آیا ورقة بن نوفل شخصیتی حقیقی است؟
تب‌های اولیه
به نام خدا
سلام علیکم
میخواستم درباره شخصیت ورقة بن نوفل که گاهاً او را عموزاده و گاهاً عموی خدیجه کبری (سلام الله علیها ) می دونن بدونم!
آیا یک شخصیت حقیقی و واقعی هست و یا اینکه یک شخصیت جعلیه؟
کارشناس بحث : عماد
با سلام
البته نظرات در مورد او زیاد است
پسر عموی خدیجه ورقة بن نوفل از کاهنان عرب بوده است و چنانکه نوشته اند از کتابهای ادیان پیشین اطلاع داشت.چون رسول اکرم بهنگام نزول نخستین دسته های وحی مضطرب گردید، خدیجه او را نزد ورقه، برد.ورقه پس از آنکه از او پرسش هائی کرد به خدیجه مژده داد که او پیغمبر این امت خواهد بود (1)
1 بلاذری انساب الاشراف ص 106 و مصادر دیگر.
سلام علیکم
با توجه به وجود نام ورقه ابن نوفل در بسیاری از کتابهای تاریخی و غیره ، شاید انکار وی کار سخت باشد و نمی توان وی را یک شخصیت جعلی دانست، وی از اقوام خدیجه سلام الله علیها بوده است ولی اینکه پیامبر صلی الله علیه واله و سلم و یا حتی خدیجه سلام الله علیها در نبوت رسول خدا شک داشتند و مهر تایید ورقه ابن نوفل شک و تردید آنها را بر طرف کرد از افسانه های تاریخی است که با نه تنها مقام رسالت ناسازگاری دارد بلکه از حضرت خدیجه نیز بعید است
چگونه پيغمبرى كه مدارج كمال را صعود نموده، از مدتها پيش نويد نبوّت را در خود احساس كرده، حقايق بر وى آشكار نشده است در حالى كه بالاترين و والاترين عقول را در خود يافته است:
«انّ اللّه وجد قلب محمد (ص) افضل القلوب و اوعاها، فاختاره لنبوّته».
وقتی اولین تجلی ملکوتی وحی در جبل‌النور در غار حرا به رسول‌الله (ص) آشکار شد، حضرت از بالای کوه پایین آمدند، حالت‌هایی که به او دست داده بود و سخنانی که می‌شنید نمی‌دانست چه کسی با او سخن می‌گوید و حالت خود را تشخیص نمی‌داد، وقتی به خانه بازگشت همسرش خدیجه، حال مضطرب و لرزان او را مشاهده کرد و از خصوصیات او پرسید. در نهایت نه حضرت و نه خدیجه نتوانستند موقعیت پیامبر را تشخیص دهند! و چون ورقه بن نوفل یک عالم مسیحی و پسرعموی خدیجه بود، به پیش او رفته و شرح حال حضرت را بازگو نمودند ورقه هم از ویژگی‌های او جویا شد که اگر این چنین باشد القاء شیطانی، اگر آن چنان باشد نبوت رحمانی است. آنگاه وقتی قراین و شواهدی که ورقه گفته بود به عنوان نشانه‌های نبوت در رسول‌الله (ص) مشاهده شد، مطمئن شدند که به مقام رسالت مبعوث شده است!! (1)
در رد این مطلب امین الاسلام طبرسی نیز بیان می کند که برای آنکه پیامبر بتواند دیگران را باوحی هدایت نماید ، خود باید از هر گونه خطا و اشتباه در دریافت وحی مصون باشد .
لذا در تفسیر سوره مدثر می گوید : « ان الله لا یوحی الی رسوله الا بالبراهین النیرة و الآیات البینة الدالة علی ان ما یوحی الیه انما هو من الله تعالی فلا یحتاج الی شی ء سواها لا یفزع و لا یفزع و لا یفرق(2)
به درستی که خداوند وحی نمی کند به رسولی مگر با دلایل روشن و نشانه های آشکار که خود دلالت دارد بر این که آنچه بر او وحی می شود ، از جانب حق تعالی است و به چیز دیگری نیاز ندارد . هرگز ترسانده نمی شود و نمی هراسد و به خود نمی لرزد
با توجه به آنچه بیان شد وجود چنین شخصیتی حقیقت دارد و داستان تردید پیامبر صلی الله علیه واله وسلم و خدیجه در رسالت ایشان افسانه ای است که با مقام رسالت منافات دارد
1.صحیح بخاری، ج 1، ص 3، صحیح مسلم، ج 1،ص 97، سیره ابن هشام،ج 2، ص 73، التمهید، ج 1، ص 78
2. ابوالفضل طبرسی ، مجمع البیان ، ج 10ص 384
به نام خدا
سلام علیکم
از توضیحاتی که فرمودید متشکرم !
ولی با توجه به این دو بیان شما بزرگواران:
البته نظرات در مورد او زیاد است
با توجه به وجود نام ورقه ابن نوفل در بسیاری از کتابهای تاریخی و غیره ، شاید انکار وی کار سخت باشد
بنده این طور استنباط کردم که بحثها و نقاط تاریکی در شخصیت حقیق وی باید وجود داشته باشه و اینطور نیست که به طور اطمینان بشه گفت که شخصیتی حقیقی و یا حداقل غیر مجهوله!
اگر بنده درست استنباط کردم ممنون میشم نکاتی رو که موجب میشه شخصیت وی مورد تردید قرار بگیره بیان کنید!
مثلا در مقاله ای که مطالعه کردم نوشته شده بود که بعضی از مورخان وجود همان یک مورد ملاقات (منظور ملاقات با وی بعد از اولین مرتبه نزول وحی ) پیامبر اکرم(ص) با ورقه را مورد تردید قرار داده اند!
خب این موارد تردید از کجا سرچشمه گرفته؟!
بنده این طور استنباط کردم که بحثها و نقاط تاریکی در شخصیت حقیق وی باید وجود داشته باشه و اینطور نیست که به طور اطمینان بشه گفت که شخصیتی حقیقی و یا حداقل غیر مجهوله!
آنچه بنده تواستم بیابم این است که شخصیت وی حقیقی است ولی بعضی از داستانهایی که درباره ولی نقل می کنند با عصمت پیامبر سازگاری ندارد
اگر بنده درست استنباط کردم ممنون میشم نکاتی رو که موجب میشه شخصیت وی مورد تردید قرار بگیره بیان کنید!
بر فرض تردید در شخصیت وی، همان استبعاد در داستان معروفی است که پیامبرصلی الله علیه واله وسلم یا خدیجه سلام الله علیها برای شناسایی فرشته وحی از وی استمداد کردند که این بعید به نظر می رسد
مثلا در مقاله ای که مطالعه کردم نوشته شده بود که بعضی از مورخان وجود همان یک مورد ملاقات (منظور ملاقات با وی بعد از اولین مرتبه نزول وحی ) پیامبر اکرم(ص) با ورقه را مورد تردید قرار داده اند! خب این موارد تردید از کجا سرچشمه گرفته؟!
بله تردید از همین مسئله است
و علت تردید نیز عرض شد که پیامبری که از ابتدای طفولیت نشانه های پیامبری در ایشان دیده شده و خودشان واقف به این نشا نه ها بودند وحتی حضرت خدیجه سلام الله علیها نیز با اطلاع از این نشانه ها به ازدواج پیامبر صلی الله علیه واله وسلم در آمدند چطور ممکن است که جبرئیل را نشناخته باشند یا در وحی شک داشته باشند و این شک را یک راهب مسیحی بر طرف کرده باشد ، اگر این فرض را بپذیریم دیگر چه برای عصمت ، علم و ... می ماند
به نام خدا
سلام علیکم
از بیاناتی که فرمودین متشکرم!
ولی به نظر من صرف بعید دونستن قضیه اطمینان خاطر و تاییدیه ای که در داستانهای تاریخی توسط ورقه به پیامبر اکرم (ص) داده شده (که تو پیامبراین امت هستی)و یا حتی انکار این قضیه با یقین خاطر نمیتونه دلیلی برای مجهول بودن یک فرد باشه!
در نصوص تاریخی هیچ نصی وجود نداره که شخصیت این فرد رو مورد تردید قرار بده؟
من در کتب سیره که مطالعه کردم به چیزی دست پیدا نکردم اما در بیانات بعضی از افراد مثل مطلبی که در بالا بیان کردم وی رو فردی مجهول نامیدن !
سلام علکیم
خدمتتان عرض شد که شخص ورقه مورد تردید نیست ، حتی ملاقات وی با خدیجه سلام الله علیها قبل از ازدواج ایشان با پیامبر صلی الله علیه واله وسلم نیز مورد تردید نیست بلکه داستان هنگام نزول اولین وحی نمی تواند درست باشد لذا در وجود چنین شخصی شک و ابهامی وجود ندارد .