عوامل مؤثر در ایجاد فقر
تب‌های اولیه
بسمه تعالی
«فقر و غنا» از خدای تعالی است و مثل سایر امور به ید قدرت و تحت اراده او جل و علاست: «لا موثر فی الوجود إلا الله و لا حول و لا قوه إلا بالله» لکن عمل و کسب افراد هم در فقر و غنا بی مدخلیت نیست. بعضی اعمال است که مقتضی فقر است و خدای تعالی فقر می دهد، برعکس، برخی اعمال موجب غناست و خدای تعالی غنا می دهد؛ یعنی ممکن است عمل من و شما سبب فقر و غنا باشد، پس در هر حال، خداست که فقر و غنا می دهد. هر عملی که از انسان سر می زند لوازمی دارد که مسلما برگشت به خود او دارد: «إنما هی أعمالکم ترد إلیکم» «هرچه هست عمل تو است که به تو باز می گردد». اجمالا فعل از خدا بودن، منافات با مدخلیت عمل خود شخص ندارد؛ مثلا انسان عملی انجام می دهد که مستلزم نزول بلاست، خداست که بلا می فرستد اما سببش را خود این شخص ایجاد می کند. در قرآن مجید در این باره آیات متعددی است؛ نظیر:
«.... فبما کسبت أیدیکم»؛ و آنچه از مصیبت که به شما می رسد، به جهت اعمالیست که به دست خود کرده اید و خدا از بسیاری از گناهان در می گذرد. (شوری/ 30)
«کل امری بما کسب رهین»؛ «هرکس در گرو عمل خودش می باشد (اگر عمل بدی از او سر زد، منتظر نباشد که خیری به او برسد)» (طور/ 21). بعضی از گناهان و مکروهات است که اثر وضعی آن فقر است و در روایات اهل بیت علیهم السلام از باب لطف ذکر گردیده است، اولا ترک مکروه باید کرد؛ چون نهی شده، البته اثر وضعی هم دارد و آن نیامدن فقر است به واسطه ترک آن مکروه خاص.
اسراف و تبذیر از عوامل فقر
اما از محرمات چیزهایی که موجب فقر است، یکی «اسراف» و «تبذیر» است، علاوه بر این که مستلزم عذاب آخرت است، موجب فقر در دنیا هم می گردد. اگر انسان در زندگی، طریقه اعتدال و میانه روی را از دست داد، منتظر فقر باشد. باید حد وسط را ملاحظه کرد. این هم نسبت به اشخاص فرق می کند؛ مثلا کسی که ده تومان درآمد دارد، اگر پانزده تومان خرج کند، این اسراف است؛ چون تجاوز از حد کرده: «إن المبذرین کانوا إخوان الشیطین؛ تبذیرکنندگان برادران شیاطینند.» (اسراء/ 27)
مکروهات فقرآور
- از مکروهات، اتاق و منزل را کثیف و چرک نگه داشتن است که علاوه بر کراهت، مورث فقر می باشد.
- و همچنین تنظیف در شب؛ یعنی وقتی که منزل کثیف شد، شب جاروب کند.
- دیگر ظرف طعام را نشسته و چرب باقی بگذارند؛ مثلا شستن ظرف شب را به صبح موکول کنند.
- دیگر ظرف آب را سر باز گذاردن است؛ مثلا خمره، یا کوزه سر باز نیاید باشد.
- دیگر برطرف نکردن تار عنکبوت از دیوار و سقف خانه است.
- دیگر نشستن بدن و لباس است. البته هر مکروهی را که انسان به واسطه مکروهی اش ترک کرد، ثوابش به او داده می شود؛ خواه سرش را بدانند یا نداند.
- دیگر خشک کردن بدن با لباس است.
- دیگر دوختن لباس پاره شده است در حالی که آن را پوشیده. و علامه مجلسی می فرماید: «ظاهر روایت اعم است از این که خودش بدوزد، یا دیگری آن را بدوزد، پس باید لباس را از تن درآورد، آن وقت دوخت».
- دیگر نشستن در آستانه در است.
- دیگر با دست نشسته چیز خوردن. مستحب است انسان قبل از غذا خوردن، هر دو دست را بشوید (هر چند امروز مردم از فیض این مستحبات محرومند).
- دیگر از مکروهاتی که موجب فقر است، در حال جنابت چیز خوردن است، مگر این که غسل کند، یا اگر دسترسی به غسل ندارد، وضو بگیرد، یا این که دستهایش را بشوید و مضمضه و استنشاق را سه مرتبه انجام دهد.
- دیگر روی نان که در سفر گذاشته می شود، چیز دیگری بگذارد؛ مثلا قاپ پلو را روی نان می گذارد، این بسیار بد و مکروه است، این بی اعتنایی به نان است.
- از موجبات فقر، اهانت به خرده نان است، دو ر ریختن و پامال نمودن پاره های نان مکروه و مورث فقر است.
بعضی از محققین فرموده اند اختصاص به خرده نان ندارد بلکه مثلا خرده برنج هم همین است. نسبت به میوه جات هم همین حکم را دارد؛ حتی روایاتی وارد است که اگر کسی میوه ای را نیم خورده کند و تتمه اش را در دست و پا بیندازد، منتظر فقر باشد.
بنابراین، این موضوع اگر چه عام است و اختصاصی به نان ندارد، اما نسبت به خصوص اهانت به نان، اثر زیادتری دارد.
- دیگر از اموری که موجب فقر می باشد عادت به دروغ است که بالاخره مبتلا به فقر می شود.
- دیگر قسم دروغ است؛ قسم دروغ شخص را بی خانمان می کند، دستگاهش برچیده می شود. علاوه بر حرمت و عقوبت اخروی، در دنیا هم گدا می شود.
- دیگر نفرین به اولاد. وقتی که بچه در خانه اذیت می کند، پدر و مادرش نفرینش کنند، این نفرین مورد نهی و موجب فقر می باشد. اذیت کردن و اسباب ناراحتی پدر و مادر شدن مقتضای سن بچگی است، خودت هم وقتی بچه بودی همین بود، اما برای خدا حالا صبر کن، نفرین نکن، مخصوصا نسبت به بچه شیرخوار، هر چند خدای تعالی به لطفش اثری به نفرش آنها نوعا نمی دهد؛ چون بلافاصله پشیمان می شوند، لکن اثر وضعی خودش را دارد که عبارت از فقر باشد و ضمنا خدای نکرده ممکن است یک مرتبه نفرینش بگیرد.
- از جمله آن امور: «و الدعاء للوالدین بالسوء» است؛ اولاد بدخواهی پدر و مادر کند، اگر موجب ایذای آنها گردد که حرام است وگرنه مکروه و اثر وضعی آن اثر فقر است.
محقق طوسی خواجه نصیرالدین فرماید: «از اموری که موجب فقر است نه تنها بدگویی و بدخواهی والدین است بلکه ترک الدعاء للوالدین است؛ یعنی اصلا به فکر پدر و مادرش نباشد و سر قبر آنها هیچ نرود و برای آنها خیرات نکند».
منبع:
[h=3]آیت الله عبدالحسین دستغیب- معراج- صفحه 284-288[/h]
مردم را روزگاری دشوار در پیش است که توانگر اموال خود را سخت نگهدارد. در صورتی که به بخل ورزی فرمان داده نشد. خدای سبحان فرمود :بخشش میان خود را فراموش نکنید. "بدان در ان روزگار بلند مقام و نیکان خوار گردند. و با درماندگان به ناچاری خرید و فروش می کنند. در حالی که رسول خدا (ص) از معامله با درماندگان نهی فرموده. حکمت 468. از مولا علی علیه السلام . یا حق.
سلام.ممنون جناب استاد واقعا استفاده کردم. اگه میشه خب اون طرف اش رو هم بذارین یعنی چ اعمالی باعث ازدیاد روزی میشه ... و یه چیزی هم من میخواستم یادآور بشم اونم این که فقر فقط بحث مالی نیست چون تمام ارزاق زندگی ب دست خداست میتونه کاری باشه مذهبی باشه و ... ممنون از نوشته هاتون. موفق باشین :Gol:
اگه میشه خب اون طرف اش رو هم بذارین یعنی چ اعمالی باعث ازدیاد روزی میشه
بسمه تعالی
بر اساس آیات و روایات ، مهمترین زمینه هایی که موجب افزایش رزق و روزی می شود موارد زیر است :
1- اهمیت دادن به نماز ، مخصوصاً نماز اول وقت .
2- راضی بودن پدر و مادر از انسان و دعای آنان .
3- صدقه دادن .
4- دعا کردن پشت سر برادران دینی .
5- گناه نکردن و توبه از گناهان گذشته .
6- خوش اخلاقی و نیت خیر و خوب داشتن .
7- دادن حقوق مردم ، مثل ارث .
8- دادن حق خدا ، مثل خمس و زکات .
9- قناعت کردن و میانه روی در زندگی .
10- نیکی کردن به اهل خانه .
11- مهمانی کردن و غذا دادن .
12- همیشه با وضو بودن .
13- ازدواج کردن .
14- نماز شب خواندن .
15- شکر نعمتهای الهی را به جا آوردن .
16- خواندن سوره واقعه بعد از نماز عشا .
17- گفتن تسبیحات حضرت زهرا "س" پس از نماز .
18- روشن کردن چراغ پیش از غروب آفتاب .
19- رفتن به زیارت امام حسین "ع".
20- کمک مالی به برادران دینی و شیعیان علی بن ابی طالب "ع" چه به صورت قرض الحسنه و چه به صورت بلاعوض که بسیار سفارش شده است .
21- صله رحم و دیدار با خویشاوندان .
22- زیاد گفتن ذکر ِ لا حول و لا قوۀ الا بالله .
23- توسل به امام جواد "ع".
24- پس از اذان صبح و نماز صبح مشغول دعا شدن ( امام محمد باقر "ع" : بر شما باد دعا در سحر تا طلوع خورشید که در این ساعات درهای آسمان باز است و رزق و روزی تقسیم می شود و حاجات عظیم داده می شود ).
25- گفتن ذکر "یا فتّاح " 70 مرتبه پس از نماز صبح .
26- گفتن ذکر " یا وهّاب " 100 مرتبه پس از نماز عصر .
27- مداومت بر ذکر " یا غنی " .
28- مداومت بر خواندن سوره " والذاریات" و "مزّمّل".
29- بعضی از دعاها و نمازها که در مفاتیح آمده است .
30- مداومت بر خواندن دعای فرج و آیت الکرسی .
اگه بخوام خیلی عامیانه صحبت کنم و نظر شخصیمو بگم
فقیر بودن چند علت داره
یکی ولخرجی زیاد
دومی بد شانسی
سومی تلاش کم
چهارمی نداشتن فکر اقتصادی
که این چهار مورد به ترتیب نیستن و همه شون به یه اندازه مهم هستن
ممنون از جناب استاد ک لطف کردن پاسخگو بودن. یه سوال دیگه هم داشتم : میخواستم ببینم با توجه ب زندگی امروز بعضی از کارهاش صدق نمیکنه آخه ... مثلا ما دو نفریم و با اینکه یه ماشین ظرفشویی کوچیک داریم ولی من هر دو روز یه بار ک همه ظرفا جم میشن روشن اش میکنم در نتیجه یه شب ظرف کثیف باقی میمونه تویه خونه پس این فقر میاره؟با توجه ب اینکه اگه بخوام هر روز روشن اش بکنم باز آب و برق رو اسراف کردم !!! ممنون میشم پاسخ بدین.
در روایات هم داریم که زنا البته نعوذ بالله علاوه بر اینکه مرگ رو جلو می اندازد فقر هم می آورد.خدایا ازدواج آسون جوانها رو بهش برکت بده.
ممنون از جناب استاد ک لطف کردن پاسخگو بودن. یه سوال دیگه هم داشتم : میخواستم ببینم با توجه ب زندگی امروز بعضی از کارهاش صدق نمیکنه آخه ... مثلا ما دو نفریم و با اینکه یه ماشین ظرفشویی کوچیک داریم ولی من هر دو روز یه بار ک همه ظرفا جم میشن روشن اش میکنم در نتیجه یه شب ظرف کثیف باقی میمونه تویه خونه پس این فقر میاره؟با توجه ب اینکه اگه بخوام هر روز روشن اش بکنم باز آب و برق رو اسراف کردم !!! ممنون میشم پاسخ بدین.
سلام شما دوروز یک بار هم ماشین رو روشن کنید اسراف هست یه شب هم که ظرف ها رو نشسته گذاشتید.
ولی اگه هر شب درست ظرفارو خودتون با دست بشورید حالا مگه ظرف دو تا ادم چقدره هم اب و برق اسراف نشده هم ظرفا نشسته نمونده :d
بعضی اعمال است که مقتضی فقر است و خدای تعالی فقر می دهد،
بسمه الغنی
عرض سلام و ادب و تشکر از مطالب بسیار خوب حضرتعالی
فراز ذیل از دعای .....منقول از امیر المؤمنین علیه السلام را موجد فقر دانسته اند لذا در جایی خواندم که هرکسی نباید این دعا را بخواند.
....و ادّب اللهم نزق الخُرقِ منّی بأزمَّةِ القنوع.
خداوندا مرا با فقر و خواری به درگاهت مؤدّب گردان.
این منع با توجه به معارف ارزشمندی که در دعای شریف است،چقدر قابل توجه است؟
با تشکر
بسمه الغنیعرض سلام و ادب و تشکر از مطالب بسیار خوب حضرتعالی
فراز ذیل از دعای .....منقول از امیر المؤمنین علیه السلام را موجد فقر دانسته اند لذا در جایی خواندم که هرکسی نباید این دعا را بخواند.
....و ادّب اللهم نزق الخُرقِ منّی بأزمَّةِ القنوع.
خداوندا مرا با فقر و خواری به درگاهت مؤدّب گردان.
این منع با توجه به معارف ارزشمندی که در دعای شریف است،چقدر قابل توجه است؟
با تشکر
سلام علیکم و رحمة الله
آنچه در پست اول مرقوم شد دلالت بر اعمال و رفتاری از جانب ما دارد که آمیخته به خطا و اشتباه است و جزایش فقر و نداری می شود.
البته فقر مادی از جنبه های مختلف قابل بررسی است. اگر برای طالب رفاه پیش آید نشان از بلاست و این بلا خود دو حالت دارد یا برای تعالی معنوی است و یا برای تأدیب.
فقر اگر برای طالب توحید از سالکین باشد،یا اثر اذکار و دستور العمل هاییست که جنبه توحید را قوی می کنند یا به جهت تنبّه سالک برای غرضی است.
فقر اگر برای اولیا خداوند باشد یا از آن جنبه است که خود نخواسته اند یا از باب نفع دیگران از آن حالت ولی خداست،زیرا خداوند دست تصرف در عالم به اولیاء خاصش عطا می کند.
اما فقری که رسول الله صلوات الله علیه و آله بدان افتخار می کنند،فقر إلی الله و اوج مقام وحدت است که در آن مقام اشد نیاز به مقام وحدت لازمه ی سیر در آن مقام است.
فقری که مولا در فراز آن دعای شریف فرموده اند به یک معنا بحث فقر مادیست که توجه به ذات خداوندی را موجب می شود(البته برای کسانی که ظرفیتش را داشته باشند)،و به یک معنا بحث فقر معنوی است که لازمه موفقیت در سلوک است،لذا فرموده اند( با فقر و خواری به درگاهت) که نابود کننده انانیت نفس می باشند.
سوالی بود در خدمتم.
و به یک معنا بحث فقر معنوی است که لازمه موفقیت در سلوک است،لذا فرموده اند( با فقر و خواری به درگاهت) که نابود کننده انانیت نفس می باشند.
بسمه الغنی الحمید
عرض سلام و ادب و تشکر از پاسخ دقیق حضرتعالی
مقصود از فقر معنوی،همان فقر امکانی مورد نظر موحدین است؟(الفقر فخری)
و یا مطلب دیگری است؟
بسمه الغنی الحمیدعرض سلام و ادب و تشکر از پاسخ دقیق حضرتعالی
مقصود از فقر معنوی،همان فقر امکانی مورد نظر موحدین است؟(الفقر فخری)
و یا مطلب دیگری است؟
سلام علیکم و رحمة الله
بله مقصود همان است. تعبیر فقر معنوی به جهت مقابله با فقر مادی بیان شد.
از همراهی شما سپاسگزارم.
[=WebRoya]حضرت علی(ع) می فرماید: هر کس بر رنج(ناشی از کار) بردباری نورزد، باید فقر را تحمل کند. همچنین می فرمایند: آن گاه که اشیاء جفت شوند تنبلی و کم کاری با هم جفت گردند و فقر تولد یابد(میزان الحکمه 251). همچنین بی برنامگی یا برنامه ریزی نادرست به پیدایش فقر در سطح افراد و جوامع می انجامد.
[=WebRoya] امام خطاب به محمدبن حنفیه می فرمایند:(حکمت 319) «فرزندم! از فقر بر تو می ترسم، از آن به خدا پناه ببر! زیرا فقر دین انسان را ناقص و عقل و اندیشه او را مشوش، و مردم را نسبت به او، و او را نسبت به مردم بدبین می سازد.» براساس این بیان نورانی امام، فقر آثار بسیار بدی را بر عقل و دین انسان برجا می گذارد. چنانکه در روایت دیگر می فرماید: «از دست رفتن دین، سبب نابودی امنیت است و با ترس و وحشت، زندگی مفهومی ندارد، و زوال عقل سبب زوال زندگی است و جامعه بی خرد را جز با مردگان نتوان قیاس کرد.»(حکمت 319) پس فقر خطرناک ترین بیماری است که جامعه را تهدید می کند و درصورت عدم تسریع در درمان آن، جامعه دچار اختلال و فروپاشی و در نهایت باعث از دست رفتن دین و معنویت می گردد.