آيامصافحه بعد از نماز بدعت سني هاست؟
تب‌های اولیه
با سلام
شنيدم اينكه بعد از نماز به خصوص اگر در مسجد باشيم بايكديگر مصافحه مي كنيم بدعت سني هاست و نبايد اين كار را بكنيم آيا چنين چيزي صحت داره؟ (م: آقاي مكارم)
سلام
صحتشو نمیدونم ولی منم از این کار خوشم نمیاد.
چه معنی داره بعد نماز به هم دست بدن ، بعدش بگن : قبول باشه و تو هم باید بگی قبول حق باشه؟
اصلا مگه قراره مورد قبول کس دیگه باشه که در جواب باید گفت قبول حق باشه ؟
من خودم این کار رو انجام نمیدم ولی اگه کسی این کارو در مقابل من انجام داد میگم خیلی ممنون!!!!!!!!!
و طرف از این جواب غیر متعارف یه کم جا میخوره .
با سلام
من هم یک سوال دیگه داشتم، آیا در هنگام سلام نماز، به چپ و راست نگاه کردن در مذهب شیعه صحیح است؟ اگر ممکنه آدرس روایتش رو بفرمایید.
با سلام
بطور اخص روايتي وارد نشده و به قصد رجاء(نه ورود) مشكلي ندارد :
وبإلاسناد عن يونس، عن رفاعة قال: سمعته يقول: مصافحة المؤمن أفضل من مصافحة الملائكة.
«
«حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند: مصافحه مؤمنین با یکدیگر، برتر از مصافحه با فرشتگان است.»
«حضرت امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند: ثواب مصافحه با مؤمن، هزار حسنه است».
اما در مورد تكبيرات ثلاث بعد از نماز :
2 ـ المُفَضَّلُ بنُ عُمَر : قُلتُ لِأَبي عَبدِاللهِ عليه السّلام : لِأَيِّ عِلَّةٍ يُكَبِّرُ المُصَلّي بَعدَ التَّسليمِ ثَلاثًا يَرفَعُ بِها يَدَيهِ ؟ فَقالَ : لِأَنَّ النَّبيَّ صلّى الله عليه و آله لَمّا فَتَحَ مَكَّةَ صَلّى بِأَصحابِهِ الظُّهرَ عِندَ الحَجَرِ الأَسوَدِ ، فَلَمّا سَلَّمَ رَفَعَ يَدَيهِ وكَبَّرَ ثَلاثًا وقالَ : لا إلهَ إلَّا اللهُ وَحدَهُ وَحدَهُ وحدَهُ ، أنجَزَ وَعدَهُ ، ونَصَرَ عَبدَهُ ، وأعَزَّ جُندَهُ ، وغَلَبَ الأَحزابَ وَحدَهُ ، فَلَهُ المُلكُ ولَهُ الحَمدُ ، يُحيي ويُميتُ ، وهُوَ عَلى كُلِّ شَي ءٍ قَديرٌ ، ثُمَّ أقبَلَ عَلى أصحابِهِ فَقالَ : لا تَدَعوا هذَا التَّكبيرَ ، وهذَا التَّكبيرُ في دُبُرِ كُلِّ صَلاةٍ مَكتوبَةٍ ، فَإِنَّ مَن فَعَلَ ذلِكَ بَعدَ التَّسليمِ وقالَ هذَا القَولَ ، كانَ قَد أدّى ما يَجِبُ عَلَيهِ مِن شُكرِ اللهِ ـ تَعالى ذِكرُهُ ـ عَلى تَقويَةِ الإِسلام وجُندِهِ[2] .
35 / 2
قِراءَ ةُ آيَةِ الكُرسيِّ
3 ـ رسول الله صلّى الله عليه و آله : يا عَليُّ، عَلَيكَ بِتِلاوَةِ آيَةِ الكُرسيِّ في دُبُرِ [الـ] ـصَّلاةِ المَكتوبَةِ، فَإِنَّهُ لا يُحافِظ عَلَيها إلّا نَبيٌّ ، أو صِدّيقٌ ، أو شَهيدٌ[3] .
4 ـ عنه صلّى الله عليه و آله : مَن قَرَأَ آيَةَ الكُرسيِّ في دُبُرِ كُلِّ صَلاةٍ مَكتوبَةٍ لَم يَحُل بَينَهُ وبَينَ دُخولِ الجَنَّةِ إلَّا المَوتُ[4] .
5 ـ عنه صلّى الله عليه و آله : مَن قَرَأَ آيَةَ الكُرسيِّ في دُبُرِ الصَّلاةِ المَكتوبَةِ كانَ في ذِمَّةِ اللهِ إلَى الصَّلاةِ الاُخرى[5] .
35 / 3
قِراءَ ةُ التَّوحيدِ
6 ـ رسول الله صلّى الله عليه و آله : مَن قَرَأَ التَّوحيدَ دُبُرَ كُلِّ فَريضَةٍ عَشرًا زَوَّجَهُ اللهُ مِنَ الحورِ العينِ[6] .
7 ـ الإمام الصادق عليه السّلام : مَن كانَ يُؤمِنُ بِاللهِ واليَومِ الآخِرِ فَلا يَدَع أن يَقرَأَ في دُبُرِ الفَريضَةِ بِقُل هُوَ اللهُ أحَدٌ ، فَإِنَّهُ مَن قَرَأَها جَمَعَ اللهُ لَهُ خَيرَ الدُّنيا والآخِرَةِ وغُفِرَ لَهُ ولِوالِدَيهِ وما وَلَدا[7] .
35 / 4
الصَّلاةُ عَلَى النَّبيِّ وآلِهِ عليهم السّلام
8 ـ الإمام عليّ عليه السّلام : إذا فَرَغَ العَبدُ مِن صَلاتِهِ فَليُصَلِّ عَلَى النَّبيِّ صلّى الله عليه و آله ، ويَسأَلُ اللهَ الجَنَّةَ ، ويَستَجيرُ بِاللهِ مِنَ النّارِ ، ويَسأَلُهُ أن يُزَوِّجَهُ مِنَ الحورِ العينِ[8] .
35 / 5
تَسبيحُ فاطِمَةَ عليها السّلام
9 ـ الإمام الصادق عليه السّلام : مَن سَبَّحَ تَسبيحَ فاطِمَةَ الزَّهراءِ عليها السّلام قَبلَ أن يَثنِيَ رِجلَيهِ مِن صَلاةِ الفَريضَةِ غَفَرَ اللهُ لَهُ و [لـ] يَبدَأ بِالتَّكبيرِ[9] .
10 ـ عنه عليه السّلام : تَسبيحُ فاطِمَةَ عليها السّلام في كُلِّ يَومٍ في دُبُرِ كُلِّ صَلاةٍ أحَبُّ إلَيَّ مِن صَلاةِ ألفِ رَكعَةٍ في كُلِّ يَومٍ[10] .
11 ـ أبو الدَّرداء : أتَيتُ رَسولَ اللهِ صلّى الله عليه و آله فَقُلتُ : يا رَسولَ اللهِ ، ذَهَبَ الأَغنياءُ بِالدُّنيا والآخِرَةِ ، نُصَلّي ويُصَلّونَ ، ونَصومُ وَيصومونَ ، ويَتَصَدَّقونَ ولا نَتَصَدَّقُ ، قالَ : ألا أدُلُّكَ عَلى شَي ءٍ إن أنتَ فَعَلتَهُ لَم يَسبِقكَ أحَدٌ كانَ قَبلَكَ ولَم يُدرِككَ أحَدٌ بَعدَكَ إلّا مَن فَعَلَ الَّذي تَفعَلُ دُبُرَ كُلِّ صَلاةٍ : ثَلاثًا وثَلاثينَ تَسبيحَةً ، وثَلاثًا وثَلاثينَ تَحميدَةً ، وأربَعًا وثَلاثينَ تَكبيرَةً[11] .
35 / 6
الاِستِغفار
12 ـ رسول الله صلّى الله عليه و آله : مَنِ استَغفَرَ اللهَ دُبُرَ كُلِّ صَلاةٍ ثَلاثَ مَرّاتٍ فَقالَ : «أستَغفِرُ اللهَ الَّذي لا إلهَ إلّا هُوَ الحَيُّ القَيُّومُ وأتوبُ إلَيهِ» غُفِرَت ذُنوبُهُ [12] .
13 ـ ثَوبان : كانَ رَسولُ اللهِ صلّى الله عليه و آله إذَا انصَرَفَ مِن صَلاتِهِ استَغفَرَ ثَلاثًا وقالَ : «اللّهُمَّ أنتَ السَّلامُ ومِنكَ السَّلامُ تَبارَكتَ ذَا الجَلالِ والإِكرامِ»[13] .
__________
(1) مستدرك الوسائل : 5 / 52 / 5343 نقلاً عن فلاح السائل عن زرارة ولم نعثر عليه في النسخة المطبوعة .
(2) مستدرك الوسائل : 5 / 52 / 5342 نقلاً عن فلاح السائل ولم نعثر عليه في النسخة المطبوعة .
(3) قرب الإسناد : 118 / 415 عن الحسين بن علوان عن الإمام الصادق عن أبيه عليهما السّلام ، دعائم الإسلام : 1 / 168 .
(4) عمل اليوم والليلة : 48 / 124 ، المعجم الكبير : 8 / 114 / 7532 ، إتحاف السادة : 5 / 98 كلّها عن أبي اُمامة؛ مكارم الأخلاق : 2/43/2099 عن الإمام عليّ عليه السّلام عنه صلّى الله عليه و آله ، جامع الأخبار : 125 / 242 .
(5) المعجم الكبير : 3 / 84 / 2733 عن عبدالله بن حسن بن حسن عن أبيه عن جدّه عليه السّلام ، الترغيب والترهيب : 2 / 453 / 7 عن الإمام الحسن عليه السّلام عنه صلّى الله عليه و آله .
(6) مستدرك الوسائل : 5/ 105/5444 نقلاً عن البلد الأمين ولم نعثر عليه في النسخة المطبوعة ؛ كنزالعمّال : 1 / 599 / 2732 عن ابن عبّاس وفيه «أوجَبَ اللهُ لَهُ رِضوانَهُ وَمغفِرَتَهُ» مكان «زَوَّجَهُ . . .» .
(7) الكافي : 2 / 622 / 11 ، ثواب الأعمال : 156 / 4 ، عدّة الداعي : 279 كلّها عن أبي بكر الحضرمي ، الدعوات : 216 / 583 ، أعلام الدين : 386 .
(8) الخصال : 630 / 10 عن أبي بصير ومحمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه عليهم السّلام عنه عليه السّلام ، تحف العقول : 85 نحوه .
(9) الكافي : 3 / 342 / 6 ، التهذيب : 2 / 105 / 395 ، ثواب الأعمال : 196 / 4 ، عوالي اللآلي : 1 / 332 / 90 كلّها عن ابن سنان ، الفقيه : 1 / 320 / 946 ، قرب الإسناد : 4 / 11 وفيه «قَبلَ أَن يُثني رِجلَيهِ بَعدَ انصِرافَهُ مِن صَلاةِ الغَداةِ» .
(10) الكافي : 3 / 343 / 15 ، التهذيب : 2 / 105 / 399 ، ثواب الأعمال : 196 / 3 ، مكارم الأخلاق : 2 / 29 / 2062 ، فلاح السائل : 135 كلّها عن أبي خالد القمّاط ، تنبيه الخواطر : 1 / 301 ، كشف الغمّة : 2 / 97 ، عوالي اللآلي : 1 / 333 / 91 عن الإمام الباقر عليه السّلام .
(11) مسند ابن حنبل : 8 / 166 / 21768 ، الزهد لابن المبارك : 407 / 1159 .
(12) الجامع الصغير : 2 / 567 / 8417 ، عمل اليوم والليلة : 53 / 137 كلاهما عن البراء .
(13) صحيح مسلم : 1 / 414 / 591 ، سنن الترمذي : 2 / 98 / 300 ، سنن ابن ماجة : 1 / 300 / 928 ، سنن النسائي : 3 / 68 ، سنن الدارمي : 1 / 331 / 1322 ، مسند ابن حنبل : 8 / 321 / 22428 و ص 329 / 22471 ، السنن الكبرى : 2 / 260 / 3006 .
در روايتي از امام صادق(ع) آمده است: "هنگامي كه در بين صف، نماز مي خواني، يك سلام به طرف راست و يك سلام به طرف چپ بده، چون كساني كه بغل تو نشسته اند، آنان نيز به تو سلام مي دهند".
در روايت ديگر علي بن جعفر مي گويد: برادرانم حضرت موسي بن جعفر و اسحاق و محمد را ديدم كه در نماز به طرف راست و به طرف چپ سلام مي دادند و مي گفتند: السلام عليكم و رحمة الله، السلام عليكم و رحمة‌الله.
ممكن است كساني كه بعد از سلام نماز به اين طرف و آن طرف نگاه مي كنند، متأثر از اين روايات باشند. اينان بايد وقتي كه صورت را به طرف راست و چپ مي‌گردانند بگويند: السلام عليكم و رحمة الله.
نيز ممكن است اين كار به جهت آن باشد كه اعلام كنند نماز تمام شده است، و چون تا قبل از سلام نمي توانستند به اين طرف و آن طرف رو بگردانند، بعد از اتمام نماز اين كار را مي كنند.
http://www.fetrat.com/WFM_QuestionAnswer.aspx?FLD_ID=336
[="Black"]سلام به همه دوستان :Gol:
شنيدم اينكه بعد از نماز به خصوص اگر در مسجد باشيم بايكديگر مصافحه مي كنيم بدعت سني هاست و نبايد اين كار را بكنيم آيا چنين چيزي صحت داره؟ (م: آقاي مكارم)
سوالتون باعث شد منم کنجکاو بشم این سوال و جوابو تو سایت ایت الله مکارم پیدا کردم :
[="DarkGreen"]سؤال 281 ـ برخى از دانشجویان عقیده دارند از آن جا که حکم مصافحه بعد از نماز در احادیث نیامده است این کار بدعت محسوب مى شود و باید ترک کرد و از طرفى در صورت ترک مصافحه بعد از نماز اهداف خاصّ نماز جماعت آن چنان که شایسته است به اجرا در نمى آید حال تمنّا دارد حکم مصافحه بعد از نماز را بیان بفرمایید؟[/]
[="RoyalBlue"]جواب: بدعت آن است که چیزى را به قصد جزئیّت در دین انجام دهد و یا در عمل معرّف چنین مطلبى باشد بنابراین اگر مصافحه را به نیّت مطلوبیّت مطلقى که دارد انجام دهند و گاهى نیز آن را ترک کنند اشکالى حاصل نمى شود.[/]
چه معنی داره بعد نماز به هم دست بدن ، بعدش بگن : قبول باشه و تو هم باید بگی قبول حق باشه؟
اصلا مگه قراره مورد قبول کس دیگه باشه که در جواب باید گفت قبول حق باشه ؟
من زیاد توفیق شرکت در نماز جماعت نصیبم نمیشه ولی اگه کسی بهم بگه خوشحال میشم و با لبخند میگم ممنون نماز شما هم قبول باشه البته منم شنیدم میگن قبول حق باشه ولی به نظر منم قبول حق باشه به تنهایی معنا نمیده :Gig:[/]
با سلام شنيدم اينكه بعد از نماز به خصوص اگر در مسجد باشيم بايكديگر مصافحه مي كنيم بدعت سني هاست و نبايد اين كار را بكنيم آيا چنين چيزي صحت داره؟ (م: آقاي مكارم)
باسلام خدمت شما کاربر محترم
مصافحه بعد نماز اشکال شرعی نداردوانچه از کلام فقها درمورد مصافحه بعد نماز داریم این است:
استفتائات امام ج=1/س=149
1-سوال 149/ مصافحۀ بعد از نماز كه در ميان مؤمنين و بعد از نمازهاى جماعت رايج است، چه حكمى دارد؟
ج
- مانع ندارد
2-حضرت ایةالله فاضل(ره)
-سؤال 431از استفتائات ج=1: آيا دست دادن مأمومين با يكديگر بعد از نماز استحباب دارد؟
جواب: استحباب امر مذكور ثابت نشده است، ولى رجاء مانعى ندارد .
3-حضرت ایت الله خامنه ای /اجوبه رهبری /س=724
س 724: نظر شريف جناب عالى در بارۀ مصافحه نمازگزاران بعد از اتمام نماز چيست؟ قابل ذكر است كه بعضى از علماى بزرگوار فرموده‌اند «راجع به اين موضوع چيزى از ائمه عليهم السلام وارد نشده است»، لذا انگيزه‌اى براى انجام مصافحه وجود ندارد. ولى در عين حال مشاهده مى‌كنيم كه مصافحه باعث افزايش دوستى و محبت بين نمازگزاران مى‌شود.
ج: مصافحه بعد از سلام و فراغت از نماز اشكال ندارد و به طور كلى مصافحه مؤمنين با هم مستحب است.
ایت الله تبریزی /رساله احکام بانوان/س=178
مردم عادت كرده‌اند پس از نماز با همديگر مصافحه كنند، آيا اين كار شرعى است؟
باسمه تعالى روايت خاصه‌اى بر آن وارد نشده، ولى اطلاقات استحباب مصافحۀ مؤمن بعد از انقطاع او اين مورد را شامل مى‌شود، چون نماز انقطاع حساب مى‌شود، و الله العالم.
باتوجه به نظرات فقهای شیعه که به بعضی ازنظرات اشاره کردیم نتیجه این شد:مصافحه بعد نمازبرای سنی ها فقط نیست تابدعت در دین باشدبلکه نتیجه این شد اصلش در دین اشکال ندارد ولی به عنوان اینکه بعد نماز تشریع شده باشد چنین چیزی در دین نداریم
من بعد از نماز، دوست دارم آروم باشم و اصلاً دوست ندارم بعد از نماز باهام دست بدهند. آیا اگر دست ندهم مشکلی پیش می آید؟ چون بی احترامی برداشت می کنن! آیا اگر من راضی به این کار آنان نباشم حق الناسی بر گردن آنها می افتد، به خاطر سلب آرامش؟(مقلّد آیت الله سیستانی هستم)
آخه هر نفر با 10 نفر دست میده، چه خبره بابا :frind: (2 تا راست 2 تا چپ، 3 تا جلو 3 تا عقب :Nishkhand:)
تشکر:Gol:
من بعد از نماز، دوست دارم آروم باشم و اصلاً دوست ندارم بعد از نماز باهام دست بدهند. آیا اگر دست ندهم مشکلی پیش می آید؟ چون بی احترامی برداشت می کنن! آیا اگر من راضی به این کار آنان نباشم حق الناسی بر گردن آنها می افتد، به خاطر سلب آرامش؟(مقلّد آیت الله سیستانی هستم)
با سلام و احترام
اگر قصد اذیت و آزار داشته باشند،حق الناس خواهد بود و حال آنکه معمولا چنین قصدی نیست و به نیت ثواب و پاداش مصافحه می شود.
استفتا از دفتر آیه الله سیستانی در قم
من متاسفانه بعضی از نمازگذاران از جمله پیرمردها رو مشاهده میکنم که تا مکبر میگه السلام علیکم و رحمة الله و برکاته سریع دستشون رو میارن سمت آدم که این کار خیلی مناسب به نظر نمیاد و حتی دیدم کسانی رو که با بغل دستی ها (راست و چپ ) روبرویی و افراد پشت سرش هم دست میده نماز 2 دقیقه است تمام شده آقا هنوز مشغول دست دادن هستش و اصلا هم یه لحظه فکر نمیکنن شاید بعد از نماز طرف میخواهد یه ذکری بگه یا توی حال و هوای خودشه، راسیتش من که خیلی خوشم نمیاد و معمولا با کسی دست نمیدم ولی اگر دست بدن مجبورم دست بدم
با سلام
شنيدم اينكه بعد از نماز به خصوص اگر در مسجد باشيم بايكديگر مصافحه مي كنيم بدعت سني هاست و نبايد اين كار را بكنيم آيا چنين چيزي صحت داره؟ (م: آقاي مكارم)
با سلام
من تابستان 90 مشرف شدم مکه و مدینه.اگر این مصافحه بدعت سنی ها باشه پس چرا خودشون بعد از نماز باهم دست نمیدن؟؟؟
با سلام شنيدم اينكه بعد از نماز به خصوص اگر در مسجد باشيم بايكديگر مصافحه مي كنيم بدعت سني هاست و نبايد اين كار را بكنيم آيا چنين چيزي صحت داره؟ (م: آقاي مكارم)
با سلام من تابستان 90 مشرف شدم مکه و مدینه.اگر این مصافحه بدعت سنی ها باشه پس چرا خودشون بعد از نماز باهم دست نمیدن؟؟؟
با عرض سلام و احترام خدمت بزرگواران
از اهل سنت چنین عملی ندیده ام .
به هر حال نمی توان بخاطر بدعت اهل سنت بودن از انجام دادن آن خودداری کرد.
همیشه سالم و موفق باشید
سلام
دوستان من هم با اين كار شايد مخالغتي نداشته باشم فقط بخاطر اينكه حكم مصافحه داره
ولي به نظر من بهترين كار بعد از نماز ذكر تسبيحات فامه زهراست
شما يك جاي قرآن را بياوريد كه نام رسول خدا حتي جلوي نام خدا آمده باشد
اين كار ما اولويت دادن به خودمان قبل از اولويت دادن به خداست
در كل به نظر من اشكالي نداره ولي بعد از ذكر
با سلام
من تابستان 90 مشرف شدم مکه و مدینه.اگر این مصافحه بدعت سنی ها باشه پس چرا خودشون بعد از نماز باهم دست نمیدن؟؟؟
با سلام و عرض ادب
طبق فتوای اهل سنت مصافحه در بین نماز اگر مصافحه دیدار باشد امری مستحب است و اشکالی بر آن نیست؛ اما اگر مصافحه بعد از دیدار و بعد از سلام نماز باشد در فتوای آنان اختلاف نظر هست.
طبق فتوای گروهی از علمای اهل سنت مصافحه بعد از نماز ولو اینکه نص خاصی نیز ندارد ولی تحت عمومات مصافحه قرار دارد لذا بعدی ندارد که امر مستحبی بوده باشد.[1]
برخی معتقدند این عمل اصلی ندارد ولی با این حال اشکالی نیز بر آن مترتب نیست.[2][3][4]
گروه دیگری چنین عملی را بدعت در دین می دانند ولی با این حال در امر بدعی میان فقها اختلاف است که آیا هر امر بدعی ای حرام است یا خیر.
اکثر فقهای مذاهب (مخصوصا شوافع) بدعت در دین را به بدعت مباح ، مکروه و حرام تقسیم نموده اند. ابن حجر هیتیم مکی معتقد است مصافحه بعد از نماز از بدعتهای مباحه است.[5]
سلفیون معتقدند هر امر بدعی ای در دین حرام است ولی با این حال در این مساله اکثرا فتوای به کراهت و یا اباحه داده اند.[6][7] وافراد اندکی فتوا به حرمت آن داده اند.
[1]. فتاوای الازهر،ج8،ص477.والوجه المختار أنها غير محرمة ، وقد تدخل تحت ندب المصافحة عند اللقاء الذى يكفر الله به السيئات ، وأرجو ألا يحتد النزاع فى مثل هذه الأمور. التى تفيد ولا تضر، وحديث مسلم صريح فى أن من سن سنة حسنة فله أجرها وأجر من عمل بها إلى يوم القيامة.
[2]. فتاوی الرملی،ج1،ص386. سُئِلَ ) عَمَّا يَفْعَلُهُ النَّاسُ مِنْ الْمُصَافَحَةِ بَعْدَ الصَّلَاةِ هَلْ هُوَ سُنَّةٌ أَوْ لَا ؟ ( فَأَجَابَ ) بِأَنَّ مَا يَفْعَلُهُ النَّاسُ مِنْ الْمُصَافَحَةِ بَعْدَ الصَّلَاةِ لَا أَصْلَ لَهَا ، وَلَكِنْ لَا بَأْسَ بِهَا.
[3].فتاوی الشبکة الاسلامیة،ج2،ص671.فالمصافحة تسن عند كل لقاء لما رواه أبو داود والترمذي عن البراء قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : " ما من مسلمين يلتقيان فيتصافحان إلا غفر الله لهما قبل أن يتفرقا ".
وأما المصافحة بعد الصلاة فقال الرملي: لا أصل لها ولكن لا بأس بها. وقال النووي رحمه الله عن هذا :لا أصل له في الشرع على هذا الوجه؛ ولكن لا بأس به، فإن أصل المصافحة سنة، وكونهم خصوها ببعض الأحوال وفرطوا في أكثرها لا يخرج ذلك البعض عن كونه من المصافحة التي ورد الشرع بأصلها.
[=Calibri][4]. أما كون المصافحة بعد الانتهاء من الصلاة فلم تكن موجودة أيام النبى صلى الله عليه وسلم ولا فى أيام الخلفاء الراشدين ، والأحاديث المذكورة هى فى لقاء الأخ لأخيه ، ولذلك قال ابن تيمية بكراهتها، لكن قال العز بن عبد السلام بإباحتها لعدم وجود ما ينهى عنها ، بل قال النووى : أصل المصافحة سنة، وكونهم حافظوا عليها فى بعض الأحوال لا يخرجها عن الندب ، لكن جاء فى كتاب "غذاء الألباب للسفارينى "ج ا ص 283 أن بعضهم يحرمها .
وأرى أن الخلاف فى الآراء راجع إلى الخلاف فى تعريف البدعة ، وقد سبق بيانه وما دام الأمر خلافيا فلا ينبغى التعصب فيه لرأى .
أما قول "حرما" فهو اختصار من دعاء هو "ندعو الله أن نلتقى فى الحرم لنصلى فيه " لأن الصلاة فى الحرم يضاعف ثوابها . فهى دعاء بزيارة الحرم للحج أو العمرة والصلاة فيه ، وليس هناك دليل يحرم هذا القول ، فلا داعى للإنكار عليه.
[5]. الفتاوى الحديثية لابن حجر الهيتمي،ج1، ص109. ومن البدع المباحة المصافحة بعد الصلاة.
[6].مجموع فتاوای ابن باز، ج11،ص199. أما ما يفعله بعض الناس من المبادرة بالمصافحة بعد الفريضة من حين يسلم التسليمة الثانية فلا أعلم له أصلا بل الأظهر كراهة ذلك لعدم الدليل عليه.
[7].فتاوی موقع الالوکة،العنوان: حكم التزام المصافحة بعد الصلاة، رقم الفتوى: 1419، المفتي: سماحة الشيخ عبد العزيز بن باز. ما حكم المصافحة بعد الصلاة ؟ وهل هناك فرق بين صلاة الفريضة أو النافلة ؟
الجواب: الأصل - في المصافحة عند اللقاء بين المسلمين - شرعيتها، وقد كان النبي صلى الله عليه وسلم يصافح أصحابه رضي الله عنهم إذا لقيهم، وكانوا إذا تلاقوا تصافحوا، قال أنس رضي الله عنه والشعبي رحمه الله: كان أصحاب النبي صلى الله عليه وسلم: "إذا تَلاَقَوْا تَصَافَحُوا، وإذا قَدِمُوا مِنْ سَفَرٍ تَعَانَقُوا". وثبت في الصحيحين:أن طلحة بن عبيد الله أحد العشرة المبشرين بالجنة رضي الله عنهم قام من حلقة النبي صلى الله عليه وسلم في مسجده - عليه الصلاة والسلام - إلى كعب بن مالك رضي الله عنه لما تاب الله عليه؛ فصافحه وهَنَّأَهُ بالتوبة. وهذا أمر مشهور بين المسلمين في عهد النبي صلى الله عليه وسلم وبعده. وثبت عنه صلى الله عليه وسلم أنه قال: "مَا مِنْ مُسْلِمَيْنِ يَلْتَقِيَانِ فَيَتَصَافَحَانِ إِلا تَحَاتَّتْ عَنْهُمَا ذُنُوْبُهُمَا كَمَا يَتَحَاتُّ عَنْ الشَّجَرَةِ وَرَقُهَا.
ويستحب التصافح عند اللقاء في المسجد أو في الصف، وإذا لم يتصافحا قبل الصلاة تصافحا بعدها؛ تحقيقاً لهذه السنة العظيمة، ولما في ذلك من تثبيت المودة وإزالة الشحناء .
لكن إذا لم يصافحه قبل الفريضة شرع له أن يصافحه بعدها بعد الذكر المشروع. أما ما يفعله بعض الناس من المبادرة بالمصافحة بعد الفريضة من حين يسلم التسليمة الثانية فلا أعلم له أصلاً؛ بل الأظهر كراهة ذلك لعدم الدليل عليه؛ ولأن المصلي مشروع له في هذه الحال أن يبادر بالأذكار الشرعية التي كان يفعلها النبي صلى الله عليه وسلم بعد السلام من صلاة الفريضة .