آیا همه کفار در دنیا عذاب می شوند؟

به نام خدا
با سلام

در ابتدا اجازه بفرماييد واژه "هلك " را مورد بررسي قرار دهيم تا ببينيم آيا اين واژه ، عام است يا صرفا بصورت خاص در عذاب و تعذيب مورد استفاده قرار مي گيرد ؟
استاد علامه جوادي آملي با ارائه شواهدي از قرآن كريم معتقدند كه اين واژه در قرآن و نيز در لغت ، معناي عامي دارد :
در ادبيات عُرفي ما هلاكت را به مرگِ با عذاب و امثال اينها خواهيم گفت كسي مُرد نمي‌گوييم هلاك شد اما لغتاً هلاكت عام است هر كس عذاب بشود مي‌گويند هلاك شد، هر كس به مرگ طبيعي بميرد مي‌گويند هلاك شد قرآن كريم گذشته از اينكه هالك را وصف همه اشيا ماسواي خدا مي‌داند ﴿كُلُّ شَي‏ءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ﴾(1) هلاكت را به مؤمنين نسبت مي‌دهد، هلاكت را به انبيا نسبت مي‌دهد كه فلان پيامبر هلاك شد يعني مُرد در سورهٴ مباركهٴ «غافر» آيه 34 به اين صورت است ﴿وَلَقَدْ جَاءَكُمْ يُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِمَّا جَاءَكُم بِهِ حَتَّي إِذَا هَلَكَ﴾ يوسف پيامبر(سلام الله عليه) آياتي آورد، دستوراتي آورد، احكام و حِكمي آورد وقتي هلاك شد شما همه چيز را منكر شديد مثلاً ﴿حَتَّي إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ﴾ ديگر پيامبري نمي‌آيد و مانند آن ﴿لَن يَبْعَثَ اللَّهُ مِن بَعْدِهِ رَسُولاً﴾ اينجا هلاكت به شخص مبارك يوسف(سلام الله عليه) اسناد داده شد. "(2)

(1)- قصص/18
(2)- بنياد بين المللي علوم وحياني اسراء ، سوره مباركه اسراء ، جلسه 70

استادآيه 17 سوره مباركه مائده را دليلي ديگر در كاربر عام واژه "هلاكت" در مرگ عادي مي دانند نه مرگ توام با عذاب و تعذيب :
"در سورهٴ مباركهٴ «مائده» هلاكت را به وجود مبارك مسيح و همه مردم روي زمين اسناد داد آيه هفده سورهٴ مباركهٴ «مائده» اين است ﴿لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ﴾ آنهايي كه گفتند عيسي ـ معاذ الله ـ خداست اينها كفر ورزيدند و در جواب اينها به اينها بگو خدا آن است كه از مرگ مصون باشد يك، خدا آن است كه تحت قَهر و سلطهٴ ديگري نباشد دو، در حالي كه عيساي مسيح مانند افراد ديگر مقهور مرگ است و در تحت سلطهٴ ارادهٴ الهي ﴿لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ قُلْ فَمَن يَمْلِكُ مِنَ اللّهِ شَيْئاً إِنْ أَرَادَ أَنْ يُهْلِكَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ وَمَن فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً﴾ خدا اگر بخواهد عيسي را از بين ببرد، مريم(سلام الله عليهما) را از بين ببرد، ﴿مَن فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً﴾ همه را از بين ببرد چه كسي مي‌تواند جلوي ارادهٴ ازلي خدا را بگيرد؟ هيچ كس. اينجا اهلاك را به همه اسناد داد نه از راه عذاب كه سخن از تعذيب نيست سخن در اين است كه عيسي خدا نيست براي اينكه خالقي دارد، حيات و مماتش به دست خالق است و مانند آن."(1)

(1)- بنياد بين المللي علوم وحياني اسراء ، همان

دو شاهد مثال ديگر :
"در سورهٴ مباركهٴ «مُلك» در بخش پاياني‌اش آيه 28 اين است ذات اقدس الهي به پيامبر(صلّي الله عليه و آله و سلّم) مي‌فرمايد: ﴿قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَهْلَكَنِيَ اللَّهُ وَمَن مَعِيَ أَوْ رَحِمَنَا فَمَن يُجِيرُ الْكَافِرِينَ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ﴾ اينجا احتمالاً منظور از هلاكت همان هلاكت عام است گرچه احتمال ديگري هست در قبال رحم كه منظور از اين هلاكت، هلاكت خاص باشد ولي ظهورش در همان هلاكت عام است اگر خدا مرا از بين ببرد چه كسي قدرت دارد جلوي اين را بگيرد، چه كسي مي‌تواند در برابر ارادهٴ ازلي خدا مقاومت كند و مانند آ‌ن. در بيان احكام فقهي در بخش پاياني سورهٴ مباركهٴ «نساء» آيه 176 به اين صورت آمده است ﴿يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلاَلَةِ إِنِ امْرُوا هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ﴾ در توضيح ميراث كَلاله فرمود اگر مردي هلاك شد و فرزند ندارد يعني از طبقهٴ اول كسي نيست مثلاً نوبت به خواهر و برادر كه طبقهٴ دوم از وارثان است رسيد چگونه اين ارث را توزيع بكنيد؟ خب ديگر نفرمود «ان امْروا مات» فرمود: ﴿إِنِ امْرُوا هَلَكَ﴾"(1)

(1)- بنياد بين المللي علوم وحياني اسراء ، همان

"پس هلاكت هم در لغت معناي عام دارد هم در قرآ‌ن كريم در معناي عام استعمال شده است چه اينكه در معناي خاص هم استعمال شده يعني آن طوري كه در عُرف ما رايج است كه هلاكت يك نحو عذاب است در قرآن كريم به اين معنا يعني هلاكت تعذيبي هم آمده در سورهٴ مباركهٴ «حاقه» هلاكت خاص ذكر شده است آيه پنج و شش سورهٴ مباركهٴ «حاقه» اين است ﴿فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ ٭ وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عَاتِيَةٍ ٭ سَخَّرَهَا عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ وَثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ﴾. فتحصّل كه هلاكت لغتاً عام است يك، در قرآن كريم هم به معناي عام ذكر شده است و هم به معناي خاص دو، حالا هلاكت در آيه محلّ بحث به چه معناست؟ در محلّ بحث فرمود هيچ قريه‌اي نيست مگر اينكه ذات اقدس الهي آن قريه را قبل از قيامت هلاك مي‌كند ﴿وَإِن مِن قَرْيَةٍ إِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوهَا قَبْلَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهَا عَذَاباً شَدِيداً﴾ در فضايي كه مردم مكه اصول اعتقادي را نمي‌پذيرند ذات اقدس الهي در اين فضا اينها را انذار مي‌كند مي‌فرمايد بالأخره همه شما نابود خواهيد شد و هيچ قريه‌اي نيست مگر اينكه ما آنها را از بين مي‌بريم يا آنها را به عذاب شديد تعذيب مي‌كنيم خيال نكنيد كه مالِ شما و قدرت شما باعث خلود شماست ﴿يَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ﴾(1) و مانند آن نباشد خيال نكنيد كه ماندني هستيد خلودي در كار نيست ما همه را از بين مي‌بريم نشانش اين است كسي تاكنون نمانده است، خب اين يك نحوه تخويف و انذاري است به لحاظ دنيا و مي‌تواند كارآمد باشد ﴿وَإِن مِن قَرْيَةٍ إِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوهَا قَبْلَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهَا عَذَاباً شَدِيداً﴾"(2)
بنابراين تا اينجا اثبات شد كه "هلك" و مشتقات آن در هر دو معناي مرگ عادي و نيز عذاب ، بكار مي رود و صرفا به معناي تعذيب نيست .

(1)- همزه /3
(2)- بنياد بين المللي اسراء ، همان

همچنين در آيه مورد بحث و در فراز ابتدايي آيه " اهلاك " به معناي مرگ است نه عذاب .

برداشت شما از آيه شريفه نه با عموم آيه سازگار است و نه با بخشهاي ديگري از قرآن هماهنگ است براي اينكه همه قريه‌هاي روي زمين كه كافر نيستند آياتي هست كه سرانجام كُرهٴ زمين به دست مردان الهي مي‌افتد ﴿لَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ﴾(1) و (2)
اينها كه هلاك و عذاب استيصال ندارنددر حالي كه آيه عام است مي‌فرمايد هيچ قريه‌اي نيست مگر اينكه قبل از قيامت ما آ‌نها را هلاك مي‌كنيم يا عذاب شديد.
بنابراين آيه در صدد بيان اين است كه بفرمايد خلودي براي هيچ كس متصور نيست زيرا مردم يا مي ميرند و يا به عذاب از دنيا مي روند . در واقع آن " مهلكوا" به معناي عام مرگ است نه عذاب كه مختص كفار باشد .

(1)- انبياء /105

(2)- بنياد بين المللي علوم وحياني ، همان