آيا بهشت و جهنم الان وجود دارند؟ اگر هستنددر کجايند؟

نخست اينکه بهشت و دوزخ در باطن و درون اين جهانند.

همانطور که در اين عالم موجودات بسياري هستند که با چشم و گوش و لامسه عادي و غير مسلح قابل درک نيستند، نظير امواج راديويي که تا دستگاه گيرنده اي نباشد، صدائي از آن امواج به گوش ما نمي رسد. البته اين مثال هر چند از جهاتي رسا نيست ولي براي مجسم ساختن چگونگي وجود بهشت و دوزخ، در باطن اين جهان، مؤثر به نظر مي رسد.

ديگر اينکه: عالم آخرت و بهشت و دوزخ، محيط بر اين عالم است و به اصطلاح اين جهان در شکم و درون آن جهان قرار گرفته است. درست همانند عالم جنين که در درون عالم دنياست، زيرا مي دانيم عالم جنين براي خود عالم مستقلي است، اما جداي از اين عالمي که در آن هستيم نيست، بلکه در درون آن واقع شده است. عالم دنيا نيز نسبت به عالم آخرت همين حال را دارد، يعني در درون آن قرار گرفته است و اگر مي‏بينيم قرآن مي‏گويد وسعت بهشت به اندازه وسعت آسمان ها و زمين است به خاطر آن است که انسان چيزي وسيع تر از آسمان و زمين نمي‏شناسد تا مقياس سنجش قرار داده شود ، لذا قرآن براي اينکه وسعت و عظمت بهشت را ترسيم کند آن را به پهنه آسمان ها و زمين تشبيه کرده است و چاره‏اي غير از اين نبوده، همان طور که اگر کودکي که در شکم مادر قرار دارد، عقل مي‏داشت و مي‏خواستيم با او سخن بگوئيم بايد با منطقي صحبت کنيم که براي او در آن محيط قابل درک باشد.

از آنچه گفتيم پاسخ اين سؤال نيز روشن شد که اگر وسعت بهشت به اندازه زمين و آسمان ها است پس دوزخ کجا است ؟ زيرا طبق پاسخ اول دوزخ نيز در درون همين جهان قرار گرفته و وجود آن در درون اين جهان منافاتي با وجود بهشت در درون آن ندارد (همانطور که در مثال امواج فرستنده صوتي ذکر شد) و اما طبق پاسخ دوم که بهشت و دوزخ محيط بر اين جهان باشند جواب باز هم روشنتر است زيرا دوزخ مي‏تواند محيط بر اين جهان باشد و بهشت محيط بر آن و از آن هم وسيع تر.[4]

[1]-وَ سارِعُوا إِلي‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ اْلأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقينَ و شتاب کنيد براي رسيدن به آمرزش پروردگارتان؛ و بهشتي که وسعت آن، آسمانها و زمين است؛ و براي پرهيزگاران آماده شده است.

[2]- سوره والنجم آيات 13 الي 15 « وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْري‏ * عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهي‏ * عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوي‏ و بار ديگر نيز او را مشاهده کرد، نزد «سدرة المنتهي»، که «جنت المأوي» در آنجاست!

[3]- سوره تکاثر آيات 5، 6 و 7 کَلاّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقينِ * لَتَرَوُنَّ الْجَحيمَ * ثُمَّ لَتَرَوُنَّها عَيْنَ الْيَقينِ چنان نيست که شما خيال مي‏کنيد؛ اگر شما علم اليقين (به آخرت) داشتيد (افزون طلبي شما را از خدا غافل نمي‏کرد)! قطعاً شما جهنّم را خواهيد ديد! سپس (با ورود در آن) آن را به عين اليقين خواهيد ديد.

[4]-اين جواب از تفسير نمونه ج3 ص92 الي 95 با اندکي تصرف برگرفته شده است .

رواياتى كه درباره اوصاف بهشت و بهشتيان وارد شده به قدرى زياد است كه علم قطعى به خلقت كنونى آنها حاصل مى شود. برخى از آنها بدين قرار است:
1 ج پيامبر (ص) فرمود: حق تعالى بهشت را از نور عرش خود آفريد. ثلث آن نور به من رسيد، ثلث ديگر به فاطمه (ع) اصابت كرد و ثلث آن به على و اهل بيت او رسيد. پس كسى كه از اين نور چيزى به او رسيد به ولايت آل محمد (ص) هدايت يافت و كسى كه آن نور به او نرسيد از ولايت آل محمد (ص) گمراه شد.(1)
2 ج پيامبر (ص) فرمود: در شب معراج وقتى داخل بهشت شدم درختى ديدم از نور كه زير آن درخت فرشتگان مشغول دسته بندى زيور آلات و حله هاى بهشتى تا روز قيامت بودند. از جبرئيل پرسيدم اين درخت از كيست؟ گفت از آن برادرت على بن ابى طالب است(2)
3 ج پيامبر (ص) فرمود: وقتى وارد بهشت شدم جبرئيل مرا بر فرش مخمل نشاند و يك گلابى به من داد(3)
4 ج پيامبر (ص) فرمود چون وارد بهشت شدم فرشتگانى ديدم كه به ساختن قصرهايى مشغول بودند. در اين ميان گاهى از كار باز مى ايستادند. راز آن را جويا شدم. گفتند: تا اين كه نفقه (مصالح) برسد. گفتم نفقه چيست؟ گفتند: گفتار مؤمن: «سُبحانَ الله والحَمد الله ولا إله إلا الله والله اكبر». هرگاه مؤمن اين ذكر را ادامه دهد، ما مشغول ساختن مى شويم و آن گاه كه متوقف شود ما از ساختن دست مى كشيم.(4)
5 ج پيامبر (ص) فرمود: سخاوت درختى است كه ريشه اش در بهشت است و بر دنيا سايه افكنده است. كسى كه به شاخه اى از آن درآويزد او را به بهشت مى كشاند. (همان/ 178، ح 431. (
6 ج امام صادق (ع) فرمود: بر در بهشت نوشته شده:(5) (همان/ 181، 041. ([صدقه ده ثواب دارد، ولى قرض دادن هجده حسنه در بر دارد.]
7 ج به نقل امام صادق (ع) پيامبر (ص) فرمود: كسى كه «سبحان الله» گويد خداوند نهالى در بهشت براى او غرس مى‏كند و كسى كه «الحمد الله» گويد درختى براى او مى كارد و كسى كه «الله اكبر» بگويد درختى براى او غرس مى كند. مردى از قريش گفت: يا رسول الله پس ما در بهشت درختان فراوانى داريم. فرمود: آرى، ليكن مواظب باشيد آتشى نفرستيد همه را بسوزاند.(6)
8 ج پيامبر (ص) فرمود: وارد بهشت شدم و ديدم با طلا روى در آن نوشته شده بود: «لا إله إلا الله، مُحمد حَبيب الله، عَلى ولى الله، فاطِمه أَمُه الله، الحَسن والحُسين صِفوَة الله، عَلى مُبْغِضيهم لَعنَه الله»(7)
9 ج امام صادق (ع) فرمود: [از شيعيان ما نيست كسى كه چهار چيز را منكر شود: معراج، پرسش قبر، آفرينش بهشت و دوزخ و شفاعت‏] «لَيسَ مِن شِيعَتنا مَنْ أَنكَر أَربَعه أَشياء: المِعْراج والْمَسأله فى القَبر وخَلق الجَنه والنّار والشَفاعه»(8)
بنابراين كه مقصود خلق كنونى بهشت و جهنم باشد، مانند تحقق معراج، نه نظير تحقق سؤال قبر كه در آينده موجود خواهد شد.
آية الله جوادى آملى، تفسير موضوعى قرآن ج 5 (معاد در قرآن)