جمع بندی امامت امام جواد (علیه السلام) در نقل یونس بن عبدالرحمن

عرض سلام و ادب.
این روایت در این منبع آمده است:
مسعودی، ابو الحسن، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی‌طالب(ع)‏، ص 220، قم، انصاریان‏، چاپ سوم، 1423ق‏.

بحث سندی این روایت را کارشناسان بخش حدیث ان شاءالله ارائه خواهند داد.اما نکته ای که بیان آن لازم به نظر می رسد این است که:
يونس و همچنين صفوان بن يحيى از اصحاب اجماع اند يعنى دانشمندان اماميه بر درستى و صحت روايات و احاديث آنان اتفاق نظر دارند. يونس از نظر جلالت قدر و عظمت معنوى در رتبه بسيار والايى قرار داشته و از طرف پيشوايان ما، مورد تمجيد فراوان واقع شده است و دانشمندان علم رجال، در ستايش او داد سخن داده اند . با اين اوصاف ، وقتى شخصيت بزرگ و استوارى مانند او چنين اظهاراتى بكند، وضع توده مردم و عوام شيعيان روشن است! از اين نظر بعضى از دانشمندان معاصر نتوانسته باور كند كه وى چنين بگويد، ازينرو گفتار او را بدين گونه توجيه كرده كه مقصود او از جمله «گريه را كنار بگذار» امتحان و آزمايش حاضران در مجلس بوده تا آنان كه در مقابل حق معرفتى استوار دارند شناخته شوند تا شايد او بتواند در ارشاد و راهنمايى كسى كه از امام منحرف شده است، تلاشى كرده باشد!
آنچه این توجیه در مورد علت این سخن و شأن و منزلت و جایگاه رفیع این عالم و راوی خستگی‌ناپذیر را تقویت می کند، دیدگاه دانشمندان درباره او است. نام مبارک وی در تمام کتاب‌های رجالی شیعه مطرح و مورد عنایت است و این اظهارنظرها چهره او را پرفروغ‌تر می‌‌سازد.
نجاشی می‌‌نگارد: یونس بن عبدالرحمن از برجسته‌ترین و شاخص‌ترین عالمان شیعی و صاحب منزلت و مقامی ‌‌رفیع است. حضرت رضا علیه السلام یارانش را برای فراگیری فتوا و دانش به او ارجاع می‌‌داد و پیروان مذهب باطل وقف (واقفیه)، مال فراوانی به او پیشنهاد کردند، ولی وی از پذیرش اموال امتناع ورزید و بر روش مستقیم ثابت و پابرجا ماند.[1]

پی نوشت:
1. رجال کشی، ج 2، ص 780.

علیکم السلام.
با عرض پوزش از محضر شما،طبق اعلان مدیریت سایت،لازم است سوال را دوباره ارسال کنید تا از جهت بررسی سند توسط کارشناس مربوطه مطالب لازم ارائه گردد.

عرض سلام و ادب
توضیح این مطلب در همان پست اولی که در پاسخ به سوال ارائه شده است،بیان شده است.ضمن آنکه سند حدیث هم معتبر نیست که ان شاءالله کارشناسان حدیث در جای خود پیرامون سند این حدیث توضیحات دقیق را ارئه خواهند کرد.

با عرض سلام و ادب
ضمن عرض تبریک اعیاد سراسر نور ماه مبارک شعبان،همانگونه که عرض شد مباحث مربوط به سند و میزان اعتبار این روایت،در تاپیکی مستقل توسط کارشناسان حدیث مورد بررسی قرار خواهد گرفت،لذا از دوستان تقاضا داریم سوالات پیرامون این گزارش را در آن تاپیک مطرح بفرمایند تا همکاران بخش حدیث،پاسخ لازم را ارائه دهند.

پرسش:
ماجرای زیر در مورد شک و تردید شخصیت ممتازی همچون یونس بن عبدالرحمن در امامت امام جواد(علیه السلام) در کدام منابع آمده است و این موضوع چگونه قابل توجیه می باشد؟
«یونس بن عبدالرحمن که از شیعیان قابل اعتماد نزد امام رضا (علیه السلام) بود گفت: تا این فرزند (امام جواد) بزرگ شود چه باید بکنیم؟ در این هنگام ریان بن صلت از جای خود برخاسته و به اعتراض گفت: تو خود را از نظر ظاهر مؤمن به امام جواد (علیه السلام) نشان می‌دهی ولی پیداست که در باطن به امامت او تردید داری، اگر امامت وی از جانب خدا باشد حتی اگر طفل یک‌روزه هم باشد به منزله شیخ و چنانکه از طرف خدا نباشد حتی اگر هزار سال هم عمر کرده باشد مانند سایر مردم است. دیگران برخاسته و ریان را ساکت کردند».

پاسخ:
این گزارش در این منبع آمده است:
مسعودی، ابو الحسن، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی‌طالب(علیه السلام)‏، ص 220، قم، انصاریان‏، چاپ سوم، 1423ق‏.

نکته ای که در رابطه با این موضعگیری یونس بن عبدالرحمن بیان آن لازم به نظر می رسد این است که:
يونس بن عبدالرحمن و همچنين صفوان بن يحيى از اصحاب اجماع اند، يعنى دانشمندان اماميه بر درستى و صحت روايات و احاديث آنان اتفاق نظر دارند. يونس از نظر جلالت قدر و عظمت معنوى در رتبه بسيار والايى قرار داشته و از طرف پيشوايان ما، مورد تمجيد فراوان واقع شده است و دانشمندان علم رجال، در ستايش او داد سخن داده اند . با اين اوصاف ، وقتى شخصيت بزرگ و استوارى مانند او چنين اظهاراتى بكند، وضع توده مردم و عوام شيعيان روشن است! از اين نظر بعضى از دانشمندان معاصر نتوانسته باور كند كه وى چنين بگويد، ازينرو گفتار او را بدين گونه توجيه كرده كه مقصود او از جمله «گريه را كنار بگذار» امتحان و آزمايش حاضران در مجلس بوده تا آنان كه در مقابل حق معرفتى استوار دارند شناخته شوند تا شايد او بتواند در ارشاد و راهنمايى كسى كه از امام منحرف شده است، تلاشى كرده باشد!
آنچه این نوع موضعگیری توسط شخصیتی همچون یونس بن عبدالرحمن را توجیه پذیر و قابل دفاع می کند، دیدگاه دانشمندان درباره او است. نام مبارک وی در تمام کتاب‌های رجالی شیعه مطرح و مورد عنایت است و این اظهارنظرها چهره او را پرفروغ‌تر می‌‌سازد.دانشمندان علم رجال، یونس بن عبدالرحمن را یکی از اصحاب اجماع می‌دانند و تقریبا همه تراجم‌نویسان، نام او را با تعریف و توثیق ذکر کرده‌اند؛
فضل بن شاذان درباره او گفته است که:
در میان مردم فقیه‌تر از سلمان فارسی وجود نداشت و بعد از سلمان نیز فقیه‌تر از یونس بن عبدالرحمن رشد نیافت.[۱]

ابن ندیم در کتاب فهرست، هنگامی که فقیهان و عالمان برجسته شیعه را نام می‌برد، یونس را یکی از آنان ذکر کرده و می‌گوید: او علّامه روزگار خویش بود.[2]

شیخ طوسی یک‌بار نام او را در فهرست اصحاب امام کاظم و یک‌بار در اصحاب امام رضا(ع) ذکر کرده و می‌گوید: در نظر من محدّثی مورد اطمینان است.[3]

نجاشی وی را از برجسته‌ترین و شاخص‌ترین عالمان شیعی و صاحب منزلت و مقامی رفیع می‌داند.[4]

و علّامه حلّی می‌گوید: او انسانی بزرگ و از پیشگامان مکتب تشیع است.[5]

البته روایاتی نیز در مذمت یونس نقل شده است که محققان علم رجال آن‌ها را از نظر سند و یا دلالت بر عدم وثاقت وی، رد کرده‌اند.[6]

پی نوشتها:
1. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، نجف اشرف، مطبعة المرتضویة، ۱۳۵۲ق، افست انتشارات جهان، تهران. ج۳، ص۳۳۹.
2. مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۳۳۹.
3. طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفه الرجال (رجال کشی)، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث. ص۳۶۸-۳۴۶.
4. نجاشی، احمد بن علی، رجال‌النجاشی، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۴ق. ص۴۴۷.
5. حلی (علامه)، حسن بن یوسف، خلاصه الاقوال فی معرفه الرجال، نشرالفقاهة، ۱۴۱۷ق. ص۲۹۶.
6. مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، صص ۳۴۳-۳۴۱.