جمع بندی سوال در مورد لغت سُکاریٰ

با نام و یاد دوست         کارشناس بحث: استاد میقات

جمع بندی   پرسش: واژه «سُکاریٰ» در آیه 43 سوره نساء، بر چه وزنی است؟   پاسخ: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‏ حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ» اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد! در حال مستى به نماز نزديک نشويد، تا بدانيد چه مى ‏گوييد.(1)   «سُکاریٰ» بر وزن «فُعالی» است. «سُکاری» جمع است برای «سَکران» جمع «سَکران» => «سُکاری»، «سَکاری» و «سَکری» اسم آن می شود: «السُّکر» بر وزن قفل.   نکته: وزن «فُعالی» و «فَعالی» برای جمع بستن صفاتی است که بر وزن «فَعلان» و «فَعلی» هستند، مثل عَطاشی و عُطاشی برای عَطشان و عَطشی و نیز مثل سَکاری و سُکاری برای سَکران و سَکری   در ادبیات عرب، عنوانی داریم به نام «جمع الجمع» و یا «منتهی الجموع» که دیگر روی آن ها جمع بسته نمی شود. «منتهی الجموع» دارای وزن های بسیاری است که یکی از آن وزن ها، «فَعالی» و «فُعالی» است. برای نمونه های دیگر می توان به «أَیامی»، «یَتامی»، «أُساری»، «کُسالی» و... اشاره نمود.   در این زمینه می توانید به کتاب های صرف و نحو عربی مراجعه فرمایید. هم چنین: مدنی، «الطراز الأول و الكناز لما عليه من لغة العرب المعول»، ج ‏8، ص 118 ابن منظور، «لسان العرب»، ج ‏4، ص 372 فیومی، «المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى»، ج ‏2، ص 281   پی نوشت: 1. نساء: 4/ 43.