صدقه دادن

سلام علیکم
همانطور که می دانید در دین اسلام نیت از خود عمل بالاتر و برتر است یعنی اگر انسان نیت کار خیری کند ولی به هر دلیلی نتواند آن را انجام دهد ثوابش را خداوند به حسابش می نوسید مثلا اگر قبل از انجام کار عمرش تمام شود.
حالا من یه سوالی برام پیش اومده. اگر یه فردی برای انجام یه کار مهمی و برای دفع بلا ها و سختی های کار نیت واقعی و قلبی کند که مثلا 10 هزار تومان برای انجام آن کار صدقه دهد و بعد به دلایلی مثلا آن زمان به پول دسترسی ندارد یا در آن زمان امکان پرداخت صدقه نباشد نتواند صدقه دادن را انجام دهد یعنی منظورم اینه که خود فعل پرداخت صدقه را نتواند انجام دهد و بعد هم با گذشت چند ساعت کلا فراموش کند که می خواسته برای آن کار صدقه دهد.
و بعد مثلا فردا آن کار را انجام دهد و بعد از کار یکدفعه یادش بیاید که با اینکه نیت کرده بود صدقه دهد ولی پول صدقه را پرداخت نکرده است و همان موقع که یادش آمد پول صدقه ای را که نیت کرده بود، پرداخت می کند.
خوب با توجه به اینکه در دین اسلام همین که فرد نیت کار خیر کند برایش ثواب می نویسند، حالا سوال بنده اینجاست که در این مورد صدقه هم آن فرد بعد از نیت پرداخت صدقه ثواب برده است اما وقتی هیچ پولی تا قبل از کار مورد نظر که برایش صدقه می خواسته بدهد، پرداخت نشده است آیا باز هم مانند ثواب از آثار مادی صدقه مانند دفع بلا، رفع سختی کارها، از بین رفتن خشم خدا نسبت به گناهان و ... در آن کار بهره مند می شود؟ حتی با این وجود که نیت صدقه دادن خود را بعد از کار به مرحله عمل درآورده است؟ یا اینکه فقط ثواب می برد اما از دیگر اثرات صدقه در آن کار بی بهره خواهد ماند؟
مرجع تقلید: آیت الله وحید خراسانی

با تشکر.

باسمه تعالی
با سلام:
رعایت آداب ویژه در انجام هر رفتار شایسته ای سبب قرار گرفتن آن رفتار در بهترین و ارزشمندترین شکلش می شود و ترک آداب گاه رفتا را کم ارزش و گاه بی ارزش می سازد.

بر آورده کردن نیاز برادران ایمانی هم آدابی دارد که توجه و عمل به آن ها شایسته است این اداب عبارتند از :

1- منت نگذاردن:

رفع نیاز برادر مومن حقی است که او بر دیگر برادرانش دارد ،پس نباید برای ادای حقش بر او منتی گذارد که این منت افزون بر نادیده گرفتن استحقاق مومن برای چنین حقی ،سبب نابودی ارزش این رفتار می شود خداوند تعالی در قرآن کریم می فرماید:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ

فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لاَّ يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ(1

ای کسانی که ایمان آوردید صدقه های خود را با منت گذاردن و آزار رساندن باطل نکنید مانند کسی که مالش را از روی ریا انفاق می کند و به خدا و روز قیامت ایمان نمی آورد.مَثَل چنین کسی همانند آن است که دانه را (به جای آن که در خاک بکارد) بر روی سنگ سخت ریزد پس باران تندی غبار آن را نیز بشوید که نتوانند هیچ حاصلی از آنچه انجام داده اند به دست آوردند و خداوند گروه کافران را هدایت نمی کند.

پی نوشت:
1- بقره 264

به نام خدا
سلام

آیا شما دیگران را به صدقه دادن تشویق می کنید ؟
خداوند در قرآن کریم , سوره حاقه درباره فردی که دیگران را به صدقه دادن تشویق نمیکند می فرماید :

ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ
آنگاه ميان آتشش اندازيد (۳۱)

ثُمَّ فِي سِلْسِلَةٍ ذَرْعُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعًا فَاسْلُكُوهُ
پس در زنجيرى كه درازى آن هفتاد گز است وى را در بند كشيد (۳۲)

إِنَّهُ كَانَ لَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ
چرا كه او به خداى بزرگ نمى‏گرويد (۳۳)

جالب توجه اينكه نمى‏گويد : اطعام نمى‏كرد مى‏گويد : ديگران را وادار به اطعام نمى‏نمود ، اشاره به اينكه اولا تنها اطعام كردن يك فرد ، مشكل مستمندان را حل نمى‏كند ، بايد ديگران را نيز دعوت به اين كار خير كرد تا جنبه عمومى پيدا كند.
ثانيا ممكن است انسان شخصا توانائى بر اطعام نداشته باشد ، اما بتواند دیگران را تشویق به کمک به مستمندان کند (1)

برای کمک رسانی به کمیته امداد امام خمینی یک پیام کوتاه بدون متن را به 8133 ارسال نمایید و منتظر پاسخ و راهنمایی باشید ( لطفا امتحان کنید ) .
البته راه های کمک رسانی دیگری نیز وجود دارد .

1) تفسیر نمونه
با تشکر

روزه ابعاد گوناگونى دارد و آثار فراوانى از نظر مادى و معنوى در وجود انسان مى‏گذارد كه از همه مهم‏تر «بعد اخلاقى و فلسفه تربيتى» آن است.
يك. آثار تربيتى
1- 1. تلطيف روح
روح انسان، همواره در حال تدبير بدن است و بدن بدون تدبير روح، مانندكشتى بدون ناخدا است. در ماه رمضان، به دليل امساك از خوردن و آشاميدن و محدود كردن آن به ساعاتى مشخص و نيز كنترل حواس (مانند چشم، گوش و تمامى مجارى ورود اطلاعات به درون ذهن)، فراغت روح و نفس بيشتر فراهم مى‏شود. فعاليت روح براى پرداخت به امور مادى و دنيوى كاهش مى‏يابد و امكان پرداخت به امور معنوى بيشتر مى‏شود. در نتيجه روح از لطافت بيشترى برخوردار مى‏گردد.
2- 1. تقويت اراده
خداوند برنامه روزه دارى را به گونه‏اى تنظيم كرده است كه انسان بايد در ساعت معيّنى، از خوردن و آشاميدن بپرهيزد و در ساعت خاصى، مى‏تواند آزادانه بخورد و بياشامد و از لذت‏هاى حلال استفاده كند.
ملزم شدن انسان‏ها به اجراى دقيق اين برنامه و تكرار آن طى يك ماه، تمرين بسيار مناسبى است براى عادت دادن نفس به امورى، غير از آنچه در ماه‏هاى ديگر عادت كرده بود و اين عمل، عزم و اراده انسان را تقويت مى‏كند.
3- 1. كنترل غرايز
روزه‏دار بايد در حال روزه- با وجود گرسنگى و تشنگى از غذا و آب وساير لذات (از قبيل لذت جنسى)، چشم بپوشد و ثابت كند كه او همچون حيوانات، در بند اسطبل و آب و علف نيست. او مى‏تواند زمام نفس را به دست گيرد و بر هوس‏ها و شهوت‏هاى خود مسلّط شود و اين امر باعث مى‏گردد كه غرايز به كنترل او در آيد و علاوه بر اين، در بهره ورى از آنها تعديلى به وجود آيد. خلاصه اينكه روزه، انسان را از عالم حيوانى ترقى داده و به جهان فرشتگان صعود مى‏دهد.
تقوا و پرهيزگارى در تربيت اخلاق اسلامى يك مسلمان، نقش بسيار مهمى دارد و براى رسيدن به اين صفت شايسته، بهترين عبادت روزه است. قرآن درباره آن مى‏فرمايد: «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»(1) يعنى، نتيجه و علّت غايى روزه، تقوا از محارم الهى است.
وقتى پيامبرصلى الله عليه وآله در خطبه «شعبانيه»، فضايل ماه رمضان و روزه را برشمرد، اميرمؤمنان على‏عليه السلام پرسيد: بهترين اعمال در اين ماه چيست؟ فرمود: «الورع عن محارم اللَّه»(2) «پرهيز و اجتناب از معاصى و گناهان است». بنابراين روزه، عامل بازدارنده از گناه و عامل سركوب كننده نفس عصيانگر است. شخص با عمل به اين دستور الهى، به خوبى روح تقوا و پرهيزگارى را در خويش زنده مى‏كند زيرا با روزه، اصلاح نفس و تربيت آن، آسان‏تر مى‏شود زيرا گرسنگى و ديگر محروميت‏هاى روزه، شعله‏هاى سركش غريزه‏هاى حيوانى و هواهاى نفسانى را خاموش مى‏سازد.
پر شدن شكم زمينه بسيارى از ناهنجارى‏ها و تحريك شهوات، غوطه‏ورى در حرام و ظهور خواهش‏هاى باطل در نفس مى‏شود چنان كه در حديثى آمده است: «انى اخاف عليكم من البطن والفرج»(3) «من از شكم و شهوت بر شما بيمناك هستم». اگر شكم عفيف باشد و به قدر ضرورت اكتفا كند و از حرام و شبهه بپرهيزد، بدون شك دامن نيز عفيف مى‏شود. عفت اين دو عضو، زمينه بسيار خوبى براى نشاط معنوى و صفاى دل و باطن خواهد شد.
4- 1. روحيه ايثار و نوع دوستى
انسان موجودى اجتماعى است و انسان كامل، كسى است كه در همه ابعاد وجودى رشد كند. روزه، بعد اجتماعى انسان را در كنار ساير ابعاد او رشد مى‏دهد بدين صورت كه درس مساوات و برابرى در ميان افراد اجتماع است. با عمل به اين دستور مذهبى، افراد متمكن وضع گرسنگان و محرومان اجتماع را به طور محسوس در مى‏يابند و به دنبال آن درك، به اين نتيجه مى‏رسند كه بايد به فكر بيچارگان و محرومان باشند. اگر توجه به حال گرسنگان، جنبه حسّى و عينى پيدا كند، اثر بيشترى دارد و روزه به اين موضوع مهم اجتماعى، رنگ حسّى مى‏دهد. با رشد اين بعد اجتماعى، انسان نسبت به هم‏نوعان خود بى تفاوت نمى‏شود و دردهاى فراگير اجتماعى (مانند فقر و گرسنگى) را حس مى‏كند و مصداق اين سخن حكيمانه سعدى مى‏شود كه:
بنى‏آدم اعضاى يكديگرند كه در آفرينش ز يك گوهرند
چو عضوى به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
به راستى اگر كشورهاى ثروتمند جهان و اغنيا، چند روز از سال روزه بدارند و طعم گرسنگى را بچشند، باز هم اين همه گرسنه در جهان خواهد بود؟ آيا ميليون‏ها انسان با سوء تغذيه
و كمبود مواد غذايى مواجه خواهند شد؟
دو. آثار بهداشتى
بدون ترديد در علم پزشكى، اثر معجزه آساى امساك، در درمان انواع بيمارى‏هاى جسمانى و روانى به اثبات رسيده است. عامل بسيارى از بيمارى‏ها، زياده‏روى در خوردن غذاهاى مختلف است. پيامبر خداصلى الله عليه وآله فرمود: «واعلم ان المعدة بيت الداء و ان الحمية هى الدواء»(4) «معده مركز و خانه هر دردى است و پرهيز [از غذاهاى نامناسب و زياده‏خورى‏]، اساس هر داروى شفابخش است». منشأ بسيارى از بيمارى‏هاى روانى، افكار غلط، سوء ظن، گناه و شناخت غيرمعقول و غيرمنطقى است و روزه با ايجاد محدوديت‏هايى، هم معده و دستگاه گوارشى را تقويت مى‏كند و هم با كنترل افكار و اجتناب از گناه، روان انسان را از آلودگى‏ها باز مى‏دارد.
به عبارت ديگر روزه، زباله‏ها و مواد اضافى و جذب نشده بدن را مى‏سوزاند و در واقع، بدن را «خانه تكانى» مى‏كند و روح را با تلاوت قرآن و خواندن دعاهاى ويژه تقويت مى‏نمايد. خلاصه اينكه با روزه، سلامتى جسمانى و روانى انسان تضمين مى‏شود و بر همين اساس پيامبر اسلام‏صلى الله عليه وآله فرمود: «صوموا تصحّوا»(5) «روزه بگيريد تا سالم شويد». روزه اگر با شرايطى كه دارد گرفته شود، اثرات مهم تربيتى، اجتماعى و بهداشتى براى انسان دارد(6)(7)(8)(9)(10).
پى‏نوشت‏
(1) بقره (2)، آيه 183.
(2) عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 266.
(3) بحار، ج 1، ص 368.
(4) بحارالانوار، ج 58، ص 307،) بيروت، مؤسسة الوفاء (.
(5) همان، ص 255.
(6) براى مطالعه بيشتر ر. ك:
(7) الف. الكسى سوفورين، روزه، روش نوين، براى درمان بيمارى‏ها، ترجمه جعفر امامى.
(8) ب. سيد حسين موسوى لاهيجى، روزه، درمان بيمارى‏هاى روح و جسم،) انتشارات جامعه مدرسين حوزه علميه (قم.
(9) پ. عبدالكريم بى‏آزار شيرازى، رساله نوين فقهى پزشكى، ج 2،) دفتر نشر فرهنگ اسلامى (.
(10) ت. سيد رضا پاك‏نژاد، اولين دانشگاه و آخرين پيامبر، ج 3) انتشارات كتابفروشى اسلاميه (.