اولین سوره ای که نازل شد علق است پس چرا به سوره حمد،آغازکننده کتاب میگویند؟

اولین سوره ای که نازل شد علق است پس چرا به سوره حمد،آغازکننده کتاب میگویند؟

به نام یگانه هستی بخش

دلیل اینکه سوره علق که اولین سوره ای بود که بر پیامبر(ص) نازل شد، در قرآن های موجود اولین سوره نیست، این است که؛ ترتیب سوره ها در قرآن موجود بر اساس ترتیب نزول نیست. یعنی قرآنی که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) در زمان مدعیان خلافت جمع آوری شد، بر اساس ترتیب نزول مرتب نشد، بلکه ملاک کلی در چینش سوره ها، بزرگی و کوچکی آنها بود، به همین دلیل می بینیم که سوره های بزرگ مانند سوره بقره و آل عمران و نساء در ابتدا و سوره های کوچک در جزء سی ام قرار گرفتند.
دلیل اینکه سوره حمد با وجود اینکه از نظر حجم جزء سوره های کوچک محسوب می شود، ولی با این وجود در ابتدای قرآن قرار گرفت این است که؛ این سوره به نام فاتحه الکتاب معروف بود، یعنی سوره ای که کتاب قرآن با آن آغاز می شود، بنابراین سوره حمد در ابتدا قرآن قرار گرفت.
:Gol::Gol:

با سلام
در مورد اینکه چرا قرآن با سوره حمد شروع شده است این نکته هم ذکر شده است که چون برنامه پیامبر ـ صلی اللّه علیه و آله و سلم ـ ، نخست آشنا کردن مردم با خدا، و سپس متوجه کردن آنها به قیامت و رستاخیز است ... و این دو (خدا شناسی و معاد) در این سوره آمده است.
(تفسیر نمونه، ج 1، ص 3.)

سلام مجدد
ترتيب موجود سوره‏هاى قرآنى ـ كه از سوره حمد شروع مى‏شود و به سوره الناس ختم مى‏گردد ـ قطعاً با ترتيب نزول آنها هماهنگى ندارد؛ زيرا بسيارى از سوره‏هايى كه در مكه و در آغاز بعثت نازل شده است، اكنون از جهت ترتيب در پايان قرآن قرار گرفته و بر عكس بسيارى از سوره‏هاى مدنى در اول يا وسط قرآن قرار گرفته است.

تقريباً مى‏توان گفت ترتيب موجود سوره‏هاى قرآن برعكس ترتيب نزول آنها مى‏باشد و ابتدا سوره‏هاى طولانى آمدهاست و در آخر به سوره‏هاى كوتاه كه نوعاً مكى هستند ختم مى‏شود، ولى مسئله اين است كه آيا ترتيب كنونى سوره قرآن به دستور پيامبر(ص) انجام گرفته يا با اجتهاد و رأى صحابه بعد از پيامبر(ص) بوده است؟ نظر اكثر محققان بر آن است كه ترتيب موجود، امر توقيفى است؛ يعنى، از جانب خدا و به دستور پيامبر(ص) انجام شده است .

مؤيد آن روايتى است از ابى بن كعب كه گفت: روزى رسول خدا(ص) مرا احضار كرد و فرمود: جبرئيل مرا مأمور ساخته تابر تو درود و تهنيت بگويم و قرآن را بر تو بخوانم... و سپس رسول خدا(ص) به بيان فضيلت سوره‏هاى قرآنى به ترتيب موجود در قرآن از سوره حمد تا الناس پرداخت.

به نام یگانه هستی بخش

با سلام مجدد
باید خدمت کارشناس محترم عمار، عرض کنم: بر خلاف آنچه شما فرمودید که به نظر اکثر محققان ترتیب سوره های قرآن توقیفی می باشد، ظاهرا این نظر در مورد ترتیب آیات صحیح می باشد، یعنی ترتیب آیاتی که در هر سوره قرار دارد بر اساس نظر پیامبر اکرم(ص) مرتب شده است. اما درمورد ترتیب سوره ها چنین اکثریتی مشاهده نشده است، بلکه نظر غالب این است که ترتیب سوره ها بر اساس نظر گردآورندگان قرآن پس از رحلت پیامبر(ص) به شکل امروزی(یعنی سوره های بزرگ در ابتدا و سوره های کوچک تر به ترتیب در ادامه) مرتب شده است.
و قرآنی که توسط حضرت علی(ع) جمع آوری شده بود نیز به ترتیب قرآن های موجود نبود، بلکه بر اساس ترتیب نزول جمع آوری شده بود و اگر پیامبر اکرم(ص) در مورد ترتیب چینش سوره ها دستوری مبنی بر قرار گرفتن سوره های بزرگ در ابتدا و سوره های کوچک در آخر قرآن فرموده بود، هرگز امیرالمومنین(ع) از آن تخلف نمی کرد.
:Gol: :Gol:

با سلام خدمت شما دوست عزیز
در این زمینه سه دیدگاه وجود دارد که فقط ذکر میکنم و توضیح نمی دهم:
1-ترتیب سوره‏های قرآن توقیفی است.
2-ترتیب سوره‏های قرآن اجتهادی است.
3-نظریه‏ای تفصیلی مبنی بر اینکه ترتیب اکثر سور توقیفی است و اندکی از آنها نیز به اجتهاد صحابه اینگونه ترتیبی یافته است.
هر کدام از دیدگاهای مذکور طرفداران خاص خود را دارد.که در هر دو نظریه اوا ادعای اکثریت شده است.

عده اي از محققين و بزرگان مانند سيد مرتضي علم الهدي، و از جمله معاصرين آيت الله خوئي (ره) بر آن هستند كه قرآن كريم به همين ترتيب كه الآن موجود است، در زمان حيات پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ شكل گرفته و مرتب شده است و به دستور و عنايت خود پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ بوده است، البتّه اين عده براي ادعاي خود دليل مي آورند بر اين كه، چون عده اي قرآن را در زمان آن از زبان مبارك خود رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ شنيده اند و در محضر ايشان حاضر بوده اند، كه درصد تعداد اين عده نسبت به مسلمانان خيلي كم است.

لذا بسيار بعيد به نظر مي رسد كه مسأله اي با اين اهميت و آن هم كتابي با اين ويژگي كه مي خواهد تا روز قيامت براي همه ي انسان ها، روشن كننده و تعليم دهنده راه سعادت و خوشبختي باشد، را پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ رها كرده باشد تا پس از ايشان توسط ديگران نظم و ترتيب داده شود.