عجله کجا خوب است و کجا بد؟

هنگامی که عصبانی هستیم؛ یکی از بدترین کارها اینه که در گرفتن تصمیم عجله کنیم.

در منابع قرآن وروایات نقطه مقابل عجله ؛ صبر وبردباری معرفی شده ...
آیاتی که در این باب وجود دارد عبارتند از:
1- قال له موسى هل اتبعك على ان تعلمن مما علمت رشدا*قال انك لن تستطيع‏معى صبرا*و كيف تصبر على ما لم تحط به خبرا*قال ستجدونى ان شاء الله صابرا ولا اعصى لك امرا (كهف،66 تا 69)
2- و هل اتاك نبا الخصم اذ تسوروا المحراب*...و ظن داود انما فتناه فاستغفر ربه وخر راكعا و اناب (ص،21-24)
3- فاصبر لحكم ربك و لا تكن كصاحب الحوت اذ نادى و هو مكظوم*لو لا ان‏تداركه نعمة من ربه لنبذ بالعراء و هو مذموم*فاجتباه ربه فجعله من‏الصالحين (قلم،48 تا 50)
4- ...و لا تعجل بالقران من قبل ان يقضى اليك وحيه و قل رب زدنى علما (طه،114)
5- خلق الانسان من عجل ساوريكم آياتى فلا تستعجلون (انبياء،37)
6- و يدع الانسان بالشر دعائه بالخير و كان الانسان عجولا (اسراء،11)
7- و يستعجلونك بالسيئة قبل الحسنة و قد خلت من قبلهم المثلات و ان ربك لذومغفرة للناس على ظلمهم و ان ربك لشديد العقاب (رعد،6)
8- و لو يعجل الله للناس الشر استعجالهم بالخير لقضى اليهم اجلهم فنذر الذين‏لا يرجون لقائنا فى طغيانهم يعمهون (يونس،11)
9- و يقولون متى هذا الفتح ان كنتم صادقين×فاعرض عنهم و انتظر انهم منتظرون (سجده، 28،30)
10- فاصبر كما صبر اولوا العزم من الرسل و لا تستعجل لهم كانهم يوم يرون مايوعدون لم يلبثوا الا ساعة من نهار بلاغ فهل يهلك الا القوم الفاسقون (احقاف،35)
اگر به آیات و روایاتی که پیرامون عجله وجود دارد توجه کنیم در می یابیم که : «عجله و شتاب‏»به معنى اقدام كردن به كارها،قبل از اين كه زمينه‏ها ومقدمات لازم آن كار فراهم شود،وعجله از صفات رذيله شمرده شده وصبرو بردبارى كه‏نقطه مقابل آن است از فضايل اخلاقى بشمار مى‏آيد.

سلام

ببخشید یه سوال منظور از بلوغ علمی کاری چیست؟؟؟ بیشتر توضیح می فرماییید لطفا

امام صادق‏عليه السلام فرمود: «هميشه مؤمن در خير و آسايش است تا هنگامى كه عجله نكند. در غير اين صورت نااميد مى‏شود و دعا را ترك مى‏كند. از امام‏عليه السلام پرسيده شد: چگونه عجله مى‏كند! امام مى‏فرمايد: مى‏گويد از فلان زمان دعا كردم اما اجابت نشده است.(ميزان الحكمه، ج 2، ص 880)

انسان وقتى خواسته‏اى دارد، مى‏خواهد هر چه زودتر به آن برسد؛ اما گاهى صلاح او در آن نيست و يا شرايطش فراهم نشده است و با مدتى صبر و تأمل به خواسته خود خواهد رسيد. اما بى تابى و عدم شكيبايى، گاهى سبب نااميدى مى‏شود و مانعى براى رسيدن به خواسته‏هاى مورد نظر است. بدين جهت بهتر است همراه با اصرار در دعا، عجله بيش از حد نداشته باشيم. آنچه كه وظيفه انسان است دعا كردن و اميدوار بودن است و آنچه كه بر عهده خداوند است، اجابت است. بنابراين در آنچه كه به خداوند مربوط مى‏شود، مداخله نكنيم كه در غير اين صورت به زيان ما تمام شده و مانعى براى وصول رحمت الهى خواهد گشت.

پرسش:
عجله کجا خوب است و کجا بد؟
پاسخ:
عجله همه جا بد نیست. آن جایی که هنوز بلوغ علمی نرسیده وشخص از جوانب کار اطلاع کافی ندارد ،نباید شتاب زده عمل کند .خداوند متعال در سوره مبارکه اسراء آیه 36 می فرماید و لا تقف ما لیس لک به علم)" از آنچه به آن علم ندارى پيروى مكن"
در همان سوره اسرا خداوند متعال عجول بودن انسان را مذمت میکند و می فرماید : و کان الانسان عجولا(1)در حقيقت عجول بودن انسان براى كسب منافع بيشتر و شتابزدگى او در تحصيل خير و منفعت سبب می ‏شود كه تمام جوانب مسائل را مورد بررسى قرار ندهد، و چه بسيار كه با اين عجله، نتواند خير واقعى خود را تشخيص دهد، بلكه هوى و هوس هاى سركش چهره حقيقت را در نظرش دگرگون سازد و به دنبال شر برود.
چه بسيارند كسانى كه بر اثر شتابزدگى خود را به پرتگاه هاى خطرناك افكنده‏ اند به گمان اينكه به محل امن و امان می ‏روند، در بيراهه‏ ها گام گذارده ‏اند به تصور اينكه به سوى منزل سعادت پيش می ‏روند، در زشتي ها و بدبختي ها غوطه‏ ور شده ‏اند به پندار اينكه در مسير افتخار راه می ‏روند و اين نتيجه شوم عجله و شتابزدگى است.
اما هر گاه بلوغ علمی کاری فرارسید، که این کار درست است ،اینجا جای عجله است و خداوند متعال می فرماید : و سارعوا الی مغفره من ربکم و جنه عرضها السماوات و الارض اعدت للمتقین(و بر يكديگر سبقت بجوئيد براى رسيدن به آمرزش پروردگار خود و بهشتى كه وسعت آن آسمانها و زمين است و براى پرهيزگاران آماده شده است.آیه 133 آل عمران)
چون جایی که حق معلوم است، سرعت معنا پیدا می کند.سرعت در میدان فضیلت است که عرض آن عرض آسمانها و زمین است.(2)

پرسش:
منظور از بلوغ علمی کاری چیست؟
پاسخ:
بلوغ علمی کار، یعنی جوانب مختلف آن مشخص شود که آیا این کار حق است یا نه؟انجام آن با لحاظ زمان و مکان و سایر شرایط صحیح است یا خیر؟

پرسش:
نقطه مقابل عجله چیست؟
پاسخ:
در منابع قرآن وروایات نقطه مقابل عجله ؛ صبر و بردباری معرفی شده ...
آیاتی که در این باب وجود دارد عبارتند از:
1- قال له موسى هل اتبعك على ان تعلمن مما علمت رشدا*قال انك لن تستطيع‏معى صبرا*و كيف تصبر على ما لم تحط به خبرا*قال ستجدونى ان شاء الله صابرا ولا اعصى لك امرا (3)
2- و هل اتاك نبا الخصم اذ تسوروا المحراب*...و ظن داود انما فتناه فاستغفر ربه وخر راكعا و اناب (4)
3- فاصبر لحكم ربك و لا تكن كصاحب الحوت اذ نادى و هو مكظوم*لو لا ان‏تداركه نعمة من ربه لنبذ بالعراء و هو مذموم*فاجتباه ربه فجعله من‏الصالحين (5)
4- ...و لا تعجل بالقران من قبل ان يقضى اليك وحيه و قل رب زدنى علما (6)
5- خلق الانسان من عجل ساوريكم آياتى فلا تستعجلون (7)
6- و يدع الانسان بالشر دعائه بالخير و كان الانسان عجولا (8)
7- و يستعجلونك بالسيئة قبل الحسنة و قد خلت من قبلهم المثلات و ان ربك لذومغفرة للناس على ظلمهم و ان ربك لشديد العقاب (9)
8- و لو يعجل الله للناس الشر استعجالهم بالخير لقضى اليهم اجلهم فنذر الذين‏لا يرجون لقائنا فى طغيانهم يعمهون (10)
9- و يقولون متى هذا الفتح ان كنتم صادقين×فاعرض عنهم و انتظر انهم منتظرون (11)
10- فاصبر كما صبر اولوا العزم من الرسل و لا تستعجل لهم كانهم يوم يرون مايوعدون لم يلبثوا الا ساعة من نهار بلاغ فهل يهلك الا القوم الفاسقون (12)
اگر به آیات و روایاتی که پیرامون عجله وجود دارد توجه کنیم در می یابیم که : «عجله و شتاب‏»به معنى اقدام كردن به كارها،قبل از اين كه زمينه‏ها ومقدمات لازم آن كار فراهم شود،وعجله از صفات رذيله شمرده شده و صبرو بردبارى كه‏ نقطه مقابل آن است از فضايل اخلاقى بشمار می ‏آيد.

منابع:
1. اسرا آیه 11.
2. برگرفته از درس تفسیر استاد علامه آیت الله جوادی.
3. كهف،66 تا 69.
4. ص،21-24.
5. قلم،48 تا 50.
6. طه،114.
7. انبياء،37.
8. اسراء،11.
9. رعد،6.
10.يونس،11.
11. سجده، 28،30.
12.احقاف،35.