جمع بندی عادت به غر زدن و نا سپاسی

[=arial]با سلام و احترام به شما

[=arial]به نظر می رسد در طول دوران بارداری، که سختی ها و خستگی های خودش را دارد متحمل این سختی ها شدید و بعد از بدنیا آمدن فرزندتان به تربیت و پرورش او همت کردید. معلوم است که مراقبت از فرزندتان شب و روز را از شما گرفته، و فرصتی را برای با خود بودن را از شما سلب کرده است. اما لازمه این مراقبت ها، حوصله و فداکاری شماست، که حقیقتا فقط از مادر کودک توقع می رود. ولی شما سختی های این دوران را به جان خریدید و از احساسات مادرانه خود در حق کودکتان دریغ نکردید. [=arial]نکته دیگر که جای تحسین دارد این است که خود متوجه شده اید، این خصوصیت غر زدن(غرولند)، شکایت کردن، و ناسپاسی ها شما را رنج می دهد و برای همین به دنبال از بین بردن این عادت و ویژگی هستید. اما از طرفی چون مخاطب این غرزدن ها همسر شماست اهمیت پیگری برای حل این موضوع از سوی شما را بیشتر می کند؛ چرا که در این بین، روابط شما با همسرتان از هر چیز دیگری در زندگی مشترک اهمیت بیشتری دارد، و در اولویت قرار می گیرد؛ زیرا اگر در بخشی از روابط همسران اختلالی به وجود آید، تربیت فرزند هم تحت تاثیر آن قرار گرفته و در آن قسمت هم خلل ایجاد می شود به دلیل اینکه خانواده مانند یک سیستم عمل می کند، اگر جزئی از آن مختل شود جزء دیگر(فرزند) از این سیستم هم دچار آشفتگی می شود.

[=arial]بنابراین برای روشن شدن این مساله، نیازمند آن هستیم که نوشتار حاضر را به سه بخش تقسیم کنیم و برای هر بخش که مرتبط با یکدیگر هستند توضیح دهیم:

[=courier new]الف :الگوی مناسب در زندگی زناشویی والگوهای مخرب در روابط زناشویی

[=arial] به نظر نمی رسد هیچ خانواده ای با انگیزه آشکار شکست آغاز شده باشد ولی چه عواملی حجم زیاد طلاق و یا تخریب ارتباط زناشویی را به وجود می آورد. در این میان ویژگی هایی وجود دارند که زندگی زناشویی را نامطلوب می سازند. پژوهشگرانی در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند، ویژگی هایی وجود دارند که از الگوهای نابسامان زندگی زناشویی خبر می دهند از جمله آنها:

[=arial]- مثبت نگری کمتر در مقایسه با منفی نگری بیشتر: یعنی همسران به جای اینکه به نقطه های مثبت زندگی و همسر خود تمرکز و توجه کنند و آنها را بیان و تقویت کنند بیشتر منفی نگری کرده،که نتیجه آن سردی روابط و پرخاشگری است.
[=arial]- انتقادنگری، برخورد دفاعی، توهین و تحقیر و به بن بست کشاندن روابط.
[=arial]- اسناد یا نسبت دادن های منفی و همیشگی درباره همسر

[=arial]همانطور که ملاحظه کردید سه ویژگی منفی نگری زیاد، انتقاد نگری، و استناد های منفی زندگی را نابسامان می کند.[=arial] بنابراین تمرکز بر ویژگی های منفی همسر از جمله الگوهای فکری ثابتی است که زمینه شکست زوجین را فراهم می کند. این منفی نگری ها یعنی بزرگنمایی نکات منفی و حتی نادیده گرفتن نکات مثبت او و زندگی است. در برابر این الگوی مخرب الگوی مناسب زندگی زناشویی است که باید سه کارکرد داشته باشد:

[=arial]1- تعامل زن و مرد به بهترین شکل یعنی همراه با گذشت، پرهیز از فشار، تحمیل خواسته بر همسر و تحمل سختی ها با دیدی مثبت است.
[=arial]2- آرامش زن و مرد در کنار یکدیگر در این باره قرآن می فرماید:[=arial]« وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَيْها»[=arial] از نشانه های خدا اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید. غرولند ها و شکایات و خواسته های غیر منطقی آرامش را سلب می کند.
[=arial]3- زوجین در تعامل با یکدیگر نقاط قوت یکدیگر را برجسته و نقاط منفی ضعف را می پوشانند. در این باره هم قرآن می فرماید:[=arial]« هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَ أَنْتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ»[=arial] همسران برای یکدیگر مانند لباس هستند. لباس برای زینت، آبرو،پوشاننده عیوب بدن، برجسته کردن نقاط قوت و ... است. بهترین واکنش در برابر خوبی های همسرتان خوبی است. در غیر این صورت همسر ناسپاس اعمالش مورد قبول خداوند واقع نمی‌شود: [=arial]«أَيُّمَا امْرَأَةٍ قَالَتْ لِزَوْجِهَا مَا رَأَيْتُ قَطُّ مِنْ وَجْهِكَ خَيْراً فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهَا».[=arial] (صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص440). ؛ در مقابل قدردانی، از آسیب احتمالی در روابط جلوگیری می کند. بنابراین آنچه باید در این بخش بدانید این است که غرزدن خستگی روزمره را در شما افزایش می دهد و از سوی دیگر نزدیکانتان از شما فاصله می گیرند.
[=courier new] ب: علل و عوامل غر زدن(غرولند)،انتقاد گری ،ناسپاسی در روابط همسر

[=arial]بین غرولند کردن، ایراد گرفتن، انتقاد نگری، ایراد های بی موقع و نامناسب و منفی نگری همه اینها مرز باریکی وجود دارد و گویا یک معنی دارند و آن هم بروز ناپخته اعتراض است. این اعتراض ها گاهی که زیاد می شوند تبدیل به یک واکنش عادتی و تکراری می شود. غرولندها و نق زدن ها همان اعتراض های بی هدفی هستند که هیچ فایده ای ندارند بلکه در بیشتر مواقع به ناامیدی و بدبینی می انجامد. اینکه علت این ویژگی چیست می تواند متفاوت باشد. در راهکارهایی که به شما می گویم برای جلوگیری از این رفتارناپسند، نیاز است علت آن را هم کشف کنید تا بهتر بتوانید مقابله کنید. اما به تعدادی از این علل اشاره می کنم:

[=arial]1. [=arial]مطالبات وخواسته های معوقه: [=arial]همانطور که شما در پرسش خود هم مطرح کردید علت این غرولند ها این است که برای خود وقت نداشتید" به خاطر خستگی بچه داری و نداشتن وقتی برای خود"
[=arial]2. [=arial]آستانه تحمل پایین:[=arial] افرادی که کاسه صبرشان لبریز می شود و تحمل فشارها و شاید سختی های روزمره را ندارند.
[=arial]3. [=arial]تخلیه هیجان و احساسات: [=arial]گاهی برای اینکه از فشارهای روزمره خلاص شویم به صورت ناخودآگاه به غر زدن رو می آوریم در واقع برای راحت شدن روانمان دست به این رفتار می زنیم البته در بین خانم ها این حالت بیشتر است و صد البته در آقایان هم وجود دارد اما آقایان معمولا مشکلات را درون ریزی و خانم ها برون ریزی می کند.
[=arial]4. [=arial]خشم دورنی:[=arial] افرادی که شاید در ظاهر هم مشخص نباشد عصبانی هستند بلکه از یک خشم درونی رنج می برند به همین علت دست به غرولند می زنند تا خشم درونی در یک اقدام تغییر یافته به خشم بیرونی تبدیل شود.
[=arial]5. [=arial]ارتباط کلامی: [=arial]از آنجایی که خانم ها تمایل بیشتری برای ایجاد ارتباط کلامی دارند و احساسات آنها معمولا به دنبال ایجاد ارتباط کلامی است و در واقع انتقاد کردن ایراد گیری و غر زدن نوعی ارتباط کلامی ناپخته و غیر مستقیم است. بستری می شود برای ارتباط کلامی با دیگران خصوصا همسر.
[=arial]6.[=arial] ناتوانی و عدم قدرت:[=arial] هنگامی که مشکلات زندگی زیاد می شود چه اقتصادی و چه مشکلات دیگر و شاید از دست ما هم برای حل آن فعلا کاری بر نیاید، اما بخاطر ناتوانی از حل آن دست به اینگونه رفتارها می زنیم.
[=arial]7. [=arial]عادت:[=arial] در پرسش شما این بود که نسبت به ناسپاسی و غرولند کردن عادت کردید بله هنگامی که این حالت به بیش از حد خود برسد می شود یک عادت؛ اما در روان شناسی از آن به شرطی سازی تعبیر می کنند. یعنی بعد از هر بار غر زدن در یک موقعیت و شرایط خاص برای رهایی از آن موقعیت یا حالت ناخوشایند، دست به غرولند می زنیم چرا که شاید بلافاصله یک آرامش زود گذر ایجاد شود و ما در یک مدت به این رفتار عادت کرده و شرطی می شویم. اما نا گفته نماند این حالت در دراز مدت مثل مساله شما آزار دهنده و ناخوشایند می شود.

[=arial][=courier new]ادامه دارد...[=arial]

[=courier new]ج: راهکارهای مناسب برای حل غر زدن،انتقاد گری ،ناسپاسی نسبت به همسر

[=arial]بهتراست ما راهکارهای پیشنهادی را در دو تکنیک به شما ارائه دهیم: اما بدانید شما با سه عامل می توانید این ویژگی را از خود دور کنید و آن تمرین، تمرین و تمرین است. نکته دیگر اینکه این راهکارها را قرار نیست شما همیشه انجام دهید بلکه تصمیم بگیرید به خود بگویید فقط ده روز انجام می دهم و بعد از ده روز دوباره به همان رفتار سابق خود ادامه می دهم. البته بعد از ده روز حتما خود و رفتار خود را ارزیابی کنید.

[=arial narrow]1- تکنیک های شناختی 2 - تکنیک های رفتاری

[=courier new]الف)[=courier new] تکنیک ها و راهکارهای شناختی:[=arial]منظور از آن آنچه به فکر و شناخت شما در این مساله مربوط می شود و کمک می کند. یعنی بر فکر خود کنترل پیدا کنید و در موقعیت هایی که برای شما این رفتار ناخوشایند(غرولند) را ایجاد می کند آگاه و مسلط شوید:

[=arial]راهکار اول[=arial]( تعیین هدف):[=arial narrow][=arial]نیاز است هر انسان در زندگی مشترک خود اهداف عالی را انتخاب کند پس شما یا اهداف مهم در زندگی دارید یا اینکه اکنون آنها را در ذهن یا روی کاغذ مشخص کنید و بنویسید و در هر حالت، احساس و رفتار با دیگران مد نظر داشته باشید مثلا : آرامش، تربیت فرزند صالح و یا هر هدف دیگری را. به محض اینکه موقیعیتی به وجود می آید مثلا همسرتان دیر به خانه می آید، میوه هایی که خریده باب دل شما نبوده، یا هر علت دیگری، بسنجید و فکر کنید اگر به این غر زدن ها ادامه بدهم با آن هدف تعیین شده من در زندگی همخوانی دارد یا ندارد اگر ندارد پس کنترل کنید.

[=arial]راهکار دوم[=arial](علت شناسی): [=arial]برای کنترل هم همانطور که گفتم نیاز دارید علت را شناسایی کنید. اگر دلیل غر زدن را یافتید به خود بگویید علت پیدا شد پس باید برای آن چاره جویی کنم مثلا خشم( به دنبال راهکارهای کنترل خشم بروم) مثلا خواسته های معوقه( در راهکار رفتاری به آن می پردازیم) مثلا ارتباط کلامی( در راهکارهای رفتاری به آن می پردازیم) برای حل آن نیاز به بخشی از تکنیک های رفتاری دارید. بنابراین اگر علت را پیدا کردید و منطقی بود ایراد بگیرید و انتقاد کنید ولی با ملایمت. اما اگر علت را پیدا نکردید به خود بگویید اول علت را پیدا کن بعد به خود حق غر زدن بده!

[=arial]راهکار سوم[=arial](مخاطبت را مشخص کن): [=arial narrow][=arial]وقتی می خواهید انتقاد بی موقع کنید مخاطب خودت را اول مشخص کن بعضی انسان ها در زندگی به عنوان نزدیک ترین افراد به ما هستند مشخص است همسر و فرزند مهمترین افراد زندگی ما هستند. پس او بادیگران فرق می کند و بار انتقاد و غر زدن های من باید خیلی کمتر باشد تا افراد معمولی دیگر.

[=arial]راهکار چهارم[=arial]( فکر کردن به خوبی ها): [=arial narrow][=arial]همسرتان وارد خانه می شود و آنچه که باید خرید می کرده نکرده و یا رفتاری انجام می دهد که شما نمی پسندید بلا فاصله به خاطرات خوبی که داشتید فکر کنید و یا به خوبی های او فکر کنید تا مقداری از شدت انتقاد بکاهد.

[=arial]راهکار پنجم[=arial]( ارزیابی اولیه و ثانویه): [=arial narrow][=arial]ارزیابی اولیه یعنی با خود فکر کنم آیا این موقعیت به وجود آمده ارزش ناراحت شدن دارد یا خیر؟ ارزیابی ثانویه یعنی فرض اینکه ارزش ناراحت شدن دارد برای حل این مساله در این وموقعیت چه کاری می توانم انجام دهم؟

[=arial]راهکار ششم[=arial]( تجسم موقعیت):[=arial]قبل از اینکه همسر شما وارد خانه شود دو موقعیت ذهنی را در ذهن و خیال خود بازی کنید یکی وقتی وارد می شود به بدترین شکل در خیال خود به او انتقاد کنید و حتی عکس العمل های پیش بینی شده همسرتان را هم در ذهن خود تجسم کنید بعد در نقش دوم در خیال خود انتقاد نکنید نگویید چرا دیر آمدی بلکه به استقبال او بروید و چند جمله محبت آمیز به او بگوید به نظر شما کدام موقعیت در همان لحظه خوشایند تر بود ؟

[=courier new]ب) تکنیک ها و راهکارهای رفتاری

[=arial]تکنیک اول(ابراز احساسات و ارتباط کلامی) [=arial]اگر همسر شما فردی منطقی و به احساسات شما توجه می کند وقتی را تعیین کنید و درمورد احساسات خود با تن و لحن صدای پایین همراه با کلمات مثبت به او بگویید مثلا اینکه من نمی دانم امروز چرا عصبانی بودم؟ در مورد آن با هم صحبت کنید. و همچنین می توانید در مورد انتظارات و خواسته های همسرتان در زمان تعیین شده صحبت کنید و شما سراپا گوش دهید بدون انتقاد و خرده گیری.

[=arial]تکنیک دوم( خواسته های منظقی خود را بخواهید) [=arial]منظور خود را به صراحت بیان کنید چون مردان متوجه بهانه جویی های غیرمستقیم و کنایه های زنان نمی شوند. بنابراین بجای غرولند کردن خواسته های خود را بگویید باز هم با لحن محبت آمیز مثلا من مدتی خسته شدم دوست دارم اگر می شود یه کلاس ورزش شرکت کنم. به نظر تو چطور می توانم ؟

[=arial]تکنیک سوم( از یک رفتار انتقاد کنید) [=arial]هنگام صحبت با همسرتان از یک کانال وارد شوید. به عنوان مثال در صورتی که از یک رفتار همسرتان ناراحت هستید فقط در مورد یک رفتارش سخن بگویید نه چند رفتار. زیرا انتقاد همزمان در مورد چند رفتار، سبب بروز حالت دفاعی در مردان می شود. در نتیجه همسرتان کل شخصیت خود را در معرض تهدید و زیر سؤال رفتن می بیند. از طرف دیگر با توجه به طبیعت مردانه همسرتان دوست دارد فردی مفید باشد و با کارهایی که انجام می دهد احساس ارزش و قدرت کند. به همین دلیل با انتقادتان از چند رفتار وی،احساس حقارت و بی ارزشی کرده و شما را به قدرناشناسی متهم می کند. پس صحبت شما نه تنها برای خودتان سودی ندارد بلکه اسباب رنجش شوهرتان نیز می شود.

[=arial]تکنیک چهارم( فن مثبت"ولی"): [=arial]شکایت‌ها را به افکار، راه‌حل‌ها و عملکردهای مثبت تغییر دهید. هنگامی که تشخیص می‌دهی در حال غر زدن هستی به سادگی کلمه "ولی" را بگو و سپس فکر یا عملکردی مثبت به آن اضافه کن. "دوست ندارم اینقدر دیر به خانه می آیی ولی می دانم بخاطر ما تلاش میکنی"

[=arial]تکنیک پنجم( نوشتن ویژگی های مثبت همسر) [=arial]روی یک کاغذ ویژگی های مثبت همسرتان را بنویسید و به آنها نمره دهید.

[=arial]تکنیک پنجم( ثبت غرولندها): [=arial narrow][=arial]یک جدول زمانی تنظیم کنید آن را به سه ستون تقسیم کنید و یک قسمت موقعیتی که باعث شده شما انتقاد،غرولند، نسبت به همسرتان انجام دادید را ثبت کنید مثلا وقتی از خواب بیدار شدم یا هنگام رسیدگی به فرزند و... سپس در ستون روبرو احساس خود را ثبت کنید مثلا خشم، نفرت، غم. و در نهایت در ستون سوم فکر جایگزین یا رفتار جایگزین در مقابل انتقاد یا غر زدن را ثبت کنید مثلا بجای غر زدن که چرا اینقدر دیر خانه می آیی، رفتار جایگزین می شود: "من نگران تو بودم که دیر آمدی." سپس دو رفتار( انتقاد بی جا و رفتار جایگزین) را با هم مقایسه کنید.

[=arial]تکنیک ششم( آرامش سازی یا ریلکسیشن): [=arial]در طول روز وقتی را مشخص کنید مثلا 15 دقیقه سپس در مکانی آرام دراز بکشید بدنتان را شل و آزاد کنید. چشمانتان را ببندید. هر دفعه تنفس عمیق از راه دهان بکشید و 6 ثانیه نگه دارید. همزمان هر بخش ازعضلات بدن خود را در هر بار تنفس منقبض کنید و بعد از بازدم و تخلیه اکسیژن عضلات آن بخش از بدن را آزاد و از انقباض رها کنید. عضلاتی که می توانید به ازای هر تنفس منقبض و آزاد کنید: پاها، ران پا، شکم، نشیمن گاه، دست ها، گردن و حتی صورت. بنابراین 7 تنفس عمیق انجام دهید.

[=courier new]در نهایت پیشنهاد می شود که :
[=comic sans ms]- ورزش را حتی در خانه انجام دهید.
- از افراد بدبین فاصله بگیرید.
- با کلمات کلیدی مانند "متشکرم" سپاسگزارم" قدرانی خود را از همسر ابراز کنید.
- و در راس همه این راهکارها ارتباط خود با خداوند بیشتر و قوی تر کنید و دعای های 21 و 54 صحیفه سجادیه را همراه با ترجمه بخوانید .

        جمع بندی

    .....................

پرسش:

نزدیک دو سال است بعد از بچه دار شدن به خاطر خستگی بچه داری و نداشتن وقتی برای خود، مدام به همسرم غر میزنم احساس میکنم ناشکری و گله و شکایت برایم مثل عادت شده و از خود بیزار شدم!دنبال راهکاری عملی هستم!ممنون میشم راهنمایی بفرمایید.

 پاسخ:

الف: الگوی مناسب و مخرب زندگی زناشویی:

به نظر نمی رسد هیچ خانواده ای با انگیزه آشکار شکست آغاز شده باشد اما چه عواملی حجم زیاد طلاق و یا تخریب ارتباط زناشویی را به وجود می آورند؟ در این میان ویژگی هایی وجود دارند که زندگی زناشویی را نامطلوب می سازند. پژوهشگرانی در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند، ویژگی هایی وجود دارند که از الگوهای نابسامان زندگی زناشویی خبر می دهند از جمله آنها:

1- مثبت نگری کمتر در مقایسه با منفی نگری بیشتر: یعنی همسران به جای اینکه به نقطه های مثبت زندگی و همسر خود تمرکز و توجه کنند و آنها را بیان و تقویت کنند بیشتر منفی نگری کرده،که نتیجه آن سردی روابط و پرخاشگری است.

 2- انتقادنگری، برخورد دفاعی، توهین و تحقیر و به بن بست کشاندن روابط.

 3- اسناد یا نسبت دادن های منفی و همیشگی درباره همسر. همانطور که ملاحظه کردید سه ویژگی منفی نگری زیاد، انتقاد نگری، و استناد های منفی زندگی را نابسامان می کند.این منفی نگری ها یعنی بزرگنمایی نکات منفی و حتی نادیده گرفتن نکات مثبت او، و زندگی است.

الگوی مناسب زندگی زناشویی با سه کارکرد:

۱- تعامل زن و مرد به بهترین شکل یعنی همراه با گذشت، پرهیز از فشار، تحمیل خواسته بر همسر و تحمل سختی ها با دیدی مثبت است. ۲- آرامش زن و مرد در کنار یکدیگر در این باره قرآن می فرماید:« وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَيْها»(۱) از نشانه های خدا اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید. غرولند ها و شکایات و خواسته های غیر منطقی آرامش را سلب می کند. ۳- زوجین در تعامل با یکدیگر نقاط قوت یکدیگر را برجسته و نقاط منفی ضعف را می پوشانند. در این باره هم قرآن می فرماید:« هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَ أَنْتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ»(۲) همسران برای یکدیگر مانند لباس هستند. لباس برای زینت، آبرو،پوشاننده عیوب بدن، برجسته کردن نقاط قوت و ... است. بهترین واکنش در برابر خوبی های همسرتان خوبی است. در غیر این صورت همسر ناسپاس اعمالش مورد قبول خداوند واقع نمی‌شود: «أَيُّمَا امْرَأَةٍ قَالَتْ لِزَوْجِهَا مَا رَأَيْتُ قَطُّ مِنْ وَجْهِكَ خَيْراً فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهَا».(۳) ؛ در مقابل قدردانی، از آسیب احتمالی در روابط جلوگیری می کند. بنابراین آنچه باید در این بخش بدانید این است که غرزدن خستگی روزمره را در شما افزایش می دهد و از سوی دیگر نزدیکانتان از شما فاصله می گیرند.

ب: علل و عوامل

غر زدن(غرولند)،انتقاد گری ،ناسپاسی در روابط همسر بین غرولند کردن، ایراد گرفتن، انتقاد نگری، ایراد های بی موقع و نامناسب و منفی نگری همه اینها مرز باریکی وجود دارد و گویا یک معنی دارند و آن هم بروز ناپخته اعتراض است. این اعتراض ها گاهی که زیاد می شوند تبدیل به یک واکنش عادتی و تکراری می شود. غرولندها و نق زدن ها همان اعتراض های بی هدفی هستند که هیچ فایده ای ندارند بلکه در بیشتر مواقع به ناامیدی و بدبینی می انجامد. اینکه علت این ویژگی چیست می تواند متفاوت باشد. در راهکارهایی که به شما می گویم برای جلوگیری از این رفتارناپسند، نیاز است علت آن را هم کشف کنید تا بهتر بتوانید مقابله کنید. اما به تعدادی از این علل اشاره می کنم: · مطالبات وخواسته های معوقه: همانطور که شما در پرسش خود هم مطرح کردید علت این غرولند ها این است که برای خود وقت نداشتید" به خاطر خستگی بچه داری و نداشتن وقتی برای خود" · آستانه تحمل پایین: افرادی که کاسه صبرشان لبریز می شود و تحمل فشارها و شاید سختی های روزمره را ندارند. تخلیه هیجان و احساسات: گاهی برای اینکه از فشارهای روزمره خلاص شویم به صورت ناخودآگاه به غر زدن رو می آوریم در واقع برای راحت شدن روانمان دست به این رفتار می زنیم البته در بین خانم ها این حالت بیشتر است و صد البته در آقایان هم وجود دارد اما آقایان معمولا مشکلات را درون ریزی و خانم ها برون ریزی می کند. خشم دورنی: افرادی که شاید در ظاهر هم مشخص نباشد عصبانی هستند بلکه از یک خشم درونی رنج می برند به همین علت دست به غرولند می زنند تا خشم درونی در یک اقدام تغییر یافته به خشم بیرونی تبدیل شود. ارتباط کلامی: از آنجایی که خانم ها تمایل بیشتری برای ایجاد ارتباط کلامی دارند و احساسات آنها معمولا به دنبال ایجاد ارتباط کلامی است و در واقع انتقاد کردن ایراد گیری و غر زدن نوعی ارتباط کلامی ناپخته و غیر مستقیم است. بستری می شود برای ارتباط کلامی با دیگران خصوصا همسر. ناتوانی و عدم قدرت: هنگامی که مشکلات زندگی زیاد می شود چه اقتصادی و چه مشکلات دیگر و شاید از دست ما هم برای حل آن فعلا کاری بر نیاید، اما بخاطر ناتوانی از حل آن دست به اینگونه رفتارها می زنیم.  عادت: در پرسش شما این بود که نسبت به ناسپاسی و غرولند کردن عادت کردید بله هنگامی که این حالت به بیش از حد خود برسد می شود یک عادت؛ اما در روان شناسی از آن به شرطی سازی تعبیر می کنند. یعنی بعد از هر بار غر زدن در یک موقعیت و شرایط خاص برای رهایی از آن موقعیت یا حالت ناخوشایند، دست به غرولند می زنیم چرا که شاید بلافاصله یک آرامش زود گذر ایجاد شود و ما در یک مدت به این رفتار عادت کرده و شرطی می شویم. اما نا گفته نماند این حالت در دراز مدت مثل مساله شما آزار دهنده و ناخوشایند می شود.

ج: راهکارهای مناسب برای حل غر زدن،انتقاد گری ،ناسپاسی نسبت به همسر راهکارهای عملی را با دو تکنیک شناختی و رفتاری به شما ارائه می دهیم:

الف) تکنیک ها و راهکارهای شناختی: منظور از آن آنچه به فکر و شناخت شما در این مساله مربوط می شود و کمک می کند. یعنی بر فکر خود کنترل پیدا کنید و در موقعیت هایی که برای شما این رفتار ناخوشایند(غرولند) را ایجاد می کند آگاه و مسلط شوید:

راهکار اول( تعیین هدف):نیاز است هر انسان در زندگی مشترک خود اهداف عالی را انتخاب کند پس شما یا اهداف مهم در زندگی دارید یا اینکه اکنون آنها را در ذهن یا روی کاغذ مشخص کنید و بنویسید و در هر حالت، احساس و رفتار با دیگران مد نظر داشته باشید مثلا : آرامش، تربیت فرزند صالح و یا هر هدف دیگری را. به محض اینکه موقیعیتی به وجود می آید مثلا همسرتان دیر به خانه می آید، میوه هایی که خریده باب دل شما نبوده، یا هر علت دیگری، بسنجید و فکر کنید اگر به این غر زدن ها ادامه بدهم با آن هدف تعیین شده من در زندگی همخوانی دارد یا ندارد اگر ندارد پس کنترل کنید.

 راهکار دوم(علت شناسی): برای کنترل هم همانطور که گفتم نیاز دارید علت را شناسایی کنید. اگر دلیل غر زدن را یافتید به خود بگویید علت پیدا شد پس باید برای آن چاره جویی کنم مثلا خشم( به دنبال راهکارهای کنترل خشم بروم) مثلا خواسته های معوقه( در راهکار رفتاری به آن می پردازیم) مثلا ارتباط کلامی( در راهکارهای رفتاری به آن می پردازیم) برای حل آن نیاز به بخشی از تکنیک های رفتاری دارید. بنابراین اگر علت را پیدا کردید و منطقی بود ایراد بگیرید و انتقاد کنید ولی با ملایمت. اما اگر علت را پیدا نکردید به خود بگویید اول علت را پیدا کن بعد به خود حق غر زدن بده!

راهکار سوم(مخاطبت را مشخص کن): وقتی می خواهید انتقاد بی موقع کنید مخاطب خودت را اول مشخص کن بعضی انسان ها در زندگی به عنوان نزدیک ترین افراد به ما هستند مشخص است همسر و فرزند مهمترین افراد زندگی ما هستند. پس او بادیگران فرق می کند و بار انتقاد و غر زدن های من باید خیلی کمتر باشد تا افراد معمولی دیگر.

 راهکار چهارم( فکر کردن به خوبی ها): همسرتان وارد خانه می شود و آنچه که باید خرید می کرده نکرده و یا رفتاری انجام می دهد که شما نمی پسندید بلا فاصله به خاطرات خوبی که داشتید فکر کنید و یا به خوبی های او فکر کنید تا مقداری از شدت انتقاد بکاهد.

راهکار پنجم( ارزیابی اولیه و ثانویه): ارزیابی اولیه یعنی با خود فکر کنم آیا این موقعیت به وجود آمده ارزش ناراحت شدن دارد یا خیر؟ ارزیابی ثانویه یعنی فرض اینکه ارزش ناراحت شدن دارد برای حل این مساله در این موقعیت چه کاری می توانم انجام دهم؟

 راهکار ششم( تجسم موقعیت):قبل از اینکه همسر شما وارد خانه شود دو موقعیت ذهنی را در ذهن و خیال خود بازی کنید یکی وقتی وارد می شود به بدترین شکل در خیال خود به او انتقاد کنید و حتی عکس العمل های پیش بینی شده همسرتان را هم در ذهن خود تجسم کنید بعد در نقش دوم در خیال خود انتقاد نکنید نگویید چرا دیر آمدی بلکه به استقبال او بروید و چند جمله محبت آمیز به او بگوید به نظر شما کدام موقعیت در همان لحظه خوشایند تر بود ؟

ب) تکنیک ها و راهکارهای رفتاری

 تکنیک اول(ابراز احساسات و ارتباط کلامی): اگر همسر شما فردی منطقی و به احساسات شما توجه می کند وقتی را تعیین کنید و درمورد احساسات خود با تن و لحن صدای پایین همراه با کلمات مثبت به او بگویید مثلا اینکه من نمی دانم امروز چرا عصبانی بودم؟ در مورد آن با هم صحبت کنید. و همچنین می توانید در مورد انتظارات و خواسته های همسرتان در زمان تعیین شده صحبت کنید و شما سراپا گوش دهید بدون انتقاد و خرده گیری.

تکنیک دوم( خواسته های منطقی خود را بخواهید): منظور خود را به صراحت بیان کنید چون مردان متوجه بهانه جویی های غیرمستقیم و کنایه های زنان نمی شوند. بنابراین بجای غرولند کردن خواسته های خود را بگویید باز هم با لحن محبت آمیز مثلا من مدتی خسته شدم دوست دارم اگر می شود یه کلاس ورزش شرکت کنم. به نظر تو چطور می توانم ؟

تکنیک سوم( از یک رفتار انتقاد کنید): هنگام صحبت با همسرتان از یک کانال وارد شوید. به عنوان مثال در صورتی که از یک رفتار همسرتان ناراحت هستید فقط در مورد یک رفتارش سخن بگویید نه چند رفتار. زیرا انتقاد همزمان در مورد چند رفتار، سبب بروز حالت دفاعی در مردان می شود. در نتیجه همسرتان کل شخصیت خود را در معرض تهدید و زیر سؤال رفتن می بیند. از طرف دیگر با توجه به طبیعت مردانه همسرتان دوست دارد فردی مفید باشد و با کارهایی که انجام می دهد احساس ارزش و قدرت کند. به همین دلیل با انتقادتان از چند رفتار وی،احساس حقارت و بی ارزشی کرده و شما را به قدرناشناسی متهم می کند. پس صحبت شما نه تنها برای خودتان سودی ندارد بلکه اسباب رنجش شوهرتان نیز می شود. تکنیک چهارم( فن مثبت"ولی"): شکایت‌ها را به افکار، راه‌حل‌ها و عملکردهای مثبت تغییر دهید. هنگامی که تشخیص می‌دهی در حال غر زدن هستی به سادگی کلمه "ولی" را بگو و سپس فکر یا عملکردی مثبت به آن اضافه کن. "دوست ندارم اینقدر دیر به خانه می آیی ولی می دانم بخاطر ما تلاش میکنی" تکنیک پنجم( نوشتن ویژگی های مثبت همسر): روی یک کاغذ ویژگی های مثبت همسرتان را بنویسید و به آنها نمره دهید. تکنیک پنجم( ثبت غرولندها): یک جدول زمانی تنظیم کنید آن را به سه ستون تقسیم کنید و یک قسمت موقعیتی که باعث شده شما انتقاد،غرولند، نسبت به همسرتان انجام دادید را ثبت کنید مثلا وقتی از خواب بیدار شدم یا هنگام رسیدگی به فرزند و... سپس در ستون روبرو احساس خود را ثبت کنید مثلا خشم، نفرت، غم. و در نهایت در ستون سوم فکر جایگزین یا رفتار جایگزین در مقابل انتقاد یا غر زدن را ثبت کنید مثلا بجای غر زدن که چرا اینقدر دیر خانه می آیی، رفتار جایگزین می شود: "من نگران تو بودم که دیر آمدی." سپس دو رفتار( انتقاد بی جا و رفتار جایگزین) را با هم مقایسه کنید. تکنیک ششم( آرامش سازی یا ریلکسیشن): در طول روز وقتی را مشخص کنید مثلا 15 دقیقه سپس در مکانی آرام دراز بکشید بدنتان را شل و آزاد کنید. چشمانتان را ببندید. هر دفعه تنفس عمیق از راه دهان بکشید و 6 ثانیه نگه دارید. همزمان هر بخش ازعضلات بدن خود را در هر بار تنفس منقبض کنید و بعد از بازدم و تخلیه اکسیژن عضلات آن بخش از بدن را آزاد و از انقباض رها کنید. عضلاتی که می توانید به ازای هر تنفس منقبض و آزاد کنید: پاها، ران پا، شکم، نشیمن گاه، دست ها، گردن و حتی صورت. بنابراین 7 تنفس عمیق انجام دهید. در نهایت پیشنهاد می شود که :ورزش را حتی در خانه انجام دهید،از افراد بدبین فاصله بگیرید، با کلمات کلیدی مانند "متشکرم" سپاسگزارم" قدرانی خود را از همسر ابراز کنید، و در راس همه این راهکارها ارتباط خود با خداوند بیشتر و قوی تر کنید و دعای های ۲۱ و ۵۴صحیفه سجادیه را همراه با ترجمه بخوانید.

پی نوشت ها:

۱- سوره روم(۳۰): ۲۱.

۲- سوره بقره(۲):۱۸۷.

۳- ابن بابويه، محمد بن على‏، من لا یحضره الفقیه، نشر جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏، ۱۴۱۳،ج ۳ ص ۴۴۰.