کدامیک از همسران ائمه در شهادتشان نقش داشتند

با عرض سلام و ادب

آنچه طبق نقل منابع تاریخی مشهور است این است که امام حسین مجتبی(ع) و امام جواد(ع) بدست همسران خود به شهادت رسیدند،که درباره چگونگی این موضوع به اختصار و انشاءالله مفید مطالبی عرض می کنم:

شهادت امام حسن(ع)

اندازه اين تصوير تغيير داده شده است براي نمايش اندازه واقعي كليك نماييد .

از جنایات غیر قابل بخشش معاویه، به شهادت رساندن امام حسن ـ علیه السلام ـ ریحانه رسول خدا - صلّی الله علیه و آله وسلّم - است كه از نظر تاریخی كوچكترین تردیدی در آن وجود ندارد. معاویه با ترتیب دادن توطئه ای كه اساس كارش بر همان پایه بود، امام ـ علیه السلام ـ را به دست همسرش «جعده» دختر «اشعث بن قیس» لعنت شده، به شهادت رساند. زمانی كه در سال 63 در واقعه «حَرّه» مدینه غارت شد، خانه این زن ملعونه نیز به تاراج رفت. اما به پاس خوش خدمتی او در به شهادت رساندن شوهرش، اموالش را به او بازگرداندند. منابع بی شماری خبر به شهادت رساندن امام ـ علیه السلام ـ را توسط جَعْده و با توطئه معاویه گزارش كرده اند.[1] به گزارش ابن حمدون، قرار بود جعده در برابر مسموم كردن امام ـ علیه السلام ـ، یكصد هزار درهم دریافت كند. بعدها نیز با یك قریشی ازدواج كرد و از او بچه دار شد. كودكان با دیدن این بچه به او گفتند: «یابن مَسَمِّمَهِ الاَزواج؛ ای فرزند كسی كه شوهرش را مسموم كرد[2]».

شهادت امام جواد(ع)

در رابطه با چگونگی شهادت امام جواد(ع) اقوال مختلفی نقل شده است،ولی آنچه مشهورتر است این است که آن حضرت نیز به دست همسرش ام فضل به شهادت رسیدند:

علامه محمد حسین مظفر (ره) در کتاب " تاریخ الشیعه " نقل می کند:

‍ معتصم که از امام جواد علیه السلام حقد و كینه ای عمیق داشت، امام علیه السلام را به زندان افكند، اما سرانجام چاره ای ندید جز آنکه حضرت را از میان بردارد. به همین منظور امام علیه السلام را از زندان بیرون آورد و به همسر ایشان، "ام فضل" (دختر مامون) که انحرافش از آن حضرت برای معتصم آشکار بود، زهرى داد و از او خواست آن زهر را به خورد امام علیه السلام بدهد. همسر امام خواسته او را اجابت كرد و امام علیه السلام با زهر معتصم مسموم گردید... [3]

شیخ عباس قمی (ره) در کتاب شریف "منتهی الآمال" به نقل از " عیون المعجزات" می گوید:

ام الفضل انگور رازقى را زهرآلود كرد و به نزد آن امام مظلوم آورد. وقتی حضرت از آن انگور مسموم تـنـاول نـمـود، اثر زهر در بدن مباركش ظاهر شد. در این هنگام آن ملعونه از کار خود پشیمان شد و گریه و زارى كرد، حضرت فرمود: اکنون كه مرا كشتى گریه مى كنى، به خدا سوگند كه به بلایى مبتلا خواهى شد كه درمان نشود...، و همان شد که امام علیه السلام فرموده بود و با مرضی هلاک شد که درمان پذیر نبود و درنهایت زیانكار دنیا وآخرت گردید.[4]مسعودى در " اثبات الوصیة" می گوید: معتصم و جعفر بن ماءمون هر دو ام فـضـل را واداشتند بر كشتن آن حضرت و جعفر بن مأمون به سزاى این امر در حال مستى به چاه افتاد و او را مرده از چاه بیرون آوردند.[5]

پی نوشتها:

[1] . ترجمه الامام الحسن- علیه السلام- ابن سعد ص175ـ176، انساب الاشراف ج3 ص55ـ88 استاد محمودی در پاورقی صفحات مزبور خبر را از منابع متعددی نقل كرده است. در این میان ابن خلدون با اعمال تعصب مذهبی، بر خلاف این همه شواهد تاریخی می گوید: و حاشا لمعاویه ذلك. تاریخ ابن خلدون ج 2 ق2 ص18.
[2] . التذكره الحمدونیه ج،9 ص293ـ294.

[3]. مظفر، محمد حسین، تاریخ الشیعه، ص56.

[4]. قمی، عباس، منتهی الآمال، باب یازدهم، فصل پنجم.

[5]. مسعودى، أبو الحسن على بن الحسین، إثبات الوصیة، ص 227.

با عرض سلام و ادب

روايات مربوط به مسأله چگونگی از دنیا رفتن امام زمان(عج) دو دسته مي باشد: بعضي دلالت بر وفات حضرت و برخي ديگر دلالت بر شهادت حضرت ـ عليه السّلام ـ دارد كه ذيلاً به برخي از اين دو نوع روايات، اشاره مي نمائيم:

روايات دستة اول:

1. از جمله رواياتي كه دلالت بر مرگ طبيعي حضرت ـ عليه السّلام ـ دارد، تفسيري است كه از امام صادق ـ عليه السّلام ـ در مورد آيه شريفه «ثُمَّ رَدَدْنا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ»[1] نقل شده است. حضرت مي فرمايد: مراد، زنده شدن امام حسين ـ عليه السّلام ـ با اصحاب خود در عصر امام زمان است در حاليكه كلاه خودهاي طلائي بر سر دارند و به مردم رجعت امام حسين ـ عليه السّلام ـ و يارانش را اطلاع مي دهد تا مؤمنان به شك و ترديد نيفتند. اين در حالي است كه حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ در ميان مردم حضور دارد. هنگامي كه مردم امام حسين ـ عليه السّلام ـ را به خوبي شناختند و به او ايمان پيدا كردند، مرگ حضرت حجّت ـ عليه السّلام ـ فرا مي رسد و امام حسين، غسل و حنوط و كفن و خاكسپاري حضرت را برعهده مي گيرد زيرا كه امام را جز امام، غسل نمي دهد»[2].

2. در روايتي ديگر نيز امام صادق ـ عليه السّلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه: اولين كسي به دنيا رجعت خواهد كرد چه كسي است؟ مي فرمايد: اولين رجعت كننده به دنيا، امام حسين است كه پس از رجعت او و يارانش در حاليكه هفتاد پيامبر نيز او را همراهي مي كنند، حضرت قائم (عج) انگشترش را به امام حسين واگذار مي كند و چشم از جهان فرو مي بندد امام حسين ـ عليه السّلام ـ نيز تجهيز غسل و كفن و دفن حضرت را برعهده مي گيرد»[3].

دستة دوم:

رواياتي است كه بطور عام دلالت بر شهادت همة ائمة معصومين ـ عليهم السلام ـ دارد:

1. امام حسن مجتبي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايد: و الله لقد عهد الينا رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ ان هذا الامر عليكم اثنا عشر اماماً من ولد علي و فاطمه، ما منا الامسموم او مقتول»[4] به خدا سوگند رسول خدا اين عهد و وعده را به ما داده است كه امر امامت را دوازده تن از فرزندان علي ـ عليه السّلام ـ و فاطمه ـ عليها السّلام ـ به دست خواهند گرفت و هيچ كدام از ماها نيست مگر اينكه يا به وسيلة سم و يا با كشتن، شربت شهادت خواهند نوشيد.

2-. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ و امام رضا ـ عليه السّلام ـ نيز روايت شده است كه «مامنا الامسموم او مقتول»[5] هيچ يك از ما نيست مگر اينكه مسموم و يا مقتول مي باشد.

3.براساس حديثي كه امام مجتبي ـ عليه السّلام ـ فرمود و تأكيدي كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ و امام رضا ـ عليه السّلام ـ نموده است امام زمان ـ عليه السّلام ـ نيز به شهادت خواهند رسيد. علماي شيعه نيز نوعاً روايات دال بر شهادت را ترجيح داده اند و قائل به شهادت ائمة معصومين ـ عليهم السلام ـ مي باشند.[6]

حتي مرحوم علامه مجلسي در بحارالانوار با اين عنوان بابي را گشوده است كه «انهم ـ عليهم السّلام ـ لا يموتون الا بالشهاده»[7]؛ اين بزرگواران نمي ميرند مگر با شهادت.

نحوة شهادت حضرت ـ عليه السّلام ـ :

در مورد چگونگي شهادت حضرت، فقط يك روايت در بعضي منابع شيعي نقل شده است كه در آن از زني به نام سعيده كه از طايفة بني تميم و داراي محاسن و ريش شبيه مردان است، به عنوان قاتل حضرت نام برده شده است كه در هنگام عبور حضرت، از بالاي بام سنگي را به سوي حضرت پرتاب مي كند و حضرت را به شهادت مي رساند[8]

ولي اين روايت در منابع معتبر شيعي نقل نشده و دليل قطعي در مورد چگونگي شهادت حضرت، در دست نمي باشد بنابراين مي توان گفت: كه حتي بنابر صحيح روايات دال بر شهادت، كيفيت و نحوة شهادت آن عزيز چندان روشن نمي باشد.
همانگونه كه مشاهده مي فرماييد روايت مربوط به نحوه شهادت امام زمان(عج) در منابع معتبر شيعي نيامده است.

در مورد حكومت بعد از حضرت دو نظر عمده وجود دارد:

1. بعد از شهادت امام زمان، ائمه معصومين، يكي پس از ديگري به دنيا رجعت خواهند كرد و حكومت مي‏كنند.(9)

2. بعد از شهادت امام زمان، و تأسيس حكومت عدل و رشد فكري و ديني مردم و ايجاد مدينه‏ي فاضله، انسانهاي صالح كه تربيت يافته‏ي مكتب امام زمانند، يكي پس از ديگري اين حكومت را اداره مي‏كنند تا روز قيامت(10)

معرفي منابع جهت مطالعه:

1.براي اطلاع تخصصي و عميق مراجعه كنيد به كتاب: تاريخ ما بعد الظهور، محمد صدر، ص 627.

2. مجلة حوزه، سال 12، شماره 70ـ71، ص 58 الي 61.

3. بامداد بشريت، نوشته محمد جواد مروجي طبسي، چاپ دفتر تبليغات، 1381.

پي نوشتها:

[1] . سورة مباركه اسراء، آية 6.

[2] . بحار الانوار، ج 27، ص 217، موسسه الوفاء ـ بيروت.

[3] . بحار الانوار، ج 27، ص 217.

[4] . همان و اعلام الوري باعلام الهدي، طبرسي، ص 349، دارالمعرفه ـ بيروت لبنان.

[5] . همان و اعلام الوري باعلام الهدي، طبرسي، ص 349، دارالمعرفه ـ بيروت لبنان.

[6] . چشم اندازي به حكومت مهدي، نجم الدين طبسي، ص 214، چاپ اول، 1380، بوستان كتاب ـ قم.

[7] . بحار الانوار، ج 27، ص 213.

[8] . تاريخ ما بعد الظهور، سيد محمد صدر، ص 881، مكتبه الامام اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ، اصفهان.

[9] امام مهدي از ولادت تا ظهور، سيد كاظم قزويني، ترجمه فريدوني، ص 672

[10] تاريخ ما بعد الظهور، محمد صدر، ص 653 ـ 639

با عرض سلام و ادب

در طبقات ابن سعد دو فرزند به نامهاي يعقوب و اسماعيل به جعده نسبت داده شده كه از سرنوشت آنها هيچ خبري در دست نيست ولي ديگر متون تاريخي همين مقدار گفته ‏اند،که فرزندان ديگر امام حسن(ع) كه در كربلاحضور داشته‏ اند از جعده نبوده‏ اند.

ام فضل هم هیچ فرزندی از امام جواد(ع) نداشت.

با عرض سلام و ادب

در مورد چگونگي شهادت حضرت، فقط يك روايت در بعضي منابع شيعي نقل شده است كه در آن از زني به نام سعيده كه از طايفة بني تميم و داراي محاسن و ريش شبيه مردان است، به عنوان قاتل حضرت نام برده شده است كه در هنگام عبور حضرت، از بالاي بام سنگي را به سوي حضرت پرتاب مي كند و حضرت را به شهادت مي رساند[تاريخ ما بعد الظهور، سيد محمد صدر، ص 881] ولي اين روايت در منابع معتبر شيعي نقل نشده و دليل قطعي در مورد چگونگي شهادت حضرت، در دست نمي باشد. بنابراين مي توان گفت: كه حتي بنابر صحيح روايات دال بر شهادت، كيفيت و نحوة شهادت آن عزيز چندان روشن نمي باشد.

مطلب مربوط به شهادت حضرت در الزام الناصب چنين است:

«فَإذَا تَمُتُّ السَبعُونَ سِنَۀً اَتَي الحُجَّۀُ المَوتَ فَتَقَتَلَهُ إمرَأةً مِن بَنِي تَمِيمٍ اسمُهَا سَّعِيدَةٌ وَ لَهَا لَحَيَّةٍ کَلَحَيَّهٍّ الرَّجُلُ بِجَاوَنِ صَخَرٌ مِن فَوقِ سَطحٍ وَ هُوَ مُتَجَاوِزٌ فِي الطًّرِيقٍ، فَإذَا مَاتَ تَوَلَّي تَجهِيزَةِ الحُسَينُ(ع)» با پايان يافتن هفتاد سال از آمدن امام زمان(عج) زني از قبيله بني تميم به نام سعيده او را شهيد مي کند. وي همچون مردان، داراي ريش(؟) مي باشد و در حالي که امام زمان(عج) از راهي مي گذرد، با هونگي از جنس سنگ امام را به شهادت مي رساند. پس از فوت امام زمان(عج)، امام حسين(ع) غسل، تکفين و تدفين او را انجام مي دهد.

اشکالاتي چند در اين مطلب وجود دارد از جمله اينکه:

اين سخن روايتي از يکي از معصومين(ع) نيست! بلکه سخني منقول از يکي از علماست، آن هم عالمي ناشناخته! اگر هم عبارت ياد شده به مضمون روايات اشاره داشته باشد، در اين صورت هم به دليل ناشناخته بودن سند، مرسل به حساب آمده و به دليل ضعيف بودن از ناحيه سند، پذيرفته نيست، از اين رو نمي تواند بيانگر رويدادي تاريخي باشد.

ريش دار بودن قاتل نيز که خود يک زن است، روايت را با اشکالات فراواني روبرو مي کند از جمله: هر چند به گونه اي نادر، برخي از زنان، ريش بسيار مختصري در مي آورند، ولي هيچ گاه ميزان آن به اندازه ريش يک مرد نمي رسد، آن گونه که در روايت بدان اشاره شده است. در تاريخ سابقه ندارد که حتي يک زن به صورت ريش کامل يک مرد، ريش درآورده باشد ولي در روايت بدان تصريح شده است. اگر هم گفته شود چنين چيزي به عنوان يک استثناء و به قدرت الهي موجود شده تا با قاتل ولي عصر(عج) قرار گيرد پاسخ آن است که اگر چنين زني مدتي در ميان مردم آن زمان زندگي کند، با توجه به سخن گفته شده از او در کتاب ها به عنوان قاتل امام زمان(عج)، در اين صورت حکومت حضرت مهدي(عج) درباره آن تصميمي خاص مي گرفت.

نقش همسران ائمه در شهادت آن بزرگواران

جمع بندی:

پرسش:
کدامیک از همسران ائمه در شهادتشان نقش داشتند؟ به چه شکلی؟

پاسخ:

با عرض سلام و ادب

آنچه طبق نقل منابع تاریخی مشهور است این است که امام حسین مجتبی(ع) و امام جواد(ع) بدست همسران خود به شهادت رسیدند،که درباره چگونگی این موضوع به اختصار و انشاءالله مفید مطالبی عرض می کنم:
شهادت امام حسن(ع)
از جنایات غیر قابل بخشش معاویه، به شهادت رساندن امام حسن ـ علیه السلام ـ ریحانه رسول خدا - صلّی الله علیه و آله وسلّم - است كه از نظر تاریخی كوچكترین تردیدی در آن وجود ندارد. معاویه با ترتیب دادن توطئه ای كه اساس كارش بر همان پایه بود، امام ـ علیه السلام ـ را به دست همسرش «جعده» دختر «اشعث بن قیس» لعنت شده، به شهادت رساند. زمانی كه در سال 63 در واقعه «حَرّه» مدینه غارت شد، خانه این زن ملعونه نیز به تاراج رفت. اما به پاس خوش خدمتی او در به شهادت رساندن شوهرش، اموالش را به او بازگرداندند. منابع بی شماری خبر به شهادت رساندن امام ـ علیه السلام ـ را توسط جَعْده و با توطئه معاویه گزارش كرده اند.[1] به گزارش ابن حمدون، قرار بود جعده در برابر مسموم كردن امام ـ علیه السلام ـ، یكصد هزار درهم دریافت كند. بعدها نیز با یك قریشی ازدواج كرد و از او بچه دار شد. كودكان با دیدن این بچه به او گفتند: «یابن مَسَمِّمَهِ الاَزواج؛ ای فرزند كسی كه شوهرش را مسموم كرد[2]».

شهادت امام جواد(ع)
در رابطه با چگونگی شهادت امام جواد(ع) اقوال مختلفی نقل شده است،ولی آنچه مشهورتر است این است که آن حضرت نیز به دست همسرش ام فضل به شهادت رسیدند:

علامه محمد حسین مظفر (ره) در کتاب " تاریخ الشیعه " نقل می کند:

معتصم که از امام جواد علیه السلام حقد و كینه ای عمیق داشت، امام علیه السلام را به زندان افكند، اما سرانجام چاره ای ندید جز آنکه حضرت را از میان بردارد. به همین منظور امام علیه السلام را از زندان بیرون آورد و به همسر ایشان، "ام فضل" (دختر مامون) که انحرافش از آن حضرت برای معتصم آشکار بود، زهرى داد و از او خواست آن زهر را به خورد امام علیه السلام بدهد. همسر امام خواسته او را اجابت كرد و امام علیه السلام با زهر معتصم مسموم گردید... [3]

شیخ عباس قمی (ره) در کتاب شریف "منتهی الآمال" به نقل از " عیون المعجزات" می گوید:

ام الفضل انگور رازقى را زهرآلود كرد و به نزد آن امام مظلوم آورد. وقتی حضرت از آن انگور مسموم تـنـاول نـمـود، اثر زهر در بدن مباركش ظاهر شد. در این هنگام آن ملعونه از کار خود پشیمان شد و گریه و زارى كرد، حضرت فرمود: اکنون كه مرا كشتى گریه مى كنى، به خدا سوگند كه به بلایى مبتلا خواهى شد كه درمان نشود...، و همان شد که امام علیه السلام فرموده بود و با مرضی هلاک شد که درمان پذیر نبود و درنهایت زیانكار دنیا وآخرت گردید.[4]مسعودى در " اثبات الوصیة" می گوید: معتصم و جعفر بن ماءمون هر دو ام فـضـل را واداشتند بر كشتن آن حضرت و جعفر بن مأمون به سزاى این امر در حال مستى به چاه افتاد و او را مرده از چاه بیرون آوردند.[5]

پرسش:

آیا در احادیث به نحوه شهادت حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه شریف اشاره ای شده است؟

پاسخ:

با عرض سلام و ادب

روايات مربوط به مسأله چگونگی از دنیا رفتن امام زمان(عج) دو دسته مي باشد: بعضي دلالت بر وفات حضرت و برخي ديگر دلالت بر شهادت حضرت ـ عليه السّلام ـ دارد كه ذيلاً به برخي از اين دو نوع روايات، اشاره مي نمائيم:

روايات دستة اول:

1. از جمله رواياتي كه دلالت بر مرگ طبيعي حضرت ـ عليه السّلام ـ دارد، تفسيري است كه از امام صادق ـ عليه السّلام ـ در مورد آيه شريفه «ثُمَّ رَدَدْنا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ»[6] نقل شده است. حضرت مي فرمايد: مراد، زنده شدن امام حسين ـ عليه السّلام ـ با اصحاب خود در عصر امام زمان است در حاليكه كلاه خودهاي طلائي بر سر دارند و به مردم رجعت امام حسين ـ عليه السّلام ـ و يارانش را اطلاع مي دهد تا مؤمنان به شك و ترديد نيفتند. اين در حالي است كه حضرت مهدي ـ عليه السّلام ـ در ميان مردم حضور دارد. هنگامي كه مردم امام حسين ـ عليه السّلام ـ را به خوبي شناختند و به او ايمان پيدا كردند، مرگ حضرت حجّت ـ عليه السّلام ـ فرا مي رسد و امام حسين، غسل و حنوط و كفن و خاكسپاري حضرت را برعهده مي گيرد زيرا كه امام را جز امام، غسل نمي دهد»[7].

2. در روايتي ديگر نيز امام صادق ـ عليه السّلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه: اولين كسي به دنيا رجعت خواهد كرد چه كسي است؟ مي فرمايد: اولين رجعت كننده به دنيا، امام حسين است كه پس از رجعت او و يارانش در حاليكه هفتاد پيامبر نيز او را همراهي مي كنند، حضرت قائم (عج) انگشترش را به امام حسين واگذار مي كند و چشم از جهان فرو مي بندد امام حسين ـ عليه السّلام ـ نيز تجهيز غسل و كفن و دفن حضرت را برعهده مي گيرد»[8].

دستة دوم:
رواياتي است كه بطور عام دلالت بر شهادت همة ائمة معصومين ـ عليهم السلام ـ دارد:
1. امام حسن مجتبي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايد: و الله لقد عهد الينا رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ ان هذا الامر عليكم اثنا عشر اماماً من ولد علي و فاطمه، ما منا الامسموم او مقتول»[9] به خدا سوگند رسول خدا اين عهد و وعده را به ما داده است كه امر امامت را دوازده تن از فرزندان علي ـ عليه السّلام ـ و فاطمه ـ عليها السّلام ـ به دست خواهند گرفت و هيچ كدام از ماها نيست مگر اينكه يا به وسيلة سم و يا با كشتن، شربت شهادت خواهند نوشيد.

2-. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ و امام رضا ـ عليه السّلام ـ نيز روايت شده است كه «مامنا الامسموم او مقتول»[10] هيچ يك از ما نيست مگر اينكه مسموم و يا مقتول مي باشد.

3.براساس حديثي كه امام مجتبي ـ عليه السّلام ـ فرمود و تأكيدي كه امام صادق ـ عليه السّلام ـ و امام رضا ـ عليه السّلام ـ نموده است امام زمان ـ عليه السّلام ـ نيز به شهادت خواهند رسيد. علماي شيعه نيز نوعاً روايات دال بر شهادت را ترجيح داده اند و قائل به شهادت ائمة معصومين ـ عليهم السلام ـ مي باشند.[11]

حتي مرحوم علامه مجلسي در بحارالانوار با اين عنوان بابي را گشوده است كه «انهم ـ عليهم السّلام ـ لا يموتون الا بالشهاده»[12]؛ اين بزرگواران نمي ميرند مگر با شهادت.

نحوة شهادت حضرت ـ عليه السّلام ـ :

در مورد چگونگي شهادت حضرت، فقط يك روايت در بعضي منابع شيعي نقل شده است كه در آن از زني به نام سعيده كه از طايفة بني تميم و داراي محاسن و ريش شبيه مردان است، به عنوان قاتل حضرت نام برده شده است كه در هنگام عبور حضرت، از بالاي بام سنگي را به سوي حضرت پرتاب مي كند و حضرت را به شهادت مي رساند[13]

ولي اين روايت در منابع معتبر شيعي نقل نشده و دليل قطعي در مورد چگونگي شهادت حضرت، در دست نمي باشد بنابراين مي توان گفت: كه حتي بنابر صحيح روايات دال بر شهادت، كيفيت و نحوة شهادت آن عزيز چندان روشن نمي باشد.
همانگونه كه مشاهده مي فرماييد روايت مربوط به نحوه شهادت امام زمان(عج) در منابع معتبر شيعي نيامده است.

در مورد حكومت بعد از حضرت دو نظر عمده وجود دارد:

1. بعد از شهادت امام زمان، ائمه معصومين، يكي پس از ديگري به دنيا رجعت خواهند كرد و حكومت مي‏كنند.[14]

2. بعد از شهادت امام زمان، و تأسيس حكومت عدل و رشد فكري و ديني مردم و ايجاد مدينه‏ي فاضله، انسانهاي صالح كه تربيت يافته‏ي مكتب امام زمانند، يكي پس از ديگري اين حكومت را اداره مي‏كنند تا روز قيامت[15]

معرفي منابع جهت مطالعه:
1.براي اطلاع تخصصي و عميق مراجعه كنيد به كتاب: تاريخ ما بعد الظهور، محمد صدر، ص 627.

2. مجلة حوزه، سال 12، شماره 70ـ71، ص 58 الي 61.

3. بامداد بشريت، نوشته محمد جواد مروجي طبسي، چاپ دفتر تبليغات، 1381.

پرسش:

با سلام.
آیا زنانی که امام (شوهرشون) رو کشتند از ایشان صاحب فرزندی بودند؟نام فرزندان چه بود؟

پاسخ:

با عرض سلام و ادب

در طبقات ابن سعد دو فرزند به نامهاي يعقوب و اسماعيل به جعده نسبت داده شده كه از سرنوشت آنها هيچ خبري در دست نيست ولي ديگر متون تاريخي همين مقدار گفته ‏اند،که فرزندان ديگر امام حسن(ع) كه در كربلاحضور داشته‏ اند از جعده نبوده‏ اند.
ام فضل هم هیچ فرزندی از امام جواد(ع) نداشت.

پرسش:

آیا درست است که امام زمان(عج) به دست زنی ریش دار به نام سعیده به شهادت می رسد ؟.

پاسخ:

با عرض سلام و ادب

در مورد چگونگي شهادت حضرت، فقط يك روايت در بعضي منابع شيعي نقل شده است كه در آن از زني به نام سعيده كه از طايفة بني تميم و داراي محاسن و ريش شبيه مردان است، به عنوان قاتل حضرت نام برده شده است كه در هنگام عبور حضرت، از بالاي بام سنگي را به سوي حضرت پرتاب مي كند و حضرت را به شهادت مي رساند[تاريخ ما بعد الظهور، سيد محمد صدر، ص 881] ولي اين روايت در منابع معتبر شيعي نقل نشده و دليل قطعي در مورد چگونگي شهادت حضرت، در دست نمي باشد. بنابراين مي توان گفت: كه حتي بنابر صحيح روايات دال بر شهادت، كيفيت و نحوة شهادت آن عزيز چندان روشن نمي باشد.
مطلب مربوط به شهادت حضرت در الزام الناصب چنين است:
«فَإذَا تَمُتُّ السَبعُونَ سِنَۀً اَتَي الحُجَّۀُ المَوتَ فَتَقَتَلَهُ إمرَأةً مِن بَنِي تَمِيمٍ اسمُهَا سَّعِيدَةٌ وَ لَهَا لَحَيَّةٍ کَلَحَيَّهٍّ الرَّجُلُ بِجَاوَنِ صَخَرٌ مِن فَوقِ سَطحٍ وَ هُوَ مُتَجَاوِزٌ فِي الطًّرِيقٍ، فَإذَا مَاتَ تَوَلَّي تَجهِيزَةِ الحُسَينُ(ع)» با پايان يافتن هفتاد سال از آمدن امام زمان(عج) زني از قبيله بني تميم به نام سعيده او را شهيد مي کند. وي همچون مردان، داراي ريش(؟) مي باشد و در حالي که امام زمان(عج) از راهي مي گذرد، با هونگي از جنس سنگ امام را به شهادت مي رساند. پس از فوت امام زمان(عج)، امام حسين(ع) غسل، تکفين و تدفين او را انجام مي دهد.

اشکالاتي چند در اين مطلب وجود دارد از جمله اينکه:
اين سخن روايتي از يکي از معصومين(ع) نيست! بلکه سخني منقول از يکي از علماست، آن هم عالمي ناشناخته! اگر هم عبارت ياد شده به مضمون روايات اشاره داشته باشد، در اين صورت هم به دليل ناشناخته بودن سند، مرسل به حساب آمده و به دليل ضعيف بودن از ناحيه سند، پذيرفته نيست، از اين رو نمي تواند بيانگر رويدادي تاريخي باشد.

ريش دار بودن قاتل نيز که خود يک زن است، روايت را با اشکالات فراواني روبرو مي کند از جمله: هر چند به گونه اي نادر، برخي از زنان، ريش بسيار مختصري در مي آورند، ولي هيچ گاه ميزان آن به اندازه ريش يک مرد نمي رسد، آن گونه که در روايت بدان اشاره شده است. در تاريخ سابقه ندارد که حتي يک زن به صورت ريش کامل يک مرد، ريش درآورده باشد ولي در روايت بدان تصريح شده است. اگر هم گفته شود چنين چيزي به عنوان يک استثناء و به قدرت الهي موجود شده تا با قاتل ولي عصر(عج) قرار گيرد پاسخ آن است که اگر چنين زني مدتي در ميان مردم آن زمان زندگي کند، با توجه به سخن گفته شده از او در کتاب ها به عنوان قاتل امام زمان(عج)، در اين صورت حکومت حضرت مهدي(عج) درباره آن تصميمي خاص مي گرفت.

پی نوشتها:
[1] . ترجمه الامام الحسن- علیه السلام- ابن سعد ص175ـ176، انساب الاشراف ج3 ص55ـ88 استاد محمودی در پاورقی صفحات مزبور خبر را از منابع متعددی نقل كرده است. در این میان ابن خلدون با اعمال تعصب مذهبی، بر خلاف این همه شواهد تاریخی می گوید: و حاشا لمعاویه ذلك. تاریخ ابن خلدون ج 2 ق2 ص18.
[2] . التذكره الحمدونیه ج،9 ص293ـ294.
[3]. مظفر، محمد حسین، تاریخ الشیعه، ص56.
[4]. قمی، عباس، منتهی الآمال، باب یازدهم، فصل پنجم.
[5]. مسعودى، أبو الحسن على بن الحسین، إثبات الوصیة، ص 227.
[6] . سورة مباركه اسراء، آية 6.
[7] . بحار الانوار، ج 27، ص 217، موسسه الوفاء ـ بيروت.
[8] . بحار الانوار، ج 27، ص 217.
[9] . همان و اعلام الوري باعلام الهدي، طبرسي، ص 349، دارالمعرفه ـ بيروت لبنان.
[10] . همان و اعلام الوري باعلام الهدي، طبرسي، ص 349، دارالمعرفه ـ بيروت لبنان.
[11] . چشم اندازي به حكومت مهدي، نجم الدين طبسي، ص 214، چاپ اول، 1380، بوستان كتاب ـ قم.
[12] . بحار الانوار، ج 27، ص 213.
[13] . تاريخ ما بعد الظهور، سيد محمد صدر، ص 881، مكتبه الامام اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ، اصفهان.
[14] امام مهدي از ولادت تا ظهور، سيد كاظم قزويني، ترجمه فريدوني، ص 672
[15] تاريخ ما بعد الظهور، محمد صدر، ص 653 ـ 639.