خداوند، به شب، هنگامى كه جهان و انسانها را فرا مىگيرد سوگند خورده است. (آيه 1) شب و روز، خلقت و تلاش انسانها، هدايت الهى، انذار و تبشير و قيامت و پاداش ... از مطالب اين سوره است و توجه خاصى به انفاق اموال در اين سوره مىباشد. قبل از سوره فجر و بعد از سوره «اعلى» نازل شده است. به اين ترتيب نگاه كنيد: شب - فجر - ضحى و نور - انشراح ... اين ترتيب نزولى چند سورهاى است كه پياپى آمده، آيا در نظام طبيعت هم چنين نيست؟! از سورههاى مكى است و 22 آيه دارد.
خداوند به روشنائى روز و فراگيرى شب قسم ياد كرده كه پيامبر را رها نكرده است (آيات 1 - 3). مىدانيم كه مدتى وحى از پيامبر قطع شد و اين بهانهاى براى عيبجوئى مشركين بود كه خداوند با فرستادن اين آيات در جهت تقويت روحى و تاييد پيامبر رحمتخود نازل كرد. سيزدهمين سوره است كه بعد از سوره قلم و قبل از «مزمل» در مكه و اوائل بعثت نازل شده و 11 آيه دارد.
شرح صدر و فراخى سينه، كنايه از ظرفيت زياد، براى دريافتحقائق و تحمل سختيهاى راه دعوت است. در آيه اول خداوند، عطاى چنين شرح صدرى را به پيامبر بيان مىكند و او را دعوت به كار مستمر و پيگير مىنمايد و نويد مىدهد كه: با هر سختى، آسانى است. (نانبرده رنج، گنج ميسر نمىشود مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد) اين سوره بعد از «ضحى» نازل شده و مكى است (و بعضى گفتهاند مدنى است). بعضى اين سوره را با سوره قبلىاش، مجموعا يكسوره حساب كردهاند. سوره «الم نشرح» داراى 8 آيه مىباشد. نام ديگر اين سوره، «شرح» است.
در اين سوره به انجير و زيتون و طور سينا قسم خورده شده است. تين و زيتون، نام دو ميوه است، يا به درخت اين دو ميوه قسم خورده شده، و به قول بعضىها نام دو كوهى است كه دمشق و بيت المقدس بر آن استوار گشته و رمز سوگند ياد كردن به اين دو كوه و به طور سينا آن است كه اين سه جا، خاستگاه و محل بعثت بسيارى از پيامبران بوده است.
در كنار اين سه قسم، به مكه هم سوگند ياد شده، كه محل بعثت پيامبر اسلام است. بعد از همه اينها، سخن از انسان و آفرينش او و ايمان و عمل صالحش مىباشد و اينكه در اثر بى تقوائى، انسان به پستترين جايگاهها هم سقوط مىكند مگر مؤمنان صالح. در سال سوم بعثت در مكه نازل شده (بعد از سوره بروج) و 7 آيه دارد.
در آيه دوم، مبدء خلقت انسان از «علق» مىداند، كرمى زالو شكل، اسپرماتوزوئيد. بعضى هم علق را از ريشه تعلق و وابستگى گرفتهاند و گفتهاند انسان از وابستگى و تعلقات خلق شده است. اولين سورهاى است كه در غار حرا، هنگام بعثت پيامبر، بر او نازل شده است و سخن از خواندن و آفرينش انسان و تسليم او و طغيانش به ميان آمده است. اين سوره مكى است و 19 آيه دارد.
در اين سوره، از شب ارزش آفرينى و اندازهگيرى و مقدرات انسان سخن به ميان آمده است. شبى كه از هزار ماه برتر است (در بعضى روايات شيعه، اين هزار ماه به مدت حكومت ظالمانه بنى اميه تفسير شده كه هزار ماه طول كشيده است (به نقل الميزان جلد 20 ص 474.).) و در يكى از شبهاى ماه رمضان (21 يا 23) قرار دارد. و شبى است كه قرآن در آن بر قلب پيامبر نازل گشته است. شب اتصال مطلق ميان زمين و ملكوت اعلاست و فرود آمدن فرشتهها از آسمان، و شب سلامتى است. اين سوره، در حدود سال 4 بعثت، بعد از سوره «عبس» در مكه نازل شده و 5 آيه دارد و سورهاى است بسيار مبارك و با فضيلت.
اين سوره، بيانگر رسالت عام پيامبر نسبت به همه مشركين و يهود و نصارى است و دعوت او را از همه بشريت به آئين حق باز مىگويد و صلاح جامعه انسانى را در سايه اعتقاد و عمل مىداند. گرايش مشركين و اهل كتاب را به ايمان توحيدى، در سايه آمدن «بينه» مىداند و خود محمد (ص) نمونه و مصداقى از اين حجت آشكار براى انديشهها و پيروان اديان ديگر است (امام باقر فرموده است: البينه محمد رسول الله «ص» (الميزان ج 20 ص 482) به نقل از تفسير القمى.) به نام «لم يكن» هم مشهور است و اين نام از آغاز سوره اقتباس شده است. از نامهاى ديگر اين سوره «اهل الكتاب» «قيامت»، «بريه» و «انفكاك» است. بعد از سوره طلاق نازل شده و از سورههاى مدنى است و 8 آيه دارد.
در آيه اول وقوع زمين لرزه مهيب را هنگام ظهور قيامت بيان مىكند. زلزلهاى كه در پى آن بر انگيختن مردم براى روز دادرسى عمومى در محشر و پاداش خوبيها و كيفر بدىها است. نام ديگر سوره، «زلزله» است. 8 آيه دارد و بعد از سوره نساء در مدينه نازل شده است.
عاديات، اسبهاى تيزتك و تندرو مىباشد كه هنگام دويدن، همهمه صدايش بگوش مىرسد.
خداوند در نخستين آيه، به چنين اسبها و اسبسواران چابك كه از سم اسبان آتش مىپرد و سحرگاهان بر سر دشمن هجوم مىآورند، سوگند مىخورد و برخى نكات تربيتى و انسانشناسى و كفران انسان نسبت به نعمتها و مالدوستى شديد انسان، در پى آن مطرح مىشود و با اشارهاى به رستاخيز و قيامت، پايان مىگيرد. لحن آيات مىرساند كه بايد در مدينه و پس از تشريع حكم جهاد با دشمن، آيات، نازل شده باشد. در روايات آمده كه اين سوره درباره على(ع) و گروه پارتيزانى او كه در جنگ «ذات السلاسل» به دشمن شبيخون زدند، نازل شده است كه گروههاى اعزامى سابق ناموفق بودند ولى اين گروه توانستند ضربه خود را بزنند. اين سوره مدنى است و 11 آيه دارد و پس از سوره «عصر» نازل گشته است.
از نامهاى قيامت است كه در سه آيه اول آمده است. قيامت، كوبنده دلهاست با ترس. و كوبنده دشمنان خداست، با عذاب. در اين سوره از قيامت و حالتخوشى و ناراحتى نيكوكاران و بدكاران سخن گفته شده است. بعد از سوره ايلاف، در مكه در اوائل بعثت نازل شده و 11 آيه دارد.
در دو آيه اول از تكاثر نكوهش شده، يعنى افزون طلبى در ثروت و قدرت، و افتخار كردن به كثرت اموال و قوم و قبيله و عزت اجتماعى. مشركين براى اثبات عظمتخود از جهت نفرات، حتى مردههاى خود را هم در گورستان به حساب مىآوردند. چه بازيچه و مشغوليتى!... در بعضى تفاسير، به قومى از يهود تفسير شده و در بعضى به دو قبيله از قريش و در بعضى هم به دو گروه از انصار. اين سوره، بعد از سوره كوثر، نازل شده و 9 آيه دارد و از سورههاى مكى است.
در اولين آيه، خداوند به عصر قسم ياد كرده است. مفسرين، عصر را به معانى گوناگونى بيان كردهاند، از قبيل: عصر نبوت، عصر نزول قرآن، عصر قيامت، عصر دولت مهدى، نماز عصر، روزگار، و معانى ديگر... در جواب اين سه قسم، سوره به بيان خلاصهاى از معارف قرآن اشاره مىكند و آن عبارت است از: «ايمان»، «عمل صالح»، «حق»، «صبر». در بيانى خلاصه و مختصر، مفاهيم بلند و فراوانى بيان شده است.
اين سوره، مكى است و با 3 آيه در سال اول بعثت بعد از سوره انشراح نازل شده است.
در اين سوره از كسانى كه از ديگران عيجبوئى كرده و با حركات چشم و ابر و مسخرهشان مىكنند و به ثروتهاى جمع شده خود مغرورند نكوهش شده است و وعده آتش به آنها داده شده و آيات تنذيرى اين سوره مربوط به آغاز دعوت و دوران درگيرى با اشراف است. بعد از سوره قيامت نازل شده و از سورههاى مكى است و 9 آيه دارد.
در اين سوره داستان فيل سواران ابرهه را كه براى ويران كردن خانه توحيد، كعبه، هجوم آورده بودند و با قدرت خداوند نابود شدند بطور خلاصه بيان كرده است. خود اين واقعه، كه قبل از اسلام رخ داده بود مبدء تاريخ شد و آن سال به «عام الفيل» مشهور گشت. بنا به نقل مورخين، در همان سال هم پيامبر متولد شد و 40 سال بعد از آن ماجرا به رسالت مبعوث گشت. اين تاريخچه و يادآورى آن در قرآن، هشدارى است به كسانى كه از در جنگ و ستيز با خدا و آئين او وارد مىشوند. اين سوره هم بعد از «كافرون» در اوائل بعثت در مكه نازل شده و 5 آيه دارد. بعضى اين سوره را با سوره بعدى يكى دانستهاند، چون مطالبشان بهم مربوط است.
نام ديگر سوره «قريش» است. در رابطه با سوره قبلى، كه دشمنان حبشى مهاجم به كعبه نابود شدند، اين كار، بخاطر تجمع خاطر و انس و الفت و ايمنى «قريش» در كوچهاى تابستانى و زمستانى انجام گرفت و در مقابل، از آنان انتظار است كه خدا را پرستش كنند. سوره مكى است و بجهت پيوستگى مطالبش با سوره فيل، بعضىها اين دو را يك سوره حساب كردهاند. 5 آيه دارد و در سال 3 بعثت، بعد از سوره «تين» نازل شده است.
در آخرين آيه، از نمازگزاران سهلانگار و رياكار كه از اطعام و سير كردن گرسنگان با ظرفهاى پر از غذا جلوگيرى مىكنند نكوهش شده است و اينها همه در رديف تكذيبكنندگان دين محسوب شدهاند به اين مناسبت، اين سوره بنام سوره «دين» هم گفته شده است. نقل شده كه نزول سوره درباره ابوجهل و كفار قريش بوده است. اين سوره بعد از تكاثر و قبل از «فيل» و در مكه در سال 2 بعثت نازل شده و 7 آيه دارد.
در اينكه منظور از كوثر، نهرى است در بهشت، يا حوضى در محشر، يا ذريه و فرزندان زياد، يا علماى امت، يا نبوت و قرآن، يا علم و حكمتيا ... نظريههاى گوناگونى وجود دارد. منظور هر كدام باشد، اين خير كثير را خداوند به پيامبر اعطا كرده است (آيه 1) اين سوره يك سطرى كه 3 آيه دارد و از اعجازهاى قرآن است در جواب عيبجوئىهاى مشركين نازل شده كه بخاطر نداشتن فرزند پسر، پيامبر را مقطوع النسل و «ابتر» مىگفتند. بعد از «عصر» يا «عاديات» در مكه نازل شده است. سال اول بعثت. بعضى هم گفتهاند كه در «صلح حديبيه» نازل شده است.
در اين سوره، خداوند به پيامبر فرمان برائت از خدايان مشركين و عقايد باطل آنها را مىدهد. چرا كه ميان توحيد و شرك، هرگز سازشى نيست. نزول اين سوره در پى آن بود كه بعضى از مشركين، از پيامبر مىخواستند كه مدتى بتهاى آن را عبادت كنند تا آنها هم خداى محمد را بپرستند. سوره، مسلمانان را از سازش بر سر اصول اعتقادى و مبانى بنيادى مكتب بر حذر مىدارد. بنام سوره «عبادات» هم گفته شده است. 6 آيه دارد و بعد از سوره ماعون (يا: فيل) در اوائل بعثت در مكه نازل شده است.
در اين سوره، از نصر و يارى خدا و پيروزى و فتح بزرگ است كه از سوى خدا فرا رسيده است و مردم فوج فوج به دين خدا مىگروند. گفتهاند كه در ايام «حجة الوداع» سال آخر عمر پيامبر در «منا» نازل شده و آخرين سورهاى است كه به نحو كامل و يكجا آمده است. بعد از سوره توبه و 3 آيه دارد. نام ديگرش «توديع» است. چرا كه بعنوان آخرين سورهها، وداعى با پيامبر و پيامبر با امت محسوب مىشود و در آن اشارهاى به وفات رسول گرامى اسلام شده است.
ابولهب، و همسر آتش افروز و هيزمكش او از سردمداران مشركين مخالف پيامبر بودند و آن حضرت را آزار مىدادند. در اين سوره (آيه 1) نفرين شده كه شكسته باد دستان ابولهب و خودش نابود باد. نام ديگر سوره، «مسد» است. يعنى ريسمانى بافته شده از ليف خرما. در مورد همسر ابولهب در آخرين آيه مىگويد كه در گردن زنش در حالت عذاب ريسمانى از اين نوع خواهد بود. سوره لهب هم گفته شده است. بعد از سوره «فاتحه» و به قولى بعد از «مدثر» در اوائل بعثت در مكه نازل شده و 6 آيه دارد.
سوره «اخلاص»، يا «توحيد»، يا «قل هو الله» وحدانيت و اوصاف خداوند را بيان مىكند و بسيار فضيليت دارد معادل يك سوم قرآن است. به نام سوره «اساس» هم ياد شده است. سوره در جواب درخواست گروهى از يهود كه از پيامبر، اوصاف خداوند را پرسيده بودند، نازل شده است. «قل هو الله» نسب نامه خدا است. در مورد اين سوره، امير المؤمنين فرموده است كه: «قل هو الله»، نسب نامه خداست. اين سوره بعد از «ناس» در اوائل بعثت در مكه نازل شده و 4 آيه دارد.
در اين سوره فرمان به پيامبر است كه به خدائى كه آفريدگار فلق و سپيده دم است از شر همه پديدهها و شر ظلمت فراگير و جادوگران و حسودان، پناه ببرد.بعد از سوره فيل و قبل از ناس در مكه نازل شده و 5 آيه دارد.
در اين سوره هم مثل سوره قبلى، خداوند به پيامبر فرمان داده كه به پروردگار مردم، فرمانرواى مردم و معبود مردم، از شر وسوسه گران از جن و انس پناه ببرد. اين سوره و سوره فلق را، «معوذتين» هم گفتهاند. زيرا كه در آغاز هر دو، مسئله تعويذ و پناه بردن به خدا از شرور حسودان و افسونگران و جادوگران مطرح شده كه دشمنان از طريق جادو و افسون قصد صدمه رساندن به پيامبر را داشتند. بعضى هم اين دو سوره را از سورههاى مدنى دانستهاند كه با هم نازل گشتهاند. سوره «ناس» بعد از سوره «فلق» و قبل از «قل هو اللّه» نازل شده و 6 آيه دارد.
محتوى و فضيلت سوره" فلق" جمعى معتقدند كه اين سوره در مكه نازل شده است هر چند جمعى ديگر از مفسران آن را" مدنى" مىدانند.
محتواى اين سوره تعليماتى است كه خداوند به پيغمبر اكرم ص خصوصا و به ساير مسلمانان عموما، در زمينه پناه بردن به ذات پاك او از شر همه اشرار مىدهد، تا خود را به او بسپارند، و در پناه او از شر هر موجود صاحب شر در امان بدارند.
در باره شان نزول اين سوره رواياتى در غالب كتب تفسير نقل شده كه مطابق آنها پيغمبر اكرم ص به وسيله بعضى از يهود مورد سحر قرار گرفته، و بيمار شده بود، جبرئيل نازل شد و محل ابزار سحر را كه در چاهى پنهان كرده بودند نشان داد، آن را بيرون آوردند، سپس اين سوره را خواندند، و حال پيغمبر اكرم ص بهبود يافت.
کاربر مهمان خوش آمدید
خداوند، به شب، هنگامى كه جهان و انسانها را فرا مىگيرد سوگند خورده است. (آيه 1)
شب و روز، خلقت و تلاش انسانها، هدايت الهى، انذار و تبشير و قيامت و پاداش ... از مطالب اين سوره است و توجه خاصى به انفاق اموال در اين سوره مىباشد.
قبل از سوره فجر و بعد از سوره «اعلى» نازل شده است.
به اين ترتيب نگاه كنيد:
شب - فجر - ضحى و نور - انشراح ... اين ترتيب نزولى چند سورهاى است كه پياپى آمده، آيا در نظام طبيعت هم چنين نيست؟!
از سورههاى مكى است و 22 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
خداوند به روشنائى روز و فراگيرى شب قسم ياد كرده كه پيامبر را رها نكرده است (آيات 1 - 3).
مىدانيم كه مدتى وحى از پيامبر قطع شد و اين بهانهاى براى عيبجوئى مشركين بود كه خداوند با فرستادن اين آيات در جهت تقويت روحى و تاييد پيامبر رحمتخود نازل كرد.
سيزدهمين سوره است كه بعد از سوره قلم و قبل از «مزمل» در مكه و اوائل بعثت نازل شده و 11 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
شرح صدر و فراخى سينه، كنايه از ظرفيت زياد، براى دريافتحقائق و تحمل سختيهاى راه دعوت است. در آيه اول خداوند، عطاى چنين شرح صدرى را به پيامبر بيان مىكند و او را دعوت به كار مستمر و پيگير مىنمايد و نويد مىدهد كه: با هر سختى، آسانى است.
(نانبرده رنج، گنج ميسر نمىشود مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد)
اين سوره بعد از «ضحى» نازل شده و مكى است (و بعضى گفتهاند مدنى است). بعضى اين سوره را با سوره قبلىاش، مجموعا يكسوره حساب كردهاند.
سوره «الم نشرح» داراى 8 آيه مىباشد.
نام ديگر اين سوره، «شرح» است.
در اين سوره به انجير و زيتون و طور سينا قسم خورده شده است.
تين و زيتون، نام دو ميوه است، يا به درخت اين دو ميوه قسم خورده شده، و به قول بعضىها نام دو كوهى است كه دمشق و بيت المقدس بر آن استوار گشته و رمز سوگند ياد كردن به اين دو كوه و به طور سينا آن است كه اين سه جا، خاستگاه و محل بعثت بسيارى از پيامبران بوده است.
در كنار اين سه قسم، به مكه هم سوگند ياد شده، كه محل بعثت پيامبر اسلام است.
بعد از همه اينها، سخن از انسان و آفرينش او و ايمان و عمل صالحش مىباشد و اينكه در اثر بى تقوائى، انسان به پستترين جايگاهها هم سقوط مىكند مگر مؤمنان صالح.
در سال سوم بعثت در مكه نازل شده (بعد از سوره بروج) و 7 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
در آيه دوم، مبدء خلقت انسان از «علق» مىداند، كرمى زالو شكل، اسپرماتوزوئيد.
بعضى هم علق را از ريشه تعلق و وابستگى گرفتهاند و گفتهاند انسان از وابستگى و تعلقات خلق شده است.
اولين سورهاى است كه در غار حرا، هنگام بعثت پيامبر، بر او نازل شده است و سخن از خواندن و آفرينش انسان و تسليم او و طغيانش به ميان آمده است. اين سوره مكى است و 19 آيه دارد.
در اين سوره، از شب ارزش آفرينى و اندازهگيرى و مقدرات انسان سخن به ميان آمده است. شبى كه از هزار ماه برتر است (در بعضى روايات شيعه، اين هزار ماه به مدت حكومت ظالمانه بنى اميه تفسير شده كه هزار ماه طول كشيده است (به نقل الميزان جلد 20 ص 474.).)
و در يكى از شبهاى ماه رمضان (21 يا 23) قرار دارد. و شبى است كه قرآن در آن بر قلب پيامبر نازل گشته است. شب اتصال مطلق ميان زمين و ملكوت اعلاست و فرود آمدن فرشتهها از آسمان، و شب سلامتى است.
اين سوره، در حدود سال 4 بعثت، بعد از سوره «عبس» در مكه نازل شده و 5 آيه دارد و سورهاى است بسيار مبارك و با فضيلت.
ادامه دارد ...!!
اين سوره، بيانگر رسالت عام پيامبر نسبت به همه مشركين و يهود و نصارى است و دعوت او را از همه بشريت به آئين حق باز مىگويد و صلاح جامعه انسانى را در سايه اعتقاد و عمل مىداند.
گرايش مشركين و اهل كتاب را به ايمان توحيدى، در سايه آمدن «بينه» مىداند و خود محمد (ص) نمونه و مصداقى از اين حجت آشكار براى انديشهها و پيروان اديان ديگر است (امام باقر فرموده است: البينه محمد رسول الله «ص» (الميزان ج 20 ص 482) به نقل از تفسير القمى.)
به نام «لم يكن» هم مشهور است و اين نام از آغاز سوره اقتباس شده است. از نامهاى ديگر اين سوره «اهل الكتاب» «قيامت»، «بريه» و «انفكاك» است.
بعد از سوره طلاق نازل شده و از سورههاى مدنى است و 8 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
در آيه اول وقوع زمين لرزه مهيب را هنگام ظهور قيامت بيان مىكند. زلزلهاى كه در پى آن بر انگيختن مردم براى روز دادرسى عمومى در محشر و پاداش خوبيها و كيفر بدىها است.
نام ديگر سوره، «زلزله» است. 8 آيه دارد و بعد از سوره نساء در مدينه نازل شده است.
ادامه دارد ...!!
عاديات، اسبهاى تيزتك و تندرو مىباشد كه هنگام دويدن، همهمه صدايش بگوش مىرسد.
خداوند در نخستين آيه، به چنين اسبها و اسبسواران چابك كه از سم اسبان آتش مىپرد و سحرگاهان بر سر دشمن هجوم مىآورند، سوگند مىخورد و برخى نكات تربيتى و انسانشناسى و كفران انسان نسبت به نعمتها و مالدوستى شديد انسان، در پى آن مطرح مىشود و با اشارهاى به رستاخيز و قيامت، پايان مىگيرد.
لحن آيات مىرساند كه بايد در مدينه و پس از تشريع حكم جهاد با دشمن، آيات، نازل شده باشد. در روايات آمده كه اين سوره درباره على(ع) و گروه پارتيزانى او كه در جنگ «ذات السلاسل» به دشمن شبيخون زدند، نازل شده است كه گروههاى اعزامى سابق ناموفق بودند ولى اين گروه توانستند ضربه خود را بزنند.
اين سوره مدنى است و 11 آيه دارد و پس از سوره «عصر» نازل گشته است.
ادامه دارد ...!!
از نامهاى قيامت است كه در سه آيه اول آمده است.
قيامت، كوبنده دلهاست با ترس.
و كوبنده دشمنان خداست، با عذاب.
در اين سوره از قيامت و حالتخوشى و ناراحتى نيكوكاران و بدكاران سخن گفته شده است.
بعد از سوره ايلاف، در مكه در اوائل بعثت نازل شده و 11 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
در دو آيه اول از تكاثر نكوهش شده، يعنى افزون طلبى در ثروت و قدرت، و افتخار كردن به كثرت اموال و قوم و قبيله و عزت اجتماعى.
مشركين براى اثبات عظمتخود از جهت نفرات، حتى مردههاى خود را هم در گورستان به حساب مىآوردند. چه بازيچه و مشغوليتى!... در بعضى تفاسير، به قومى از يهود تفسير شده و در بعضى به دو قبيله از قريش و در بعضى هم به دو گروه از انصار.
اين سوره، بعد از سوره كوثر، نازل شده و 9 آيه دارد و از سورههاى مكى است.
ادامه دارد ...!!
در اولين آيه، خداوند به عصر قسم ياد كرده است.
مفسرين، عصر را به معانى گوناگونى بيان كردهاند، از قبيل: عصر نبوت، عصر نزول قرآن، عصر قيامت، عصر دولت مهدى، نماز عصر، روزگار، و معانى ديگر...
در جواب اين سه قسم، سوره به بيان خلاصهاى از معارف قرآن اشاره مىكند و آن عبارت است از: «ايمان»، «عمل صالح»، «حق»، «صبر». در بيانى خلاصه و مختصر، مفاهيم بلند و فراوانى بيان شده است.
اين سوره، مكى است و با 3 آيه در سال اول بعثت بعد از سوره انشراح نازل شده است.
ادامه دارد ...!!
در اين سوره از كسانى كه از ديگران عيجبوئى كرده و با حركات چشم و ابر و مسخرهشان مىكنند و به ثروتهاى جمع شده خود مغرورند نكوهش شده است و وعده آتش به آنها داده شده و آيات تنذيرى اين سوره مربوط به آغاز دعوت و دوران درگيرى با اشراف است.
بعد از سوره قيامت نازل شده و از سورههاى مكى است و 9 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
در اين سوره داستان فيل سواران ابرهه را كه براى ويران كردن خانه توحيد، كعبه، هجوم آورده بودند و با قدرت خداوند نابود شدند بطور خلاصه بيان كرده است.
خود اين واقعه، كه قبل از اسلام رخ داده بود مبدء تاريخ شد و آن سال به «عام الفيل» مشهور گشت. بنا به نقل مورخين، در همان سال هم پيامبر متولد شد و 40 سال بعد از آن ماجرا به رسالت مبعوث گشت.
اين تاريخچه و يادآورى آن در قرآن، هشدارى است به كسانى كه از در جنگ و ستيز با خدا و آئين او وارد مىشوند.
اين سوره هم بعد از «كافرون» در اوائل بعثت در مكه نازل شده و 5 آيه دارد.
بعضى اين سوره را با سوره بعدى يكى دانستهاند، چون مطالبشان بهم مربوط است.
ادامه دارد ...!!
نام ديگر سوره «قريش» است.
در رابطه با سوره قبلى، كه دشمنان حبشى مهاجم به كعبه نابود شدند، اين كار، بخاطر تجمع خاطر و انس و الفت و ايمنى «قريش» در كوچهاى تابستانى و زمستانى انجام گرفت و در مقابل، از آنان انتظار است كه خدا را پرستش كنند.
سوره مكى است و بجهت پيوستگى مطالبش با سوره فيل، بعضىها اين دو را يك سوره حساب كردهاند.
5 آيه دارد و در سال 3 بعثت، بعد از سوره «تين» نازل شده است.
ادامه دارد ...!!
در آخرين آيه، از نمازگزاران سهلانگار و رياكار كه از اطعام و سير كردن گرسنگان با ظرفهاى پر از غذا جلوگيرى مىكنند نكوهش شده است و اينها همه در رديف تكذيبكنندگان دين محسوب شدهاند به اين مناسبت، اين سوره بنام سوره «دين» هم گفته شده است.
نقل شده كه نزول سوره درباره ابوجهل و كفار قريش بوده است.
اين سوره بعد از تكاثر و قبل از «فيل» و در مكه در سال 2 بعثت نازل شده و 7 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
در اينكه منظور از كوثر، نهرى است در بهشت، يا حوضى در محشر، يا ذريه و فرزندان زياد، يا علماى امت، يا نبوت و قرآن، يا علم و حكمتيا ... نظريههاى گوناگونى وجود دارد.
منظور هر كدام باشد، اين خير كثير را خداوند به پيامبر اعطا كرده است (آيه 1)
اين سوره يك سطرى كه 3 آيه دارد و از اعجازهاى قرآن است در جواب عيبجوئىهاى مشركين نازل شده كه بخاطر نداشتن فرزند پسر، پيامبر را مقطوع النسل و «ابتر» مىگفتند.
بعد از «عصر» يا «عاديات» در مكه نازل شده است. سال اول بعثت. بعضى هم گفتهاند كه در «صلح حديبيه» نازل شده است.
ادامه دارد ...!!
در اين سوره، خداوند به پيامبر فرمان برائت از خدايان مشركين و عقايد باطل آنها را مىدهد. چرا كه ميان توحيد و شرك، هرگز سازشى نيست.
نزول اين سوره در پى آن بود كه بعضى از مشركين، از پيامبر مىخواستند كه مدتى بتهاى آن را عبادت كنند تا آنها هم خداى محمد را بپرستند. سوره، مسلمانان را از سازش بر سر اصول اعتقادى و مبانى بنيادى مكتب بر حذر مىدارد. بنام سوره «عبادات» هم گفته شده است.
6 آيه دارد و بعد از سوره ماعون (يا: فيل) در اوائل بعثت در مكه نازل شده است.
ادامه دارد ...!!
در اين سوره، از نصر و يارى خدا و پيروزى و فتح بزرگ است كه از سوى خدا فرا رسيده است و مردم فوج فوج به دين خدا مىگروند.
گفتهاند كه در ايام «حجة الوداع» سال آخر عمر پيامبر در «منا» نازل شده و آخرين سورهاى است كه به نحو كامل و يكجا آمده است. بعد از سوره توبه و 3 آيه دارد.
نام ديگرش «توديع» است. چرا كه بعنوان آخرين سورهها، وداعى با پيامبر و پيامبر با امت محسوب مىشود و در آن اشارهاى به وفات رسول گرامى اسلام شده است.
ادامه دارد ...!!
ابولهب، و همسر آتش افروز و هيزمكش او از سردمداران مشركين مخالف پيامبر بودند و آن حضرت را آزار مىدادند.
در اين سوره (آيه 1) نفرين شده كه شكسته باد دستان ابولهب و خودش نابود باد.
نام ديگر سوره، «مسد» است. يعنى ريسمانى بافته شده از ليف خرما. در مورد همسر ابولهب در آخرين آيه مىگويد كه در گردن زنش در حالت عذاب ريسمانى از اين نوع خواهد بود. سوره لهب هم گفته شده است.
بعد از سوره «فاتحه» و به قولى بعد از «مدثر» در اوائل بعثت در مكه نازل شده و 6 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
سوره «اخلاص»، يا «توحيد»، يا «قل هو الله» وحدانيت و اوصاف خداوند را بيان مىكند و بسيار فضيليت دارد معادل يك سوم قرآن است. به نام سوره «اساس» هم ياد شده است.
سوره در جواب درخواست گروهى از يهود كه از پيامبر، اوصاف خداوند را پرسيده بودند، نازل شده است.
«قل هو الله» نسب نامه خدا است.
در مورد اين سوره، امير المؤمنين فرموده است كه: «قل هو الله»، نسب نامه خداست.
اين سوره بعد از «ناس» در اوائل بعثت در مكه نازل شده و 4 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
در اين سوره فرمان به پيامبر است كه به خدائى كه آفريدگار فلق و سپيده دم است از شر همه پديدهها و شر ظلمت فراگير و جادوگران و حسودان، پناه ببرد.بعد از سوره فيل و قبل از ناس در مكه نازل شده و 5 آيه دارد.
ادامه دارد ...!!
در اين سوره هم مثل سوره قبلى، خداوند به پيامبر فرمان داده كه به پروردگار مردم، فرمانرواى مردم و معبود مردم، از شر وسوسه گران از جن و انس پناه ببرد.
اين سوره و سوره فلق را، «معوذتين» هم گفتهاند. زيرا كه در آغاز هر دو، مسئله تعويذ و پناه بردن به خدا از شرور حسودان و افسونگران و جادوگران مطرح شده كه دشمنان از طريق جادو و افسون قصد صدمه رساندن به پيامبر را داشتند.
بعضى هم اين دو سوره را از سورههاى مدنى دانستهاند كه با هم نازل گشتهاند.
سوره «ناس» بعد از سوره «فلق» و قبل از «قل هو اللّه» نازل شده و 6 آيه دارد.
محتوى و فضيلت سوره" فلق"
جمعى معتقدند كه اين سوره در مكه نازل شده است هر چند جمعى ديگر از مفسران آن را" مدنى" مىدانند.
محتواى اين سوره تعليماتى است كه خداوند به پيغمبر اكرم ص خصوصا و به ساير مسلمانان عموما، در زمينه پناه بردن به ذات پاك او از شر همه اشرار مىدهد، تا خود را به او بسپارند، و در پناه او از شر هر موجود صاحب شر در امان بدارند.
در باره شان نزول اين سوره رواياتى در غالب كتب تفسير نقل شده كه مطابق آنها پيغمبر اكرم ص به وسيله بعضى از يهود مورد سحر قرار گرفته، و بيمار شده بود، جبرئيل نازل شد و محل ابزار سحر را كه در چاهى پنهان كرده بودند نشان داد، آن را بيرون آوردند، سپس اين سوره را خواندند، و حال پيغمبر اكرم ص بهبود يافت.