۞۞۞۞ ماه وصال ...ضیافت نور ۞۞۞۞ قطعات ادبی ویژه ماه مبارک
تب‌های اولیه
با سلام و تبريك حلول شهر الله الاعظم :
عن محمد بن علي ما جيلويه، عن علي بن إبراهيم بن هاشم، عن أبيه عن محمد بن أبي
عمير، عن غير واحد، عن أبي عبد الله عليه السلام قال: قال رسول الله صلى الله عليه
وآله: شهر رمضان شهر الله عزوجل، وهو شهر يضاعف الله فيه الحسنات، ويمحوا فيه
السيئات، وهو شهر البركة، وهو شهر الانابة، وهو شهر التوبة وهو شهر المغفرة، وهو
شهر العتق من النار، والفوز بالجنة. ألا فاجتنبوا فيه كل حرام، وأكثروا فيه من
تلاوة القرآن، وسلوا فيه حوائجكم، واشتغلوا فيه بذكر ربكم، ولا يكونن شهر رمضان
عندكم كغيره من الشهور، فان له عند الله حرمة وفضلا على سائر الشهور، ولا يكونن شهر
رمضان يوم صومكم كيوم فطركم
عن محمد بن إبراهيم بن إسحاق، عن أحمد بن محمد الهمداني، عن علي ابن الحسن بن
علي بن فضال، عن أبيه، عن أبي الحسن علي بن موسى الرضا عليه السلام قال: الحسنات في
شهر رمضان مقبولة، والسيئات فيه مغفورة، من قرأ في شهر رمضان آية من كتاب الله
عزوجل كان كمن ختم القرآن في غيره من الشهور ومن ضحك فيه في وجه أخيه المؤمن لم
يلقه يوم القيامة إلا ضحك في وجهه، وبشره بالجنة ومن أعان فيه مؤمنا أعانه الله
تعالى على الجواز على الصراط، يوم تزل فيه الاقدام ومن كف فيه غضبه كف الله عنه
غضبه يوم القيامة، ومن أغاث فيه ملهوفا آمنه الله من الفزع الاكبر يوم القيامة، ومن
نصر فيه مظلوما نصره الله على كل من عاداه في الدنيا، ونصره يوم القيامة عند الحساب
والميزان. شهر رمضان شهر البركة، وشهر الرحمة، وشهر المغفرة، وشهر التوبة وشهر
الانابة، من لم يغفر له في شهر رمضان ففي أي شهر يغفر له ؟ فسلوا الله أن يتقبل
منكم فيه الصيام، ولا يجعله آخر العهد منكم، وأن يوفقكم فيه لطاعته ويعصمكم من
معصيته، إنه خير مسؤول. ومنه: عن محمد بن الحسن بن أحمد بن الوليد، عن محمد بن
الحسن الصفار عن أحمد بن محمد بن عيسى، عن محمد بن أبي عمير، عن حماد بن عثمان، عن
الحلبي عن أبي عبد الله عليه السلام قال: قال أمير المؤمنين عليه السلام: صيام شهر
الصبر، وصيام ثلاثة أيام في كل شهر يذهب بلابل الصدر. وروي صيام ثلاثة أيام في كل
شهر صيام الدهر إن الله عزوجل يقول: " من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها "
التماس دعا.
مسافر از راه رسيد
کسي پشت در خانه است؛ کسي که دل تنگش بوده ام و به وقت رفتن، پشت سرش آب ريختم و با اشک چشمانم، جاي پايش را شستم و به انتظار آمدن دوباره اش، تمام هفته ها و ماه ها را روز شماري کردم. با هر هلالي که در آسمان شب پديدار شد، به ياد آمدن او بي قرار شدم. هر ماهي که آغاز شد، آغاز شدن او را در دل آرزو کردم. اينک او آمده و پشت در است. بايد درهاي تمام شهر را به رويش گشود. او پشت در است. آسمان گواهي مي دهد هلالي زيبا که اينک تمام انگشت ها به سوي او نشانه رفته اند، با هلالي دل فريبي که چون ابرويي باريک، اشاراتي است به اسراري تازه و ايامي دل انگيز و بشارتي است به عنايات و کرشمه هاي دلبرانه ي حق... که بزمي نو فراهم کرده است و همگان را به اين محفل عاشقانه مي خواند.
آي مردمان سرسپرده عشق! بر بام خانه ها برآييد و رصد کردن نشانه اين بزم را به آسمان چشم بدوزيد. آه اي ماه نو! بگذار تمام چشم ها و انگشت ها، تو را به يکديگر نشان دهند. بگذار بار ديگر، انگشت نماي خلق روزگار شوي. بگذار خبر ديدار تو، دهان به دهان در شهر بپيچد و شادي ظهورت، همه را از خواب نيمه شب بيدار کند. امشب فرصت خواب، تا سحرگاهان بيشتر نيست. «پروردگارا! بندگان تو در اين لحظه به ماه مي نگرند. مقرر فرماي چشمان ما پاک ترين چشمي باشد که چشمه ماه را نظاره مي کند».
سي منزل با كاروان رمضان
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ" [1]
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! روزه بر شما مقرّر گرديد، همان‌گونه كه بر كسانى كه پيش از شما بودند مقرّر شده بود، باشد كه پرهيزگار شويد.
امر به گرفتن روزه مانند دستوراتي همچون جهاد و پرداخت زکات در سال دوم هجري از جانب خداوند رسيد؛ چون به عقيده مفسران و دانشمندان علوم قرآني، آياتى كه با خطاب"يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا" شروع شدهاند، مدني هستند.
خطاب ابتدايي آيه از جانب پروردگار، گامي مهم در تأثير‌گذاري پيام است. در حديثى از تفسير مجمع البيان مىخوانيم: لذّت خطاب"يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا" سختى روزه را آسان مى‌كند.
آنچه که روشن است، اين‌که روزه بر امت‌هاي پيشين نيز واجب بوده است؛ حتي رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در روايتي اولين روزه‌دار را حضرت آدم (علیه السلام) مي‌دانند؛ ولي چگونگي و مدت روزه‌دار بودن مسلمانان با اديان ديگر در زمان و تعداد روزها تفاوت دارد.
از شيوههاى تبليغ، آن است كه دستورات مشكل، آسان جلوه داده شود. اين آيه مىفرمايد: فرمان روزه مختص شما مسلمانان نيست، در امّتهاى پيشين نيز اين قانون بوده است. و عمل به دستورى كه براى همه امّتها بوده، آسانتر از دستورى است كه تنها براى يك گروه باشد. "كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ" قرآن، فلسفه بعضى احكام همچون روزه را بيان داشته است؛ زيرا اگر مردم نتيجه كارى را بدانند، در انجام آن نشاط بيشترى از خود نشان مى‌دهند. [2] هر چند كه روزه بر امّتهاى پيشين نيز واجب بوده؛ ولى روزه ماه رمضان، مخصوص انبيا ذکر شده و در امّت اسلامى، روزه رمضان بر همه واجب شده است. [3]
عالم بزرگوار شيعي، سيدبن طاووس مي‌نويسد: [4]"علت اساسي تکليف ، مشرف شدن انسان به پرستش خداوند ـ جلّ جلاله ـ است از آن جهت که اهليت پرستش را دارد. اين علت اصلي، در تمام تکاليف الهي ملحوظ است؛ اما توجيه اين که چرا خداوند خواسته است اين پرستش و بندگي، در زمان خاص و به گونة خاص و به صورت ويژه انجام گيرد؟ پاسخ آن را بايد از خداوند جست‌و‌جو کرد که بر زنان پيامبران و امامان (علیهم السلام) جاري ساخته است؛ از آن جمله روايتي است که هشام بن حکم از امام صادق (علیه السلام) دربارة علت تشريع روزه سؤال كرد؛ سپس پيشواي ششم فرمود: "الْعِلَّةُ فِي الصِّيَامِ لِيَسْتَوِيَ بِهِ الْفَقِيرُ وَ الْغَنِيُّ وَ ذَلِكَ لِأَنَّ الْغَنِيَّ لَمْ يَكُنْ لِيَجِدَ مَسَّ الْجُوعِ فَيَرْحَمَ الْفَقِيرَ لِأَنَّ الْغَنِيَّ كُلَّمَا أَرَادَ شَيْئاً قَدَرَ عَلَيْهِ فَأَرَادَ اللَّهُ أَنْ يُسَوِّيَ بَيْنَ خَلْقِهِ وَ أَنْ يُذِيقَ الْغَنِيَّ مَسَّ الْجُوعِ وَ الْأَلَمِ لِيَرِقَّ عَلَى الضَّعِيفِ وَ يَرْحَمَ الْجَائِع" [5]خداوند روزه را واجب كرد تا دارا و نادار يکسان شوند؛ زيرا شخص بي‌نياز معمولاً درد گرسنگي را نمي‌چشد تا به افراد نيازمند ترحمي داشته باشد؛ چرا که فرد غني هر چيزي را بخواهد، فراهم مي‌بيند. به همين دليل خداوند با تشريع روزه اراده كرده است که ميان آفريدگان تساوي ايجاد کند تا بي‌نيازان نيز درد گرسنگي را احساس کنند و در نتيجه بر افراد ناتوان و نيازمند ترحمي داشته باشند.
از موارد مهم در اين فقره، خداوند در انتهاي آيه و پس از واجب كردن روزه بر مؤمنان به آنها نويد متقي و پرهيزکار شدن به شرط انجام روزه را مي‌دهد.
تقوا، به معناى خويشتندارى از گناه است. بيشتر گناهان، از دو ريشة غضب و شهوت سرچشمه مىگيرند. روزه، جلوى تندىهاى اين دو غريزه را مىگيرد و لذا سبب كاهش فساد و افزايش تقوا است. [6] تقوا و خداترسى، در ظاهر و باطن، مهمترين اثر روزه است.
روزه، يگانه عبادت مخفى است. نماز، حج، جهاد، زكات و خمس را مردم مىبينند؛ امّا روزه ديدنى نيست. روزه، ارادة انسان را تقويت مى‌كند. كسى كه يك ماه نان و آب و همسر خود را كنار گذاشت، مى‌تواند نسبت به مال و ناموس ديگران، خود را كنترل كند. روزه، سبب تقويت عاطفه است. كسى كه يك ماه مزه گرسنگى را چشيد، درد‌آشنا مى‌شود و رنج گرسنگان را احساس و درك مى‌كند. [7]
رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: "روزه، نصف صبر است. " [8]
مسلم است روزه‌اي که مورد نظر آيات و روايات و سفارش پيشوايان ديني ما است، افزون بر خودداري از آب و نان و ديگر مفطرات و مبطلات روزه، پرهيز از گناهان و خالي كردن دل از غير خدا است. روزه، انسان را شبيه فرشتگان مى‌كند، فرشتگانى كه از خوردن و آشاميدن و شهوت دورند. [9]
رسول گرامي اسلام، حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) مي‌فرمايد: "براى هرچيز، زكاتى است و زكات بدن‌ها، روزه است. " [10]و نيز فرمودند: "هر کس ماه رمضان را براي خدا روزه بدارد، تمام گناهانش بخشيده مي‌شود. " [11] زيرا که خداوند مهربان مي‌فرمايد: "الصوم لى و انا اجزى به" [12] روزه براى من است و من پاداش آن را مىدهم.
پى نوشت ها:
1ـ بقره: 183.
2ـ تفسير نور، ذيل آيه.
3ـ تفسير نور الثقلين، ج 1، ص 136.
4ـ اقبال الاعمال، ص 4.
5ـ علل الشرايع، ج 2، ص 378.
6ـ اصول كافى، ج 2، ص 18.
7ـ تفسير نور، ذيل آيه.
8ـ تفسير المنار، ذيل آيه.
9ـ صاحب جواهر، نقل از آية اللَّه جوادى.
10ـ بحار، ج 69، ص 380.
11ـ تفسير مراغي، ج 2، ص 69.
12ـ اصول کافي، ج 4، ص 63.
ذكر شريف صلوات در ماه رمضان
خداوند ماه مبارک رمضان را در میان ماه‌های دیگر سال قرار داده تا فضای مناسبی برای خودسازی بندگان و بازنگری آنان در زندگی آنها ایجاد کند تا انسانها با طرح برنامه های ویژه، به سمت تفکری آسمانی و الهی هدایت شوند .
"صلوات" از جمله ذکرهایی است که بسیار مورد توجه مسلمانان بوده و از آن به عنوان بیانی برای آرامش بخشیدن به دل و رفع اضطرابها و تنشهای زندگی امروز بسیار استفاده می شود .
درود بر پیامبر اسلام از جمله موارد سفارش شده از سوی خالق هستی است . ان الله وملائکَته یصلون على النبی یا أیهَا الذین آمنوا صلوا علیه وسلموا تَسلیما . همانا خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود و رحمت می فرستند . اى اهل ایمان بر او درود فرستید و آنگونه که شایسته است ، تسلیم او باشید .(سوره احزاب، آیه 56)
امام موسی کاظم (ع) : من دعا قبل الثناء علی الله و الصلاه علی النبی کان کمن رمی بسهم بلا وتر. هر که پیش از ستایش بر خدا و صلوات بر پیغمبر (ص) دعا کند چون کسی است که بی زه کمان کشد .
امام جعفر صادق (ع) : اذا اردت ان تدعو فمجد الله عز و جل و أحمده و سبحه و هلله و أثن علیه و صل علی محمد النبی و آله ، ثم سل تعط .
هرگاه خواهی دعا کنی پس خدای متعال را تمجید و سپاسگزاری کن و او را تسبیح و تهلیل بگو و او را ثنای گوی و ستایش کن و بر محمد (ص ) و آل او صلوات فرست سپس درخواست کن تا به تو داده شود .(اصول کافی ، ج 4 ، ص 238)
صلوات در لغت به معنای دعاست و نماز را به جهت شامل بودن بر دعا، صلاة می گویند . در حال حاضر در عرف مردم صلوات را بر دو چیز اطلاق می کنند : یکی درود و دعایی است خاص که مضمونش استدعای رفعت درجه و ازدیاد قرب حضرت محمد (ص) است . معنای دوم صلوات ، نماز است .
بعضی صلوات از سوی حق تعالی را پنج معنی کرده اند : رحمت، مغفرت ، ثناء ، تزکیه و کرامت .
بعضی از علمای علم حروف می گویند : « صاد » صلوات از صمد، « لام » صلوات از لطیف، « واو » صلوات از واحد و « هاء » صلوات از هادی است که همگی از اسماء خداوند هستند.
بعضی می گویند : صلوات یعنی تسلیم شدن ، یعنی تسلیم نمودن خود برای کسی که خدا او را وصی و خلیفه خود گردانیده است .
بر اساس آیات و روایات، سزاوار است که حضرت محمد را به عنوان بنده برگزیده خداوند، بسیار ستایش کرد .
رسول اکرم (ص) خود در این مورد فرموده است: بسیار یاد کردن خدا و بر من صلوات فرستادن، موجب برطرف شدن فقر مى شود.
بی تردید اذکار، خواص و فواید بسیاری دارند. طبق آیات و روایات رسیده از معصومین، ذکر صلوات نیز چنین است. یکى از فواید آن رهایى از فقر و تنگدستى است.
رفع تلخی مرگ، استجابت دعا، ایجاد سپری در مقابل آتش جهنم، جلای روح، شفای مریض و ادای قرض از دیگر برکات ذکر صلوات است .
در ماه مبارک رمضان که ماه دعا و درخواست و استغاثه است، بسیار شایسته و نیکو است که به این ذکر بیش از گذشته توجه کرده و با برخورداری از عطر آن طی روزهای صیام، برکات آن را برای خود و خانواده به ارمغان آوریم .
منبع: پايگاه استاد حسين انصاريان
رمضان ماه رحمت
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم): ... و هو شهر اوله رحمة و اوسطه مغفرة و اخره عتق من النار.
رسول خدا (صلى الله عليه و آله) فرمودند: رمضان ماهى است كه ابتدايش رحمت است و ميانهاش مغفرت و پايانش آزادى از آتش جهنم.
منبع: بحار الانوار، ج 93، ص 342
رمضان ماه خدا
قال اميرالمومنين(عليه السلام): شهر رمضان شهر الله و شعبان شهر رسول الله و رجب شهرى
امام على (عليه السلام) فرمودند: رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است.
منبع: وسائل الشيعه، ج 7 ص 266، ح 23.
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) : إِنَّ ابواب السماء تفتح فى اول ليلة من شهر رمضان ولاتغلق الى آخر ليلة منه.
منبع: بحار الانوار ج 96ص 344
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: درهاى آسمان در اولين شب ماه رمضان گشوده مى شوند و تا آخرين شب بسته نمى شوند.
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): اذا استهلَّ رمضان غلقت أبوابُ النار .
منبع: بحار الانوار ج 96 ص 348
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: هنگامى كه هلال ماه رمضان پديدار گردد، درهاى دوزخ بسته شود.
قال ابوجعفر(علیه السلام) :لكلّ شىء ربيع و ربيع القرآن شهر رمضان.
منبع: كافى ج 2 ص 630
امام باقر (علیه السلام) می فرمايد: براى هر چيزى بهارى است و بهار قرآن ماه رمضان است.
عن ابى الحسن على بن موسى الرضا(علیه السلام):من قرأ فى شهر رمضان آية من كتاب الله كان كمن. ختم القرآن فى غيره من الشهور .
منبع: بحار الانوار ج 96,ص 341
امام رضا (علیه السلام) فرمودند: كسى كه در ماه رمضان آيه اى از كتاب خدا(قرآن) را بخواند، مانند كسى است كه در ديگر ماه ها تمام قرآن را خوانده باشد
[/COLOR][/SIZE]اين ماه، ماه ضيافت الهى است. پذيرايى خداوند از بندگان خود در اين ماه - كه يك پذيرايى معنوى است - عبارت است از گشودن درهاى رحمت و مغفرت و مضاعف كردن اجر و ثواب اعمال خيرى كه بندگان در اين ماه انجام مى‌دهند. روزه‌ى ماه رمضان هم يكى از مواد همين ضيافت عظيم الهى است، كه مايه‌ى تصفيه‌ى روح انسان و ايجاد زمينه‌ى طهارت قلبى روزه‌دار است. امام سجاد (عليه‌السّلام) در خطبه‌يى فرمود: «شهر الطّهور و شهر التمحيص»؛ رمضان، ماه پاك شدن و طهارت قلب و ماه مغفرت است؛ چون خداى متعال استغفار را در اين ماه بيش از ديگر ايام سال مورد لطف و عنايت خود قرار مى‌دهد. لذا در يك روايت وارد شده است كه «فمن لم يغفر له فى رمضان ففى اىّ شهر يغفر له»؛ اگر كسى در ماه رمضان - كه درهاى رحمت و مغفرت الهى به روى انسانها گشوده است - نتواند به مغفرت و رحمت الهى دست پيدا كند، پس كِى چنين توفيقى نصيب او خواهد شد؟
منبع: برگزیده بيانات مقام معظم رهبری در خطبه‌هاى نماز جمعه‌ى تهران،29/7/84
ماه رمضان فرصتى براى رعايت بيشتر تقواست. چرا؟ چون ماه رمضان، ماه كفِ‌ّنفس و خويشتندارى است. حدّاقل آن، خويشتندارى از خوردن و آشاميدن و لذايذ جسمانى است؛ اما حداكثر آن، خويشتندارى از گناهان و خطاهاى اخلاقى و رفتارى است؛ آن هم در معناى صوم و وظايف ماه صيام هست و ما را به آن وادار و تحريض كرده‌اند. اگر روزه بگيريم، اين خويشتندارى‌اى كه در اين ماه تمرين مى‌كنيم، ما را به همان تقوا و مراقبت نزديك مى‌كند؛ چون از خود مراقبت مى‌كنيم تا از صراط مستقيم تخطّى نكنيم.
اين خويشتندارى هم تمرين همين مراقبت است؛ يعنى تخطّى نكردن. وظيفه‌ى ما در فضاى ماه مبارك رمضان اين است.
خداى متعال، بركات و رحمت خود را در ماه رمضان براى بندگان خود مقدّر و مقرّر كرده است. در روايت داريم كه درهاى آسمان در ماه رمضان گشوده است؛ يعنى رابطه‌ى قلبى انسان با خدا در اين ماه آسانتر از هميشه است. در روايت داريم كه درهاى بهشت در ماه رمضان گشوده است؛ يعنى به بركت روزه و توجه و خشوعى كه لازمه‌ى روزه است، فرصت و توفيق كار نيك براى انسان وجود دارد. البته فرصت به معناى تحقّق آنچه انسان از آن فرصت جستجو مى‌كند، نيست؛ اراده و دنبال‌گيرى و خواست و حركتِ ما را لازم دارد. در هر حال اين فرصت وجود دارد و ما مى‌توانيم از آن بهره ببريم و استفاده كنيم.
منبع: برگزیده بيانات مقام معظم رهبری در ديدار كارگزاران نظام جمهورى اسلامى ايران 20/8/81
ای ماه خدا، رمضان! وقتی که می آیی، همه چیز بوی خدا می گیرد؛ بوی بهشت، بوی عرش.
وقتی که می آیی، سرانجام همه کارها به نشستن بر سر سُفره خدا ختم می شود.
وقتی که می آیی، سلام ها ساده می شوند و نگاه ها، بی آلایش.
وقتی که می آیی، ثانیه ها در گرسنگی و تشنگی آدم ها، با حس قشنگی می گذرند.
با آمدن تو، روزنه امیدی بر عصیان آدم ها گشوده می شود و غنچه بندگی ها، گُل می کند. مَفَرّی از هیاهوها و سیاهی ها به سوی نور پیدا می شود؛
گریزی به سوی کهکشان عرش؛ گریزی به سوی خدا.
با آمدن تو، همه جا سبز می شود، همه آسمانی می شوند و همه چیز بوی خدا می گیرد.
[COLOR=purple]فاطمه پهلوان علی آقا
پایگاه حوزه
[/COLOR]