حتي بعد از يك باران تند ، همه جا خشك مي شد اما خداوند قسمتي از پوسته زمين را نفوذ ناپذير قرار داده تا آبها در آن نقطه مهار شوند و ذخيره گردند و بعداً ازطريق چشمه ها ، قناتها و چاهها مورد استفاده قرار گيرند. اين آب گوارايي كه ما امروز از چاه عميق بيرون مي كشيم و با نوشيدن آن جان تازه پيدا مي كنيم ، ممكن است از قطرات باراني باشد كه سالها قبل در اعماق زمين براي امروز ذخيره شده است ، بي آنكه فاسد شود.
*** نكته قابل توجه در تبخير آب اقيانوسها و درياها ، اين است كه املاح محلول در آب كه باعت شوري و تلخي آن مي شوند ، بخار نشده و به بالا صعود نمي كنند. اگر املاح محلول در آب نيز تبخير مي شدند و به آسمان مي رفتند، ابرهايي شور و تلخ را تشكيل داده و قطره هاي باران درست همانند آب درياها، شور و تلخ فرو مي شدند اما آب باران، شيرين، گوارا و اگر هوا آلوده نباشد، از خالص ترين و پاكترين آبهاست كه براي نوشيدن انسان وسايرموجودات نيز مناسب است.
*** قرآن كريم ، درآيات متعددي به زيبايي و با ظرافت هايي خاص از آب باران و كاركردهاي اين موهبتهاي الهي ياد كرده است.
در سوره انبياء قسمتي از آيه 30 ، آب سرچشمه حيات و زندگي معرفي شده است و مي خوانيم :
«و جعلنا من الماء كل شي ء حي» و هر چيز زنده اي را از آب قرار داديم.
*** براساس يافته هاي علمي ، منشأ حيات ، آب است و نخستين موجود يا موجودات زنده ، به صورت حيوانات تك سلولي در آب درياها پديده آمده اند.
مرحوم علوم طباطبائي ، مفسر بزرگ قرآن ، دراين مورد مي گويد : اشاره قرآن به ارتباط حيات با آب ، كه امروز در بررسيهاي علمي جديد
روشن شده است ، از معجزات جاودان قرآن كريم است.
*** خداوند ، در قرآن با اشاره به حركت ابرها و نزول باران ، از رويش گياهان و سبزي و خرمي زمين ياد كرده است. همچنين فايده هاي متعدد آب را بيان كرده كه با آن چگونه زمينهاي خشك و مرده ، حياتي دوباره مي يابند.
در سوره فصلت آيه 39 مي خوانيم :
از آيات خداوند اين است كه زمين را خشك مي بيني ، اما هنگامي كه آب بر آن مي فرستيم ، به جنبش درمي آيد و نمو مي كند. همان كسي كه آن را زنده كرد ، مردگان را هم زنده مي كند و او بر همه چيز تواناست.
در سوره نحل آيه 10 نيز مي خوانيم : او كسي است كه از آسمان آبي فرستاد كه شرب ( نوشيدني ) شما از آن است و گياهان و درختان كه حيوانات خود را در آن به چرا مي بريد نيز از آن است.
بنابراين باران منبع و سرچشمه نعمت هاي فراواني است در آياتي خداوند از موهبتهايي مانند باغها و درختان انگور و خرما و ساير ميوه ها نيز ياد مي كند كه همه به بركت باران به وجود آمده اند. با بارش باران ، بذرهاي كوچك كه در اعماق خاكها نهفته اند، درنهايت ظرافت و لطافت از خاك تيره سربر مي آورند و در معرض تابش آفتاب و وزش نسيم قرار مي گيرند و سرانجام اين بذرها به گياه و يا درختاني تنومند تبديل مي شوند. قطرات باران نه چندان درشتند كه زراعتها و زمين را ويران كنند و نه چندان كوچكند كه در فضا سرگردان بمانند. اينجاست كه خداوند به مقتضاي لطفش باران را به اندازه اي معين مي فرستد.
*** بدون شك آب باران تنها براي نوشيدن انسان و روئيدن گياهان و درختان نيست بلكه شستشوي زمينها و پاك شدن محيط زيست از عوامل آلودگي و ميكروبهاي بيماري زا ، تصفيه هوا و ايجاد رطوبت و لطافت لازم در هوا ، از ديگر فوايد باران و آب است. باران همچنين در تعديل هواي بسيار سرد و يا بسيار گرم نيز تأثير بسزايي دارد.
مسلماً هدف آيات قرآن اين است كه انسان را متوجه قدرت لايزال خداوند و لطف و احسان و مهربانيش نمايد. ما نيز با تدبر دراين آيات، زبان به حمد و ستايش خداوند مي گشائيم و او را به خاطر بخششهاي بيكرانش و ازجمله نعمت پرارزش آب سپاس مي گوئيم.

منبع:سایت صدا وسیما