اسراف چیست ؟ اقسام و عوارض اسراف کدامست ؟

با سلام و تشکر از تاپیک خوب شما استاد گرامی

یادمه یکی از اساتید می فرمودند :
حتی اگر روی لباس خشکی که روی بند پهن شده لباس خیسی رو پهن کنید اسراف کردید.

ظاهرا اسراف خیلی ظریف تر از اون چیزیه که ما فکر میکنیم.

سلام و عرض ادب
از کارشناس محترم سوالی دارم: آیا استفاده از تاکسی مشمول اسراف و گناه کبیره میشه، در صورتیکه از روی تنبلی و راحتی باشه؟ یا فرضا از روی تنبلی غذا درست نکنیم و از بیرون تهیه کنیم مشمول اسراف میشه؟
ممنونم

[="Tahoma"][="Green"]اللهم عجل لولیگ الفرج

سلام

استفاده از تاکسی به نظر من اگر موجب کاهش اتلاف عمر و وقت بشه ارزش مند تره؟:Gig:

آیا درسته؟

یا اینکه میشه با پول تاکسی مثلا یه چیز دیگه خرید که اونم کمک کننده باشه؟

این احادیث حد تفریط رو گویا گفتند؟
افراط چی میشه؟

اگر این افراط است پس تفریطش چی میشه؟

اگر ما غذا در بشقابمان اضافه بیاید و بخوریم اسراف در خوردن و حیف کردن سلامتی نیست؟
اگر جایی نباشد هسته رو قرار دهیم اسراف جا و مکان نیست؟

میشه کمی روشن تر و کامل که بشه راحت استفاده کرد رو بیان کنید؟:Gol:[/]

[="Tahoma"][="Navy"]

به نام خدا.

ببخشید یه سوالی : پس کلا اگر دو تا راه باشه که یکیش راحت باشه با هزینه ی زیاد ( از لحاظ مادی ) یکیش سخت با هزینه کم ، استفاده از راه آسون میشه اسراف؟

اگر اشتباه متوجه شدم بهم بگید. چون من از پاسخ ها این رو برداشت کردم.

با تشکر ، ستایشگر :Gol:

اللهم عجل لولیک الفرج

سلام

بنظر من باز اینجا نیت مهه که ببینید اون کار چیست؟
آیا واقعا ارزشمند هست که پول زیاد بدی تا زود تر انجام شود؟

ارزش حقیقی کار فکر کنم ملاکه؟

استاد اگر برداشت حقیر درسته آیا رشوه نیز تحت شرایطی حلال می شود؟

مثلا نجات جان یک بیمار به پزشک ماهر؟

یا دادن پول به یک گروگانگیر جانی برای نجات یک گروگان؟

استاد در این امور چگونه باید رفتار کرد؟:Gol:

باسلام و عرض ادب
همانطور که دوستمان ستایشگر فرمودند، این امور به نیت انسانها هم بستگی دارد. همچنین در هر موردی که مخیر بین دو امر خوب و خوبتر شدیم، تلقی اسراف از دیگری صحیح نیست. همیشه و هر جا که می توان کار بهتر را انجام داد، کار پست تر ، اسراف حساب نمی شود.
البته بین انسانهای مختلف با درجات و شرایط مختلف فرق می کند. ممکن است یک عمل در نزد بنده ای از بندگان خدا، اسراف حساب شود و مورد مواخذه الهی واقع گردد و یک عمل در نزد بنده ای دیگر به خاطر محدوده ی درک و فهم او، اسراف نبوده بلکه امر خیری به حساب آید. مانند سخن معروف حسنات الابرار، سیئات المقربین.(اعمالی که برای ابرار، حسنه محسوب می شود، برای مقربین درگاه الهی گناه به حساب می آید.)
مثلا شخصی را سراغ دارم که بسیار ثروت مند و اهل خیر است و ادعا دارد این همه ثروت را از خدمت به مادرش به دست آورده است، لذا مجسمه ای را درست کرده که در حال بوسیدن کفِ پای مادرش می باشد و این را به حالت تندیسی به همه نشان می دهد تا الگو قرار گیرد، شاید این مجسمه حدود 10 میلیون یا بیشتر هزینه شده باشد؛ استفاده ی من از این جریان این است که این شخص در نظر خودش کار ارزشمندی کرده است و شاید بهترین کار باشد و خیلی ها هم از او الگو بگیرند و به والدینشان خدمت بیشتری بکنند، او به اندازه ی درک و فهم خود، تبلیغ کرده، ولی شاید بعضی از اشخاص این حرکت را ببینند، بگویند که کارِ اسرافی است و نیازی به این همه هزینه نبود، او میتوانست با تابلو و تصویری از بوسیدن پای مادرش، یاد مادرش را گرامی داشته و الگو دیگران قرار دهد و این همه هزینه نکند.

سلام.

ممنون از توضیحات جامع و خوبتون.
می شه در مورد غذاهای دست خورده ای که توی مهمونی ها باقی می مونه هم بفرمایید که دور ریختن ای غذاها مصداق اسراف هست یا نه؟ پسماند غذای فرد دیگه اس که به نظرم از نظر بهداشتی مصرفش درست نیس.
این روزها هم خونه ها آپارتمانی ان و مثل قدیم ها حیاط ندارن که این غذاها رو واسه پرنده ها بریزیم حداقل اینطوری دور ریخته نشه. آپارتمان ها هم که قواعد تمیزی خودشون رو دارن.

یه سوال دیگه: اگه لباسی رو در فروشگاهی ببینیم و صرف اینکه از اون خوشمون اومده، اما نیاز ضروری بهش نداریم، بخریم، اینم اسرافه؟ نیاز ضروری بهش نداریم اما می شه اینطوری توجیهش کرد که علاوه بر دل خودت، باهاش تنوع لباس هایی که مثلا توی خونه می پوشی رو بالا ببری و دل شوهرت رو شاد کنی :ok: .

من همیشه توی این مدل تحلیل ها، دچار عذاب وجدان می شم که کدوم کار درسته.

جمع بندی:
اسراف چیست ؟ اقسام و عوارض اسراف کدامست ؟

اسراف در لغت :
به معنای تجاوز کردن و از حدّ گذشتن در هر کاری است که انسان انجام می دهد .
اسراف در اصطلاح علم اخلاق :
هر گونه زیاده روی در کمیت و کیفیت و بیهوده گرایی و اتلاف و مانند آن را شامل می شود و اصل در اسراف تجاوز حدّ است .

اطراف اسراف :
1 - افراط : در این معنی به صیغه ی مزید فیه استعمال می شود مانند : سرّف یسرّف و ... .
2 - تفریط : در این معنی به صیغه مجرد به کار برده می شود مانند : سرف یسرف .

مصادیق اسراف :
اسراف مصداق های وسیعی دارد :
اسراف در مال
اسراف در عمر
اسراف در سلامتی
اسراف در جوانی
اسراف در قدرت
اسراف در تحصیل متاع دنیای فانی .
و ............................

اسباب اسراف :
اسراف تجلی و ظهور سه خصوصیت منفی آدمی است :
1 - جهل و نادانی .
2 - خطا .
3 - غفلت .

محل و مورد کلی اسراف :
مورد اسراف در زندگی دنیوی و معیشت دنیوی مادی می باشد .

كمترین حد اسراف چیست؟
الإمامُ الصّادقُ عليه‏السلام :
أدنَى الإسرافِ هِراقَةُ فَضلِ الإناءِ ، وابتِذالُ ثَوبِ الصَّونِ وإلقاءُ النَّوى .
امام صادق عليه‏السلام : كمترين اندازه اسراف ، دور ريختن ته مانده ظرف (آب يا غذا) و تبديل لباس بيرون به لباس خانه و دم دستى ، و دور انداختن هسته‏ ها (ى خرما و ميوه) است.[1]
امام سجاد سلام الله علیه در دعای نورانی مکارم الاخلاق می فرماید :
« اللهم ..... و امنعنی من السّرّف و حصّن رزقی من التّلف » .
خداوندا .. مرا از اسراف منع کن ( دور کن ) و روزیم را از تلف شدن نگاه دار .
جلوگیری از اسراف و اتلاف از مسائلی است که افراد در خانواده و جامعه می بایست مراعات کنند ، عافیت و سلامت خانواده و جامعه در گرو دوری از اسراف و اتلاف است .

اسراف دارای چه مفاسدی است؟
1 - مفاسد فاعلی :
اسراف از حیث فاعلی ناشی از کمبود شخصیت علمی و عملی و نقص روانی و ارادی اسراف کننده است . اولین مفسده اسراف به خود مسرف که انجام دهنده ی این رذیله می باشد بر می گردد .
2 - مفاسد غایی :
بر اثر اسراف قشر عظیمی از افراد و خانواده های یک جامعه دچار مرگ تدریجی و ناهنجاری های گوناگون از فقر و فساد و گناه و سایر مفاسد اجتماعی خواهد شد به گونه ای که عوارض ناشی از آن غیر قابل جبران خواهد بود .
چنان که امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب سلام الله علیه می فرماید :
« ما رأیت مالاَ موفوراَ الا فی جانبیه مالاَ یضیعه »
مال فراوانی را ندیدم مگر این که در دو طرف آن مال ، ضایع شدن [حق ( حق الله و حق الناس )] است .
کاهش برکت :
قال الصادق سلام الله علیه :
« اِنَّ مَعَ الاسْرافِ قِلَّةَ الْبَرَكَةِ »[2]
تحقیقاَ همراه اسراف کم شدن برکت است .
موجب فقر :
قال علی امیرالمؤمنین سلام الله علیه :
« سبب الفقر الاسراف.[3]
اسراف سبب فقر است.
نابودی امکانات :
قال امیرالمؤمنین سلام الله علیه :
« الاسراف یفنی الکثیر [4]
اسراف [مال و امکانات] زیاد را نابود می ک
الاسراف یفنی الجزیل » . [5]
اسراف امکانات زیاد را نابود می کند .
زوال نعمت :
قال امیرالمؤمنین سلام الله علیه :
«اَلْقَصْدُ مَثْراةٌ وَالسَّرْفُ مَثْواةٌ» . [6]
میانه روی موجب فزونی و اسراف موجب زوال نعمت است .
«مَنِ اقْتَصَدَ وَقَنِعَ بَقِيَتْ عَلَيْهِ النِّعْمَةُ وَمَن بَذَّرَ وَاَسْرَفَ زالَتْ عَنْهُ النِّعْمَة » . [7]
كسي كه ميانه‏ روي و قناعت ورزد، نعمتش باقي مي‏ماند و آنكه تبذير و اسراف كند، نعمتش زوال مي‏ پذيرد .

آیا استفاده از تاکسی مشمول اسراف و گناه کبیره میشه، در صورتیکه از روی تنبلی و راحتی باشه؟ یا فرضا از روی تنبلی غذا درست نکنیم و از بیرون تهیه کنیم مشمول اسراف میشه؟
اگر بخواهیم در موردِ مصادیق اسراف و تبذیر سخن بگوییم، باید همه جوانب را درنظر بگیریم، مثلا اگر در حدیثی، موردی خاص را از مصادیق اسراف بر شمرده است، باید دید از چه منظر این مورد را اسراف شمرده اند، زیرا برای اسراف بودنِ یک چیز، شرایط، مکان، زمان و موقعیت و مواردی دیگر باید مدّنظر قرار بگیرد، از این رو سوار شدن تاکسی، با این که اتوبوس وجود دارد، یا این که پیاده می شود جابه جا شد، بستگی به شرایط و نیت افراد دارد، مثلا اگر از روی تنبلی و بی حوصلگی باشد و با پول آن می شد کارهای مفید دیگری انجام داد، در این صورت شاید بتوان آن را از مصادیق اسراف، تلقی کرد در غیر اینصورت ممکن است مکروه یا از امور مباح باشد.
در ضمن دقت های عقلیِ بی مورد، در باره اسراف، به وسواس می انجامد که خودِ وسواس نیز گناه دیگری است که مانع از تقرب می شود.
در هر صورت برای تشخیص اسراف باید همه شرایط را در نظر گرفت و نیت را نیز مدّ نظر داشت.

اگر ما غذا در بشقابمان اضافه بیاید و بخوریم اسراف در خوردن و حیف کردن سلامتی نیست؟ اگر جایی نباشد هسته رو قرار دهیم اسراف جا و مکان نیست؟
در مورد غذا خوردن در حدیث داریم که: اگر چیزی را که اشتها به آن نداری، بخورید، از اسراف حساب می شود. پس اگر زیاد خوردن غذا، برای این باشد که غذا اسراف نشود و دورریز نداشته باشد، خودِ این امر، گاهی موجب اسراف جسم و تن می شود به این صورت که به خودمان ضرر می زنیم و باعث بیماری و کوتاهی عمر می شویم و یا باقیمانده غذا را می توان در وعده دیگر یا به افراد دیگر خورانید.
در مورد هسته خرما و امثال آن هم چنین است. حدیثی که دور انداختن هسته خرما را موجب اسراف دانسته در شرایطی بوده که می توانستند از هسته خرما بهره برداری کنند، آن را آرد کرده و نانی بپذزند یا آن را کاشته، نخلی از آن به بار بیاورند نه در هر شرایطی.

می شه در مورد غذاهای دست خورده ای که توی مهمونی ها باقی می مونه هم بفرمایید که دور ریختن ای غذاها مصداق اسراف هست یا نه؟
یکی از موارد اسرافی که قلب انسان را به درد می آورد، اسراف در همین موارد است، آنقدر غذا زیاد می پزند و بدون مدیریت مصرف می کنند که بعد از آن نمی دانند این همه غذای دست خورده و دست نخورده را چه بکنند. مسلما یکی از مصادیق اسراف همین جاست. ما انسانها چوبِ بی مدیریتی و چوبِ عدم تعقلمان را می خوریم.
چرا به اندازه میهمانها غذا پخته نشود، چرا برای این که خودمان را نشان بدهیم، این همه غذا که می دانیم دو یا سه برابر یا بیشتر از مصرف میهمانان است می پزیم، آخر هم مجبور می شویم به علت مسائل بهداشتی، همه را دور بریزیم. با کمی مدیریت می توان، به اندازه غذا پخت و غذاهای نیمه خورده را به مصرف صحیحش رساند.

اگه لباسی رو در فروشگاهی ببینیم و صرف اینکه از اون خوشمون اومده، اما نیاز ضروری بهش نداریم، بخریم، اینم اسرافه؟ نیاز ضروری بهش نداریم اما می شه اینطوری توجیهش کرد که علاوه بر دل خودت، باهاش تنوع لباس هایی که مثلا توی خونه می پوشی رو بالا ببری و دل شوهرت رو شاد کنی؟
مصرف این گونه موارد، بستگی به اشخاص، موقعیتها و شرایط و نیتهای آنها دارد. برای همه ی انسانها، به یک سبک نمی توان برنامه ریخت. در هر صورت اگر نیت شما جلب رضایت شوهر و زینت کردن برای او باشد، کار پسندیده ای است، اما اگر صرفا جهت تنوع طلبی و خوش آمدن و جمع اموال و مصرف نکردنِ آنها باشد، کار پسندیده ای نیست، همچنین بعضی از شوهرها شاید راضی به این همه تنوع هم نباشند و با کمتر از این هم راضی بشوند. در هر صورت بستگی به فرد و موقعیتهای او خواهد داشت.