٭٭٭٭٭ نکته ها + برداشت ها = برداشت شما چیست ؟ ٭٭٭٭٭

1) این سرگردانی ، شاید به علت کوتاهی برد مفاهیم باشد. زیرا بحث "عقلی" با الفاظ و مفاهیم است ، و اینها گرچه در جای خود بسیار ارزشمندند و عقل ، حجت خداوند بر بندگان است، اما برد محدودی دارند و نمی توانند پرده از چهره زیبای حقیقت ( یار و دلدار اعلی) را کنار زنند.

2) علت دیگر ، شاید علو درجه روح انسان باشد. روح انسان در چنان مرتبه بالایی از وجود قرار دارد که صرف بحث عقلی ، او را سیراب نمی سازد. روح انسان ، طالب "وصل" است و "وصل" ، حقیقتی است که صرفاً با مفهوم ، تحقق نمی یابد.

3) نکته دیگر اینکه شاید عارف می خواهد خطاب به حکیم بگوید: آن چه با یک "نگاه" مشاهده و درک می شود ، با هزاران مفهوم ، ممکن است توصیف نشود (ضرب المثل چینی: یک تصویر بهتر از هزار کلمه است). لذا راهی وجود دارد که آن راه از راه تفلسف و دست و پنجه نرم کردن با مفاهیم ، میانبرتر و کوتاهتر است و آن "نگریستن به جمال محبوب" است ، محبوبی که از شدت ظهور ، در خفاست...
جمال یار ندارد نقاب و پرده ولی
تو خود حجاب خودی حافظ ، از میان خیز.

4) اسارت، برای روح و جان آدمی نامطلوب است. هر چند این اسارت ، اسارت در حدود سه گانه برهان و قفس مفاهیم باشد! بر همان اساس که فلاسفه هم قبول دارند که عشق ، علت خلقت است ، جان عاشق انسان که مشتاق وصل است ، مشتاق است که قفس را بشکند و در آسمان به سوی معشوق لایتناهی به پرواز در آید.

کوتاه سخن آنکه: باید از علم الیقین به سوی عین الیقین و حق الیقین گذر کرد.و نوزاد جان را از شیر عقل گرفت و غذای عشق به او داد...

هو المحبوب

با سلام و ادب

شعر سروده ی جناب حافظ است.

نگارش حروف وجود به قلم أعلی بود بر نفس کلیّه ی الهیّه،به این چرخش قلم، وجود پدید آمد و مقدّرات رقم خورد

امّا آنچه قلم را به حرکت آورد عشق بود و آنچه این حرکت شوقی را استمرار بخشید هم عشق بود:

"کنت کنزا مخفیّا فأحببت أن أُعرف فخلقت الخلق لکی أعرف"

عشق است که همه ی ذرّات عالم وجود را به حرکت آورده است،عشق است که که عقول را به تحیّر وا داشته است

تحیّر حرکتی به دور خویش است و عشق حرکتی مستدام به گرد وجود معشوق!

عاشق رویت شدم با تو به کویت شدم

عقل نماند و نه دل،حلقه ی مویت شدم

به نام خدا
با سلام و عرض ادب

بسمه الخبیر

با سلام و ادب

شعر سروده ی حافظ است،امّا در نسخی که تا کنون دیده ام بیت مذکور اینگونه است:

رشته ی تسبیح اگر بگسست معذورم بدار

دستم اندر ساغر ساقی سیمین ساق بود

به هر تقدیر شاید مقصود حافظ گذشتن از پوسته ی شریعت و رسیدن به مغز حقیقت باشد

البته عارف واصل که عرفانش را از اهل بیت علیهم السلام گرفته باشد می داند که شریعت

و طریقت جزء مراتب حقیقت اند و با وصول به حقیقت، شریعت منتفی نمی شود.

رشته ی تسبیح شاید اذکار زبانی و یا ظاهری باشند که درحکم ذکر و یاد محبوبند و چون به وصال

محبوب رسی و در او مستغرق گردی خود این استغراق در آن حقیقت، باطن و غایت ذکر است.

"رشته تسبیح" در اینجا به معنی عبادات ظاهری و اعمال فقهی است.
مصرع دوم ، به حالات عرفانی اشاره دارد.

شاعر بیان می کند که علت خروج وی از " عبادات ظاهری " ، حالات عرفانی وی بوده است. عرفان چون با عشق سر و کار دارد ، و عشق ، جایی برای حاکمیت عقل ( البته معنای عرفی عقل ، و گرنه عرفان ناب با عقل ناب هیچ تضادی با هم ندارند) باقی نمی گذارد.

معمولاً در مسایل عشق ظاهری و سطحی هم همینگونه است که کسی که عاشق شد ، بسته به شدت آن عشق ، برخی اعمال خلاف عقل انجام می دهد و اصولاً یکی از راههای پی بردن به اینکه کسی عاشق شده است ، مشاهده اعمالی از وی است که خیلی عاقلانه نیستند و خلاف عرف رایج عقلا است.

بسمه الخبیر

با سلام و عرض ادب

استاد گرامی قبلا با این ابیات زیبا در محضرتان درس پس داده ایم.

بسمه الخالق

با سلام و ادب

بیت،سروده ی حکیم ابوالقاسم فردوسی است و در توحید افعالی حق تعالی است(توحید در خالقیّت)

فردوسی آفرینش را همه به خدای متعال نسبت می دهد و در واقع این بیت به نوعی بیانگر معرفت حق

از روی نشانه ها و آیات او در هستی است،(آیات آفاقی) و همان رسیدن از معلول به علت در سیستم فلسفی

و یا دیدن ظاهر در مظهر در طریقه ی عرفان.

حکایت می کنند:

"چون فردوسی وفات کرد، شیخ ابوالقاسم کُرّکانی، بر او نماز نکرده، و عذر آورد که او مداح کفار بوده،

و بعد از آن به کشف مشاهده کرد که فردوسی در بهشت فردوس با حور در قصور است.

شیخ به او گفت: به چه چیز خدای – تعالی – تو را آمرزید، و در جنت ساکن گردانید؟

فردوسی گفته: به دو چیز: یکی به آنکه تو بر من نماز نکردی!، و یکی آنکه این بیت در توحید گفته‌ام که:

جهان را بلندی و پستی تویی ندانم چه‌ای، هر چه هستی تویی... "

به نام خدا
با سلام و عرض ادب

قل هو الله احد

تنها وجود واجب الوجود خداست.
یکی هست و غیر او هیچ نیست.

مصرع اول بیان می دارد که هر چه در عالم مخلوقات هست ، همه ممکن الوجودند و ممکن الوجود تا به یک علت واجب ، قیام نداشته باشد ، نمی تواند تحقق یابد. و بنا بر ادله عقلی ، واجب هم در وحدت و بساطت محض است و بنابراین فقط یک موجود ، می تواند واجب باشد.

مصرع دوم بیان می دارد که انسان گرچه به اسماء و صفات الهی می تواند در حد خود آگاهی یابد ، اما اطلاع از کنه وجود خداوند ، میسور هیچ کسی نیست. چگونه " محدود " می تواند بر "نامحدود" اشراف و احاطه علمی بیابد؟!
در دین هم توصیه شده است که در آثار قدرت و افعال خداوند تفکر کنید اما در ذات وی تفکر نکنید.

مولانا المهدی (عج) می فرمایند:
از خدا بترسید و تسلیم ما باشید و امور خود را به ما واگذار کنید ؛ چرا که بر ماست که شما را سیراب و بی نیاز نماییم ؛ همانگونه که ورود شما به چشمه معرفت به وسیله ما انجام می شود و سعی کنید دنبال کشف آنچه از شما پنهان شده است نباشید.

به نام خدا

با سلام عرض ادب

علم و عمل:
یکجور رابطه ی دو طرفه، اینکه خالصانه برای خدا زندگی کنیم، تا چشم و گوش دلمان درمان شود، ببینیم آنچه را باید دید و بشنویم آنچه را باید شنید و بخواهیم آنچه خواستنی و باارزش است
در مرحله ی بعد باید به آنچه میدانیم و به صحت آن اطمینان داریم ، عمل کنیم،
و اگر به آنچه میدانی عمل کنی خدا آنچه را نمی دانی به تو می آموزد

الله وَلِیُّ الَّذین آمَنوا یُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُماتِ إِلی النُّور وَ
الُّذینَ کَفَروا أولیاؤُهُمُ الطَّاغوتُ یُخرِجُونَهُم مِنَ النُّور إِلَی الظُّلُماتِ أُولئِکَ أصحابُ النَّارِ هُم فِیها خالِدُونَ

وقتی به آن علمی که به تو عطا شد، و حاصل لطف خدا به تو بود عمل کردی، خدا تو را از تاریکی به سوی نور هدایت میکند ( تو یک گام انسانی به سوی او میروی ، در واقع او دستت را گرفته و به جلو میبرد، و سپس خدا 10 گام الهی به سوی تو می اید )
و نباید پیرو طاغوتها باشی (تا راهرو نباشی)

امام صادق ع می فرمایند: بندگى حقيقى جوهره‏ايست كه اساس و ذات آن ربوبيت است،
پس آنچه از مقام عبوديت كم و ناپيدا شد، در مقام ربوبيت پيدا و هويدا گردد.
و هر مقدارى كه از مراتب و صفات ربوبيت مخفى و پوشيده گشت: در مراحل عبوديت جلوه‏گر و آشكار شود

کسی که خدا را عبادت کند، خدا او را مانند خودش می کند،
اینجا دیگر منیت وجود ندارد ، میبینی همه اش خداست و خدا
دیگر می فهمی نه تنها غیر از خدا، خدای دیگری نیست که غیر او هیچ چیز دیگری هم نیست
حالا سخترین سختی ها هم شیرین میشود،چون همه چیز طعم خدا میگیرد (راهبر شوی)

بسمه الحیّ القیّوم

با سلام و ادب

نام شاعر را هر چه گشتم نیافتم.

مفهوم شعر هم به نظر قاصر بنده درست نمی شود.

ظاهرا مقصود شاعر این است که مخاطبش مانند وجود است و وی مانند عدم

گرچه این دو قابل قیاس نیستند و این تفارق و بُعد بسیار را خصم به رخ خواهد کشید

امّا جای عدم در کنار وجود است.

اگر درست فهمیده باشم،همین نکته جور در نمی آید چون هر کجا که وجود تجلیّ نمود عدمی باقی

نمی ماند،تا در عرض یا در برابر وجود قرار گیرد.

به نام خدا

با سلام و عرض ادب

من در مورد این بیت کمی سرچ کردم . از اقبال لاهوری است.
و گویا در مورد امام علی ع هست.

در حقیقت علی همچون قوانین فطرت است که جاودانه می مانند. او منبع فیاضی است که تمام نمی گردد بلکه روزبروز زیادتر می شود و
به قول جبران خلیل جبران از شخصیتهائی است که در عصر پیش از عصر خود به دنیا آمده اند.
بعضی از مردم فقط در زمان خودشان رهبرند و بعضی اندکی بعد از زمان خویش نیز رهبرند و
به تدریج رهبریشان رو به فراموشی می رود. اما علی و معدودی از بشر همیشه هادی و رهبرند.

علی اگر رنگ خدا نمی داشت و مردی الهی نمی بود فراموش شده بود. علی نه تنها با کشته شدنش نمرد بلکه زنده تر شد.
خود می گوید: «هلک خزان الاموال و هم احیاء و العلماء باقون ما بقی الدهر، اعیانهم مفقوده و امثالهم فی القلوب موجوده؛
مال اندوزان مرده اند گرچه به ظاهر زنده اند، و عالمان ماندگارند، تا روزگار باقی است. اجسادشان از دست می رود و یاد و آثارشان در دل ها بر جای می ماند» (نهج البلاغه/ حکمت 147).

درباره شخص خودش می فرماید: «غدا ترون ایامی و یکشف لکم عن سرائری و تعرفوننی بعد خلو مکانی و قیام غیری مقامی؛
فردا (که مرا از دست دهید) ارزش حیات مرا خواهید دید، و رازهای درونم برای شما آشکار خواهد شد، و پس از آنکه جایم را خالی دیدید، و دیگری در جای من ایستاد تازه (قدر و قیمت) مرا خواهید شناخت» (نهج البلاغه/ 149).

در واقع می توان گفت امام علی ع شخصیتی است که نه تنها در عصر و زمان خود که هنوز هم شناخته نشده و همانطور که خودشان هم فرموده اند:
بهای وجود شما چیزی جز بهشت نیست ، مبادا آن را به کمتر از آن بفروشید .

شاعر: علامه محمد اقبال لاهوری

مقصود شاعر این است که وی دارای درکی و حامل پیامی است که آن درک و پیام ، فراتر و جلوتر از عصر خودش است و لذا مردم عصر او نمی توانند آن را درک کنند.

شاعر درک و پیام خود را ، گوهر و متاع ارزنده ای (یوسف) می داند که کسی از مردم زمانه اش (بازار) خریدار آن نیست. ( به علت عدم شناخت ارزش آن متاع).

این شعر ، متضمن تعریف و تمجید شاعر از خودش است! شاعران زیادی در اشعار خود ، به نوعی از خود تعریف و تمجید کرده اند. بسیاری از آنها افرادی بوده اند که ما حتی به ذهن خودمان اجازه نمی دهیم درباره زهد و تقوا و عدالت آنها کوچکترین شبهه ای به خود راه دهد. اما این شبهه برای من هست که این تعریف و تمجیدها ، با « تواضع » که یک فضیلت اخلاقی و اسلامی است سازگار نیست و با « تکبر » که رذیلت اخلاقی است مناسبت دارد.

قرائن ادبی هم این را تأیید می کند: در مصرع اول ، "خود " مقدم بر "خصم" آمده ، در مصرع دوم هم "وجود" مقدم بر "عدم" آمده است. پس "خود" با "وجود" متناسب است و "خصم" با "عدم".

منطق هم این را تایید می کند:
کسی "خصم" خود را "وجود" ، و خود را "عدم" معرفی نخواهد کرد. زیرا دشمنی با "وجود" ، برای هیچ کسی ، خاصه علماء ، ارزش و حسن نیست. حداقلش این است که "حب ذات" اجازه اینکار را به کسی نمی دهد.
بلی. امکان دارد کسی ، استاد خود یا شخص بزرگی را "وجود" و خود را در مقابل او "عدم" معرفی کند. اما این یک رابطه حسنه است ، در حالیکه رابطه مورد نظر شاعر ، یک رابطه خصمانه است.

گرچه می توان این بیت را ( به صورت منفرد) زبان حال معصوم (ع) به شمار آورد ؛ اما قرائن متعددی در سایر ابیات شعر فوق وجود دارد که نشان می دهد مقصود شاعر ، خودش است و این شعر در مدح حضرت مولا (ع) نیست.

به نام خدا

اما در بیت کلمه ی خصم وجود نداشت.
عصر من داننده اسرار نیست
یوسف من بهر این بازار نیست

بسمه العلیم

عرض سلام و احترام

اگر به قرائن ادبی توجه شود،"خود" بر "من" مقدم است،معمولا ضمایر را در تقدم و تأخر با هم می سنجند

خود را به من آر گر خصم بسنجد.بنابراین "خود" خصم نیست،خصم شخص ثالثی است.

این خود خصم نیست،دوست است و منطق تأیید می کند انسان محبوبش را بر خویش مقدم می دارد

و او را وجود و خویش را عدمی می داند که با حضور او رنگ وجود می گیرد.

البته توضیح استاد گرامی مبنی بر اینکه مقصود خواجه علیه الرحمة حاسدان زمانش هست ناظر بر خصم است

نه "خود" چرا که منطقی نیست،خواجه به خصم بگوید "خود را به من آر" گر خصم بسنجد عجبی نیست.

درست است که خواجه کلامی و منطقی بوده اند،امّا اینجا موضع شعر و ادب است

اینکه می فرمایند:عدم در کنار وجود جای دارد تشبیه آن دوست است به وجود که در کنار عدم(خواجه)

قرار گرفته است،به لحاظ صنایع ادبی و حالات دوستی و حبّ شدید هم نظائرش را داریم که محب در محبوب

فانی می شود و تبدیل به عدم،و در نظرش فقط دوست می ماند و دیگر هیچ.

عشق آمد و شد چو خونم اندر رگ و پوست

تا کرد مرا تهی و پر کرد ز دوست

اجزای وجودم همگی دوست گرفت

نامی است ز من بر من و باقی همه اوست

به همین دلیل عرض کردم کلام خواجه"وجود در کنار عدم" جور در نمی آید،چون مبنای شعر و بیس و پایه ی آن

"خود را به من آر" است،این درخواست خواجه از یک دوست است.

از استاد گرانقدر می خواهم لطف بفرمایند و کلّ شعر را بگذارند و یا لینک آن را و یا زحمت کشیده منبع را معرفی

کنند تا بررسی کنیم،متشکر

بسمه العلیم

با سلام و عرض ادب

شاعر احتمالا معاصر و گویا آشنا هستند،نام شریفشان را عرض نمی کنم،چون یقین ندارم!

و ظاهرا اشعار شاعران بزرگی مانند مولانا،حافظ،سنایی و...را جلوه ای از تجلیّات و الهامات ربّانی وصف می کنند،امّا این تجلّی

در کدام مرآت ظاهر شده؟ باید از شاعر گرامی پرسید.

اما مرجع ضمیر تو ... ؟
یا به اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم آلاف التحیة و الثناء) بر میگردد ، یا به شاگردان طراز اول و صاحب سر مکتب ایشان.

استاد سخن سعدی است پیش همه کس اما

دارد سخن حافظ طرز سخن خواجو

- و ما أرسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبین لهم . فیضل الله من یشاء و یهدی من یشاء.

- قل کل یعمل علی شاکلة

برداشت شخصی:
به نظرم شاعر در این ابیات خاطره ای را ثبت کرده است.
ایشان در بیت اول بیان میفرماید که اکنون که فصل بهار است و طبیعتت در جوشش و رویش است ، همراه با استاد خود در قریه باغچار هستیم.
بیت دوم ، بیان فعالیت آنها در آن زمان-مکان است. شاید مقصودشان اینست که با ذکر و یاد حضرت زهرای مرضیه (س) ، مشغول باغبانی هستند. اما نمی دانم مقصود از باغبانی در اینجا ، معنای محسوس آن یعنی باغبانی در عالم طبیعت است یا معنای معقول آن یعنی باغبانی در عالم ملکوت (نشر تعالیم دینی) است. لزوم تجانس بین ابیات ، احتمال اول را تقویت می کند.

بسمه العلیم

با سلام و ادب

متاسفانه شاعر را نیافتم.

ظاهرا شاعر مرادش را تشبیه به شمس تبریزی می کند،بلخ همیشه با نام مولانا عجین است

و گلشن شاید گلشن راز شبستری و یا باغ بهشت باشد.

به هر تقدیر کسی که رنگ و بوی شمس را داشته باشد،خاطره ی شیفتگی و عشق مولانا را نیز با خویش دارد.

گویی مرید در مراد خلاصه می شود و یا مرید پس مدتی رنگ و صبغه ی مراد را می گیرد.

بسمه العلیم

عرض سلام و ادب

گمان کنم شاعر استاد صادق گرامی هستند.

امّا شاید شعر ناظر بر شروع بهار امسال با میلاد با برکت صدّیقه ی کبری سلام الله علیها و پایان سال با آن باشد

شهادت بانو(س) و ایّام فاطمیه نیز دو مرتبه تکرار خواهد شد.

بسمه الحکیم

عرض سلام و ادب

شاعر مولانا است.

و شعر اشاره به توحید افعالی حق تعالی است.

شخص موحد تنها مؤثر در عالم وجود را ذات اقدس خداوند می بیند

او همیشه سر به آسمان الوهیّت دارد و با چشم وحدت بین به اشیاء و امور و حوادث می نگرد.

توجه به عالم کثرت و نسبت دادن امور به اشیاء و آنها را صاحب اثر استقلالی دیدن،سر فرو کردن در زمین است

عارف همه ی هستی را تجلّیات و مظاهر حق می بیند که به حق قائمند.

بسمه ذو الجلال و الاکرام

عرض سلام و ادب

شعر سروده ی حافظ است.

ذات حق صرف الکمال است و صرف الکمال برای شناخته شدن باید در مظهری تجلی کند

و گرنه پنهان می ماند:"پری رو تاب مستوری ندارد"این تجلی تام و تمام باید مظهری

تام و تمام داشته باشد وجه الله الاعظم،مظهریت همه ی اسماء و صفات الهی را داراست

هم اسماء تنزیهی و هم اوصاف تشبیهی(جلال و جمال)فرشته تنها مظهر تنزیه است

لذا حافظ می فرماید دید ملک عشق نداشت،ملک نمی توانست تجلی گاه اسماء جمال

باشد لذا خداوند انسان کامل را این مظهریت تام داد و بر صورت خویش آفرید.

بسمه المنعم

عرض سلام و ادب

شاعر را متأسفانه نیافتم.

امّا مقصود شعر همان است که در ادب پارسی هم داریم:

ران ملخى نزد سليمان بردن
عيب است و ليكن هنر است از مورى

یا

حديث ثناى من و حضرتت
چو ران ملخ باشد و خوان جم

هدیه ی هر کس به قدر منزلت و ارزش اوست،حال اگر این هدیه از شخص ناچیزی به شخص بزرگی

پیشکش شود،همان برگ سبزی است که تحفه ی درویش است.مثل همه ی مدح و ثناهایی که

از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام می شود،در واقع بیانگر عظمت و بزرگی و جایگاه آن ذوات نورانی نیست

بلکه به قول مولانا:مادح خورشید مدّاح خود است.

هر چه‌ گویم‌ عشق‌ را شرح‌ و بیان‌

چون‌ به‌ عشق‌ آیم‌ خجل‌ گردم‌ از آن‌

گرچه‌ تفسیر زبان‌ روشنگر است‌

لیک‌ عشق‌ بی‌زبان‌، روشن‌تر است‌

چون‌ قلم‌ اندر نوشتن‌ می‌شتافت ‌

چون‌ به‌ عشق‌ آمد، قلم‌ بر خود شکافت‌

چون‌ سخن‌ در وصف‌ این‌ حالت‌ رسید

هم‌ قلم‌ بشکست‌ و هم‌ کاغذ درید

عقل‌ در شرحش‌ چو خر درگِل‌ بخفت‌

شرح‌ عشق‌ و عاشقی‌ هم‌ عشق‌ گفت‌

بسمه المعین

سرکار یا عالی لطف فرمودند و پاسخ این قسمت را یافتند.پاسخ ایشان:

يقال أن هذه الأبيات لسيدنا الإمام علي علیه السلام
و يذكر في بعض المصادر أن الهدية كانت من الهدهد و ليس النملة

با تشکر فراوان از خواهر بزرگوارم.

:Gol:

بسمه الرئوف

عرض سلام و ادب

شعر سروده ی ملا عبدالرزاق لاهیجی است.

و اشاره به قدرت و قوّت جذبه ی عشق حق دارد که مهار اختیار از کف سالک ربوده و

به آنجایی می کشاند که محبوب اراده فرموده است:

ای برده اختیارم تو اختیار مائی

من زعفران عشقم تو لاله زار مائی

این نوع جبر که شاعر از آن تحت عنوان "زور" یاد نموده است جبری است

همراه با شوق نه کراهت.

بسمه العظیم

با سلام و ادب و آرزوی قبولی طاعات

در نظر اول توصیه ای اخلاقی در ترغیب به تواضع برداشت می شود

امّا درویش در بیت ابتدایی و سلیمان در بیت دوم مانع از این برداشت می شوند

درویش کجا و توصیه ی اخلاقی به بزرگان و پادشاهان؟،مور کجا و مقام سلیمان؟!

سلیمان اگر نظر بر مور افکند مهر الهی داشت به ماسوی

و اگر درویش درخواست نظر از بزرگی کند طالب توجه است نه تواضع!

آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند

آیا بود که گوشه ی چشمی به ما کنند؟

"...انت الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید"

کبریاء و عظمت شأن بزرگان مانع از تواضع آنها نخواهد شد

ولی درخواست از سوی درویشان،نظری از سر مهر و لطف است.(الله اعلم)