جمع بندی حلال شدن گوشت حيوانات چهارپا در آیه 1 سوره المائده

جمع بندی

پرسش:
قبل نزول آیه «أُحِلَّتْ لَكُم بهيمَةُ الْأَنْعَمِ إِلَّا مَا يُتْلىَ‏ عَلَيْكُمْ»، گوشت حيوانات چهارپا حلال نبود. آیا مسلمانان قبل از این آیه از گوشت حيوانات چهارپا استفاده نمی کردند ؟

پاسخ:
«أُحِلَّتْ لَكُم بهيمَةُ الْأَنْعَمِ إِلَّا مَا يُتْلىَ‏ عَلَيْكُمْ»
چهارپايان (و جنين آنها) براى شما حلال شده است مگر آنچه بر شما خوانده مى‏شود (و استثنا خواهد شد). (1)
خوردن گوشت حیوانات حلال گوشتی مانند شتر، گاو و گوسفند و ... عادی و معمول بوده و در ادیان سابق نیز حلال بوده اند و ارتباطی به اسلام ندارد، و اسلام آنها را تایید و امضاء کرده است.

مطلب دیگر این که در اسلام و یا ادیان الهی این گونه نبوده که همه چیز در ابتدا حرام باشد و سپس خداوند یکی یکی حلالها را بیان فرموده باشد، بلکه بر عکس بوده، یعنی همه چیز حلال بوده، و محرمات بعدا بیان می شده است.

به این آیات توجه نمایید:
«أُحِلَّتْ لَكُمُ الْأَنْعامُ إِلاَّ ما يُتْلى‏ عَلَيْكُم»؛ و چهارپايان براى شما حلال شده، مگر آنچه (ممنوع بودنش) بر شما خوانده مى‏شود. (2)

«وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها لَكُمْ فيها دِفْ‏ءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ»؛ و چهارپايان را آفريد در حالى كه در آنها، براى شما وسيله پوشش، و منافع ديگرى است و از گوشت آنها مى‏خوريد! (3)

«وَ مِنَ الْأَنْعامِ حَمُولَةً وَ فَرْشاً كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ»؛ (او كسى است كه) از چهارپايان، براى شما حيوانات باربر، و حيوانات كوچك (براى منافع ديگر) آفريد از آنچه به شما روزى داده است، بخوريد! (4)

سوره های حج و نحل و انعام از سوره های مکی هستند که از همان ابتدا استفاده و خوردن گوشت حیوانات حلال گوشت را به صورت عمومی اعلام نموده اند.

3. پس از بیان حکم کلی حلیت، فرموده که موارد حرام، بعدا بیان می شود، که در آیاتی مانند آیات ذیل، محرمات بیان شده اند:

«قُل لَّا أَجِدُ فىِ مَا أُوحِىَ إِلى محرَّمًا عَلىَ‏ طَاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلَّا أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقًا أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ»
بگو: در آنچه بر من وحى شده، هيچ غذاى حرامى نمى ‏يابم بجز اينكه مردار باشد، يا خونى كه (از بدن حيوان) بيرون ريخته، يا گوشت خوك- كه اينها همه پليدند- يا حيوانى كه به گناه، هنگام سر بريدن، نام غير خدا [نام بتها] بر آن برده شده است.(5)

«إِنَّما حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنْزيرِ وَ ما أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّه‏»
خداوند، تنها (گوشت) مردار، خون، گوشت خوك و آنچه را نام غيرِ خدا به هنگام ذبح بر آن گفته شود، حرام كرده است.(6)

«حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزيرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَ الْمَوْقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّيَةُ وَ النَّطيحَةُ وَ ما أَكَلَ السَّبُعُ إِلاَّ ما ذَكَّيْتُمْ وَ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَ أَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلامِ ذلِكُمْ فِسْق‏»
گوشت مردار، و خون، و گوشت خوك، و حيواناتى كه به غير نام خدا ذبح شوند، و حيوانات خفه شده، و به زجر كشته شده، و آنها كه بر اثر پرت‏شدن از بلندى بميرند، و آنها كه به ضرب شاخ حيوان ديگرى مرده باشند، و باقيمانده صيد حيوان درنده- مگر آنكه (بموقع به آن حيوان برسيد، و) آن را سرببريد- و حيواناتى كه روى بتها (يا در برابر آنها) ذبح مى‏ شوند، (همه) بر شما حرام شده است و (همچنين) قسمت كردن گوشت حيوان به وسيله چوبه ‏هاى تير مخصوص بخت آزمايى تمام اين اعمال، فسق و گناه است. (7)

پی نوشت ها:
(1) مائده، 1.
(2) حج، 30.
(3) نحل، 5.
(4) انعام، 142.
(5) انعام، 145.
(6) بقره، 173.
(7) مائده، 3.