جمع بندی جواب دندان شکن برای افرادی که معتقدند حضرت علی (ع)، امام چهارم هستند

با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد عماد

در بعضی جا می شنوم که یک عده می گویند: باید قبول کنید که حضرت علی (ع) خلیفه چهارم هستش و استدلال می کنند به اینکه: مگه میشه که پسر ۱۳ساله  بزرگ یک فامیل باشه؟! یعنی چون سن مولا کم بود  بعد که بزرگ شد  خلیفه چهارم شد

  سلام علیکم اعیاد شعبانیه مخصوصا میلاد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف بر شما مبارکباد در پاسخ به این پرسش توجه به دو نکته ضروری است نکته اول: حضرت علی (علیه السلام) متولد سال سی ام عام الفیل هستند(1) در اینکه بعثت پیامبر(صلی الله علیه وآله) در سال چهلم عام الفیل اتفاق افتاده کسی شکی ندارد. پس حضرت علی علیه السلام در این سال 10 ساله بودند مدت حضور پیامبر (صلی الله علیه وآله) 13سال بود. و بعد از آن به مدینه هجرت کردند. پس حضرت علی علیه السلام در هنگام هجرت 23 ساله بودند.در ۲۳ سالگی، در خوابگاه وی خوابید که به لیله المبیت مشهور است.(2) رحلت پیامبر(صلی الله علیه وآله) در اوایل سال 11 هجری اتفاق افتاد. یعنی 11 سال بعد از هجرتشان از مکه به مدینه. پس هنگام رحلت پیامبر(صلی الله علیه وآله) اقلا حضرت علی(علیه السلام) 33 ساله بودند. بنابراین، هنگامیکه حضرت علی(علیه السلام) از طرف خدا به امامت برگزیده شدند 33سال داشتند نه 13 سال!!   پی نوشت ها 1.مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دار الهجره، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۴۹؛ شیخ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۵ 2.شهیدی، سیدجعفر، زیستنامه امام علی(ع)، در دانشنامه امام علی(ع)، ج۸، تهران، مرکز نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۰ش، ج۸، ص۱۴   ادامه دارد.

اما بر فرض که حضرت علی علیه السلام سیزده ساله بودند. ما امامت و ولایت حضرت علی علیه السلام را از جانب خدا می دانیم این دستور در قرآن در آیات متعددی آمده است. وقتی خداوند به حضرت عیسی در کودکی نبوت می دهد و در به حضرت یحیی در کودکی حکمت می دهد، نمی تواند به حضرت علی علیه السلام در سیزده سالگی امامت عطا کند گرچه اثبات کردیم حضرت علی علیه السلام 33سال داشتند. حتی نسبت به 33سال هم اعتراض داشتند و ایشان را جوان می دانستند. آیا اطلاع نداشتند که حضرت عیسی در 30 سالگی به آسمان ها عروج کرد . یعنی قبل از 30 سالگی پیامبر شد.  

ما امامت و ولایت حضرت علی علیه السلام را از جانب خدا می دانیم

این دستور در قرآن در آیات متعددی آمده است.

به آیاتی چند توجه فرمایید: 1- آیه تبلیغ: «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک. . . [1]» که طبق روایات معتبر از اهل سنت در جریان غدیر خم نازل شده است و در این روز تاریخی پیامبر(ص) با اعلام ولایت و جانشینی حضرت علی(ع) رسالت خود را تکمیل فرمود. 2- آیه ولایت: «انما ولیکم الله و رسوله و الذین امنوا الذین یقیمون الصلاة. . . [2]» که ولایت حضرت علی (ع)[3] در کنار ولایت خدا و رسول(ص) قرار داده شده است. 3- آیه اولی الامر: یا ایها الذین امنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم. . . [4]» که اطاعت از اولی الامر را به نحو مطلق واجب کرده است، و از این الزام مطلق بدست می آید که امام باید معصوم باشد لذا غیر از حضرت علی(ع) که از عصمت برخوردار نیست، نمی تواند امام باشد. علاوه روایاتی که از کتب اهل سنت در ذیل این آیه به معرفی حضرت علی(ع) به عنوان امام و جانشین پیامبر (ع) پرداخته است، بیش ار اندازه است. 4- آیه صادقین: یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین. . . [5]» که می فرماید: ای اهل ایمان، تقوا داشته و با صادقین باشید و در روایات بیان شده است که: منظور از صادقین حضرت علی(ع) و اهل بیت پیامبر(ص) می باشند.همان همانطور که حضرت عیسی می تواند در کودکی پیامبر شود حضرت علیه السلام هم می تواند در هر سنی امام و جانشین پیامبر شود حالا خواه 13 سال خواه33 سال [1]. مائده، 67- [2]. مائده، 55- [3] چون طبق روایات معتبر آنکه در رکوع انگشترش را به سائل داد حضرت علی (ع) بوده است. [4]. نساء، 59 [5]. توبه، 119-

آیه اولی الامر: - آیه ولایت: «انما ولیکم الله و رسوله و الذین امنوا الذین یقیمون الصلاة. . . » که ولایت حضرت علی (ع) در کنار ولایت خدا و رسول(ص) قرار داده شده است.»

  تمام تفاسیر شیعه بر این مطلب اتفاق نظر دارند که این آیه در مورد حضرت علی (علیه السلام)است.(1)در میان اهل سنت نیز برخی از علما  تصریح کرده‌اند که مفسّران بر نزول این آیه در‌ شأن حضرت علی (ع) اجماع  دارند.(2) وجه استدال این است که بنا بر شأن نزول، منظور از ولی در این آیه حضرت (علیه السلام) است بنابراین حضرت علی(علیه السلام) جانشین پیامبر (صلی الله علیه وآله) و صاحب مقامت امامت و ولایت است.(3)   پی نوشت ها 1.رحیمی اصفهانی، غلامحسین، ولایت و رهبری، تفرش، انتشارات عسکریه تفرش،‌ ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۱۹-۱۲۱. 2.ایجی، عبدالرحمن، المواقف فی علم الکلام، بیروت، عالم الکتب، بی‌تا،ص۴۰۵. 3.مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، قم، انتشارات نسل جوان، ۱۳۸۶ش،ص۱۰۵.

آیه صادقین: یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین. . . [5]» که می فرماید: ای اهل ایمان، تقوا داشته و با صادقین باشید و در روایات بیان شده است که: منظور از صادقین حضرت علی(ع) و اهل بیت پیامبر(ص) می باشند.

در روایتی آمده است:«‌وقتی آیه صادقین نازل شد فردی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) پرسید: آیا صادقین عام است یا خاص؟ پیامبر(صلی الله علیه واله) پاسخ داد: کسی که مأمور به همراهی با صادقین شده است، عام است و همه مؤمنان را شامل می‌شود؛ ولی صادقون، خاص است و به برادرم علی(علیه السلام) و دیگر جانشینان من تا روز قیامت اختصاص دارد »(1) مراد از صادقین در آیه فوق مورد نظر، پیامبر(صلی الله علیه واله)و ائمه معصومین (علیهم السلام) هستند ، اینکه در برخی روایات فقط نام علی (علیه السلام) آمده، به سبب آن است که او نخستین پیشوای معصوم مسلمانان پس از رسول اکرم (ص) است.   1. صدوق، محمد بن‌ على بن‌ الحسين، اكمال الدين، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، ۱۴۱۶ق، ص۲۶۲.

آیه تبلیغ: «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک. . . [1]» که طبق روایات معتبر از اهل سنت در جریان غدیر خم نازل شده است و در این روز تاریخی پیامبر(ص) با اعلام ولایت و جانشینی حضرت علی(ع) رسالت خود را تکمیل فرمود.

در تفاسیر شیعه تصریح شده که این آیه پس از بازگشت پیامبر(صلی الله علیه وآله) در منطقه غدیر خم در روز 18 ذی الحجه ناز شد. (1)برخی از منابع اهل سنت نیز روایاتی دال بر این مطلب است که این آیه در غدیر نازل شده است.(2)  با تکیه بر احادیثی از جانب ائمه (علیهم السلام) مشخص می شود که شان نزول این آیه را اعلام جانشینی حضرت علی(علیه السلام) است.(3)   پی نوشت ها: 1.قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۱م، ج۱، ص۱۷۹؛ عیاشی، محمد بن‏ مسعود، تفسیر العیاشی، به کوشش هشام رسولی محلاتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیة، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۳۲. 2.سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۹۸؛ آلوسی، محمودبن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۱۹۴. 3. طبرسی، فضل بن الحسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، ۱۴۱۷ق، ج‌۱، ص‌۲۶۱.

آیه اکمال:اَلْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً ﴿۳﴾ ترجمه: امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم. اجماع شیعه بر این است که این پایه در روز عدیر غدیر نازل شده است.(2) و روایات زیادی در این زمینه از ائمه معصومین(علیهم السلام) نقل شده است.(2)برخی از تفاسیر اهل سنت نیز به این مطلب اذعان دارند.(3) عالمه امینی با این روایات را با معیارهای اهل سنت بررسی کرده و اثبات نموده که همه موثق هستند.(4)   1.امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب والسنة والادب، طهران، بی‌نا، ۱۳۶۶ش،ج۲، ص۱۱۵. 2.کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، طهران، دارالکتب الاسلامیة، ط الثالثة، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۲۹۲تا۲۸۹. 3.تابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق سامی بن محمد سلامه، ریاض،‌ دار طیبه للنشر والتوزیع، ۱۴۲۰ق، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۲۸؛ سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۱۹. 4.امینی، پیشین، ج۱، ص۲۹۴تا۲۹۸.

بنابراین با نگاهی به آیات فوق کاملا مشخص می شود که ولایت حضرت علی علیه السلام امری است از طرف خدا، نه از طرف مردم یا حتی شخص خاص پیامبر(صلی الله علیه وآله). خداوند همان گونه که می تواند حضرت عیسی را در گهواره به پیامبری برگزیند می تواند امام علی(علیه السلام) را در هر سنی که باشند به امر ولایت و امامت مردم برگزیند. سن حضرت علی علیه السلام نیز در زمان رحلت پیامبر(صلی الله علیه و آله) 33 سال بود و این سن، بیشتر از سن حضرت عیسی در پایان پیامبری و  عروجشان به آسمان است.

نکته پایانی بنده البته به نظر می رسد گوینده اصلی این شبهه دو موضوع تاریخی را با هم خلط کرده یکی ایمان حضرت علی علیه السلام که در ده سالگی بوده ویکی جانشینی حضرت علی علیه السلام که در 33 سالگی بوده اولی را اهل سنت اشکال کرده اند که امام علی علیه السلام در هنگام ایمان آوردن سنش کم بود لذا به عنوان اولین ایمان آورنده نمی پذیرند دومی را نیز اشکال می کنند که امام علی علیه السلام در هنگام رحلت پیامبر صلی الله علیه واله جوان بودند لذا نمی توانستند که جانشین بشوند اگر چه هر دو حرف اشتباه است اما فکر می کنم شبهه کننده این دو را با هم خلط کرده که گفته امام چون 13سال داشت جانشین نشد چونن با یک حساب سرانگشتی سال اشتباه است

اولی را اهل سنت اشکال کرده اند که امام علی علیه السلام در هنگام ایمان آوردن سنش کم بود لذا به عنوان اولین ایمان آورنده نمی پذیرند دومی را نیز اشکال می کنند که امام علی علیه السلام در هنگام رحلت پیامبر صلی الله علیه واله جوان بودند لذا نمی توانستند که جانشین بشوند اگر چه هر دو حرف اشتباه است اما

ببخشید استاد عماد می گید چرا اشتباهه؟

اولی را اهل سنت اشکال کرده اند که امام علی علیه السلام در هنگام ایمان آوردن سنش کم بود لذا به عنوان اولین ایمان آورنده نمی پذیرند

   و گفته شده است که علی قبل از او اسلام آورده است ولی علی کوچک بود؛ و در صحت اسلام کودک در بین علماء اختلاف است، و شکی نیست که اسلام ابوبکر کامل‌تر و سودمند‌تر بود؛ و اجماعا پیشگامی ابوبکر کامل‌تر و طبق نظر دیگر ابوبکر پیشگام علی الاطلاق بود؛ پس چگونه بدون هیچ دلیلی ادعا می‌شود که علی پیشگام علی الاطلاق بوده است.(1) بدون تردید وبه اتفاق همه، امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) در آغاز بعثت به رسول خدا(صلی الله علیه وآله) ایمان آورد. آن حضرت پس از سه سال دعوت مخفیانه مامور شد تا دعوتش را علنی کند. ابتدا ماموریت یافت که اقربانش را دعوت نماید از این جهت فرزندان عبدالمطلب را دعوت کرد. طبق روایاتی که در منابع شیعه و اهل‌سنت آمده، امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) در این مجلس دعوت شد و رسول خدا همه آنها را به اسلام و یاری خود فرا خواند و فرمود: فایکم یوازرنی علی هذا الامر علی ان یکون اخی ووصیی وخلیفتی فیکم؛ کدام یکی از شما مرا در این امر رسالت یاری می‌کند بر این که برادر، وصی و جانشین من در میان شما باشد. در هر سه مرتبه‌ای که حضرت این سخن را فرمود، امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) اعلام آمادگی کرد. و در مرتبه سوم رسول خدا فرمود: ان هذا اخی ووصیتی وخلیفتی فیکم فاسمعوا له واطیعوا(2) حال سؤال این است که اگر امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) مورد خطاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و قابل تکلیف نبود، چرا این اعلام آمادگی را از آن حضرت قبول کرد و صریحا ایشان را به عنوان جانشین خودش معرفی کرد؟    در نتیجه اگر رسول خدا اعلام آمادگی امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) را پذیرفته معنایش این است که اسلام آوردنش صحیح و مورد قبول و یک فضیلت برایش محسوب می‌شود و بر اساس آن مقام جانشینی را کسب کرد.   پی نوشت ها: 1. ابن تیمیه، منهاج السنه، تحقیق محمد رشاد سالم، مؤسسه قرطبه، چاپ اول، 1406ق، ج7، ص155. 2.ابن اثیر، کامل، بیروت، دارصادر، ج2، 63

دومی را نیز اشکال می کنند که امام علی علیه السلام در هنگام رحلت پیامبر صلی الله علیه واله جوان بودند لذا نمی توانستند که جانشین بشوند اگر چه هر دو حرف اشتباه است

دومی هم در خلال بحث پاسخ داده شد. وقتی خداوند حضرت عیسی را در کودکی به نبوت برگزید نمی تواند امامت و جانشین پیامبر(صلی الله علیه وآله) شخصی که 33 سال دارد قرار دهد؟  

احتمال بیشتر آن است که همین جریان عشریتک الاقربین که حضرت 13 سال داشته و به اولین بار به عنوان جانشین از طرف پیامبر صلی الله علیه واله اعلام شده است باعث چنین خلطی شده باشد زیرا در اینجا واقعا امام 13 سال داشت. نه در هنگام رحلت پیامبرصلی الله علیه واله

و نیز  آیه اولی الامر: یا ایها الذین امنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم. . . [1]» که اطاعت از اولی الامر را به نحو مطلق واجب کرده است، و از این الزام مطلق بدست می آید که امام باید معصوم باشد لذا غیر از حضرت علی(علیه السلام) که از عصمت برخوردار نیست، نمی تواند امام باشد. علاوه روایاتی که از کتب اهل سنت در ذیل این آیه به معرفی حضرت علی(علیه السلام) به عنوان امام و جانشین پیامبر (صلی الله علیه وآله) پرداخته است، بیش از اندازه است. از جمله فخر رازی،  دلالت این آیه بر عصمت اولی الامر را پذیرفته‌اند.(2) پی نوشت ها 1. سوره نساء، آیه59 2. فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص113.

جمع بندی: پرسش: آیا صحیح است که چون حضرت علی(علیه السلام) هنگام رحلت پیامبر(صلی الله علیه وآله) 13 سال داشت،مردم رهبری و پیشوایی ایشان را قبول نکردند؟   پاسخ: به نظر می رسد شبهه کننده دو جریان تاریخی را با هم خلط کرده است. جریان اول، اولین مرتبه ای که حضرت محمد(صلی الله علیه وآله) در جریان "عشیرتک الاقربین" یعنی پس از دعوت پنهانی از حضرت علی(علیه السلام) به عنوان وصی و جانشین بعد از خود یاد کردند(1) که با توجه به این که این داستان سه سال بعد از بعثت بود این در 13سالگی ایشان بود و جریان رحلت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و زمان تعیین جانشینی حضرت علی(علیه السلام) از طرف خدا، که این مطلب در 33 سالگی ایشان بود. هیچ کس نقل نکرده که در هنگام بعثت حضرت علی(علیه السلام) 13 سال داشته اند زیرا با یک حساب ساده مشخص می شود که در این جریان تاریخی حضرت 10 سال داشتند. حضرت علی (علیه السلام) متولد سال سی ام عام الفیل هستند(2)در اینکه بعثت پیامبر(صلی الله علیه وآله) در سال چهلم عام الفیل اتفاق افتاده کسی شکی ندارد. پس حضرت علی علیه السلام در این سال 10 ساله بودند رحلت پیامبر(صلی الله علیه وآله) در اوایل سال 11 هجری اتفاق افتاد. یعنی 11 سال بعد از هجرتشان از مکه به مدینه. پس هنگام رحلت پیامبر(صلی الله علیه وآله) اقلا حضرت علی(علیه السلام) 33 ساله بودند. بر فرض که حضرت علی (علیه السلام)سیزده ساله بودند. ما امامت و ولایت حضرت علی (علیه السلام) را از جانب خدا می دانیم، وقتی خداوند به حضرت عیسی در کودکی نبوت می دهد و به حضرت یحیی در کودکی حکمت می دهد، نمی تواند به حضرت علی علیه السلام در سیزده سالگی امامت عطا کند. ولایت حضرت علی (علیه السلام) یک دستور خدایی است و این دستور در قرآن در آیات متعددی آمده است. از جمله: 1. آیه تبلیغ: «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک. . . [3]» در تفاسیر شیعه تصریح شده که این آیه پس از بازگشت پیامبر(صلی الله علیه وآله) در منطقه غدیر خم در روز 18 ذی الحجه ناز شد. (4)برخی از منابع اهل سنت نیز روایاتی دال بر این مطلب است که این آیه در غدیر نازل شده است(5) با تکیه بر احادیثی از جانب ائمه (علیهم السلام) مشخص می شود که شان نزول این آیه را اعلام جانشینی حضرت علی(علیه السلام) است(6). 2. آیه اکمال:اَلْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً ﴿7﴾ ترجمه: امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم. اجماع شیعه بر این است که این آیه در روز عدیر غدیر نازل شده است.(8) و روایات زیادی در این زمینه از ائمه معصومین(علیهم السلام) نقل شده است.(9)برخی از تفاسیر اهل سنت نیز به این مطلب اذعان دارند.(10) 3. آیه صادقین: یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین. . . [11]» که می فرماید: ای اهل ایمان، تقوا داشته و با صادقین باشید و در روایات بیان شده است که: منظور از صادقین حضرت علی(ع) و اهل بیت پیامبر(ص) می باشند.(12) 4. آیه ولایت: «انما ولیکم الله و رسوله و الذین امنوا الذین یقیمون الصلاة. . . [13]» که ولایت حضرت علی (علیه السلام) در کنار ولایت خدا و رسول(صلی الله علیه وآله) قرار داده شده است. تمام تفاسیر شیعه بر این مطلب اتفاق نظر دارند که این آیه در مورد حضرت علی (علیه السلام)است(14)در میان اهل سنت نیز برخی از علما  تصریح کرده‌اند که مفسّران بر نزول این آیه در‌ شأن حضرت علی (ع) اجماع  دارند.(15) وجه استدال این است که بنا بر شأن نزول، منظور از "ولی" در این آیه حضرت علی (علیه السلام) است بنابراین حضرت علی(علیه السلام) جانشین پیامبر (صلی الله علیه وآله) و صاحب مقامت امامت و ولایت است.(16) 5.  آیه اولی الامر: یا ایها الذین امنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم. . . [17]» که اطاعت از اولی الامر را به نحو مطلق واجب کرده است، و از این الزام مطلق بدست می آید که امام باید معصوم باشد لذا غیر از حضرت علی(علیه السلام) که از عصمت برخوردار نیست، نمی تواند امام باشد. علاوه روایاتی که از کتب اهل سنت در ذیل این آیه به معرفی حضرت علی(علیه السلام) به عنوان امام و جانشین پیامبر (صلی الله علیه وآله) پرداخته است، بیش از اندازه است. از جمله فخر رازی،  دلالت این آیه بر عصمت اولی الامر را پذیرفته‌اند.(18) بنابراین، همانطور که حضرت عیسی می تواند در کودکی پیامبر شود حضرت علی (علیه السلام) هم می تواند در هر سنی امام و جانشین پیامبر شود حالا خواه 13 سال خواه33 سال گرچه اثبات کردیم حضرت علی علیه السلام 33سال داشتند. اما نسبت به 33سال هم اعتراض داشتند و ایشان را جوان می دانستند. آیا اطلاع نداشتند که حضرت عیسی در 30 سالگی به آسمان ها عروج کرد . یعنی قبل از 30 سالگی پیامبر شد.   پی نوشت ها: 1. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة و افست، تهران، ناصر خسرو، 1406ق ج7، ص322، 323؛ ابن هشام، السیرة النبویه، به کوشش مصطفی السقاء و دیگران، بیروت، المکتبة العلمیة، بی‌تا، ج1، ص262. 2.  مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دار الهجره، 1409ق، ج2، ص349؛ شیخ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1414ق، ج1، ص5. 3. سوره مائده،  آیه 67. 4. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1412ق، ج1، ص179؛. 5. سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، بیروت، دارالفکر، 1414ق، ج2، ص298؛ 6.  طبرسی، فضل بن الحسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، 1417ق، ج‌1، ص‌261. 7. سوره مائده، آیه3 . 8. علامه امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب والسنة والادب، طهران، بی‌نا، 1366ش،ج2، ص115. 9. شیخ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، طهران، دارالکتب الاسلامیة، ط الثالثة، 1388ق، ج1، ص292تا289. 10. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق سامی بن محمد سلامه، ریاض،‌ دار طیبه للنشر والتوزیع، ۱۴۲۰ق، تفسیر القرآن العظیم، 1420ق، ج3، ص28. 11. سوره توبه، آیه119. 12. شیخ صدوق، محمد بن‌ على بن‌ الحسين، اكمال الدين، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1416ق، ص262. 13. سوره مائده، آیه55 14. رحیمی اصفهانی، غلامحسین، ولایت و رهبری، تفرش، انتشارات عسکریه تفرش،‌ 1374ش، ج3، ص119-121 15.ایجی، عبدالرحمن، المواقف فی علم الکلام، بیروت، عالم الکتب، بی‌تا،ص405. 16.آیه الله مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، قم، انتشارات نسل جوان، 1386ش،ص105. 17. سوره نساء، آیه59 18. فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق، ج10، ص113.