جمع بندی عزاداری برای جناب ابوطالب علیه السلام

جمع بندی پرسش: آیا عزاداری برای کسانی مانند جناب جعفر طیار و ابوطالب واجب است و اگر کسی نگیرد گناه مرتکب می شود؟ پاسخ: بطور کلی عزاداری برای اهل بیت (علیهم السلام) از جمله پیامبر و دیگر امامان معصوم که بیشتر در شهادت امام علی و حضرت زهرا و امام حسین (علیهم السلام) در ماه رمضان و فاطمیه و محرم رایج است، طبق نظر مراجع عظام تقلید جزو شعائر دینی، ضروریات مذهب شیعه، از جمله علل بقاء مذهب تشیع و نیز مستحب مؤکد است(1) که علاوه بر ثوابهای بسیاری که برای اقامه عزا و اشک بر مصائب آنها در روایات ذکر شده، اثر تربیتی و سازندگی بسیاری برای فرد و جامعه به همراه دارد. البته اگر از بُعد تولی و تبری (یعنی دوست داشتن اولیاء خدا و دشمنی با دشمنان آنها) که جزو فروع دین هستند، به مسأله نگاه کنیم، با توجه به اینکه، محافل اهل بیتی که در ایام عزا و ولادت ها برپا می شود اولاً در راستای تولی و تبری هستند و ثانیاً آثار و برکات بیشماری در جهت کمال و سعادت انسان دارند، می توان گفت زنده نگه داشتن آن امر واجبی است اما بطور کلی چون دو اصل تولی و تبری از راه های دیگری نیز حاصل است فلذا عزاداری و اشک بر مصائب اهل بیت امری مستحب است. در خصوص سایر وابستگان به پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) نظیر حضرت ابوطالب، حضرت خدیجه، جعفر طیار، ام البنین و ... (علیهم السلام) به دلیل مقام و احترامی که آن بزرگواران نزد اهل بیت (علیهم السلام) داشته و خدماتی که به اسلام و تشیع کرده اند و از آنجاییکه امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «شِیعَتُنا خُلِقُوا مِنْ فاضِلِ طِینِتِنا وَ عُجِنُوا بِماءِ وَلایَتِنا یَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا و یَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا؛(2) شیعیان ما از بقیه خمیرمایه اولیه آفریش ما آفریده شده اند ولایت ما در سرشت آنان عجین گشته است و آنان با خوشی ما خوشحال و با ناراحتی ما ناراحتند.» غم و اندوه اهل بیت (علیهم السلام) غم و اندوه شیعیان نیز هست، به همین دلیل با برپایی محافل و مجالس بزرگداشت ایشان، شیعیان خود را شریک غم و اندوه پیامبرو اهل بیت می دانند. بنابر آنچه گفتیم، اقامه عزا بطور کلی واجب نیست و اگر کسی قصدش از عدم شرکت در این مجالس، دشمنی با اهل بیت و مخالفت با دو فریضه تولی و تبری نباشد گناهی مرتکب نشده است. پی نوشت ها: 1. برگرفته از بخش احکام سایت تبیان، مسأله آیا عزاداری امام حسین (علیه السلام) واجب است؟، تلخیص. 2. علامه مجلسی، بحارالانوار، دار احیاء التراث العربی، بیروت - لبنان، بی تا، ج‏ 5، ص‏225.