جمع بندی آیا معرفت یقینی در عقاید ممکن است؟

با سلام و تشکر.خواهشن به این سوال هم اگر میشود پاسخ بدید.بر فرض محال ما فهمیدیم که اصل علیت قابل نقض شدن است.کی و کجا دیگه بماند.اونوقت چه میشود؟
و بعد این پاسخی که شما دادید فکر نمی کنید بر اساس مشاهده و تجربه است.یعنی ممکنه یک روز برسه که شیر دادن یا ندادن به نوزاد یکی بود؟البته اشکالات و ابهامات برای این پاسخ زیاده برای من.ولی اگر میشه این سوالا ها هم پاسخ بدید.ممنون.

اگر باورهای بشر را به دو دسته تقسیم کنیم شاید راهگشا باشد.
ما دو روش و دو شیوه داریم. یکی روش علمی و دیگری غیر علمی.
روش علمی مبتنی بر شواهد است. یعنی برای پذیرفتن امری شما نیازمند شواهد (تجربی) و آزمایش هستید.
در روش غیرعلمی (عموما ادیان) پذیرفتن امور بر مبنای شواهد نیست (هرچند اینگونه ادعا میشود ) مبتنی بر عقاید است.

به همین دلیل است که شما دو نوع علم ندارید. و تمامی اهالی علم بر یک نمط و صراط هستند! مثلا نمیتوانید کسی را پیدا کنید که بگوید من قانون دوم نیوتون را قبول ندارم! یا قانون ترمودینامیک به این شکلش صحیح نیست و آن شکلش صحیح تر است! زبان علم نیز یگانه و صریح است.

اما شما وقتی وارد دیدگاه دینی که یک دیدگاه غیرعلمی است میشوید پر از تتطور و انواع و اقسام است. این همه تعدد ادیان دلیلی جز این نمیتواند داشته باشد. چرا که همه آنها مبتنی بر عقیده ای است که دارند و نه شواهد غیر قابل خدشه. و صد البته همگی ادیان تمامی حق و حقیقت را نزد خود می پندارند. یعنی همانگونه که شمای شیعه دوازده امامی اسلام را بی هیچ نقصی و عیبی کمال و تمام حقیقت میدانید یک بودایی..یک مسیحی ...یک هندو...یک ....هم همانند شما تمامی حقیقت را نزد خود میداند. و دیگران را به وجهی در راه ضلال و جهالت می پندارد.

پس اجازه بدهید مشخص شود اعجاز قرآن و امامت و ...اینها بدانیم در کدام مکتب فلسفی مدنظر قرار گرفته تا من هم همان مکتب را دنبال کنم!
البته از سنت های فلسفی و یحتمل پدیدارشناسی و فسلفه ذهن چقدر میشود به اثبات یقینی انواع معجزات قرآن و احیانا سایر معجزات انبیا و رسل و کرامات اولیاالله و امامت ائمه رسید من واقعا نمیدانم.

به هر حال با شما موافقم . شما و کارشناس محترم ادامه بدهید تا موضوع تاپیک هم منحرف نشود. احیانا بهتر است .

قَالُوا يَا صَالِحُ قَدْ كُنتَ فِينَا مَرْجُوًّا قَبْلَ هَـٰذَا أَتَنْهَانَا أَن نَّعْبُدَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا وَإِنَّنَا لَفِي شَكٍّ مِّمَّا تَدْعُونَا إِلَيْهِ مُرِيبٍ
و
أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِينَ مِن بَعْدِهِمْ لَا يَعْلَمُهُمْ إِلَّا اللَّـهُ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَرَدُّوا أَيْدِيَهُمْ فِي أَفْوَاهِهِمْ وَقَالُوا إِنَّا كَفَرْنَا بِمَا أُرْسِلْتُم بِهِ وَإِنَّا لَفِي شَكٍّ مِّمَّا تَدْعُونَنَا إِلَيْهِ مُرِيبٍ
و خداوند می‌داند که دروغ می‌گویند وقتی بعد از اتمام حجت خدا همچنان مدعی هستند که به یقین نرسیده‌اند و در شک هستند ...
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَاخْتُلِفَ فِيهِ وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ وَإِنَّهُمْ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مُرِيبٍ
این بار خداند شهادت داده است که آن‌ها در شک هستند ولی این شک را ناشی از تقصیر خود ایشان می‌داند که مانع از برخورد با ایشان نمی‌شود ...
قَالَتْ رُسُلُهُمْ أَفِي اللَّـهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ يَدْعُوكُمْ لِيَغْفِرَ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرَكُمْ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى؟
پیامبران هم می‌فرمایند شک در خدا معنا ندارد ...
بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ ۚ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِّنْهَا ۖ بَلْ هُم مِّنْهَا عَمُونَ
کسی که در شک است در واقع کور است که حقیقت را نمی‌بیند، و در این کور شدن هم خودش مقصر است، در قیامت هم بر سر خودش می‌زند که «لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ» ... و تعقل مطمئناً چیزی که در مستسک فلسفه و ریاضیات نیست که کلی از فلاسفه و ریاضی‌دان‌ها و منطق‌دان‌ها هم جزء همین اصحاب سعیر خواهند بود، کما اینکه معاویه و مأمون هم اندیشمند متفکر بودند ولی در حدیث آمده که آن‌ها تعقل نمی‌کردند بلکه از بدل عقل کمک می‌گرفتند ... و عقلشان اسیر بوده است ...
وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿٢٠﴾وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَن يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي شَكٍّ ۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ ﴿٢١﴾
کسی که شک دارد همان کسی است که شیطان در مورد او به موفقیت رسیده است و او در مقابل کسی قرار می‌گیرد که ایمان آورده است ... شک همان کفر است ... خداوند عذری برای کسی باقی نگذاشته است و بی‌معناست که علمای ما بگویند اگر شما در شک باقی ماندید معذور هستید ...
وَحِيلَ بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ مَا يَشْتَهُونَ كَمَا فُعِلَ بِأَشْيَاعِهِم مِّن قَبْلُ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا فِي شَكٍّ مُّرِيبٍ ﴿٥٤﴾
... بدون شرح ...
أَأُنزِلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ مِن بَيْنِنَا ۚ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِّن ذِكْرِي ۖ بَل لَّمَّا يَذُوقُوا عَذَابِ ﴿٨﴾
... بدون شرح ...
... إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿٦﴾رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ إِن كُنتُم مُّوقِنِينَ ﴿٧﴾لَا إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ رَبُّكُمْ وَرَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ ﴿٨﴾بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ ﴿٩﴾
آنها در شک خود به بازی سرگرم شده‌اند، نه اینکه به یقین رسیده باشند که اسلام حق است (آنطور که یقین را نتیجه‌ی ایمان معرفی می‌کنند) و انکارش کنند تا بشوند کافر ...

اما آیا علمای ما دست از این ادعاهای خود مبنی بر اینکه بسیاری از مردم مستضعف فکری هستند و عدالت یقیناً یعنی اینکه ایشان به بهشت بروند بر خواهند داشت؟

اسلام ممکن است در قلب کسی وارد نشود و در عمل او متجلی نگردد، ولی اعتراف زبانی به آن حداقل مورد نیاز است، گرچه اسلام به معنای عام آن باشد و مراد از آن حق‌طلبی باشد ...
معنای شهادت زبانی هم یعنی گردن نهادن به حقیقتی که برای انسان مشخص شده است بدون آنکه خودش آن حقیقت را در خودش تجلی داده باشد ...
در احادیث هم آمده که شما راهی ندارید که خدا را بشناسید، بلکه برعهده‌ی خود خداست که خود را به شما بشناساند، آنچه بر عهده‌ی شماست این است که وقتی او را شناختید تصدیقش نمایید ...
ولی آیا ما راه اتمام حجت خدا را از خود خدا و خلفای خدا علیهم‌السلام می‌گیریم یا دور از جان خودم و شما از طرف خودمان در دهان ایشان حرف می‌گذاریم؟ ...
جسارتم را به حساب دغدغه‌ای که شاید بر اساس کمی اطلاعات در جای اشتباه و با شدت اشتباه به کارش بسته‌ام بگذارید ...

با سلام

شما علم ریاضی بدون شک قبول داری.

از طریق همون به وجود واحد یقین پیدا کن.

باقی چیز ها رو هم فرضیه در نظر بگیر

و با توجه به این یقین برای خودت اثباتشون کن.

مثلا

هر کدوم از ذرات رو یه عضو از مجموعه فرض کن

حالا ذرات سازنده انسان می شن یه مجموعه

به همین ترتیب برای هر چیزی که می شناسی یه مجموعه فرض بگیر

جمع همه این مجموعه ها میشه یه مجموعه واحد

که چون ما اندازه این جهان رو نمی دونیم می شه یه مجموعه بی نهایت که همه چیز زیر مجموعه اون هست
(خدایی که همه چیز هست ولی شبیه هیچ چیز نیست به خاطر بی نهایت بودنش)

این می شه خدای اثبات شده از طریق ریاضی (اون قدری که سواد من قد می ده)

الان یقین داری که خدایی هست و دیگه نباید در این مورد شک کنی اگه ریاضی رو کاملا قبول داری.

باقیش رو می تونی کم کم با استدلال های استنتاجی بری جلو یا اگه برات مقدور نیست و به کلش شک داری از طریق دیگه مثل [=&quot]1-شهودی[=&quot] [=&quot] 2- تمثیلی[=&quot] [=&quot] 3-[=&quot] [=&quot]استقرائی[=&quot]

دیگه بیشتر از این سواد من قد نمیده!!!

با سلام و عرض ادب و احترام

تا آن جا که بنده اطلاع دارم ، خداوند تمام گناهان را می بخشد ( در صورت توبه و اصلاح ) ، به جز شرک جلی ...

با سلام

برادر من این جوری خدا باید شیطون رو هم ببخشه چون به رحمت خدا امید داره....

خدا همه چی رو می بخشه جز شرک جلی در این مورد شک نکنید

دلیلش این هست که یه مشرک هیچ وقت نمی تونه شیطون رو از وجودش بیرون کنه حتی اگه ظاهرا توبه کنه....

با سلام

برادر من این جوری خدا باید شیطون رو هم ببخشه چون به رحمت خدا امید داره....

خدا همه چی رو می بخشه جز شرک جلی در این مورد شک نکنید

دلیلش این هست که یه مشرک هیچ وقت نمی تونه شیطون رو از وجودش بیرون کنه حتی اگه ظاهرا توبه کنه....

یک یقین هست که اصطلاحاً می‌گویند یقین روان‌شناسی است، یعنی شخص از نظر روانی قانع می‌شود که یک گزاره حتماً درست است، در حالی که ممکن است هم غلط باشد ... در چنین شرایطی شخص به صورت یقینی می‌پذیرد که گزاره‌ای که با آن برخورد داشته است درست است ولی در عین حال بر اساس تجربیاتی که در عمری که از او گذشته است کسب نموده است (توجه دارید که سن تکلیف و در اصل سن بلوغ عقلی همان یک روزگی انسان نیست، حتی قبل از آنکه مکلف شود و عقلش بالغ شود به سن ممیزّی هم می‌رسد، و در زمان بلوغ و سن تکلیف شخص تجربیات روانی متعددی دارد) می‌داند که این امکان هست که در آینده با همین اطمینانی که امروز می‌گوید این گزاره درست است به این نتیجه برسد که همین گزاره واضح است که غلط است ... این یقین جنبه‌ی اقناعی دارد و خبر از حس اطمینان‌خاطری می‌دهد که شخص در درون خودش احساس می‌کند ... و همه‌ی ما هم این تجربه را داریم که اطمینان‌خاطر باطنی ما دلیل بر حقیقت بودن آن گزاره نمی‌شود ... این همان یقینی است که برخی وقتی نمی‌توانند تفاوت آن با یقین حقیقی را تشخیص بدهند بر تناظر آنچه که گمان می‌کنند حتماً درست است و حقیقت تعصب می‌ورزند، خود را مرکز حقیقت فرض کرده و هر کسی را نسبت به اینکه چقدر با او اختلاف برداشت دارد منحرف در نظر می‌گیرد، خود را مؤمن و دیگران را کافر فرض می‌کند ... در طول تاریخ کم نداشته‌ایم کسانی را که مبتا به آفت تکفیر شده‌اند و دیگران را به صرف اینکه از نظر فعلی ایشان در اشتباه هستند را کافر فرض ننموده‌اند ...

اما یقین دیگری هم هست که به نوعی قطعی است ... اصطلاحاً می‌گویند مثل همان یقینی که از ریاضیات و منطق به دست می‌آید ... شما وقتی در ریاضیات گزاره‌ای را تحت یک سری فرضیات اثبات کنید و این اثبات نزدیک به بدیهی باشد به گونه‌ای که احتمال اشتباه محاسباتی درش نرود، در این صورت حتی با وجود همان تجربیات روانی که پیشتر داشته‌اید هم این احتمال را نمی‌دهید که شاید در آینده متفکر دیگری بیاید که نشان دهد اثبات شما تحتهمین شرایط و با همین فرضیاتی که شما به کار بسته‌اید اشتباه است ... این یعنی اینجا با یقینی مواجه هستیم که نه تنها باعث آسایش‌خاطر فعلی ما می‌شود که خاطرمان راحت است که در آینده هم مشکلی نخواهد داشت ... این یقین تنها یقینی است که انسان می‌تواند برای دفاع از آن با جان و مال خودش جهاد کند، و کسی را که منکر آن بود را کافر بخواند، احکام مرتد را اجراء کند و قص علی هذا ... مگرنه جان موجودات عزیز است و کسی حق ندارد بر اساس چیزی که امروز می‌داند درست است و فردا ممکن است نزد خودش هم رد شود جان دیگری را بگیرد، و احمق است اگر برای دفاع از چنین باوری جان خودش را هم بدهد با آنکه شاید در اشتباه است و خودش در اشتباه است که نمی‌داند ...

مباحث عادی که در دفاع از دین گفته می‌شود اگر برای مؤمنین بیان شد هیچ اشکالی ندارد از نوع اقناع‌گر آن باشد که در کنار یقین قطعی که خود آن مؤمن دارد سبب یقین روان‌شناسی هم در او بشود ... شخص مؤمن ایمان دارد که اسلام حق است، ولی وقتی با شبهات روبرو می‌شد خاطرش مشوّش می‌گردد، این استدلال‌ها و مباحث علمی که برای رفع شبهات مطرح می‌شوند همانقدر اعتبار دارند که خود آن شبهات اعتبار داشته‌اند، هر دو از جنس ظن و گمان هستند، ظن و گمان را می‌توان با ظن و گمان دیگری منکوب کرد ... اما اگر مباحث عادی که در دفاع از دین گفته می‌شود قرار باشد برای کسانی که مؤمن و مسلمان نیستند کار کند به این طریق بحث‌ها به هیچکجا نمی‌رسد ...

من هم با شما موافقم که هر کسی در درون خودش چیزی دارد که او را به حقیقت متحقق برساند و برایش یقین قطعی به ارمغان بیاورد، این چیزی است که در خود قرآن و روایات هم ذکر شده است، اما زیاد به آن توجهی نمی‌شود و فعلاً ادعای حاکم این است که ما برای همگان از طریق همان فلسفه و امثال آن خدا و اصول‌الدین را اثبات می‌کنیم ... من که ندیدم تا بحال کسی با این بحث‌ها مسلمان شود، مگر آنکه این مباحث برای او صرفاً نقش یک تذکر را داشته باشد که ساز و کار دیگری را در باطن آن شخص فعال کند که آن شخص از همان طریق به یقین قطعی برسد که اسلام حق است و شهادتین بدهد ... در اینجا دیگر آن مباحث علمی و فلسفی اصالتی ندارند، برای یک نفر ممکن است یک استدلال این کار را بکند و دیگران چشمشان باز بماند که چطور ممکن است کسی با چنین استدلالی ایمان بیاورد، برای نفر دیگر ممکن است استدلال دیگری این کارکرد را داشته باشد، برای یک نفر دیگر هم اصلاً نیازی به استدلال نیست و یک اتفاق کوچک که در زندگی‌اش بیفتد چشمان او را به حقیقت باز می‌کند، در زمان خود پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله که برخی با دیدن ایشان و مواجه شدن با رفتار ایشان و یا شنیدن یک آیه از قرآن ایمان می‌آوردند ... در قرآن هم ایمان ایشان تأیید شده است و اتفاقاً کسانی مورد مؤاخذه قرار می‌گیرند که وقتی به ایشان می‌گویند ایمان بیاورید همانطور که مردم ایمان آوردند می‌گویند آیا آنطور که سفیهان و عوام‌الناس ایمان می‌آورند ایمان بیاوریم؟ در جواب هم خداوند به ایشان می‌گوید که آگاه باشید که سفیه خود شما هستید که گمان می‌کنید دیگران که ایمان آوردند سفیه هستند و نمی‌خواهید مانند آن‌ها ایمان بیاورید و در همین ایمان آوردن هم به دنبال تکبر هستید و می‌خواهید علم اندک خود که چیزی جز ظن و گمان نیست را مایه‌ی برتری خود بر سایر مردم قرار بدهید ...
در گذشته از پیامبران برای ایمان آوردن معجزه می‌خواستند و پیامبران می‌گفتند که امر به دست خداست و اگر بخواهد معجزه نشان می‌دهد و اگر نخواهد هم نشان نمی‌دهد، به این معنی که خداوند می‌داند که چه مقدار نشانه برای اتمام حجت کردن کافی است و خداوند به ذات الصدور همگان آگاه است و نیازی ندارد که شما به خداوند اطلاع بدهید که اگر چقدر دلیل و نشانه برایتان قرار بدهد اتمام حجت روی داده و شما باید ایمان بیاورید ... بعد هم اگر کسی ایمان نیاورد می‌گوید که دروغ می‌گویید که عنوان می‌کنید که ما همچنان نسبت به حقانیت این دین در شک هستیم و مطمئن نشده‌ایم که حق با این پیامبر و پیروان او باشد ... امروز هم یک عده دنبال دلایل ریاضی و منطقی و تجربی برای حصول یقین قطعی نسبت به حقانیت دین خدا می‌گردند، حال آنکه ممکن است هر سال چندین بار خداوند حجت را برایشان تمام کند، ولی ایشان باز بگویند که نه ما هنوز به قطعیت نرسیده‌ایم و باز به دنبال دلایل بیشتر و بیشتر بگردند و اگر نیافتند هم بگویند اگر خدایی بود باید خودش را به ما نشان می‌داد که اگر می‌داد ما بدون شک او را می‌پذیرفتیم و تسلیم او می‌شدیم ...
روراست بودن در باطن خود از همین جهت است که انسان را به حقیقت می‌رساند ... چون خداوند مطابق خود قرآن و احادیث و مطابق تجربیات احتمالاً بیشتر لااقل ما که مسلمان هستیم، حقانیت دینش را در درون خودمان نشانمان می‌دهد به نحوی هم اقناع شویم و هم بدانیم که این اقناع شدن قابل تکیه هم هست و چیزی نیست که در آینده رد شود، تا آنجا که در آن شرایط اتمام حجت یقین داشته باشیم که اگر زمانی بیاید که دیگر حقیقت را به این روشنی نبینیم (که بعید هم نیست و تاریخ پر است از کسانی که اینطور بودند و آنطور شدند) آن زمان خود ما هستیم که دچار غفلت شده‌ایم، چنانکه چند لحظه قبل هم خدا را به این روشنی که الآن می‌بینیم هم نمی‌دیدیم ... کسی که برایش مهم است که حقیقت را بیابد و نخواهد به ادای حق‌طلب بودن را درآوردن اکتفا کند کسی است که تسلیم حق می‌شود و از همان موقع که این رویّه را در کار بگیرد مسلمان هست، چون مسلمانی چیزی جز این نیست ... باقی هر چه هست در رزقی است که در این راه به انسان می‌دهند ... چنانکه در زیارت عاشورا هم داریم که اینکه ما اهل بیت علیهم‌السلام و دوستان و دشمنان ایشان را می‌شناسیم کرامت است برای ما ... اینجاست که خداوند می‌فرماید کسی که ولایت خدا را بپذیرد خداوند او را از ظلمات به نور می‌برد و کسی که برعکس باشد و حق‌طلب نباشد ولایت طاغوت را پذیرفته که او را از نور به سوی ظلمات هدایت می‌کند ... و لکل مأمومٍ امام ...

موفق باشید

زمان پیامبرم یه عده مسلمون میشدن و ایمان قلبی نداشتن
ولی حتما یه اطمینانی داشتن...
میگفتن دیگه کدوم دین بهتر از اسلام هست...اونا گمان و اطمینان به درستی اسلام داشتن ولی ایمان قلبی نداشتن اما خدا ازشون قبول کرده...
حالا شما هم اگه اینو قبول داری مسلمون هستی ولی ایمان تو قلبت نرفته و باید سعی کنی مثل بابات بشی و بمونی...

سلام داداش
اول میگی اطمینان کافیه اما گمان کافی نیست
بعد میگی باید حتما یقین داشته باشه

عزیز من اسلام با یه شهادتین کفایت میکنه
حالا یه عده میان عرفانیش میکنن که شما باس شهود کنی و یقین داشته باشی... ولی این حرفا نیست داداش
اون یقین از کبریت احمر کمتره به گفته مولا علی علیه السلام ( اگه اشتباه نکرده باشم)
خدا شک قبول نمیکنه ولی اطمینان کافیه و اسلامت قبوله ولی کافی نیست یعنی باس هر لحظه به ایمانت اضافه کنی ...
حالا آیه قرآنم که داریم شمام که نباس مخالفت کنی!

فرق این دو یقین را می‌دانید که چیست؟ یقین اول مقامی است که رسیدن به آن نتیجه‌ی عمل خود شخص است، مقام است و کسب کردنی است و همانطور که فرمودید کسانی که به آن برسند کمیاب هستند ... اما یقین دوم مقام نیست، چیزی است که به انسان می‌دهند، البته نمی‌دهند بلکه عرضه می‌کنند، مثل یک خبر، اما نه هر خبری، بلکه خبری است که ذکر است و یادآور عهدی است که در عالم ذر از انسان گرفته شده است و در قران چندین بار به آن استناد می‌شود ... این خبر حکایت از فطرت می‌کند و عقل را متوجه آن فطرت می‌کند ... فطرت را همگان دارند ... کسی که فطرتش غبار نگرفته باشد به راحتی آن را تشخیص می‌دهد و کسی که فطرتش غبار بگیرد دیگر حقیقت را نمی‌بیند، این همان است که خداوند فرموده است بر چشم‌هایشان پرده می‌اندازیم و گوش‌هایشان را سنگین می‌کنیم و دیگر راهی به سوی هدایت نمی‌یابند ... در روایات به صراحت آمده که اگر آن عهد الست نبود و آن فطرت در انسان‌ها تعبیه نشده بود کسی را راه به سوی شناخت خدا نبود ... در قرآن هم آمده است که دین خدا فطری است ولی اکثر ایشان نمی‌دانند ... دین فطری همان دین حنیف است که حضرت ابراهیم علیه‌السلام اسوه‌ی آن می‌باشد، کسی که در نوزادی از جماعت انسان‌ها دور نگاه داشته شد تا جانش در امان بماند و دور از انسان‌ها رشد کردند و بزرگ شدند و خدا را فطرتاً شناختند ...
کارکرد عقل این است که وقتی با فطرت مواجه شد آن را تأیید کند ...
هر انسان عاقل و بالغی، صرفنظر از اینکه با سواد باشد یا بی‌سواد، نوجوان باشد یا جوان باشد یا کهنسال، مرد باشد یا زن، در هر جامعه‌ای با هر سبقه‌ی تاریخی و فرهنگی که به دنیا آمده باشد، فطرت دارد و می‌رسد زمانی که فطرتش مقابلش نگاه داشته شود تا آن را ببیند ... مثل مثال کشتی‌نشستگانی که در قرآن آمده است که دچار طوفان شدند، وقتی که امیدشان از همه چیز و همه کس قطع شد خدا را دیدند و خالصانه او را خواستند، ولی وقتی نجات پیدا کردند عوامل طبیعی را عامل نجات خود دانستند و باز از فطرت خود در حجاب روزمرگی شدند و مشرک یا کافر گردیدند ...

سلام
من فکر میکنم اونایی که ایمان میارن یه حس خوب و یه نوری به قلبشون میافته... خوب اونا که یقین منطقی نداشتن ...یه عده هم میگن اینا یقین روانشناختی هست...ولی من میگم اون ایمانی که به دلشون افتاده هر اسمی که داره درسته و نمیشه اسمشو روانشناختی گذاشت...ولی بازم اگه کسی بگه بعضی از اونایی که ایمان اوردن از روی ایمان نبوده بلکه از روی تسلیم بوده،نمیتونم حرفشون رو انکار کنم چون واقعا جوابی برای انکارشون ندارم...مثلا رئیس قبیله مسلمون میشده بقیه هم مسلمون میشدن... یا جنگ بوده میگفتن یا اسلام بیارید یا کشته بشید اونام مسلمون میشدن ...شاید اول فقط دلیلی برای انکار اسلام نداشتن و انگیزشون فقط ترس بوده ولی بعد ایمان اوردن...بنی اسرائیلم بالاسرشون کوه اوردن که دین رو قبول کنن ..اصلا این یه شبهه هست که میگن ایمان از روی ترس به چه دردی میخوره ؟! بعد تو تفسیر گفتن گاهی اوقات برای هدایت زور و ترس اشکال نداره!
خلاصه ایناس که میگم راهی برای انکار این مطلب ندارم ...منم قلبم با خداست ولی اونی که از سر ترس مثل بنی اسرائیل چیزی رو قبول میکنه به هر حال تسلیم شده و مسلمون هست...شایدم اشتباه میکنم ولی دلیل کافی ندارم که بخوام بگم اونی که تسلیم شده مومن نیست

واقعیت این است که یقینی که از راه فطرت و عقل (تعقل به معنای واقعی آن و نه تعقلی که منطقیون و فلاسفه و امثالهم خود را سردمدار استفاده‌ی از آن می‌شمرند) به دست می‌آید یقینی از نوع منطقی است، یعنی هم در همان زمان کسب آن اطمینان‌بخش است، و هم قابل اتکاست بدون آنکه انسان بداند در آینده نگاهش به عالم و مسائل آن چگونه تغییر خواهد کرد (مثلاً اگر آگاهی‌هایش اضافه شود شاید دیگر اسلام را حق نداند)، بدون آنکه لازم باشد نقدهای وارده بر باورهای مورد نظر را بداند یا اگر دانست نیازی باشد که به آن‌ها اعتنا نماید، اگرچه حتی خیل کثیری از متفکرین عالم بر وارد بودن بسیاری از آن‌ها اتفاق داشته باشند ... یقین منطقی یقینی است که هر کسی اگر چیزی خلاف آن را گفت انسان بداند که این آن شخص نقد کننده است که دارد اشتباه می‌کند، اگرچه برای خودش شخص شخیصی هم محسوب گردد ... کسی که شهادتین می‌گوید باید در چنین موقعیتی باشد ... و این به هیچ وجه با یقین روان‌شناسی جور نیست ... این به هیچ وجه با توصیف ساده‌ی یک حسّ خوب سازگاری ندارد ...

عوامل زیادی می‌توانند شرایط ایجاد چنین تجربه‌ای را برای انسان ایجاد کنند ... برای یک نفر ممکن است دیدن مهربانی از یک مسلمان دیگر باشد، برای یک نفر دیگر ممکن است دیدن قهر و خشم یک مسلمان دیگر باشد ... برای یک نفر نعمت است که شکرگزاری را در او زنده کرده و او را متوجه خدا می‌کند، برای یکی دیگر گرفته شدن نعمت از او و نزول بلاست که شخص را متوجه خدا می‌کند ... تمامی حالات روانی انسان و تمامی حوادثی که می‌تواند در بستر دنیا رخ بدهد این قابلیت را دارند که انسان را بدون آنکه متوجه باشد چگونه مواجه قرار بدهد با فطرتی که چه بسا سالها بود به یادش نیاورده بود ... اینجاست که حجت بر شخص تمام می‌شود ... و جالب است که اگرچه اتمام حجت یک بار هم کفایت می‌کند لکن از قرائن زیادی برمی‌آید که خداوند در طول حیات دنیوی هر فرد عاقل و بالغی بارها و بارها این حجت را بر او تمام می‌کند، و این روند ادامه دارد مگر اینکه شخص آنقدر عادت به پشت کردن به حقیقت بکند که دیگر از دیدن حقیقت کور شود و نسبت به شنیدن آن کر شود ...

وَإِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُم مَّن يَقُولُ أَيُّكُمْ زَادَتْهُ هَٰذِهِ إِيمَانًا ۚ فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَهُمْ يَسْتَبْشِرُونَ * وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَىٰ رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ * أَوَلَا يَرَوْنَ أَنَّهُمْ يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٍ مَّرَّةً أَوْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ لَا يَتُوبُونَ وَلَا هُمْ يَذَّكَّرُونَ
و چون سوره‌اى فرستاده شود برخى از آنان- منافقان- گويند: اين سوره ايمان كدام يك از شما را بيفزود؟ اما آنان كه ايمان آورده‌اند ايمانشان را بيفزايد و ايشان [به آن‌] شادمان مى‌شوند. * و اما كسانى كه در دلهاشان بيمارى- شك و كفر و نفاق- است پس آن سوره آنان را ناپاكيى بر ناپاكيشان بيفزايد و در حالى كه كافرند مى‌ميرند. * آيا نمى‌بينند كه در هر سال يك يا دو بار آزمون مى‌شوند؟ آنگاه نه توبه مى‌كنند و نه پند مى‌گيرند.

دنیا برای همین است که این فرصت‌ها ایجاد شود ... و راه به سوی خدا به تعداد نفوس انسان‌هاست، همانطور که خط سیر زندگی و شرایط زندگی و تجربیات زندگی هیچ دو نفری دقیقاً یکسان نیست ...

موفق باشید و در پناه خدا بمانید ان شاء الله

سلام
تقریبا متوجه حرف شما شدم ولی شما جوابی برای این حرفایی که زدم دارید؟ :
مثلا رئیس قبیله مسلمون میشده بقیه هم مسلمون میشدن... یا جنگ بوده میگفتن یا اسلام بیارید یا کشته بشید اونام مسلمون میشدن ...شاید اول فقط دلیلی برای انکار اسلام نداشتن و انگیزشون فقط ترس بوده ولی بعد ایمان اوردن...بنی اسرائیلم بالاسرشون کوه اوردن که دین رو قبول کنن ..اصلا این یه شبهه هست که میگن ایمان از روی ترس به چه دردی میخوره ؟! بعد تو تفسیر گفتن گاهی اوقات برای هدایت زور و ترس اشکال نداره!
خلاصه ایناس که میگم راهی برای انکار این مطلب ندارم ...منم قلبم با خداست ولی اونی که از سر ترس مثل بنی اسرائیل چیزی رو قبول میکنه به هر حال تسلیم شده و مسلمون هست...شایدم اشتباه میکنم ولی دلیل کافی ندارم که بخوام بگم اونی که تسلیم شده مومن نیست

در مورد اینکه رئيس قبیله مسلمان شود و بقیه هم به تبع او مسلمان شوند، این هم می‌تواند درست باشد و عیبی ندارد ... در حدیث هم داریم که الناس علی دین ملوکهم ... گرچه در این بین ریزه‌کاری هم زیاد وجود دارد ... آنچه که مهم است این است که «لا اکراه فی الدّین»، اگر رئيس قبیله‌ای مسلمان شود می‌تواند قومش را مجبور کند که ظواهر اسلام را رعایت کنند ولی نمی‌تواند ایشان را باطناً هم مجبور به پذیرش اسلام کند، اما خود مردم وقتی که مجبور به رعایت ظواهر اسلام شوند، و بخصوص وقتی که ببینند بیشتر مردم مسلمان شده‌اند یا در واقع ظاهراً مسلمان شده‌اند و خلاصه جوّی به نفع اسلام در جامعه ایجاد شده است، این امر باعث تسهیل مسلمان شدن می‌شود، برای مثال دیگر کسی اگر بخواهد مسلمان شود مردم را مانع خود نمی‌بیند، لازم نیست با جان و مالش جهاد کند که مسلمان بشود، این را مقایسه کنید با شرایطی که شخص اگر اظهار اسلام کند مورد تمسخر قرار بگیرد و به او بگویند امّل ... بیشتر مردم از نظر روحیه افرادی تابع هستند که شنا کردن در خلاف جهت آب برایشان مشکل است، گرچه غیرممکن نباشد ... وقتی ملوک یک جامعه اظهار یک دینی کنند و مردم را مجبور به رعایت ظواهر آن کنند، اگر کسی بخواهد دین دیگری داشته باشد و آن دین رسماَ اجازه‌ی فعالیت نداشته باشد طبیعی است که کار این شخص سخت خواهد بود، مثلاً باید زندگی بر مدار تقیه کند ... در چنین شرایطی طبیعی است که با مسلمان شدن رئيس قبیله، مسلمان شدن برای دیگران هم ساده‌تر است ... اما نهایتاً کسی که باطناً هم مسلمان شود این خودش بوده که مسلمان شده است و لا اکراه فی الدین و برخی آیات دیگر نشان می‌دهند که کسی نمی‌تواند باطناً کس دیگری را مجبور به پذیرش باوری نماید ... پادشاهی ملک باطن فقط در دست خداست ... به طرز مشابه افرادی که تابع هستند ولی کافر می‌شوند هم در قیامت مورد بازخواست قرار می‌گیرند، آن‌ها خواهند گفت که ما ضعیف بودیم و چاره‌ای نداشتیم که مثلاً فرعون را یاری بدهیم، ولی این عذرها آنجا دیگر فایده‌ای ندارد ... چه فرعون که امام گمراه‌کننده‌ی امتش بود و چه زیردستان او که مأمومین این امام گمراه کننده بودند هر دو در آتش هستند، چرا که فرعون بدون کمک این مأمومین یک نفر بود و از یک نفر کاری برنمی‌آمد ... اگرچه خودش طاغی و شرور بوده باشد ... خداوند حجت را بر هر کسی به تنهایی برای خودش تمام می‌کند، اینکه رئيس قبیه اسلام بیاورد یا کافر شود فقط باعث ساده‌تر یا سخت‌تر شدن اسلام آوردن یا کافر شدن برای دیگران می‌شود، از این نظر طیفی از عوامل دیگر اجتماعی و فرهنگی و علمی و امثال آن هستند که می‌توانند همین اثرات را داشته باشند و خداوند کسی را وارد آزمایشی که توانایی لازم برای سربلند بیرون آمدن از آن را نداشته باشد نمی‌گرداند ...

در بحث اینکه فرمودید گفته می‌شد اسلام بیاورید مگرنه کشته می‌شوید هم باز همان توضیحات بالا جوابگو هستند ... در ساحت باطن هیچ‌کسی مجبور نیست که به دینی ایمان بیاورد یا به آن کافر شود، شیعیان مدتها در تقیه زندگی می‌کرده‌اند چون اگر دینشان را ابراز می‌کردند به عنوان مشرک و امثال آن به قتل می‌رسیدند ... و بر خلاف تصور اهل سنت مثال از تقیه‌ای که خداوند هم تأییدش کرده باشد در خود قرآن هم آمده است، مانند حضرت آسیه علیه‌السلام و حضرت حزقیل علیه‌السلام مؤمن آل فرعون که اگر ایمانش را بعد از آنکه مخفی داشته بود آشکار نمی‌کرد قرار بود جانشین فرعون گردد ...

موفق باشید و در پناه خدا

سلام
ممنون توضیحات خوبی بود ولی بازم نمیتونم خودمو قانع کنم که اونایی که مسلمون شدن ایمانشون منطقی بوده باشه
ایمان اونها بیشتر به ایمان روانشناختی میخوره.
حالا ممکنه شما ادعا کنی اونا ایمانشون فطری بوده ولی نمیشه اینو اثبات کرد.
اگه بخوام بگیم همشون از روی فطرت ایمان آوردن پس دیگه ایمان روانشناختی یه حرف باطل و بیهوده است که کارشناسا میگن!
یعنی هر ایمانی فطری هست دیگه معنا نداره بگیم ایمان روانشناختی داریم.

انسان می‌تواند حتی در یک خانواده‌ی مسلمان به دنیا بیاید و دینش ارثی باشد اما یقینش قطعی باشد، بدون آنکه ذره‌ای تلاش کرده باشد که حقیقت را کشف کند، بدون آنکه تحقیق کند که چه نقدهایی به اسلام وارد کرده‌اند و چه جواب‌هایی تا کنون به آن نقدها وارد شده است، کافی است فطرتش غبار نگرفته باشد و از همان ابتدا آن را تصدیق کرده باشد ... در چنین شرایطی وقتی می‌گویند شخص باید خودش به حقیقت اسلام برسد و در اصول‌الدین تقلید جایز نیست، منظور این است که خود شخص به حقانیت دین برسد و لزوماً به این معنا نیست که برود فلسفه و کلام بخواند، یا کتاب‌های نقد وهابیت بر شیعه را بخواند، یا در مورد همه‌ی دین‌ها مطالعه کند و خودش به این نتیجه برسد که اسلام حق است، برخی از این کارها حتی در روایات ما نهی شده است، چرا که برخی از این نقدها و کتاب‌های نوشته شده بر علیه شیعه به عنوان کتاب‌های ضالّه معرفی شده‌اند و فقط کسانی حق مراجعه به آن‌ها را دارند که علاوه بر یقین قطعی و فطری، علم و قدرت نقد کردن و پاسخ دادن به شبهات را نیز داشته باشند ... برای آنکه خود این شبهات می‌توانند باعث غفلت از حقیقت تجربه شده باشند ... یقین فطری تنها در لحظه‌ی مواجهه با فطرت است که قطعیت مورد نظر را دارد، مثل اینکه وقتی از بنی‌اسرائیل عهد گرفته می‌شد تنها آن زمان که کوه بالای سرشان معلق نگاه داشته شده بود ایشان در هوشیاری کامل بودند، مگرنه چه بسا بعد از بازگشت شرایط به حالت عادی از خود بپرسند که اصلاً آنچه دیدیم خواب بود یا بیداری؟ راست بود یا توهم بود؟ این مسأله در مورد مثال کشتی‌نشستگان طوفان‌زده در قرآن هم آمده است که وقتی ایشان را به ساحل نجات رساندیم باز عامل نجات را غیر خدا دانستند و گروهی دوباره از توحیدی که تجربه‌اش کرده بودند فاصله می‌گیرند ...
یقین قطعی شکل می‌گیرد ولی چون به انسان عرضه می‌شود از خودش دوامی ندارد، مگر آنکه انسان خودش آن یقین را در درون خودش زنده نگاه دارد، مثل شعله‌ای که اگر از آن محافظت نشود سرد و خاموش می‌شود ... اینجاست که اهمیت ذکر علوم می‌شود ... اینکه پیدا شدن حالت یقظه برای خودسازی گام اول است ... و خداوند پیامبران را فرستاد به عنوان مذّکر ... تنها با یادآوری است که می‌شود در حین روزمرگی‌های زندگی که در خالت عادی غفلت‌زا هستند هم همچنان حقیقت را آشکار در درون خود یافت و دید و شناخت ... اینجاست که ایمان به عنوان یک درجه در انسان کسب می‌شود و انسان در مراتب یقین اوج می‌گیرد و به قرب نوافل و بالاتر از آن به قرب فرائض می‌رسد که اصلاً جز خدا را نمی‌بیند ... یا به قول حضرت علی علیه‌السلام کسی را ندیدم مگر آنکه قبل از او و با او و بعد از او خدا را دیدم ...

سلام
فکر میکنم شما حرف منو تایید کردی
اینکه خیلی از اونایی که مسلمون شدن فقط قانع شدن که اسلام حقه. این طور نبوده که ایمانشون فطری باشه یا روز الست یادشون بیاد.
اگه اینو قبول دارین حرف منم همینه
نمیشه ثابت کرد اونایی که مسلمون شدن ایمانشون اقناعی نبوده بلکه ظاهر قضیه میگه خیلی از اونا قانع شدن که اسلام حقه یا رئیس قبیله باعث شده قانع بشن یا ترس یا حس خوب و مثل این طور چیزایی.
قبولم دارم یه عدشون ایمانشون فطری بوده حالا تو کشتی داشتن غرق میشدن ایمانشون فطری شده ولی نمیتونید بگید همه مسلمونا ایمانشون اقناعی نبوده.
به همین خاطر میگم نمیشه اونا را کافر دونست یا جهنمی دونست.ممکنه با ایمان اقناعی بهشت برن.

۲. یا اینکه به ما از جای دیگر گفته‌اند که خداوند حجت بر همگان تمام می‌کند

اگر اولی باشد حق با شماست، و اگر دومی باشد حق با شما نیست
و [=Book Antiqua][=Book Antiqua]فرموده‌اند که خداوند دو حجت برای مردم قرار داده است، حجت ظاهر که انبیاء و اوصیاء علیهم‌السلام هستند و حجت باطن که همان عقل است، حالا باز دو حالت دارد:[=Book Antiqua]
۱. یا این را در فضا به ما گفته‌اند و ذهن ما خالی است و می‌توانیم تمام اجزاء آن را مطابق میل خودمان درک کنیم و مثلاً بگوییم که پس از ما خواسته‌اند که با عقل خودمان به دنبال حقیقت بگردیم و این یعنی باید در زمان غیبت دنباله‌روی فلاسفه و کلامیّون باشیم که چه می‌گویند، بعد نقدهای وارد به آراء ایشان را بخوانیم، بعد جواب‌های ایشان را بخوانیم، بعد دوباره نقدهای وارد به جواب‌های ایشان را بخوانیم، بعد دوباره بگردیم که جواب‌های ایشان به این نقدها چیست و همین کار را آنقدر انجام بدهیم که نه به سن تکلیف که بلکه به سن ۹۰ سالگی برسیم و حالا آیا به حقیقت برسیم یا نرسیم دیگر با خدا باشد (بماند که با عقل خودمان باید پای حرف بزرگان بودا و مسیحیت و یهودیت و میترائيسم و بت‌پرستان و هر دین دیگری هم بنشینیم و همین کار را در مورد ایشان هم انجام بدهیم که در این صورت دیگر بعید می‌دانم کمتر از عمر نوح علیه‌السلام کفایت کند، بگذریم که مدام هم باید به روز باشیم چون مدام نقدهای جدیدی مطرح می‌شود و پاسخ‌های جدیدی هم تولید می‌گردند، مدام شبهات جدید ایجاد می‌شوند و قص علی هذا ...) ... تازه معلم نیست اگر آخرین جواب قانع کننده از طرف مخالفان یا موافقان بود و ما هم همان را پذیرفتیم و شهادتین بر له یا علیه اسلام دادیم و مردیم بعد از ما همچنان آخرین جواب قانع کننده به نفع همان طرف خواهد بود یا خیر و این وضع تا قیامت بر همین منوال می‌ماند یا خیر ...

۲. یا اینکه به ما از جای دیگر گفته‌اند که حجت باطن بودن عقل یعنی چه ... آیا اصلاً گفته‌اند که عقل چیست یا خیر؟ گفته‌اند که کارکرد عقل در کشف حقیقت چگونه است یا خیر؟ و سایر مسائل این چنینی

اگر اولی باشد حق با شماست، و اگر دومی باشد باز هم حق با شما نیست ...
سومین مطلب هم اینکه از معصوم علیه‌السلام پرسیدند که آیا انسان می‌تواند خدای خود را بشناسد؟ فرمودند که نه! پرسیدند که پس خداوند چگونه از بندگانش انتظار دارد که او را بشناسند؟ همین آیات مورد اشاره‌ی شما توسط معصوم علیه‌السلام تلاوت شد به این معنا که خداوند از کسی فراتر از امکاناتی که به او داده باشد انتظار ندارد، بعد ادامه دادند که بلکه خداوند خودش را به انسان معرفی می‌کند و وظیفه‌ی انسان این است که وقتی خدا را شناخت او را تصدیق گرداند ([=Book Antiqua][=Book Antiqua]عن عبد الأعلى قال قلت لأبي عبد اللّه عليه السّلام: أصلحك اللّه هل جعل في الناس أداة ينالون بها المعرفة؟ قال فقال: لا، فقلت فهل كلفوا المعرفة؟ قال: لا، على اللّه البيان لا يكلف اللّه نفسا إلا وسعها و لا يكلف اللّه نفسا إلا ما آتاها [=Book Antiqua][إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج‏1، ص: 65]) ... شما از این آیه استفاده کردید و معصوم علیه‌السلام هم از این آیه استفاده کردند، ولی شما چه گفتید و چه نتیجه گرفتید و معصوم علیه‌السلام چه فرمودند و چه نتیجه‌ای از آن گرفتند ... اگر این دو حرف و نتیجه یکسان هستند حق با شماست و اگر نیست حق با شما نیست ...
اصرار من بر مخالفت با شما بخاطر علم اندک من است که در قضاوت‌هایم در هر سه مورد بالا به نظرم رسید که حق با شما نیست و آنچه که می‌گویید دور است از آنچه که مولای شما در مذهب حقیه‌ی شیعه مطرح نموده است ...
[=Book Antiqua]عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَوَرَدَ عَلَيْهِ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ فَقَالَ إِنِّي رَجُلٌ صَاحِبُ كَلَامٍ وَ فِقْهٍ وَ فَرَائِضَ وَ قَدْ جِئْتُ لِمُنَاظَرَةِ أَصْحَابِكَ. فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع ... يَا يُونُسُ لَوْ كُنْتَ تُحْسِنُ الْكَلَامَ كَلَّمْتَهُ! قَالَ يُونُسُ فَيَا لَهَا مِنْ حَسْرَةٍ، فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي سَمِعْتُكَ تَنْهَى عَنِ الْكَلَامِ وَ تَقُولُ وَيْلٌ لِأَصْحَابِ الْكَلَامِ يَقُولُونَ هَذَا يَنْقَادُ وَ هَذَا لَا يَنْقَادُ، وَ هَذَا يَنْسَاقُ وَ هَذَا لَا يَنْسَاقُ وَ هَذَا نَعْقِلُهُ وَ هَذَا لَا نَعْقِلُهُ. فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّمَا قُلْتُ فَوَيْلٌ لَهُمْ إِنْ تَرَكُوا مَا أَقُولُ وَ ذَهَبُوا إِلَى مَا يُرِيدُون‏ [الکافی (ط- الإسلامیة)، ج.۱ ص. ۱۷۱]

اما فعلاً عالم دین شما هستید، شمایید که می‌دانید که چه کسانی به بهشت می‌روند و چه کسانی به جهنم ...
موفق باشید و در پناه خدا باشید @};-

در ضمن اینکه من نگفتم اتمام حجت خداوند لزوماً یعنی اینکه شخص بگوید اشهد انّ علیّا ولی الله ... گفتم اتمام حجت خدا انسان را به اسلام و آن هم اسلام تشیع می‌رساند ولی اسلام تشیع مجموعه‌ای از اسم‌ها نیست (برای برخی هست ولی برای همه که لزوماً نیست) ... علیٌّ مع الحق و الحقّ مع العلی، کسی که به دنبال حق باشد همراه حضرت علی علیه‌السلام است ... در زیارت جامعه هم مطالبی در همین زمینه بیان شده است ... آن کسی که خدا را به توحید بخواند به شما توجه کرده است و قص علی هذا ... اگر دین از آدم علیه‌السلام تا خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله یک دین بیشتر نبوده و آن اسلام است، کما اینکه در قرآن و روایات هم آمده است، پس اسلام بودن اسلام به احکام خاص آن نیست که اسلام است، در روایات دیگر هم گفته‌اند که اصل اسلام و روح اسلام چیست ... اسلام برای ما که این احادیث به ما رسیده است این اسلام است که داریم، بعد از ظهور امام زمان علیه‌السلام که امام عصر علیه‌السلام برخی احادیث ضعیف را باطل کرده و برخی خبرهایی که به ما نرسیده است را برایمان بازگو می‌کنند که گویی دین جدیدی ظهور می‌کند، آن وقت ما ملزم به رعایت آن خواهیم بود، در زمان حاضر هم اگر کسی در شاخ آفریقا هیچ حدیثی و آیه‌ای به او نرسیده باشد همچنان می‌تواند مسلمان باشد بر اساس همان چیزی که به او رسیده است، ولو اینکه فقط فطرت باشد. بحث بسیار است ولی اختلافات ما بیش از این است که بخواهیم در بحث جدیدی وارد گردیم. اینها را گفتم که بگویم باز هم چیزی را در دهانم گذاشتید که نگفته بودم و منظور نداشتم.

ان شاء الله که حق با شماست و من در اشتباه هستم، یک نفر در اشتباه باشد بهتر از آن است که جماعتی در اشتباه باشند
از اینکه تحملم کردید متشکرم، در پناه خدا باشید