جمع بندی تفاوت برزخ و قیامت

جمع بندی ___________________________________ پرسش: با توجه به اینکه  قیامت هر کس  درون خودش هست پس با این وجود بعد از مرگ فرق بین عالم برزخ و قیامت در چیست؟ پاسخ: این که قیامت هر کسی در درون خودش است اگر منظور این باشد که تمام آنچه که از قیامت و بهشت و جهنم گفته میشود در درون انسان اتفاق می افتد و حقیقت خارجی ای در بیرون از انسان وجود ندارد، خب چنین برداشتی مخالف آیات و روایات بسیاری است. قرآن کریم و روایت بر حقیقت داشتن نعمت های بهشتی و عذاب های اخروی حکایت دارند، همین تعابیر برانگیخته شدن از قبرها، و ورود به بهشت و جهنم بر این امر دلالت دارد که اینها وقایعی بیرون از ذهن انسان هستند. اما آنچه که از روایات فهمیده میشود و برخی کتاب های کلامی هم به آن اشاره دارند قیامت صغری و قیامت کبری است. یعنی انسان با مرگ و ورود به عالم برزخ قیامت صغرایش آغاز میشود، این یک قیامت شخصی است، البته نه به این معنا که همه چیز در درون او اتفاق می افتد، اما بالاخره قیامت شخصی اوست که از مرگ آغاز شده، اما قیامت کبری، یک قیامت شخصی نیست، بلکه قیامت عمومی است که همه انسانها، موجودات و تمام هستی را شامل میشود، و در این قیامت است که آسمان ها و زمین تغییر می کنند: «يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماوات‏»؛ در آن روز كه اين زمين به زمين ديگر، و آسمانها (به آسمانهاى ديگرى) مبدل مى‏شود.(1) بنابراین اینگونه نیست که قیامت و برزخ ما کاملا یک امر ذهنی و درونی باشد تا بگوییم تفاوت آنها در چیست. پی نوشت ها: 1. ابراهیم:48/14.