جمع بندی آیا سانسور و پنهان کاری علت سرزنش خداوند در آیه 3 سوره تحریم بوده؟

آیات مرتبط:

«وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى‏ بَعْضِ أَزْواجِهِ حَديثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَليمُ الْخَبيرُ»
و هنگامى كه پيامبر، رازى را به يكى از همسرانش گفت و او آن راز را [نزد زن ديگر] فاش كرد، و خدا پيامبر را از افشاى آن آگاه نمود، پيامبر بخشى از آن [راز افشا شده‏] را به آن زن گوشزد كرد و از گفتن بخشى ديگر [براى آنكه فاش‏ كننده بيشتر شرمنده نشود] خوددارى نمود. آن زن گفت: چه كسى فاش كردن راز را [به وسيله من‏] به تو خبر داده است؟ پيامبر گفت: داناى آگاه به من خبر داد.(تحریم: 66/ 3)

«إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْريلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهيرٌ»
اگر شما دو زن از كار خود به پيشگاه خدا توبه كنيد [خدا توبه شما را مى ‏پذيرد]، چون دل شما دو نفر از حق و درستى منحرف شده است، و اگر بر ضدِّ پيامبر به يكديگر كمك دهيد [راه به جايى نخواهيد برد]؛ زيرا خدا و جبرئيل و صالح مؤمنان [كه على بن ابى‏ طالب است‏] يار اويند، و فرشتگان نيز بعد از آنان پشتيبان او خواهند بود.(تحریم: 66/ 4)

با سلام و درود

دلیل مذمت و سرزنش همسران پیامبر (حفصه و عایشه)، توطئه و همدستی آن ها با هم برای تحت فشار قرار دادن پیامبر(صلی الله علیه و آله) بوده است.

یکی از آن ها (حفصه) سرّ و راز پیامبر را برای دیگری (عایشه) افشاء کرد و هر دو همدستی کردند تا از این طریق، پیامبر خدا را تحت فشار قرار دهند.

خیر، توبیخ و مذمت آن ها به خاطر سانسور خبر نبوده بلکه به خاطر افشای سرّ و توطئه آن ها بوده است.

توجه داشته باشید که این جمله «عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ» در باره پیامبر(صلی الله علیه و آله) است؛ یعنی ایشان گوشه ای از آن افشای سرّ را بازگو کرده و بقیه را بیان نفرمودند.

نکته:
ضمير در «عَرَّفَ» و در «أَعْرَضَ» به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر می گردد.(ترجمه تفسير الميزان، ج ‏19، ص 554؛ أنوار التنزيل و أسرار التأويل، ج ‏5، ص 224)

لذا این در باره همسران پیامبر نیست تا آن را ارتباط دهیم به علت توبیخ و سپس نتیجه بگیریم که گفتن نیمی از حقیقت، دروغ محسوب می شود.

برای مطالعه در باره شأن نزول آیات ابتدایی سوره تحریم، می توانید به تاپیک های ذیل مراجعه فرمایید:

شبهه ای قرآنی در شأن نزول سوره تحریم

شأن نزول آیه 1 سوره تحریم

شأن نزول سوره تحریم

[="Tahoma"]پرسش:
دلیل سرزنش خداوند در آیه 3 سوره تحریم چه بوده است؟
آیا به خاطر سانسور خبر بوده که می فرماید: «عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ»؟ آیا این آیه می تواند دلیل بر این باشد که گفتن نیمی از حقیقت در حکم دروغ است؟

پاسخ:
آیات مرتبط:
«وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَديثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَها بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَليمُ الْخَبيرُ»؛ و هنگامى كه پيامبر، رازى را به يكى از همسرانش گفت و او آن راز را [نزد زن ديگر] فاش كرد، و خدا پيامبر را از افشاى آن آگاه نمود، پيامبر بخشى از آن [راز افشا شده] را به آن زن گوشزد كرد و از گفتن بخشى ديگر [براى آنكه فاش كننده بيشتر شرمنده نشود] خوددارى نمود. آن زن گفت: چه كسى فاش كردن راز را [به وسيله من] به تو خبر داده است؟ پيامبر گفت: داناى آگاه به من خبر داد.(1)

«إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْريلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهيرٌ»؛ اگر شما دو زن از كار خود به پيشگاه خدا توبه كنيد [خدا توبه شما را مى پذيرد]، چون دل شما دو نفر از حق و درستى منحرف شده است، و اگر بر ضدِّ پيامبر به يكديگر كمك دهيد [راه به جايى نخواهيد برد]؛ زيرا خدا و جبرئيل و صالح مؤمنان [كه على بن ابى طالب است] يار اويند، و فرشتگان نيز بعد از آنان پشتيبان او خواهند بود.(2)

دلیل مذمت
دلیل مذمت و سرزنش همسران پیامبر (حفصه و عایشه)، توطئه و همدستی آن ها با هم برای تحت فشار قرار دادن پیامبر(صلی الله علیه و آله) بوده است.
یکی از آن ها (حفصه) سرّ و راز پیامبر را برای دیگری (عایشه) افشاء کرد و هر دو همدستی کردند تا از این طریق، پیامبر خدا را تحت فشار قرار دهند.

سانسور خبری؟
خیر، توبیخ و مذمت آن ها به خاطر سانسور خبر نبوده بلکه به خاطر افشای سرّ و توطئه آن ها بوده است.
توجه داشته باشید که این جمله «عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ» در باره پیامبر(صلی الله علیه و آله) است؛ یعنی ایشان گوشه ای از آن سرّ افشاء شده را بازگو کرده و بقیه را بیان نفرمودند؛ لذا این در باره همسران پیامبر نیست تا آن را ارتباط دهیم به علت توبیخ و سپس نتیجه بگیریم که گفتن نیمی از حقیقت، دروغ محسوب می شود.
از نظر ادبی نیز ضمير در «عَرَّفَ» و در «أَعْرَضَ» به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر می گردد.(3)

برای مطالعه در باره شأن نزول آیات ابتدایی سوره تحریم، می توانید به تاپیک های ذیل مراجعه فرمایید:
شبهه ای قرآنی در شأن نزول سوره تحریم
شأن نزول آیه 1 سوره تحریم
شأن نزول سوره تحریم

پی نوشت ها:
1. تحریم: 66/ 3.
2. تحریم: 66/ 4.
3. طباطبایی، محمد حسین، تفسير الميزان، ترجمه موسوی همدانی، انتشارات: جامعه مدرسین، دفتر انتشارات اسلامی ـ قم، ج 19، ص 554؛ بيضاوى، أنوار التنزيل و أسرار التأويل(تفسير البيضاوى)، ناشر: دار إحياء التراث العربي ‏ـ بيروت‏، 1418 ه.ق، چاپ اول، ج 5، ص 224.