سبک‌های قرائت قرآن

بسم الله الرحمن الرحيم

با سلام و احترام

در قرائت قرآن سه سبك يا شيوه معروف و متدوال است؛ تحقيق و ترتيل، تحدير و تدوير.

1- تحقيق و ترتيل‏

تحقيق به معناى تلاش فراوان براى رسيدن به حقيقت موضوع است بدون زيادى و كمى و در قرائت قرآن مراد از آن اداى حق هر حرف است، اعم از اداى صحيح آن از مخرج و رعايت صفات لازم آن و همچنين رعايت ساير قواعد و احكام مربوط به قرائت و تجويد مثل اشباع مدّها، تحقيق همزه ‏ها، اتمام حركات، ظاهر كردن غنّه‏ ها، تشديدها و تفكيك حروف از يكديگر بدون ادغام كبير، اختلاس و افراط و تفريط. در اين روش، سرعت كمتر است. به همين علت، هم براى تعليم به ديگران خوب است و هم قارى مى‏تواند در هر كلمه و جمله قرآن دقت و تدبّر نمايد و به اندازه توان و استعداد خود از آن استفاده ببرد. به اين جهت اكثر علماى تجويد، ترتيل و تحقيق را يكى م ى‏دانند و بعضيها هم بين ترتيل و تحقيق اين‏گونه فرق گذاشته ‏اند كه تحقيق را رياضت و تمرين و ترتيل را تدبر و تفكر مى ‏دانند.

2- تحدير

كلمه تحدير به معناى سرعت و شتافتن است. در اين مرتبه از قرائت، قارى به تلاوت خود سرعت بخشيده مدهاى منفصل را به قصر مى ‏خواند و تخفيف، تسهيل همزه، ادغام كبير، اختلاس و ... به كار مى‏برد. در اين روش به دليل سرعت زياد، آيات زيادترى خوانده مى ‏شود و حسنات بيشترى نصيب قارى مى‏ گردد.

بديهى است كه در اين‏حال، تجويد با ظرافت و دقت رعايت نمى‏ شود.

قرائت تحدير براى اشخاص عالم و باتجربه در علم قرائت مفيد و مطلوب است.

3- تدوير

اين‏گونه قرائت، حدّ فاصل بين قرائت تحقيق و تحدير و مورد توجّه اكثر قاريان مى‏باشد. اين همان روشى است كه عرفا به آن ترتيل گفته مى ‏شود و الا ترتيل مرتبه خاصى از قرائت نيست، بلكه با توجّه به معناى آن‏كه عبارت از شمرده‏ شمرده و همراه با تدبّر خواندن آيات قرآن است، چنين عنوانى به آن داده شده است.

همچنين ممكن است طبق فرموده حضرت على عليه السّلام- كه در مباحث گذشته بدان اشاره شد- شامل انواع قرائت اعم از تحقيق، تحدير و تدوير شود و داراى معناى وسيع و گسترده‏ اى باشد.[1]