داسـتـان‌هــایـی از زبــان مــولـوی

مولوی می‌گوید: «برای رسیدن به عشق آسمانی، ابتدا باید عشق زمینی را چشید» همانند آن مرد جنگی‌ای که پسر یا شاگرد خود را، ابتدا با شمشیر چوبین آموزش می‌دهد، سپس با شمشیر آهنین؛ چون آن کودک، توان جنگیدن با شمشیر راستین را ندارد؛ چراکه اگر شمشیر آهنی بر دست گیرد، هم زود خسته (و از ادامه‌ی آموزش و راه ناامید) می‌شود؛ هم خود را زخمی می‌کند(و از ادامه‌ی راه، باز می‌ماند). اما اگر کم‌کم با او کار کند و پس از استاد شدن، به او شمشیر برنده (عشق راستین) بدهد، وی می‌تواند از آن شمشیر، استفاده‌ی بهینه کند:

البته باید دانست که منظور از عشق زمینی، عشق به همسر یا فرزند نیست؛ چراکه این عشق‌ها، در بیشتر جاها، باعث پیش‌گیری از روند سلوک عاشق می‌شوند. همچنین چون عشق به همسر، در بیشتر نمونه‌ها، عشقی ثابت و یک‌سان است؛ پس از چندماه دل‌زدگی به بار می‌آورد که زن و مرد، دیگر آن شور و شوق ابتدایی را در خود نمی‌بینند. چنین عشقی، هیچ‌گاه نمی‌تواند پلی به آسمانی باشد؛ بلکه منظور از عشق زمینی، می‌تواند، عشقِ به «کشف و کرامت»، عشقِ به «دانش آسمانی» (که بیشتر سالکان، در آرزوی رسیدن به این‌ها هستند) باشد.
در داستان حضرت موسی نیز، می‌خوانیم که وی، ابتدا به خاطر یک عشق مادی، به بالای کوه می‌رود: او آتشی را در بالای کوه می‌بیند؛ سپس برای آنکه از آن آتش، گرما و سودی (عشق مادی) بدست آورد، به بالای کوه (که کوه نماد جسم سالک است) می‌رود؛ و هنگامی که بر بلندی کوه می‌رسد، و بر کوه (جسم و نفس) چیره می‌شود، آتش راستین (عشق راستین) را می‌بیند و دیگر نسبت به عشق مادی، کششی در خود نمی‌بیند.
(طه/10): «هنگامی که آتشی را دید، به خانواده‌‌‌‌‌‌ی خود گفت: کمی درنگ کنید؛ همانا من آتشی یافتم شاید مقداری از آن‌را برای شما بیاورم ...»


بسیار دیده‌ایم که می‌گویند: «کسی که برای رسیدن به کشف و کرامت سلوک می‌کند، راهش نادرست است؛ بلکه او، تنها و تنها باید برای عشق به خدا این‌کار را انجام دهد».
سخن بالا، اگرچه درست است؛ ولی شدنی نیست! زیرا هیچ سالک تازه‌کاری، نمی‌تواند تنها و تنها (همانند سالکان کهنه‌کار) برای عشق به خدا سلوک کند؛ چون این توانایی را، تنها سالکان کهنه‌کار دارند و نباید از یک سالک تازه‌کار، چنین انتظاری را داشت؛ چون در این‌صورت، دیگر تفاوتی میان سالک کهنه‌کار و تازه‌کار، نباید باشد.
نمونه:
بزرگ‌ترین آرزوی یک کودک، این است که یک دوچرخه یا یک عروسک داشته باشد. این یک عشق درست است که برای دوران کودکی است؛ اما هنگامی که کودک بزرگ‌تر می‌شود، کم‌کم آرزوی او نیز، بزرگ‌ و بزرگ‌تر می‌شود.
نمونه‌ی دیگر:
یک نوزاد، تنها خواسته‌اش این است که از سینه‌ی مادرش، شیر بنوشد؛ چنین نوزادی، هرچه هم بر او فشار آورند، نمی‌تواند بیرون از این خواسته‌اش (شیر خوردن)، خواسته‌ای دیگر بخواهد؛ بلکه اگر چیزی بیرون از توانایی‌اش از او بخواهند، او جان خود را از دست می‌دهد.

اما هنگامی که آن نوزاد بزرگ‌تر می‌شود، خواسته‌هایش نیز، بزرگ‌تر می‌شوند.
حال سالکان نیز چنین است؛ نباید یک سالک تازه‌کار، خود را سرزنش کند که چرا وی، در بند رسیدن به کشف و کرامت، یا دانش آسمانی است؛ این ویژگی‌ِ عشق است که هر دم، به یک صورت است تا سالک از ادامه‌ی کار (همانند عشق همسر که تکراری و خسته‌کننده می‌شود) خسته نشود.

از بزرگوارانی که در این گفتار سخن راندند، سپاس‌گذارم. ولی توجه داشته باشند که سربرگ این گفتار، در مورد داستان‌های مثنوی است؛ نه نقد سخنان وی.
خواهشمندم در راستای گفتار سخن رانده شود.
با سپاس:Gol:

-----------------------------------------------

عیب‌جویی