جمع بندی حدیثی درباره حرمت همسايه

سوال:
حديث زير سندش معتبر است؟
چرا عبارت را طوري بيان نشده كه تصور اشتباه نشود؟
پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله فرمود:
"لَاَنْ يَزْنِيَ الرَّجُلُ بِعَشَرَةٍ خَيْرٌ لَهُ مِنْ اَنْ يَزْنِيَ بِاِمْرَأَةِ جارِهِ؛(26)
زنا كردن مرد با ده زن، بهتر از زناي با زن همسايه اش زنا كند."

پاسخ:
سلام علیکم
اصل روایت را در ابتداء برای شما بیان و سپس به پاسخ آن می پردازم :
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) :
لَاَنْ يَزْنِيَ الرَّجُلُ بِعَشَرَةٍ خَيْرٌ لَهُ مِنْ اَنْ يَزْنِيَ بِاِمْرَأَةِ جارِهِ‏،وَلكِنْ يَسْرِقَ الرَّجُلُ مِنْ عَشْرَةِ اَبْياتٍ اَيْسَرُ لَهُ مِنْ اَنْ يَسْرِقَ مِنْ بَيْتِ جارِهِ ؛(1)
اين كه مرد با ده زن زنا كند گناه آن كمتر است تا با زن همسايه خويش زنا كند و اين كه مرد از ده خانه دزدى كند براى وى آسان است تا از خانه همسايه خويش بدزدد.
اولا :
در قرآن و روایات در احترام به همسایه و همسایه داری تاکید فراوانی شده است تا حدی که خداوند منان در قرآن كريم اين كتاب جاويد و ماندگار الهي، در كنار دستور به پرستش الهي و احسان به پدر و مادر و بستگان و خويشاوندان، توصيه به نيكي و احسان در حق همسايگان نموده است؛ آنجا كه مي فرمايد: "وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ بِذِي الْقُرْبي وَ الْيَتامي وَ الْمَساكينِ وَ الْجارِ ذِي الْقُرْبي وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبيلِ"؛(2) "و خدا را بپرستيد و هيچ چيز را همتاي او قرار ندهيد و به پدر و مادر و همچنين به خويشاوندان و يتيمان و مسكينان و همسايه نزديك و همسايه دور و دوست و همنشين و واماندگان در سفر نيكي كنيد!
و در روايات اسلامی ما هم نيز با تعبیرات زيبايي درباره اهمّیت همسايه داري آمده است و همه اینها نشان از اهمیت همسایه و همسایه داری در دین مبین اسلام دارد.
ثانیا :
این نوع تعبیراتی که در روایتی که ذکر کردید گویای اهمیت همسایه داری است که دزد هیچ وقت از محل و فامیل خود نمی دزد و آدم گناه کار و زانی هیچوقت دست درازی به همسایه خویش نمی کند و این به معنای ترغیب و تشویق زنا و سرقت نیست بلکه مثال هایی برای اهمیت همسایه داری است کما این که در روایتی داریم ؛
غیبت از گناه زنا شدیدتر است : وَ قَالَ رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلم) : إِيَّاكُمْ وَ اَلْغِيبَةَ فَإِنَّ اَلْغِيبَةَ أَشَدُّ مِنَ اَلزِّنَا قَالُوا وَ كَيْفَ اَلْغِيبَةُ أَشَدُّ مِنَ اَلزِّنَا قَالَ لِأَنَّ اَلرَّجُلَ يَزْنِي ثُمَّ يَتُوبُ فَتَابَ اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ إِنَّ صَاحِبَ اَلْغِيبَةِ لاَ يُغْفَرُ حَتَّى يَغْفِرَ لَهُ صَاحِبُهُ (3) فرمود: بپرهيزيد از غيبت كه از زنا بدتر است گفتند: چطور از زنا بدتر است فرمود: چون زنا با توبه جبران مى‌شود ولى غيبت كن آمرزيده نشود تا غيبت شده او را بيامرزد
یعنی اهمیت گناه غیبت را می رساند نه این که زنا گناه محسوب نمی شود.
ثالثا :
در مورد احاديث اخلاقي و ادعيه و زيارات،بزرگان علم حديث شناسي و رجال درباره اعتبار يا عدم اعتبار احاديث اخلاقي يا احاديثي كه در رابطه با طب و امثال آن آمده، مثل احاديث فقهي و احكام عمل نمي كنند كه سند روايت و تك تك راويان را مورد بررسي قرار دهند، از اين رو اين احادیثي که با قرآن يا حكم قطعي و ضروري عقل منافات نداشته باشد و ضعيف به آنها می شود استناد نمود.

پی نوشت :
1.پاينده، ابو القاسم‏ ، نهج الفصاحة( مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله)،ناشردنياى دانش‏، تهران‏، سال 1382 ش‏،چاپ چهارم‏ ،ح 2212 ص623.
2.نساء / 36.
3.شيخ حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، ناشرمؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، قم، 1409 ق‏،ج12 ص282.