جمع بندی علت نزول وحی تا زمان رحلت پیامبر (ص)
تب‌های اولیه
وقتی با فوت پیامبر وحی قطع شده، چطور میشه مطمئن شد که اگر پیامبر زنده بودند چیزی به ایشون وحی نمیشد. چرا نزول قرآن تا زمان فوت پیامبر ادامه پیدا کرد؟
وقتی با فوت پیامبر وحی قطع شده، چطور میشه مطمئن شد که اگر پیامبر زنده بودند چیزی به ایشون وحی نمیشد.
با سلام و عرض ادب
بر اساس نص صریح قرآن کریم پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آخرین پیامبر مبعوث شده الهی بسوی بندگان است :
مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ..(احزاب/40)
محمد پدر هيچ يك از مردان شما نيست ولى فرستاده خدا و خاتم پيامبران است
براین اساس دین اسلام کاملترین دین الهی خواهد بود و آنچه از وحی در قرآن کریم آمده است تماما آن چیزی است که نیازبشربرای هدایت را کفایت میکند . در سال دهم هجرت آیه اکمال - که بر اساس غالب نظرات اخرین آیه نازله بر پیامبراست - نازل شده و به کامل شدن دین الهی بشارت و خبر میدهد :
...امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم...
حال ادامه وحی در صورت زنده بودن نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) به معنای آن است که کتاب فعلی کامل نبوده و خداوند دین خاتم خود را ناقص رها کرده و در صورت ادامه حیات پیامبر (صلی الله علیه و آله) موارد لازم دیگری به آن،جهت تکمله افزوده می شد . و این مطلب با اساس تکمیل هدایت الهی در آخرین دین الهی ، ناسازگار و متناقض است . (1)
(1)- بر گرفته از اسلام کوئست
وقتی با فوت پیامبر وحی قطع شده، چطور میشه مطمئن شد که اگر پیامبر زنده بودند چیزی به ایشون وحی نمیشد. چرا نزول قرآن تا زمان فوت پیامبر ادامه پیدا کرد؟
سلام
یعنی منظور سرکار این است
اگر پیامبر ص زنده بود
باز جریان ادامه وحی و نزول قرآن ادامه داشته است ؟
...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ...(مائده/3)
...امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم...
حال ادامه وحی در صورت زنده بودن نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) به معنای آن است که کتاب فعلی کامل نبوده و خداوند دین خاتم خود را ناقص رها کرده و در صورت ادامه حیات پیامبر (صلی الله علیه و آله) موارد لازم دیگری به آن،جهت تکمله افزوده می شد . و این مطلب با اساس تکمیل هدایت الهی در آخرین دین الهی ، ناسازگار و متناقض است . (1)
البته این آیه نه آخرین آیه است و احتمالا مائده هم آخرین سوره نیست. اگر کامل شده است آیه‌های بعدی در روزهای بعدی برای چه نازل می‌شدند؟
معمولا نویسده‌های کتاب آخرین جملات را طوری می‌نویسند که مشخص است آخرین جمله است. اما آیا قرآن چنین جمله‌ای دارد؟
پیامبر در آخرین لحظات عمر، توصیه به ارسال لشکر اسامه داشت. هر چند لشکر نگران حال پیامبر بود و به آن سرعت نرفت. آیا اگر پیامبر آخرین لحظات را می‌دانست به جای اصرار بر ارسال لشکر برای تعیین خلیفۀ بعدی همین اصرار را نمیکرد تا سرنوشت امت اسلام این گونه دچار سردرگمی نشود؟
با سلام
البته این آیه نه آخرین آیه است و احتمالا مائده هم آخرین سوره نیست. اگر کامل شده است آیه‌های بعدی در روزهای بعدی برای چه نازل می‌شدند؟
آیه ای که بر روی آن اختلاف نظر هست که آخرین آیه باشد غیر از ایه اکمال آیه 281 سوره مبارکه بقره است :
و اتقوا یوما ترجعون فیه الی الله ثم توفی کل نفس ما کسبت و هم لا یظلمون
اما مرحوم استاد محمد هادی معرفت در کتاب علوم قرآن خود در باره اینکه اخرین آیه نازل شده کدام آیه است می فرمایند:
" آیه و اتقوا یوما ترجعون فیه الی الله...» (بقره/281) طبق روایت ماوردی در منی به سال حجة الوداع نازل گردید (تفسیر ماوردی(النکت العیون)ج 1،ص 63 به نقل از علوم قرآن محمد هادی معرفت ).بنابر این نمیتواند آخرین آیه باشد،زیرا آیه«اکمال»پس از بازگشت پیامبر( صلی الله علیه و آله) از حجة الوداع در غدیر خم بین راه نازل شده است"(1)
(1)- علوم قرآن ، محمد هادی معرفت، ص 86
معمولا نویسده‌های کتاب آخرین جملات را طوری می‌نویسند که مشخص است آخرین جمله است. اما آیا قرآن چنین جمله‌ای دارد؟
بله. به وضوح : آیه اکمال :
...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ...(مائده/3)
...امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم...
پیامبر در آخرین لحظات عمر، توصیه به ارسال لشکر اسامه داشت. هر چند لشکر نگران حال پیامبر بود و به آن سرعت نرفت. آیا اگر پیامبر آخرین لحظات را می‌دانست به جای اصرار بر ارسال لشکر برای تعیین خلیفۀ بعدی همین اصرار را نمیکرد تا سرنوشت امت اسلام این گونه دچار سردرگمی نشود؟
تاپیک جاری در موضوع "بررسی امکان ادامه وحی در صورت ادامه حیات پیامبر(صلی الله علیه و آله)" است و این سوال شما در موضوع دیگری است. صرفا اجمالا داخل پرانتز عرض میکنم که اولا آن حضرت از مدتها قبل –قبل از مراسم حج – اعلام کردند که این آخرین حج ایشان است و حجة الوداع است پس هم می دانستند و هم اعلام کرده بودند .ثانیا هم در غدیر (بنا بر بیش از 110 روایت صحیح اهل سنت که علامه امینی در الغدیر اسناد آنرا آورده اند که دلالت بر جریان غدیر و اعلام جانشینی حضرت امیر علیه السلام می کند) هم پس از غدیر تا زمان رحلتشان بر جانشینی حضرت علی علیه السلام به کرات تاکید کردند .ثالثا حدیث قرطاس(درخواست قلم و دوات )قبل از رحلتشان برای جلوگیری از همین انحراف بود رابعا همان جیش اسامه هم تمهید آن حضرت برای تثبیت و تحکیم خلافت حضرت امیر علیه السلام پس از رحلت رسول الله(صلی الله علیه وآله) بود تا مدینه خلوت شده، و طمعکاران خلافت از مدینه دور شوند و پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله) حضرت امیر علیه السلام بدون درد سر مزاحمین خلافت، بر مسند خلافت پیامبر (صلی الله علیه و آله) بنشینند اما چه می شود کرد که از دستورات و فرامین حضرتشان چه در خصوص غدیر ،چه درخواست قلم و دوات و چه جیش اسامه ،تخلف شد .این پاسخ اجمالی به سوال مطرح شده شما دراین تاپیک بود .پرانتز این بحث را در اینجا می بندم اگر مایل به ادامه بحث در این موضوع هستید تاکید میکنم حتما در تاپیک دیگری مطرح کنید .
[=System]بله. به وضوح : آیه اکمال :
...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ...(مائده/3)
...امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم...
توضیح دادم که این آیه نه آخرین آیۀ سوره است و نه احتمالا آن سوره آخرین سوره بنا بر برخی ترتیب نزول‌ها که داده میشود.
تاپیک جاری در موضوع "بررسی امکان ادامه وحی در صورت ادامه حیات پیامبر(صلی الله علیه و آله)" است و این سوال شما در موضوع دیگری است. صرفا اجمالا داخل پرانتز عرض میکنم که اولا آن حضرت از مدتها قبل –قبل از مراسم حج – اعلام کردند که این آخرین حج ایشان است و حجة الوداع است پس هم می دانستند و هم اعلام کرده بودند .ثانیا هم در غدیر (بنا بر بیش از 110 روایت صحیح اهل سنت که علامه امینی در الغدیر اسناد آنرا آورده اند که دلالت بر جریان غدیر و اعلام جانشینی حضرت امیر علیه السلام می کند) هم پس از غدیر تا زمان رحلتشان بر جانشینی حضرت علی علیه السلام به کرات تاکید کردند .ثالثا حدیث قرطاس(درخواست قلم و دوات )قبل از رحلتشان برای جلوگیری از همین انحراف بود رابعا همان جیش اسامه هم تمهید آن حضرت برای تثبیت و تحکیم خلافت حضرت امیر علیه السلام پس از رحلت رسول الله(صلی الله علیه وآله) بود تا مدینه خلوت شده، و طمعکاران خلافت از مدینه دور شوند و پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه وآله) حضرت امیر علیه السلام بدون درد سر مزاحمین خلافت، بر مسند خلافت پیامبر (صلی الله علیه و آله) بنشینند اما چه می شود کرد که از دستورات و فرامین حضرتشان چه در خصوص غدیر ،چه درخواست قلم و دوات و چه جیش اسامه ،تخلف شد .این پاسخ اجمالی به سوال مطرح شده شما دراین تاپیک بود .پرانتز این بحث را در اینجا می بندم اگر مایل به ادامه بحث در این موضوع هستید تاکید میکنم حتما در تاپیک دیگری مطرح کنید .
باشه. به حدیث غدیر که تنها حدیثی است که سند قوی دارد، نقدهایی وارد است. (مثل این که اگر منظور از ولی خلیفه بود باید پیامبر به جای «فهذا علی مولاه» میگفت «فسیکون علی مولاه من بعدی» چون دو خلیفه با هم امکان ندارد) شاید بشود جای دیگری بحث کرد.
آیه ای که بر روی آن اختلاف نظر هست که آخرین آیه باشد غیر از ایه اکمال آیه 281 سوره مبارکه بقره است :
و اتقوا یوما ترجعون فیه الی الله ثم توفی کل نفس ما کسبت و هم لا یظلمون
اما مرحوم استاد محمد هادی معرفت در کتاب علوم قرآن خود در باره اینکه اخرین آیه نازل شده کدام آیه است می فرمایند:
" آیه و اتقوا یوما ترجعون فیه الی الله...» (بقره/281) طبق روایت ماوردی در منی به سال حجة الوداع نازل گردید (تفسیر ماوردی(النکت العیون)ج 1،ص 63 به نقل از علوم قرآن محمد هادی معرفت ).بنابر این نمیتواند آخرین آیه باشد،زیرا آیه«اکمال»پس از بازگشت پیامبر( صلی الله علیه و آله) از حجة الوداع در غدیر خم بین راه نازل شده است"(1)
به این شکل شما ترتیب آیات سوره‌ها را زیر سوال می‌برید.
توضیح دادم که این آیه نه آخرین آیۀ سوره است و نه احتمالا آن سوره آخرین سوره بنا بر برخی ترتیب نزول‌ها که داده میشود.
با سلام
من هم چنین ادعایی نکردم که آیه اکمال آخرین آیه سوره مائده است .سوره مائده آخرین سوره نازل شده بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بود که در سال دهم هجرت نازل شد و آیه اکمال نیز آخرین آیه نازل شده بود که بعد از حجة الوداع و هنگام بازگشت در محل غدیر خم نازل گشت.
باشه. به حدیث غدیر که تنها حدیثی است که سند قوی دارد، نقدهایی وارد است. (مثل این که اگر منظور از ولی خلیفه بود باید پیامبر به جای «فهذا علی مولاه» میگفت «فسیکون علی مولاه من بعدی» چون دو خلیفه با هم امکان ندارد) شاید بشود جای دیگری بحث کرد.
به این شکل شما ترتیب آیات سوره‌ها را زیر سوال می‌برید.
برخی ایاتی که بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل می شد به اشاره و راهنمایی جبرئیل دربین آیات یا سوره هایی قرار میگرفت که قبلا نازل شده بود .یعنی همواره اینگونه نبوده که از بسم الله یک سوره تا انتهای همان سوره باهم یاپشت سر هم یا یکجا نازل شده باشد . مثلا سوره بقره اولین یا دومین سوره ای است که پس از هجرت در مدینه نازل شد (مقطع زمانی نزول آن را از شش ماه بعد از هجرت تا سال دوم هجری بیان کرده اند )اما ایه 281 ام این سوره مبارکه یعنی آیه:"واتقوا یوما ترجعون فیه الی الله" در منی در سال دهم هجری نازل شد و جبرئیل گفت که آنرا در میانه آیه ربا و دین در سوره بقره قراردهند. در بسیاری از آیات تعیین جایگاه قرار گیری آیه یا آیات نازل شده توسط جبرئیل امین علیه السلام ، مشخص می شد زیرا گاه می شد که آیه ای از یک سوره مدتها و حتی سالها بعد ، نازل می شد لذا آنرا به اشارو راهنمایی جبرئیل در جایگاه خودش درسوره خاصی قرار می دادند مانند همین آیه 281 بقره .ایه اکمال هم نمونه دیگری است که بعد از نزولش در جایگاه تعیین شده قرارگرفت . هر چند سوره مائده آخرین سوره نازله و آیه اکمال نیز آخرین ایه نازل شده است اما در ترتیب قرار گیری ، این آیه ،آخرین آیه سوره مائده نبوده و در جایی قرارگرفت که جبرئیل فرموده بود .
بنده نمی دانم اطلاعات تاریخ قرآن شمادر چه حد است اما اگر مختصر مطالعه ای درباره تاریخ قران و تاریخ نزول آیات داشته باشید تصدیق می فرمایید که بنده چیزی رازیر سوال نبرم بلکه همان واقعیت تاریخی نزول را بیان کردم که در تمامی کتب تاریخ قرآن شیعه و سنی موجود است که آن هم اساسا امر بد یا ناقص یا مشکل داری نیست .
[="Tahoma"][="Navy"]وقتی با فوت پیامبر وحی قطع شده، چطور میشه مطمئن شد که اگر پیامبر زنده بودند چیزی به ایشون وحی نمیشد. چرا نزول قرآن تا زمان فوت پیامبر ادامه پیدا کرد؟
سلام
به نظر ما عامل ادامه وحی ادامه حیات بوده چون یکی از دلایل نزول تدریجی تثبیت قلب نبی بوده است. این بدان معناست که اگر در علم الهی حیات پیامبر ص ادامه می یافت نزول تدریجی به حسب همان مدت زمان تنظیم می شد . با این حساب تغییر در مدت زمان عمر پیامبر ص در قرآن تغییر ایجاد نمی کرد. البته همه اینها برای ما مطرح است که اگرها داریم اما خدای متعال اگر ندارد.
یا علیم[/]
سلام
اگر چه سور توبه ومائده اخرین سور نازله هستند اما باید دقت کرد بعضی ایات را رسول خدا ص تکرار نمودند مانند ایه 83 قصص که در روزهای آخر زندگی پیامبر ص تلاوت شد نه نازل:
وفي بداية شهر صفر سنة 11 هـ بدأ النبي - صلى الله عليه وسلم - يعد العدة للرحيل عن هذه الدنيا. فقدم جبل أحد ذات يوم، وصلى على شهداء أحد ثم عاد من هناك وصعد المنبر وقال:
"أيها الناس: إني بين أيديكم فرط وأنا عليكم شهيد وإن موعدكم الحوض (بحث حوض در احاديث ديگر مفصل آمده و در صحيح بخاري ومسلم و...مفصل در مورد اينكه اكثريت اصحاب از حوض نبي ص نمي نوشند و مرتد ميشوند سخن رفته است ) وإني لأنظر إليه من مقامي هذا، وإني لست أخشى عليكم أن تشركوا ولكني أخشى عليكم من الدنيا أن تنافسوها" (بخاری ومسلم ) ثم انطلق إلى البقيع في منتصف الليل ودعا لأهله (بخاری) وقال في الموضعين: "إنا بكم للاحقون" وكأنه بشرهم بقدومه، ثم جمع المسلمين يوما وقال:
أيها المسلمون مرحبا بكم حياكم الله بالسلامة رحمكم الله، حفظكم الله، جبركم الله، رفعكم الله، وقاكم الله.
أوصيكم بتقوى الله وأوصي الله بكم وأستخلفه عليكم وأحذركم الله، إني لكم منه نذير مبين، أن لا تعلوا على الله في عباده وبلاده فإنه قال لي ولكم: {تلك الدار الآخرة نجعلها للذين لا يريدون علوا في الأرض ولا فسادا والعاقبة للمتقين}.83 قصص
ثم تلا هذه اللآية:
{أليس في جهنم مثوى للمتكبرين}.
با خواندن این آیات که اخرت از آن متکبرین وریاست طلبان نیست و ... به حزب سقیفه هشدار میدهند که حواسشان باشد رسول خدا ص فهمیده اند که بزودی چه نقشه ای برپا میکنید وفتنه و ....
قال البخاري : حدثنا سعيد بن أبي مريم ، حدثنا محمد بن مطرف ، حدثنا أبو حازم ، عن سهل بن سعد ، قال : قال النبي ( صلى الله عليه وسلم ) : ( إني فرطكم على الحوض ، من مر عليَّ يشرب ، ومن شرب لم يظمأ أبداً ، ليردن علي أقوام أعرفهم ويعرفوني ثم يحال بيني وبينهم ) .
واین سخن رسول الله (ص) که " ليردن علي أقوام أعرفهم ويعرفوني ثم يحال بيني وبينهم ، دقیقا یعنی غاصبین خلافت و بیعت شکنان غدیر ومنافقین اصحاب که پیامبر آنها را میشناسد و آنها هم پیامبر را !!!!!!
ودرروايتي ديگر : فلا أراه يخلص منهم إلا مثل همل النعم ) یعنی اندکی از اصحاب مرتد نشدند وانقلاب به جاهلیت نکردند !!!!!
این مقداری از خطبه است چون خطبه طویل بوده :
في ما جاء في آخر خطبة خطبها صلى الله عليه وسلم، ووصيته بالأنصار، وصلاته على الشّهداء - روى الفضل بن العباس بن عبد المطلب أن النبي صلى الله عليه وسلم لما مرض مرضه الذي مات فيه صلى الله عليه وسلم قال له: خذ بيدي حتى أخرج فأودع الناس وأعهد إليهم، فخرج إليهم، وصعد المنبر وعلى رأسه عصابة، فذكر خطبة طويلة، وقال في آخرها: ثم ذكر شهداء أحد، فدعا لهم وترحم عليهم وصلى عليهم وقال: ائتوهم فزوروهم وسلموا عليهم.
الكتاب: شرف المصطفى
المؤلف: عبد الملك بن محمد بن إبراهيم النيسابوري الخركوشي، أبو سعد (المتوفى: 407هـ)
سلام و عرض ادب
با این حساب تغییر در مدت زمان عمر پیامبر ص در قرآن تغییر ایجاد نمی کرد.
بله در قرآن تغییر ایجاد نمیکرد . عرض ما هم همین بود .
اگر چه سور توبه ومائده اخرین سور نازله هستند اما باید دقت کرد بعضی ایات را رسول خدا ص تکرار نمودند مانند ایه 83 قصص که در روزهای آخر زندگی پیامبر ص تلاوت شد نه نازل
بله نازل نشد .بحث ما در این تاپیک بر روی نزول وحی در قالب آیات قرآن کریم است .
باسمه النور
عرض سلام و ادب
وقتی با فوت پیامبر وحی قطع شده، چطور میشه مطمئن شد که اگر پیامبر زنده بودند چیزی به ایشون وحی نمیشد. چرا نزول قرآن تا زمان فوت پیامبر ادامه پیدا کرد؟
حقیقت قران کریم در جمیع مراتب آن از لاهوت و جبروت و ملکوت با حقیقت وجود نبی اکرم صلی الله علیه و آله اتحاد و معیّت وجودی دارد
لذا در مدت عمر شریف دنیایی جناب رسول الله(ص)قران چه از جهت تکوین و چه به لحاظ تدوین و صورت دنیای و لفظی آن بر حضرتش نازل شده است.
اگر پیامبر (ص) زنده بود ،باز هم جریان وحی و نزول قرآن ادامه داشته است ؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
بر اساس نص صریح قرآن کریم پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آخرین پیامبر مبعوث شده الهی بسوی بندگان است :
مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ..(احزاب/40)
محمد پدر هيچ يك از مردان شما نيست ولى فرستاده خدا و خاتم پيامبران است
براین اساس دین اسلام کاملترین دین الهی خواهد بود و آنچه از وحی در قرآن کریم آمده است تماما آن چیزی است که نیاز بشر برای هدایت را کفایت میکند . در سال دهم هجرت "آیه اکمال - که بر اساس غالب نظرات آخرین آیه نازل شده بر پیامبر است و به کامل شدن دین الهی بشارت و خبر میدهد :
...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ...(مائده/3)
...امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براى شما [به عنوان] آيينى برگزيدم...
حال ادامه وحی در صورت زنده بودن نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) به معنای آن است که کتاب فعلی کامل نبوده و خداوند دین خاتم خود را ناقص رها کرده و در صورت ادامه حیات پیامبر (صلی الله علیه و آله) موارد لازم دیگری به آن،جهت تکمیل افزوده می شد . و این مطلب با اساس تکمیل هدایت الهی در آخرین دین الهی ، ناسازگار و متناقض است . (1)
منبع:
کلید واژه ها : رحلت پیامبر(ص)،انقطاع وحی،خاتم النبیین(ص)،ادامه حیات،ادامه وحی