آیا غدیر و نوروز در یک روز رخ داده اند؟
تبهای اولیه
با سلام خدمت کارشناسان محترم تاریخ و دوستان عزیز
مدتی پیش در جمعی بحثی درگرفت در مورد اینکه آیا روزی که پیامبر (ص) حضرت علی (ع) را به امامت و خلافت برگزید (غدیر خم)، همان روز عید نوروز در ایران بوده است.
کار حتی به محاسبه ریاضی کشید، اما بحث به نتیجه ای نرسید. دوستان آیا کسی در این مورد اطلاع دقیقی دارد؟
همچنین اینکه آیا روز شکستن بتهای کعبه به دست پیامبر در جریان فتح مکه و عید نوروز ایرانیان مقارن بوده است؟
با سلام خدمت کارشناسان محترم تاریخ و دوستان عزیزمدتی پیش در جمعی بحثی درگرفت در مورد اینکه آیا روزی که پیامبر (ص) حضرت علی (ع) را به امامت و خلافت برگزید (غدیر خم)، همان روز عید نوروز در ایران بوده است.
کار حتی به محاسبه ریاضی کشید، اما بحث به نتیجه ای نرسید. دوستان آیا کسی در این مورد اطلاع دقیقی دارد؟همچنین اینکه آیا روز شکستن بتهای کعبه به دست پیامبر در جریان فتح مکه و عید نوروز ایرانیان مقارن بوده است؟
با سلام
امام صادق ـ عليه السّلام ـ به معلي فرمود: روز نوروز، روزي است كه رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ براي امام علي ـ عليه السّلام ـ در غدير پيمان گرفت و مردم به ولايت او اعتراف كردند، خوشا به حال كسي كه بر آن پيمان باقي ماند و بدا به حال كسي كه آن عهد را شكست. روز نوروز، روزي است كه رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ امام علي ـ عليه السّلام ـ را به وادي جن فرستاد و او از آنها عهدها و پيمانها گرفت. روز نوروز، روزي است كه بر خوارج غلبه يافت و ذو الثديه را كشت. روز نوروز، روزي است كه قائم ما از اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ قيام خواهد كرد و خداوند او را بر دجال پيروز خواهد نمود و دجال را بر كناسة كوفه به دار خواهد زد. هيچ نوروزي نخواهد آمد جز آن كه ما انتظار فرجي در آن داريم. اين از روزهاي متعلق به ماست كه فارسيان آن را حفظ كردند و شما (عربها) آن را ضايع كرديد.
(بحار الانوار، ج 56، ص 91)
پس این اعتقاد ناشی از حدیثی است که ذکر فرمودید
اما به نظر حدیث چندان معتبری نمیاد
و باور رایجی هم میان شیعیان نیست...
اگر دسترسي به نرم افزارهاي تبديل ماه قمري به شمسي داشته باشيد مي توانيد حساب کنيد که جريان غدير در روزهاي پاياني اسفند اتفاق افتاده است
پیامبر اسلام(ص) بعد از سپری شدن 3524 روز از مبدأ هجرت ، در عید قربان سال دهم برابر با 19/12/10 شمسی مشغول مناسک حج بود. ایشان به هنگام بازگشت از حجه الوداع در روز 18 ذی حجه ، در حالی که 3532 روز از مبدأ هجرت گذشته بود، برابر با 27/12/10 شمسی و مطابق با 18 مارس 632 میلادی ، وقتی به نزدیک محل جحفه که ((غدیر خم)) در آن قرار دارد ، رسید ، فرشته وحی از جانب پروردگار با این پیام نازل شد :
« یا ایُّها الرّسول بَلِّغ ما اُنزِلَ إلیکَ مِن رَبِّکَ وَ إن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رسالته» (مائده - 67)
مضمون آیه این است که ای رسول محترم! علی را باید رسماً جانشین خود سازی ، پیامبر(ص) که در وسط قافله حجاج حرکت می کرد، طبق همین فرمان دستور فرمود که مردم فرود آیند ، جلو رفتگان را فراخواند ، عقب ماندگان نیز رسیدند. آن حضرت ، مراسم خلافت را در محل مزبور ، مقابل دیدگان و حضور قریب به صد هزار - طبق مشهور - از حجاجی که همراه او اعمال حج را به جا آورده بودند به انجام رسانید ، سپس فرمان داد تا مردم با علی (ع) به عنوان ((امیرالمؤمنین)) بیعت کنند. (علامه شعرانی نوشته است: من از زیج هندی استخراج کردم که تحویل آفتاب به برج حمل در سال دهم هجری ، چهارشنبه 21 ذی حجه ، سه روز پس از غدیر خم بود و جشن گرفتن پس از سه روز هم مناسب است.)
بنابراین ، عید سعید غدیر با ایام نوروز کاملاً انطباق دارد ، به ویژه که با ((حرکت تقدیمی)) نقطه اعتدال بهاری به پیشواز این عید سعید ، وارد برج حوت شده است.
همچنین اینکه آیا روز شکستن بتهای کعبه به دست پیامبر در جریان فتح مکه و عید نوروز ایرانیان مقارن بوده است؟
علامه مجلسی پس از آن که نوروز را روزی شناخته شده در بین مردمان دانسته، روایت زیر را از امام صادق(ع) نقل می کند :
إنّ یوم النیروز هو الیوم الذی أخذ فیه النبی(ص) لأمیرالمؤمنین(ع) العهد بغدیر خم، فاقرّو له بالولایة، فطوبی لمَن ثَبَتَ علیها، والویل لِمَن نکثها...
روز نوروز، همان روزی است که پیامبر(ص) برای خلافت علی(ع) از مردم عهد و میثاق گرفت و مردم بر ولایت و جانشینی او اقرار کردند ، خوشا به حال کسی که بر این عهد و میثاق ایستاد و وای بر حال کسی که این عهد را شکست. این همان روزی است که در آن پیامبر(ص)، علی(ع) را به سرزمین جن فرستاد و علی از جن, عهد و میثاق گرفت و به دین خدا هدایت فرمود، این همان روزی است که علی(ع) به نهروانیان چیره شد و ذی الثّدیه را کشت, این همان روزی است که قائم ما اهل بیت ظهور میکند و خداوند او را بر دجّال غالب می گرداند و دجّال را در کناسه کوفه به دار مجازات می آویزد، هیچ نوروزی نیست جز این که ما انتظار فرج او را داریم. نوروز از روزهای ماست که ملت فارس(ایران) آن را پاس داشتند و شما ضایع ساختید... این روز نخستین روز از سال فارس است. (بحارالانوار . ج 56 . ص 119)
این همان روزی است که کشتی نوح(ع) در آن (پس از طوفان) بر کوه جودی قرار گرفت.
- این همان روزی است که در آن خداوند متعال چندین هزار نفر را که از ترس مرگ گریخته بودند و خداوند به ایشان فرموده بود بمیرید و مردند، حیات تازه بخشید.
- این همان روزی است که در آن جبرئیل بر پیامبر(ص) نازل شد.
- در این روز، رسول الله (ص)، علی(ع) را بر شانه خود بالا برد و علی(ع) بت های قریش را از بالای کعبه به زیر انداخت و درهم کوبید ، هم چنین حضرت ابراهیم(ع) در این روز بت های مشرکان را شکست.
- این همان روزی است که پیامبر(ص) به اصحاب خویش دستور فرمود تا با علی(ع) به عنوان امیرالمؤمنین بیعت کنند.
- این همان روزی است که پیامبر(ص)، علی(ع) را به وادی جنّیان فرستاد تا از آنان بیعت بگیرد.
(بحارالانوار . ج 56 . ص 92 - ج 38 . ص 78 - ج 9 . ص 175)
با تشکر از توضیحات کارشناسان محترم، اما آنجایی از این حدیث که انسان رو به فکر وا میدارد اینهاست:
با سلام
اين از روزهاي متعلق به ماست كه فارسيان آن را حفظ كردند
...این روز متعلق به زرتشتیان آتش پرست بوده که آیین آنها چندان مطابقتی با اسلام ندارد.
و شما (عربها) آن را ضايع كرديد.
چرا امام که خود عرب است از این خطاب استفاده کرده است...؟!
:Gig:
با سلامامام صادق ـ عليه السّلام ـ به معلي فرمود: روز نوروز، روزي است كه رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ براي امام علي ـ عليه السّلام ـ در غدير پيمان گرفت و مردم به ولايت او اعتراف كردند، خوشا به حال كسي كه بر آن پيمان باقي ماند و بدا به حال كسي كه آن عهد را شكست. روز نوروز، روزي است كه رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ امام علي ـ عليه السّلام ـ را به وادي جن فرستاد و او از آنها عهدها و پيمانها گرفت. روز نوروز، روزي است كه بر خوارج غلبه يافت و ذو الثديه را كشت. روز نوروز، روزي است كه قائم ما از اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ قيام خواهد كرد و خداوند او را بر دجال پيروز خواهد نمود و دجال را بر كناسة كوفه به دار خواهد زد. هيچ نوروزي نخواهد آمد جز آن كه ما انتظار فرجي در آن داريم. اين از روزهاي متعلق به ماست كه فارسيان آن را حفظ كردند و شما (عربها) آن را ضايع كرديد.
(بحار الانوار، ج 56، ص 91)
یعنی منظور حضرت همین روزی هست که ایرانیان نوروز می گیرند؟ یا بعضی از صفات نوروز برای این روزها هست؟ مثل عید بودن
در این صورت معنا این می شود که این روز (اول فروردین) نوروز نیست نوروز روزی است که فلان و ...
علاوه بر اینه سند حدیث چطوره؟ نهضت شعوبیگری و مقابله با آن و ... می تونه انگیزه ای برای چنین جعلی باشه
...این روز متعلق به زرتشتیان آتش پرست بوده که آیین آنها چندان مطابقتی با اسلام ندارد.
با سلام
اهمیت نوروز که امام (ع) می فرماید:« مَا مِنْ يَوْمِ نَيْرُوزٍ إِلَّا وَ نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِيهِ الْفَرَجَ لِأَنَّهُ مِنْ أَيَّامِنَا وَ أَيَّامِ شِيعَتِنَا حَفِظَتْهُ الْعَجَمُ وَ ضَيَّعْتُمُوهُ أَنْتُم» به اعتبار حوادث مهم و خوبی است که اتفاق افتاده(همچون حادثه غدیر) یا اتفاق خواهد افتاد(همچون فرج).
با توجه به همین رویدادهاست که امام (ع)، در اینجا عجم ها را مقدم بر عربها دانستند
[=Century Gothic]با سلام
بنده در این مورد به پژوهشی بر خوردم که امیدوارم مفید واقع شود
[=century gothic]
پژوهشی در همگاهی غدیر خم و عید نوروز(1)
[=century gothic]
[=century gothic]غدیر خم
[=century gothic]پیامبر اسلام(ص) بعد از سپری شدن 3524 روز از مبدأ هجرت ، در عید قربان سال دهم برابر با 19/12/10 شمسی مشغول مناسک حج بود. ایشان به هنگام بازگشت از حجه الوداع در روز 18 ذی حجه ، در حالی که 3532 روز از مبدأ هجرت گذشته بود، برابر با 27/12/10 شمسی و مطابق با 18 مارس 632 میلادی ، وقتی به نزدیک محل جحفه که ((غدیر خم)) در آن قرار دارد ، رسید ، فرشته وحی از جانب پروردگار با این پیام نازل شد :
[=century gothic]« یا ایُّها الرّسول بَلِّغ ما اُنزِلَ إلیکَ مِن رَبِّکَ وَ إن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رسالته» (مائده - 67)
[=century gothic]مضمون آیه این است که ای رسول محترم! علی را باید رسماً جانشین خود سازی ، پیامبر(ص) که در وسط قافله حجاج حرکت می کرد، طبق همین فرمان دستور فرمود که مردم فرود آیند ، جلو رفتگان را فراخواند ، عقب ماندگان نیز رسیدند. آن حضرت ، مراسم خلافت را در محل مزبور ، مقابل دیدگان و حضور قریب به صد هزار - طبق مشهور - از حجاجی که همراه او اعمال حج را به جا آورده بودند به انجام رسانید ، سپس فرمان داد تا مردم با علی (ع) به عنوان ((امیرالمؤمنین)) بیعت کنند. (علامه شعرانی نوشته است: من از زیج هندی استخراج کردم که تحویل آفتاب به برج حمل در سال دهم هجری ، چهارشنبه 21 ذی حجه ، سه روز پس از غدیر خم بود و جشن گرفتن پس از سه روز هم مناسب است.)
[=century gothic]بنابراین ، عید سعید غدیر با ایام نوروز کاملاً انطباق دارد ، به ویژه که با ((حرکت تقدیمی)) نقطه اعتدال بهاری به پیشواز این عید سعید ، وارد برج حوت شده است.
[=century gothic]ما می توانیم نتیجه پژوهش به عمل آمده را از طریق ریاضی نجوم ، در جدول زیر تنظیم کنیم:
[=century gothic]http://www.edim.ir/show.php?id=223[=century gothic]
[=century gothic]هم چنین از جدول، به دست می آید که : 1- روز خروج پیامبر(ص) از مدینه به جانب مکه ، شنبه بوده.
[=century gothic]2- روز پنج شنبه ، اول ذیحجه بوده است.
[=century gothic]3- روز عرفه(نهم ذی حجه) بوده است.
[=century gothic]4- روز عید حجه الوداع شنبه بوده است.
[=century gothic]5- بنابراین، روز عید غدیر به امر وسط روز یکشنبه می باشد.
[=century gothic]6- چنان که روز اول محرم سال 11 نیز شنبه بوده است.
[=century gothic]
الف) شواهد تاریخی و نجومی بر روزهای یاد شده
نتتایجی که تاکنون به دست آمد همه از راه محاسبات ریاضی صورت گرفت. علاوه بر این ، شواهد نجومی و تاریخی نیز می تواند محاسبات فوق را تأیید نماید.
در فن نجوم، یک سلسله قوانین ، قواعد ، جدول ها و فرمول هایی وجود دارد که هر یک در جای خود بسیار سودمند است و به عنوان مرجع و منبع از آن ها استفاده می شود و همه در کتابی به نام ((زیج)) گردآوری شده است. زیج ، بیانگر تلاش هزاران دانشمند فلکی ، هیوی و ریاضی است.
در این فن شریف ، داده های جدولی ، همه بر اساس امر وسط می باشند و منجم هنگام استفاده از آن ها ناچار است ریزه کاری هایی را نیز مورد دقت قرار دهد و به کار گیرد و به تعبیر فنی ، منجم ناگزیر است ((تعدیلاتی)) را استخراج کند تا محاسبه ، دقیق و کارآمد گردد.
بر این اساس ، در جدول فوق مثلاً اول محرم سال 11 هجری قمری روز شنبه است. این کار، بر پایه ریاضی انجام گرفت اما اگر از زیج استفاده کنیم خواهیم دید در زیج بهادری نیز که یکی از معتبرترین و دقیق ترین زیج های جهان به شمار می رود ، اول محرم سال یازدهم شنبه است . یعنی موافق بودن محاسبات ریاضی با زیج یکی از دلایل دقت محاسبه ماست و زیج می تواند تأیید خوبی بر آن باشد.
گفتنی است با توجه به بحث تعدیلات ، هیچ مانعی وجود ندارد که چند ماه پی در پی هر کدام 29 یا 30 روز واقع شوند، مثلاً سه ماه پشت سر هم سی روز باشند یا 29 روز ، اما محاسبه با جدول یا محاسبات ریاضی و امر وسط در برخی از ماه ها با محاسبه تعدیلات و رؤیت، یک روز اختلاف دارند و در بسیاری از ماه ها با هم موافق اند، با این همه ، شواهد فراوانی در تاریخ وجود دارد که دلالت می کند ماه ذی قعده و ذی حجه در حجه الوداع با محاسبه به امر وسط هیچ اختلاف ندارند.
از جمله:
1- در پژوهش ارزشمندی که در ((فصلنامه تاریخ اسلام)) به عمل آمده میخوانیم : مشهورترین قول نزد اهل سنت آن است که پیامبر(ص) 5 روز به جای مانده از ذی قعده (پنج روز قبل از آغاز ذی حجه) از مدینه خارج شد، که این روز را نیز بیشتر مورخان، روز ((شنبه)) دانسته اند. از دانشمندان شیعه، شیخ مفید نیز تاریخ خارج شدن پیامبر(ص) را 5 روز به جای مانده از ذیقعده ذکر کرده است که از این جهت، موافق قول مشهور اهل سنت است ولی هیچ اشاره ای به این که دقیقاً در چه روزی از هفته بوده نکرده است.
بنابراین چنان که جدول محاسبه نشان داد، روز خروج پیامبر(ص) از مدینه، شنبه ، 5 روز مانده به ذی حجه بوده است .
2- نظر مشهور و معروف اهل سنت ، بلکه اجماع آنان بر این است که عرفه روز جمعه بوده است. از طریق شیعه نیز روایاتی از امامان نقل شده است که عرفه را روز جمعه دانسته اند.
این دو فقره تاریخ نیز محاسبه وقوع عرفه در روز جمعه را تأیید می کنند. در نتیجه ،روز عید قربان سال حجه الوداع، روز شنبه مطابق با 19/12/10 شمسی است.
3- ابن کثیر در البدایه و النهایه معتقد است که واقعه غدیر خم در 18 ذی حجه و در روز یکشنبه بوده است.
فخطب ] یعنی رسول الله(ص) [ خطبة عظیمةً فی الیوم الثامن عشر من ذی الحجة عامئذٍ و کان یوم الاحد بغدیر خم تحت شجرة هناک...
بنابراین با توجه به توافق زیج و تعدیلات و ریاضیات می توان به طور قطع گفت: روز عید غدیر خم سال دهم هجری قمری دقیقاً با روز یکشنبه بیست و هفتم اسفند سال دهم 27/12/10 شمسی و مطابق با 18 مارس 632 پس از سپری شدن 3532 روز از مبدأ هجرت ، رخ داده است.
ب) حدیث های نوروز
احادیث و روایاتی هم درباره همگاهی غدیر با نوروز به چشم می خورد ،از جمله:
1- عن الصادق(ع) : اذا کان بوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیّب با طیب طیبک ، و تکون ذلک الیوم صائماً...
امام صادق(ع) فرمود: روز نوروز غسل کن و پاکیزه ترین جامه هایت را بپوش و بهترین عطرها را استعمال کن و خود را با آن خوشبو نما و روزه بگیر... .
گرچه در این حدیث ، سخنی از غدیر نیست ولی با توجه به احادیث دیگر و یکنواختی بیان نوروز در لسان روایات، می توان هر حدیثی را که در آن، واژه نوروز، همراه با احترام و قداست به کار رفته ، نشانه ای دانست که نوروز با غدیر یک زمان بوده است.
[=century gothic]فقهای امامیه نیز فتوا به استحباب روزه این روز داده اند، از این رو شیخ حرّ عاملی در کتاب وسائل الشیعه بابی را به روزه این روز اختصاص داده است.
[=century gothic]2- علامه مجلسی پس از آن که نوروز را روزی شناخته شده در بین مردمان دانسته، روایت زیر را از امام صادق(ع) نقل می کند :
[=century gothic]إنّ یوم النیروز هو الیوم الذی أخذ فیه النبی(ص) لأمیرالمؤمنین(ع) العهد بغدیر خم، فاقرّو له بالولایة، فطوبی لمَن ثَبَتَ علیها، والویل لِمَن نکثها...
[=century gothic]روز نوروز، همان روزی است که پیامبر(ص) برای خلافت علی(ع) از مردم عهد و میثاق گرفت و مردم بر ولایت و جانشینی او اقرار کردند ، خوشا به حال کسی که بر این عهد و میثاق ایستاد و وای بر حال کسی که این عهد را شکست. این همان روزی است که در آن پیامبر(ص)، علی(ع) را به سرزمین جن فرستاد و علی از جن, عهد و میثاق گرفت و به دین خدا هدایت فرمود، این همان روزی است که علی(ع) به نهروانیان چیره شد و ذی الثّدیه را کشت, این همان روزی است که قائم ما اهل بیت ظهور میکند و خداوند او را بر دجّال غالب می گرداند و دجّال را در کناسه کوفه به دار مجازات می آویزد، هیچ نوروزی نیست جز این که ما انتظار فرج او را داریم. نوروز از روزهای ماست که ملت فارس(ایران) آن را پاس داشتند و شما ضایع ساختید... این روز نخستین روز از سال فارس است.
(بحارالانوار . ج 56 . ص 119)
[=century gothic]3- از معلی بن خنیس نیز روایت شده که روز نوروز بر امام صادق(ع) وارد شدم. فرمود: ((آیا میدانی امروز چه روزی است؟)) عرض کردم: این همان روزی است که عجم آن را بزرگ میشمارند و بر همدیگر هدیه می فرستند. امام صادق(ع) فرمود: ((سوگند به خانه کعبه - در مکه معظمه - این آذاب و رسوم ، رازی دیرین دارد, اینک برای تو تفسیر می کنم تا بدانی... .
[=century gothic]- نوروز روزی است که در آن خداوند از بندگان پیمان ها گرفت که وی را بپرستند و هیچ گونه شرکی نیاورند و به پیامبران و راهنمایان و ائمه طاهرین ایمان آورند.
[=century gothic]- این نخستین روزی است که خورشید در آن طلوع کرد و بادهای آبستن کننده درختان وزید و گل ها و شکوفه های زمین آفریده شد.
[=century gothic]- این همان روزی است که کشتی نوح(ع) در آن (پس از طوفان) بر کوه جودی قرار گرفت.
[=century gothic]- این همان روزی است که در آن خداوند متعال چندین هزار نفر را که از ترس مرگ گریخته بودند و خداوند به ایشان فرموده بود بمیرید و مردند، حیات تازه بخشید.
[=century gothic]- این همان روزی است که در آن جبرئیل بر پیامبر(ص) نازل شد.
[=century gothic]- در این روز، رسول الله (ص)، علی(ع) را بر شانه خود بالا برد و علی(ع) بت های قریش را از بالای کعبه به زیر انداخت و درهم کوبید ، هم چنین حضرت ابراهیم(ع) در این روز بت های مشرکان را شکست.
[=century gothic]- این همان روزی است که پیامبر(ص) به اصحاب خویش دستور فرمود تا با علی(ع) به عنوان امیرالمؤمنین بیعت کنند.
[=century gothic]- این همان روزی است که پیامبر(ص)، علی(ع) را به وادی جنّیان فرستاد تا از آنان بیعت بگیرد.
[=century gothic](بحارالانوار . ج 56 . ص 92 - ج 38 . ص 78 - ج 9 . ص 175)
[=century gothic] کتاب هیئت و نجوم اسلامی - تألیف استاد علی زمانی قمشه ای - ج 2 پژوهشی در همگاهی غدیر خم و عید نوروز(2)
[=century gothic]
http://www.edim.ir/show.php?id=224
با تشکر از دوستانی که در این بحث شرکت فرمودند بنده بخشی از مطالب پایان نامه را در اینجا قرار می دهم تا شاید در پایان به نتیجه ای دلخواه دست یابیم.
[="]در عصر آلبویه و شاید اندکی پیشتر، زرتشتیان شیعه شده، طرح نوروز مذهبی را برای حفظ این رسم باستانی در برابر مخالفتهای عربی، ریختند. شاکله این طرح احتمالا به دوره اول عباسیان بر میگردد. این عمل برای پاسداشت یکی از قدیمیترین آیینهای ایرانی و حفظ یکی از نمادهای زیبای تمدن ایران زمین بود. در اجرای این نقشه میبایست در نخستین گام نوروز باستانی رنگ و بوی مذهبی به خود میگرفت. شاید این کار را علمای شیعه روزگار آلبویه نیز تأیید کرده باشند. چه آن که حقیقت این است که نمیتوان ردیهای بر نوروز در سده چهارم و پنج از علمای شیعه جویید. البته ردپایی مبنی بر رد، از اهل سنت نیز دیده نشده است. حتی میتوان اشعاری از برخی از عالمان دینی را در تأیید نوروز بدست داد. چنانکه سید رضی از علمای هم این عهد، در وصف نوروز اشعاری سرود.[="] سیر تاریخی قصایدی که سید رضی در زمان حیاتش درباره جشنهای ایرانی سروده، این گونه است: در سال 377 ق، تهنیت جشن مهرگان، در قصیدهای خطاب به الطائع بالله، خلیفه عباسی (دیوان سید رضی، ج 2، ص 66)، در سال 388 ق، تهنیت نوروز در قصیدهای خطاب به بهاء الدوله (دیوان، ج 2، ص 783)، در سال 399ق، تهنیت نوروز به بهاء الدوله (دیوان، ج 2، ص 612) در سال 400ق، تهنیت مهرگان به بهاء الدوله (دیوان، ج 1، ص 42) [="]در سال 401 هجری، تهنیت نوروز به بهاء الدوله، (دیوان، ج2، ص 544)، و در سال 402 ق، تهنیت نوروز به بهاء الدوله، (دیوان، ج2، ص 623).[="][2]
[="]به هر حال، نوروزی که در ابتدا در کلام ائمه تأییدی به خود نمیبیند، کم کم تا بدانجا پیش میرود که از علائق ائمه قلمداد میشود. اکنون برای اثبات این ادعا به سیر روایات نوروزی را پی میگیریم. در حدیثی چنین آمده، که منصور عباسی از امام کاظم[=ALAEM]7[="] خواستند تا برای عرض تبریک دیگران در مراسم روز نوروز جلوس بفرمایند و هدایایی که برای منصور میآید را تحویل بگیرند. اما آن حضرت در پاسخ او فرمود: «من اخبار رسول الله را جستجو کردم، و در این باره چیزی نیافتم، نوروز رسم پارسیان است که اسلام آن را از بین برد و من به خدا پناه میبرم که آنچه را اسلام از بین برده، دوباره زنده کنم». ولی گویا منصور دست بردار نبود، و آنقدر پافشاری کرد و رفتار خود را عملکردی کاملاً سیاسی جلوه داد تا بالاخره با سوگند دادن امام، در نهایت آن حضرت پذیرفت و در جلسه حضور پیدا کرد.[="][="][1][="] حدیثی دیگر که موید سخن پیشگفته است، از «زوطی» نقل شده است. او که عبد حضرت علی[=ALAEM]7[="] بود و حضرت او را آزاد نمود، در روز نوروز به خدمت علی[=ALAEM]7[="] رسید و به او حلوی تقدیم نمود، حضرت پرسید: این چیست؟ زوطی گفت: امروز روز نوروز است و روز تازهای است. [="][="]
[="]حضرت فرمود: هر روز، نوروز است و روزتازهای است.[="][1] تامل در این حدیث نشان میدهد که نوروز هیچ امتیازی بر روزهای دیگر نداشت و گرنه امام ادیبی مانند حضرت علی[=ALAEM]7[="]جا داشت که با لفظ مناسبی این فضیلت را بازگو نماید. گفتنی است این سخن درباره مهرگان نیز تکرار شد. چنانکه در قاموس آمده است که علی[=ALAEM]7[="] درباره مهرگان فرمود: «هر روز ما مهرگان است».[="][2] و در واقع با این سخن تفاخر به جشن مهرگان را زیر سؤال برده و بیهوده دانسته است. بنابر این میتوان گفت، آنچه در مصباح المتهجد شیخ طوسی درباره عبادات روز نوروز آمده است، بدون شک از دسیسههای مجوسیان است که به کتاب مصباح دست بردهاند و آن را کم و زیاد کردهاند.[="][="][3][="] علاوه بر آنچه گفته آمد، برخی از مورخین در تأیید اعیاد ایرانی نوروز و مهرگان، به روایتی از امام علی[=ALAEM]7[="] چنگ میزنند که حکایت از فالوده خوردن امام علی[=ALAEM]7[="] به مناسبت عید نوروز یا مهرگان دارد.[="] [="][="][4][="]حال آنکه در مقابل این روایت چندین حدیث میتوان یافت که ضمن آن، حضرت از خوردن فالوده پرهیز کرده است. در یکی از این احادیث حضرت میفرماید: «[ای فالوده] تو خوشبو و خوش رنگ و خوشمزه هستی اما من دوست ندارم نفسم را به چیزی عادت دهم که بدان عادت نکرده است».[="][5]
[="]
[="]در روایت دیگر آمده، وقتی برای آن حضرت، فالوده آوردند آن را نخورد و فرمود: «چون پیامبر فالوده نخورده من نیز نمیخورم».[="][1] پس می توان این گونه گفت که، حضرت علی[=ALAEM]7[="] هرگز فالوده نخورده اند.[="][2] یک نکته اینکه، علی رغم آنکه نوروز یکی از اعیاد ایرانی بود، اما به دلیل گستردگی این عید برخی از مورخین نزدیک به دوران آلبویه و بسیاری از مفسرین قبل و بعد از عصر بویهان، تحت تأثیر همین عظمت و گسترة جشن نوروز، یوم الزینهای[="][3] که در داستان حضرت موسی بدان اشاره شده است را روز نوروز دانستهاند.[="][4] حال آنکه نوروز جشنی ایرانی بود و داستان فرعون و حضرت موسی [=ALAEM]7[="] مربوط به مصر باستان بوده و به آن هنگام چنین چیزی، در آن دیار رسم نبود. بر پایه چنین نوشته جاتی بود که، برخی از مفسرین، ایده نوروز را به روزگار حضرت ابراهیم پیوند دادند. چنانکه گفته اند، روزی که حضرت ابراهیم[=ALAEM]7[="] بتها را شکست، نوروز بود. [="][5]
[="]حال در پی روایاتی میرویم که به تأیید نوروز و دیگر اعیاد ایرانی پرداختهاند، و نخست با این روایت کار خود را میآغازیم. عبدالصمد بن علی در روایتی سند آن را به جد اعلای خود، ابن عباس میرساند، نقل میکند که در نوروز جامی سیمین که پر از حلوا [شیرینی] بود برای پیغمبر هدیه آوردند و آن حضرت پرسید: این چیست؟ گفتند: امروز، روز نوروز است. پرسیدند: که نوروز چیست؟ گفتند: عید بزرگ ایرانیان است. فرمود: آری در این روز بود که خداوند عسکره را زنده کرد. پرسیدند عسکره چیست؟ فرمود: عسکره هزاران مردمی بودند که از ترس مرگ، ترک دیار کرده و سر به بیابان نهادند، و خداوند به آنان گفت که بمیرید و مردند و سپس آنان را زنده کرد و ابرها را فرمود که به آنان ببارد. از این روست که پاشیدن آب در این روز رسم شد. سپس از آن حلوا تناول کرد و آنرا بین یارانش تقسیم کرده، فرمود: «ای کاش هر روز ما نوروز بود».[="][1] [="]همچنین نعمان بن مرزبان جد ابوحنیفه نقل میکند که در روز مهرگان یا نوروز به خدمت حضرت علی[=ALAEM]7[="] فالوده آوردند. حضرت فرمود: «هر روز ما نوروز است یا هر روز ما مهرگان است».[="][2] البته متن کاملتر این روایت را مقریزی این گونه نقل میکند که: «[="]در روز نوروز برای علی[=ALAEM]7[="] فالوده هدیه آوردند، گفت: این چیست؟ گفتند: این [هدیه] نوروز است. [امام] فرمود: نوروز! و سپس فالوده را خوردند».[="][3]
[="]
[="]یکی از بهترین دلایل بر نوروز شیعی این سخن است که «مهذب ابن فهد» و دیگران با سندهایی از امام صادق[=ALAEM]7[="] نقل کردهاند که آن حضرت فرمود: «روز نوروز روزی است که قائم ما اهل بیت ظهور خواهد کرد و امور را بدست میگیرد و خداوند او را بر دجال پیروز میگرداند و دجال را در محله کناسه کوفه مصلوب میکند».[="][1] اما اصلی ترین حدیث در باب نوروز حدیث «معلی بن خنیس» است. وی روایت کرده که صبح روز نوروز به خدمت شریف ابی عبدالله صلوات الله سرافرازی یافتم. فرمود: «آیا شرف این روز را میدانی؟ گفتم: پدرم و مادرم فدایت باد اینقدر میدانم که عجم این روز را تعظیم مینماید و بر خویش مبارک شمارند. آن جناب فرمود: که شرف این روز نه به همین است، بلکه به جهت امری است قدیمی، بلکه یکی از شرفهای این روز آن است که در زمان گذشته در حوالی «واسط» طاعون ظاهر شده، بعضی از مردم آن شهر از آن مکان بیرون رفتند و جمعی در شهر ماندند و مردند. سال دیگر خطاب الهی بر ایشان نازل شده که « موتوا » همه به یک بارگی نقد حیات را سپردند. [تا آنجا که پرودگار متعال فرمود]: «آيا از [حال] كسانى كه از بيم مرگ از خانههاى خود خارج شدند، و هزاران تن بودند، خبر نيافتى؟ پس خداوند به آنان گفت: «تن به مرگ بسپاريد» آنگاه آنان را زنده ساخت.
[="][="]
با تشکر از کارشناسان محترم
جناب کاوه مطلب خوبی گذاشتند اما نتیجه اش رو واگذار کردند به خواننده...
به نظر بنده، به دلیل اختلافات تاریخی ایرانیها و اعراب، به هر دو دسته از احادیثی که در این زمینه نقل میشوند نمی توان اعتماد کرد.
در مورد مقارنت عید غدیر و نوروز نیز اگر فرض را بر صحت بگیریم، این فقط یک حادثه بوده و نمیشود نتیجه عقلانی از آن گرفت.
حدیثی چنین آمده، که منصور عباسی از امام کاظم7 خواستند تا برای عرض تبریک دیگران در مراسم روز نوروز جلوس بفرمایند و هدایایی که برای منصور میآید را تحویل بگیرند. اما آن حضرت در پاسخ او فرمود: «من اخبار رسول الله را جستجو کردم، و در این باره چیزی نیافتم، نوروز رسم پارسیان است که اسلام آن را از بین برد و من به خدا پناه میبرم که آنچه را اسلام از بین برده، دوباره زنده کنم»
با سلام و تشکر از همه دوستان
صاحب جواهر (استاد شیخ انصاری)با توجه به سخن مصباح المتهجد و ديگران بر مسلم بودن استحباب روزة روز نوروز (بخاطر مناسبتهایی که قبلا ذکر گردید)تأكيد كرده است، سپس نقل فوق از امام كاظم ـ عليه السّلام ـ آورده و گفته است كه اين نقل نميتواند معارض ادلة استحباب باشد به علاوه كه محتمل است كه بر اساس تقيه صادر شده باشد، شايد هم مقصود نوروزي غير از نوروزي باشد كه همه آن را مي پذيرند(جواهر الكلام، ج 5، ص 40)
به هر صورت برخي از علماء سعي كرده اند رواياتي را كه از ظاهر آنها تأييد عيد نوروز استفاده ميشود بر اول سال شمسي (فروردين) تطبيق دهند و وعده اي ديگر كه نظرشان منفي است، كوشش كرده اند روايات مويد نوروز را به نحوي توجيه و رد كنند.