جهانشناسی قرآنی

پرسش :

در مورد «جهان شناسي از ديدگاه قرآن» تحقيق و تفسيري كامل و جامع ارائه فرمائيد؟

پاسخ :

قبل از بيان پاسخ بايد گفت: قرآن يك كتاب علمي و تجربي صرف نيست تا مسائل علمي و تجربي صرف را از آن انتظار داشته باشيم، رسالت و هدف اصلي قرآن، هدايت، شفا و تربيت معنوي انسان به سوي خدا است. قرآن كتاب فيزيك، شيمي، كيهان شناسي و ... نيست بلكه كتاب انسان‌سازي است.
سؤالي كه در اين قسمت مطرح است اين است كه قرآن، به بعضي از نكات علمي و جهان شناسي كيهان شناسي و ... اشاره‌اي گذرا، كوتاه و مبهم نموده است. ولي به بعضي از مسائيل علمي و تجربي به طور جدي پرداخته است چرا؟
در پاسخ بايد گفت: از جمله فوايد مطالب علمي در قرآن به شرح ذيل است.
1. ذكر مطالب علمي در قرآن، راه آن را در زمينه خداشناسي هموار مي‌كند.
2. مطالب علمي در قرآن، نشان‌دهندة اعجاز علمي يا شگفتي و اشارات علمي قرآن است و تاكنون تمام داده‌هاي تجربي و علمي كه قطعيت آنها اثبات شده، با قرآن همخواني دارد.
3. مطالب علمي قرآن، موجب حركت ذهن كنجكاو بشر شده است.
4. توجه دادن به علم، موجب رشد علم شده است.[1]
با اين مقدمه، روشن مي شود، قرآن به مسئله جهان شناسي، پرداخته، اما نه اين كه به جزئيات و تمام جوانب آن اشاره كرده باشد. موضوع جهان شناسي، يعني شناخت جهان در محدودة غير ماوراء طبيعت و قابل حس و رؤيت. جهان شناسي از نگاه قرآن، موضوع بس گسترده است و نيازمند به كتاب و تحقيق مستقل مي باشد.
فصل اول: جهان و قرآن
1ـ كيفيت خلقت جهان، فصلت / 11، انبياء / 30، اعراف / 54،‌سجده / 4، فرقان / 59.
2ـ هدف از آفرينش، جهان، دخان / 3، هود / 7، بقره / 29، آل عمران / 191.
3ـ گسترش جهان، ذاريات / 47، شوري / 53.
4ـ منظور از هفت آسمان و زمين، طلاق / 12.
5ـ جاذبه عمومي، رعد / 2، لقمان / 10، مرسلات / 25.
6ـ حركت و سكون خورشيد و زمين، يس / 37 و 38 و 40، انبياء / 33، نمل / 89.
7ـ كرويت زمين، معارج / 40، اعراف / 137، صافات / 5.
8ـ پديده‌هاي جوي و باد و طوفان، روم / 30، بقره / 164، روم / 45، فرقان / 48.
9ـ جهات جغرافيايي، معارج / 40، صافات / 5.
10ـ چگونگي پايان جهان، رعد / 2، تكوير / 1 و 2، قمر / 1،‌انفطار / 7 و 2 و...
فصل دوم: موجودات زنده در قرآن.
1ـ كيفيت خلقت موجودات زنده، انبياء / 30، نور / 45،‌هود / 7،‌ابراهيم 32.
2ـ هدف از خلقت موجودات، آل عمران / 191.
3ـ موجودات زنده در كرات ديگر، شوري / 29، رحمن / 29، نحل / 49.
فصل سوم: گياهان در قرآن.
1ـ نباتات در قرآن، نحل / 60،‌لقمان / 10، فاطر / 9 ، شعراء / 7.
2ـ زوجيت گياهان، رعد / 3، رحمن / 52، طه / 53، يس / 36.
3ـ انواع گياهان در قرآن.
فصل چهارم: موجودات نامرئي در قرآن
1ـ هدف از خلقت موجودات نامرئي، ذاريات / 56.
2ـ پايان سرگذشت آنها، رحمان / 26، زمر / 68.
3ـ تسخير جن، شيطان، فرشته، نحل / 17، جن 6، نحل / 29.
4ـ تغيير چهره و تمثل آنها، مريم / 17.
5ـ و ...
تمامي موضوعات فوق در قرآن مطرح شده است. براي آشنايي بيشتر به منابع ذيل مراجعه شود.
1. جهان شناسي در قرآن، حسن رضا رضايي، مركز مطالعات و پژوهش‌هاي حوزه علميه قم.
2. جهان شناسي در قرآن، مصباح يزدي، مؤسسة پژوهش‌هاي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ .
3. درآمدي بر تفسير علمي قرآن، دكتر محمد علي رضاي اصفهاني، انتشارات اسوه.
4. پژوهش در اعجاز علمي قرآن، دكتر محمد علي رضاي اصفهاني، انتشارات مبين.
5. دانش عصر فضا، حسين نوري، انتشارات جهان.
6. اسلام و هيئت، علامه شهرستاني، مترجم: خسروشاهي.
7. پيام قرآن، مكارم شيرازي، ج 2، ص 158 ـ 168، امير المؤمنين.
8. جن و شيطان، زين العابدين دست داد، مجتمع فرهنگي و هنري شهيد مصلي نژاد.[1]. ر.ك: رضايي اصفهاني، محمد علي، درآمدي به تفسير علمي قرآن، قم، انتشارات اسوه، چاپ اول، 1375، ص184 ـ 179.