جمع بندی بازی با اندام جنسی در کودکی

با سلام و سپاس از ارتباط شما کاربر محترم! حساسيت و دغدغه خاطر شما نسبت به چنين موضوع حساسي را درك نموده و از شما تشكر مي كنيم كه راه مشاوره را در اين زمينه برگزيديد ؛لذا ما نيز سعي خواهيم كرد با در اختيار قرار دادن اطلاعات لازم،‌كمك مناسبي به شما ارائه گردد. والد محترم! وقتي بچه ها دنياي بيروني خود را كشف مي كنند نسبت به اعضاي خصوصي بدن خود يا بدن همجنس و يا غير همجنس خود نيز به طور طبيعي كنجكاو مي شوند. اين كنجكاوي جنسي در كودكا ن طبيعي است و بيشتر والدين هنگام رويارويي با آن براي اولين بار مي فهمند كه واقعا بايد براي رفتار فرزند خود حدودي را تنظيم كنند تا بداند از نظر اجتماعي كدام يك از رفتار هاي او در خصوص مسائل جنسي قابل قبول است. با ذكر اين مقدمه كوتاه شايسته است در اين زمينه نكاتي بيان گردد تا فضاي روشنتري از بحث داشته باشيد. اولاً : تصوري كه كودك از دستكاري و يا نگاه كردن به آلت جنسي كودك ديگر دارد با تصور بزرگتر ها از اين مسئله تفاوت زيادي دارد. اين رفتارها بيش از آنكه جنبه جنسي داشته باشد، جنبه كنجكاوي دارد. دستكاري آلت تناسلي و كنجكاوي فرزندان براي شناخت اين عضو از بدن را بايد از مقوله مسايل جنسي جدا نمود. معمولاً اين گونه رفتارها، از ديد كودكي در سن و سالي كه بدان اشاره نموديد جنبه اخلاقي ندارد؛ لذا هر گونه برخورد نسنجيده اي ممكن است سبب گيجي او شده و موجبات احساس گناه و افسردگي وي را فراهم سازد. مهمتر از همه اينكه ممكن است پس از آن براي پرسش ها و ابهام هاي جنسي خود به ديگراني مراجعه كند كه يا به دليل ناآگاهي و يا غرض ورزي ، اطلاعات نادرستي در زمينه مسائل جنسي به او منتقل نمايند كه درنتيجه آن در آينده وي را با مشكلاتي مواجه خواهد ساخت.(البته اين رفتار ها چنانچه كنترل نشود مي تواند زمينه انحراف جنسي كودك را در آينده فراهم سازد پس بايد با بكار گيري روش ها مناسب سعي در تغيير رفتار كودك داشته باشيد). در مورد فرزند شما به نظر می رسد این کار تبدیل به یک عادت شده است ولی نباید از روش کلامی مانع آن شوید زیرا حساسیت او برانگیخته خواهد شد و فقط حواسپرتی است که بهترین روش است. ثانياً : ارتباط برقرار كردن والدين با فرزندان خود در مورد مسايل جنسي از جمله وظايف تربيتي والدين است كه شايسته است در برقراري و حفظ آن جهت جلوگيري از زمينه بسياري از انحرافات و گناه ها كوشيد. نگاه ضد اخلاقي برخي والدين به اين مسأله و برخورد شديد و خشن آنها پيامدهاي نامطلوبي را به ارمغان خواهد آورد ؛ زيرا چنين موضوعي روان شناختي را تبديل به موضوعي اخلاقي كرده و كودك را حسّاس تر نموده و باعث تثبيت وي در عمل مورد نظر مي گردد. ثالثا: در بيان نكاتي كه در زمينه مسائل جنسي لازم است به كودك انتقال پيدا كند،‌ بايد از روش هاي غير مستقيم استفاده كرد و كمتر به روش هاي مستقيم متوسل شد. اکنون چه بايد كرد: 1. ممكن است مهمترين دليل چنين رفتاري از سوي كودكي در سنيني كه بدان اشاره نموديد، كنجكاوي وي براي آشنايي با اعضاي بدن خود باشد كه از نوپايي در كودكان وجود داشته و در حدود سنين 2 تا 4 سالگي و بعضا تا 5 سالگی در قالب دستكاري و در سنين بالاتر درقالب دكتر بازي و ... خود را نشان مي دهد، بنابراين در چنين زماني هول نشويد، او را سرزنش نكنيد،‌از تنبيه كودك پرهيز كنيد، تنها كاري كه شما بايد در چنين موقعيتي بايد انجام دهيد اين است كه به گونه اي برنامه ريزي كنيد كه او ديگر در چنين موقعيتي قرار نگيرد. 2. معمولاً اين گونه رفتار از سوي كودك ؛ بيشتر جنبه شناختي دارد نه جنسي و اخلاقي و اگر خداي ناكرده استمرار يابد، ممكن است به جهت فشارهاي روحي در محيط خانواده و ... باشد كه كودك مي خواهد از اين طريق خود را به آرامش برساند، بنابراين والدين كودك بايد محيطي آرام و سرشار از صميميت براي او ايجاد كنند. 3. بهتر است به او شلواري بپوشانيد كه محکم تر باشد و دست بردن در آن بسیار سخت باشد( به عنوان مثال شلواري كه داراي كمربند و يا داراي تكمه محكم است براي اين كار مناسب است) 4. یک بار به كودك خود آموزش دهيد كه بدن او خصوصي است و ديگران حق دست ورزي با برخي از اعضا او را ندارد.( بهتر است براي بيان اين نكته از شيوه هاي غير مستقيم استفاده كنيد) 5. هيچ گاه به صورت مستقيم با اين رفتار كودك مقابله نكنيد؛ چرا كه گاهي توجه بيش از حد والدين به رفتار نادرست كودك موجب نهادينه شدن آن رفتار در كودك مي شود. در حالي كه اگر والدين با كمي صبر و حوصله نسبت به رفتار كودك بي تفاوت بودند، رفتار كودك خود به خود و با گذشت زمان از بين مي رفت. 6. زماني كه او چنين رفتاري را انجام مي دهد، از تغافل استفاده كنيد. يعني در برابر رفتار او هيچ عكس العملي نشان ندهيد. نه رفتار او را تائيد كنيد نه رد؛ تنها كاري كه بايد انجام دهيد اين است كه رفتار او را ناديده بگيريد. همانطور كه در بالا بيان شد در اغلب موارد چنين رفتارهايي از روي كنجكاوي از كودك سر مي زند و در اكثر موارد چنانچه از سوي والدين ناديده گرفته شود (البته لازم است والدين به صورت غير مستقيم رفتار كودك خود را كنترل كنند) با گذشت زمان خود به خود به فراموشي سپرده مي شود. نكته پاياني خواهشمنديم از طريق نگراني هاي مختلفي كه زاييده ترس از چنين موضوعي مي باشد ناخواسته مسيري مخالف را در تربيت جنسي كودك نپيماييد؛ زيرا هر گونه كم حوصلگي و اقدام عجولانه در اين زمينه آسيب زا خواهد بود.   موفق و پیروز باشید.

جهت مطالعه بیشتر نیز می توانید به کتاب های ذیل مراجعه فرمایید: 1. فقیهی، علی نقی، تربیت جنسی: مبانی، اصول و روشها از منظر قرآن و حدیث، قم: دار الحدیث،1390. 2. کاچتکوف، واسیلی دمیتری یویچ و لاپیک، والنیتنامیخائیلوونا، روانشناسی و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان، ترجمه: محمد تقی زاد، تهران: افسون، 1381. 3. مصلحی، جواد، تربیت جنسی فرزندان، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1394.

با سلام مجدد و عرض تسلیت ایام عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) پاسخ1 . به نظر می رسد این موضوع کاملا طبیعی است و این تغییر حالت فقط بخاطر تحریک است. همانطور که عرض کردیم کودک در این سنین هیچ ادراکی از لذت جنسی ندارد و ممکن است صرفا بخاطر دست ورزی تحریک شود. بنابراین با حواسپرتی و گذر زمیان این عادت از بین می رود.   پاسخ2. تاپیک قبلی شما را مطالعه کردم منتها به نظر می رسد موضوع حساسیت فرزندتان به برخی از مسائل بخاطر بیماری و مشکل همسرتان نیست البته در برخی از بخش های تربیتی ممکن است کاستی هایی احساس شود و فرزند شما نیاز به جلب توجه خود را اینگونه نشان ندهد ولی مستقیم ارتباطی بین این دو نیست. این مسئله جدید نیز اقتضای سن و رشد است و عرض کردیم تا حدود زیادی طبیعی است ولی باید تحت کنترل صحیح قرار گیرد تا کاهش یابد.

چند نكته تكميلي: 1. مهم ترين كار در رسيدن به هدفتان، بر قرار كردن ارتباط عاطفي با كودك مي باشد. براي اينكه بهتر به اهميت اين ارتباط پي ببريد، مثالي براي شما ذكر مي كنم، تصور كنيد نخي را به يك ماشين اسباب بازي بسته ايد و با اين نخ قصد داريد اين ماشين را جا به جا كنيد، تا زماني كه اتصال نخ به ماشين بر قرار است، شما به راحتي ماشين را جا به جا مي كنيد، ناگهان نخ پاره مي شود؛ هر چه انرژي وارد مي كنيد فايده اي ندارد، چرا كه اتصال شما با ماشين قطع شده است. دقيقا ايجاد ارتباط عاطفي با كودك نقش اين نخ را بازي مي كند، نقش پلي بين شما و كودكتان را دارد. تا زماني اين پل بين شما و كودك ايجاد نشده است، تلاش هاي تربيتي شما فايده اي ندارد و به هيچ نتيجه اي نمي رسد. پس در اولين گام بايد تلاش كنيد كه اين پل بين شما و كودك بر قرار شود. 2.محبت كردن به او تاثير زيادي مي تواند در او داشته باشد و تاحد زيادي او را با شما هماهنگ كند. علاقه قلبى و ابراز آن، مهم‏ترين گشاينده راه ارتباط مفيد و مؤثر است. اين كار چنان تاثيري دارد كه مي گويند: الانسان عبيد الاحسان انسان با محبت كردن تبديل به عبدي گوش به فرمان مي¬شود. با اين كار او بيشتر تحت تاثير شما قرار خواهد گرفت و هر چند كاملا طبق نظر شما رفتار نكند اما با شدت كمتري رفتارش را ادامه خواهد داد. اين دوستي مي¬تواند حتي بعدها نتيجه دهد. يعني بعدها كه عطش او فرو نشست، تحت تاثير برخورد منطقي و محبت اميز شما رفتار خود را ترك كند. با اين كار او تحت تاثير قرار خواهد گرفت و با شما همراه خواهد شد. ناگفته نماند اين كار نيز ظرافتهايي دارد. يعني محبتهاي شما نبايد لوس و بي¬مزه باشد يا به گونه¬اي باشد كه او شما را اويزان و وابسته به خود ببيند. اين باعث دوري بيشتر او خواهد شد. 3.رفتار كودكان معمولا تحت تاثير افرادي است كه الگوي خود قرار داده اند. در اين مقطع افراد الگوهايي را از اطرافيان نزديك خود انتخاب مي كنند و رفتارشان تا حدي زيادي تقليدي است. مادر اگر بتواند براي او الگو شود و او را تحت تاثير اخلاق و رفتار و مرام خود قرار دهد، بيشترين نفوذ را در او خواهد داشت. بنابراين سعي كنيد در زمينه هاي مختلف براي او يك نمونه خوب و يك الگوي مورد علاقه او باشيد. 4.سعي كنيد به صورت مستقيم درباره اشتباهاتش با او سخن نگوئيد.اگر گاهي مي خواهيد در مورد خطاهايش با او صحبت كنيد نبايد تذكر شما رنگ سرزنش و تحقير به خود بگيرد. اين كار او را نسبت به خطايش جري تر خواهد نمود. 5.از روش هاي غير مستقيم براي تغيير رفتار او استفاده كنيد. 6.سعي كنيد وي را به شركت فعال در مراسمات مذهبي متناسب با سن او تشويق كنيد. 7. از آنجا كه دوست نقش بزرگي در شخصيت انسان دارد، در انتخاب دوستان مناسب او را كمك كنيد. 8. رفتارهاي مثبت فرزندتان را تشويق كنيد. اساسي‌ترين نكته‌اي كه هرگز نبايد فراموش شود، امام سجاد (ع) مي‌فرمايند: «خدايا ، در تربيت و ادب و اصلاح فرزندانم به من كمك كن» همگي مي‌‌دانيم كه هيچ كاري بدون كمك و خواست الهي انجام نمي‌گيرد. بنابراين براي تأديب و پرورش و تربيت فرزندانتان، فقط به عقل خودتان و يا كتاب‌هاي ريز و درشت تربيتي و روانشناسي اكتفا نكنيد، بلكه دائماً از خدا كمك بخواهيد و براي موفقيت در اين امر مهم و حياتي، دعا كنيد .

جمع بندی سؤال: پسر 5 سالة من مدتی است که هنگامی که جایی نشسته و یا موقع تماشای کارتون، با اندام جنسی‌اش بازی می کند. در اکثر موارد پس از تذکر، دستش را برمی‌دارد اما دوباره در شرایط دیگری این کار را انجام می‌دهد. تذکر من و مادرش به او جدی اما بدون عصبانیت است و سعی می‌کنیم زیاد حساسیت نشان ندهیم که کنجکاو شود. نکته‌ای که بیشتر مرا نگران کرده این است که در هنگام انجام این عمل، آلت جنسی او تغییر حالت می‌دهد. لطفا راهنمایی فرمایید.   پاسخ: والد محترم! وقتي بچه ها دنياي بيروني خود را كشف مي كنند نسبت به اعضاي خصوصي بدن خود يا بدن همجنس و يا غير همجنس خود نيز به طور طبيعي كنجكاو مي شوند. اين كنجكاوي جنسي در كودكا ن طبيعي است و بيشتر والدين هنگام رويارويي با آن براي اولين بار مي فهمند كه واقعا بايد براي رفتار فرزند خود حدودي را تنظيم كنند تا بداند از نظر اجتماعي كدام يك از رفتار هاي او در خصوص مسائل جنسي قابل قبول است. با ذكر اين مقدمه كوتاه شايسته است در اين زمينه نكاتي بيان گردد تا فضاي روشنتري از بحث داشته باشيد. اولاً : تصوري كه كودك از دستكاري و يا نگاه كردن به آلت جنسي كودك ديگر دارد با تصور بزرگتر ها از اين مسئله تفاوت زيادي دارد. اين رفتارها بيش از آنكه جنبه جنسي داشته باشد، جنبه كنجكاوي دارد. دستكاري آلت تناسلي و كنجكاوي فرزندان براي شناخت اين عضو از بدن را بايد از مقوله مسايل جنسي جدا نمود. معمولاً اين گونه رفتارها، از ديد كودكي در سن و سالي كه بدان اشاره نموديد جنبه اخلاقي ندارد؛ لذا هر گونه برخورد نسنجيده اي ممكن است سبب گيجي او شده و موجبات احساس گناه و افسردگي وي را فراهم سازد. مهمتر از همه اينكه ممكن است پس از آن براي پرسش ها و ابهام هاي جنسي خود به ديگراني مراجعه كند كه يا به دليل ناآگاهي و يا غرض ورزي ، اطلاعات نادرستي در زمينه مسائل جنسي به او منتقل نمايند كه درنتيجه آن در آينده وي را با مشكلاتي مواجه خواهد ساخت.(البته اين رفتار ها چنانچه كنترل نشود مي تواند زمينه انحراف جنسي كودك را در آينده فراهم سازد پس بايد با بكار گيري روش ها مناسب سعي در تغيير رفتار كودك داشته باشيد). در مورد فرزند شما به نظر می رسد این کار تبدیل به یک عادت شده است ولی نباید از روش کلامی مانع آن شوید زیرا حساسیت او برانگیخته خواهد شد و فقط حواسپرتی است که بهترین روش است.   ثانياً : ارتباط برقرار كردن والدين با فرزندان خود در مورد مسايل جنسي از جمله وظايف تربيتي والدين است كه شايسته است در برقراري و حفظ آن جهت جلوگيري از زمينه بسياري از انحرافات و گناه ها كوشيد. نگاه ضد اخلاقي برخي والدين به اين مسأله و برخورد شديد و خشن آنها پيامدهاي نامطلوبي را به ارمغان خواهد آورد ؛ زيرا چنين موضوعي روان شناختي را تبديل به موضوعي اخلاقي كرده و كودك را حسّاس تر نموده و باعث تثبيت وي در عمل مورد نظر مي گردد.   ثالثا: در بيان نكاتي كه در زمينه مسائل جنسي لازم است به كودك انتقال پيدا كند،‌ بايد از روش هاي غير مستقيم استفاده كرد و كمتر به روش هاي مستقيم متوسل شد.   اکنون چه بايد كرد:   1. ممكن است مهمترين دليل چنين رفتاري از سوي كودكي در سنيني كه بدان اشاره نموديد، كنجكاوي وي براي آشنايي با اعضاي بدن خود باشد كه از نوپايي در كودكان وجود داشته و در حدود سنين 2 تا 4 سالگي و بعضا تا 5 سالگی در قالب دستكاري و در سنين بالاتر درقالب دكتر بازي و ... خود را نشان مي دهد، بنابراين در چنين زماني هول نشويد، او را سرزنش نكنيد،‌از تنبيه كودك پرهيز كنيد، تنها كاري كه شما بايد در چنين موقعيتي بايد انجام دهيد اين است كه به گونه اي برنامه ريزي كنيد كه او ديگر در چنين موقعيتي قرار نگيرد.   2. معمولاً اين گونه رفتار از سوي كودك ؛ بيشتر جنبه شناختي دارد نه جنسي و اخلاقي و اگر خداي ناكرده استمرار يابد، ممكن است به جهت فشارهاي روحي در محيط خانواده و ... باشد كه كودك مي خواهد از اين طريق خود را به آرامش برساند، بنابراين والدين كودك بايد محيطي آرام و سرشار از صميميت براي او ايجاد كنند.   3. بهتر است به او شلواري بپوشانيد كه محکم تر باشد و دست بردن در آن بسیار سخت باشد( به عنوان مثال شلواري كه داراي كمربند و يا داراي تكمه محكم است براي اين كار مناسب است)   4. یک بار به كودك خود آموزش دهيد كه بدن او خصوصي است و ديگران حق دست ورزي با برخي از اعضا او را ندارد.( بهتر است براي بيان اين نكته از شيوه هاي غير مستقيم استفاده كنيد)   5. هيچ گاه به صورت مستقيم با اين رفتار كودك مقابله نكنيد؛ چرا كه گاهي توجه بيش از حد والدين به رفتار نادرست كودك موجب نهادينه شدن آن رفتار در كودك مي شود. در حالي كه اگر والدين با كمي صبر و حوصله نسبت به رفتار كودك بي تفاوت بودند، رفتار كودك خود به خود و با گذشت زمان از بين مي رفت.   6. زماني كه او چنين رفتاري را انجام مي دهد، از تغافل استفاده كنيد. يعني در برابر رفتار او هيچ عكس العملي نشان ندهيد. نه رفتار او را تائيد كنيد نه رد؛ تنها كاري كه بايد انجام دهيد اين است كه رفتار او را ناديده بگيريد. همانطور كه در بالا بيان شد در اغلب موارد چنين رفتارهايي از روي كنجكاوي از كودك سر مي زند و در اكثر موارد چنانچه از سوي والدين ناديده گرفته شود (البته لازم است والدين به صورت غير مستقيم رفتار كودك خود را كنترل كنند) با گذشت زمان خود به خود به فراموشي سپرده مي شود.   نكته پاياني خواهشمنديم از طريق نگراني هاي مختلفي كه زاييده ترس از چنين موضوعي مي باشد ناخواسته مسيري مخالف را در تربيت جنسي كودك نپيماييد؛ زيرا هر گونه كم حوصلگي و اقدام عجولانه در اين زمينه آسيب زا خواهد بود.