جمع بندی احادیث در مورد روضه خوانی

کارشناس بحث: استاد مجید

با صلوات بر محمد وآل محمد
سلام علیکم ورحمت الله
کار بر گرامی تا آنجا که در حد وسع بنده بود طبق کلماتی که در این روایت ترجمه شده بود جستجو کردم منبعی برای این دو روایت پیدا نکردم ولی نکات مهمی در این زمینه خدمت شما عرض می نمایم امید وارم که مورد توجه قرار گیرد.
یکی از ارکان مهم روضه خوانی و ذکر مصیبت ائمه (علیهم السلام) داشتن اخلاص کامل و دوری از ریا و ظاهر سازی و عدم توجه به مسائل مادی است. مرثیه خوان آگاه و بصیر، همواره اخلاص را پیشه خود ساخته، در صدد جلب رضایت و خشنودی خدا و پیشوایان معصوم (علیهم السلام) بر می آید. ذکر مصیبت اگر خالصانه نباشد، هیچ تاثیری در قلوب بر جای نخواهد گذاشت و ثواب و بهره ای نخواهد داشت.
علامه نوری طبرسی ضمن تاکید فراوان بر این مساله، می نویسد:
«البته (مرثیه خوانان و روضه خوانان) باید بدانند و ملتفت شوند که این عبادت، مانند سایر عبادات است و این عمل ، آن گاه عبادت شود که در هنگام به جای آوردن آن ، جز رضای خداوند و خشنودی رسول و ائمه هدی (علیهم السلام) غرض و مقصدی نداشته باشد و اگر دارد، همان مجرد یافتن ثواب های موعوده و پاک شدن از گناهان مهلکه باشد که با اخلاص در عمل منافاتی ندارد. چه عمل باز برای فرمان برداری [از] فرمان حضرت باری تعالی است که به وسیله آن، به آن ثوابها برسد و از شرّ گناهانش ایمن شود.
این به منزله پله اول منبر است که چون پا بر آن گذارد، بایستد و غیر از ذات مقدس حضرت احدیت و خلفای راشدینش (امامان معصوم علیهم السلام)، همه را فراموش کند. کسی را نبیند، کسی را نجوید؛ چه رسد به آن که برای جذب قلبش، یا جذب مالش، به آن جا بالا رود و سخن گوید و از مصائب برشمرد و خلق را بگریاند.»(لؤلؤ و مرجان، ص 14. )

ریا و تظاهر در ذکر مصیبت، عوارض و آفاتی دارد که علامه نوری طبرسی به آن ها اشاره کرده است:
«اگر شیطان ، او را از این پله بلغزاند و هوای نفس، او را در دام دامن ملوث دنیا کشاند و برای تحصیل مال ، یا فریفتن بال )خودفریبی) یا نشر فضل و کمال، در اقطار و امصار (شهرها) و بلاد و رسیدن محاسن گفتارش در اسماع عباد، بر منبر برآید و سخن بگوید و روضه بخواند، خود را به مهالک عظیمه انداخته که امید نجات در آن نیست، خود را از فیوضات و ثواب های موعود که برای این طایفه مهیا نموده اند، محروم می کند ...؛ داخل شود در آن جایی که آل محمد (صلی الله علیه وآله) را سرمایه تجارت خود کرده و به آن شب می کنند و معایش خود را می گذرانند ...؛ داخل شود در آن جماعت که آخرت خود را فروختند به دنیا ؛ داخل شود در صنفی از آیات و اخبار که در آن ها تهدید شده برای آن که بگوید برای دیگران از مطالب حقه ... ولی گوینده عمل نکند به آن ها. پس به حرمت ابدی گرفتار شود.(همان، ص 14 و 15)
عالم وارسته، سید زین الدین طباطبایی نوشته است: « در مرثیه خوانی ... نظر به وجوهات ابدا نداشته باشید. هر که هر چه داده، داده و نداده، نداده.
شما نظر به مولای خود داشته [باشید] خودش درست می کند، ان شاء الله27) برنامه سلوک ، ص 244).

عبدالله بن حسن بن علی، معروف به عبدالله محض ، تحت تاثیر شعرها و مراثی کمیت قرار گرفت ; به عنوان صله آن ابیات جاندار و مراثی اهل بیت ، سند مزرعه خود را به کمیت داد.
کمیت گفت: محال است بگیرم. من مرثیه خوان سیدالشهداء علیه السلام هستم و برای خدا مرثیه گفته ام.
عبدالله اصرار فوق العاده کرد و بالاخره کمیت گرفت. او بعد از مدتی نزد عبدالله بن حسن آمده و گفت: من از تو خواهشی دارم، آیا قبول می کنی؟ گفت: البته قبول می کنم; اما نمی دانم که خواهش تو چیست. گفت: اول باید قول بدهی که عمل کنی، بعد من می گویم. قول داد و شاید قسم هم خورد. کمیت سند را پس داد و گفت: من نمی توانم این را بگیرم ده گفتار شهید مطهری، ص 252.)