جمع بندی علت مقبولیت جعفر کذاب چه بود؟

جعفر در زمان امام عسکری(علیه السلام) هم ادعاهایی داشت ولی موقعیت و مقام برادرش امام حسن عسکری(علیه السلام) بگونه ای بود که او عملا نتوانست کاری از پیش ببرد.از بیانات امام حسن عسکری(علیه السلام) مشخص می‌شود که پس از شهادت امام هادی(علیه السلام)، جعفر در مسأله امامت، طمع داشته و نسبت به برادر خود حسد می‌روزیده است. خصیبی در ضمن روایتی که در رابطه با جعفر ذکر می‌کند، آورده است که امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند: در آینده از اعمال و کردار جعفر بر شما اموری آشکار می‌شود، به خدا قسم مَثَل من و او مثل هابیل و قابیل از فرزندان آدم است، آن‌جا که قابیل بر هابیل در آن‌چه خداوند بر او از فضلش بخشیده بود، حسد ورزید و او را به قتل رسانید و اگر برای جعفر هم زمینه‌اش آماده باشد مرا به قتل می‌رساند ولکن خواست و امر خداوند چنین نیست که او موفق به این امر گردد.(1)

اما بعد از شهادت امام حسن عسکری(علیه السلام) وی با این تصور که موقعیت مناسبی برای اجرای ادعای باطلش پیدا کرده است،ادعای امامت کرد ولی با پیش بینی هایی که امام عسکری(علیه السلام) کرده بود،جعفر کذاب عملاً شکست خورد و نتوانست به هدفش برسد.امام حسن عسکری(ع) برای اینکه امرامامت وجانشینی بر مردم اشتباه نشود و امامت امام مهدی (عج) را از کارشکنی‌های جعفر حفظ کند، در آخرین لحظات عمرشان، یکی از اصحاب به نام "ابوالادیان" را به حضور طلبیدند ونشانه های جانشین خود را ذکر فرمودند ویکی از علامات امام پس خود را اینگونه بیان میکنند :
« امام کسی است که بر جنازه من نماز بخواند.»

علت اینکه برخی از شیعیان به او تهنیت گفته اند:
رفتارهای زشت جعفر باعث شد که جامعه شیعه آن روز از جعفر روی برتافته و دنبال نایب اصلی امام حسن عسکری(علیه السلام) باشند؛ هر چند که خواص یاران امام عسکری(علیه السلام) از تولد و نیابت حضرت مهدی(علیه السلام) پس از پدر بزرگوارش مطلع بودند، ولی به علت پنهان‌کاری که از طرف امام عسکری(علیه السلام) نسبت به تولد و وجود حضرت مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) که برای حفظ جان امام عصر(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) صورت گرفته بود اکثریت مردم از این واقعه بی‌خبر بودند و لذا برخی از آنها در ابتدا پیرو جعفر بوده، و پس از شهادت امام عسکری(علیه السلام) به او تعزیت گفته و بر امامتش تبریک می‌گفتند آنها سخن جعفر مبنی بر عقیم بودن امام حسن (ع) را پذیرفته بودند بسیاری از آنها با وجود اینکه امام زمان (ع) را در زمان شهادت پدرش مشاهده کردند کودکی وکم سن بودن ایشان را بهانه قرار داده و گفتند چگونه ممکن است کودکی 5 ساله امام وحجت خداوند باشد وچون کسی را سراغ نداشتند گرد جعفر جمع شدند ... عده ای از آنها در نهایت با اقدامات منفی و پی‌درپی جعفر از عقیده خود نسبت به وی بازگشتند. و به جستجوی امام پس از امام عسکری(علیه السلام) پرداختند. و در این بُرهه از تاریخ بود که امام عصر(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) با تعیین وکلایی با جامعه شیعه ارتباط برقرار کرده و آنان را در مسیر اصلی و الهی امامت قرار دادند. با این حال عدة اندکی نیز بر امامت جعفر پس از امام عسکری(علیه السلام) باقی ماندند ولی آنان نیز در طول تاریخ منقرض شده و از بین رفتند.

پی نوشت:
(1) الزام الناصب ص 114 وروزگار رهایی ج1 ص 189

باعرض سلام وادب.
درست است وقتی ما به قضیه نگاه می کنیم این اقدام را غیر عاقلانه میدانیم ولی واقعیت این است که در طول تاریخ بشریت با اینکه پیامبران الهی بدیهی ترین دلایل عقلی و منطقی را برای اثبات توحید و یگانگی خداوند ارائه می کردند،با این وضع تعداد اندکی ایمان می آوردند.در طول تاریخ تشیع هم در برهه های مختلف برخی شیعیان بنابر انگیزه ها و دلایل مختلف از مسیر اصلی منحرف می شدند و این در واقع هشداری برای ما هم می باشد که بیش از پیش در تقویت درست و منطقی اعتقادات دینی و مذهبیمان تلاش کنیم.

جمع بندی

پرسش:
علت مقبولیت ادعای های جعفرکذاب بین مردم چه بود؟

پاسخ:
جعفر در زمان امام عسکری(علیه السلام) هم ادعاهایی داشت ولی موقعیت و مقام برادرش امام حسن عسکری(علیه السلام) بگونه ای بود که او عملا نتوانست کاری از پیش ببرد.از بیانات امام حسن عسکری(علیه السلام) مشخص می‌شود که پس از شهادت امام هادی(علیه السلام)، جعفر در مسأله امامت، طمع داشته و نسبت به برادر خود حسد می‌روزیده است.

خصیبی در ضمن روایتی که در رابطه با جعفر ذکر می‌کند، آورده است که امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند: در آینده از اعمال و کردار جعفر بر شما اموری آشکار می‌شود، به خدا قسم مَثَل من و او مثل هابیل و قابیل از فرزندان آدم است، آن‌جا که قابیل بر هابیل در آن‌چه خداوند بر او از فضلش بخشیده بود، حسد ورزید و او را به قتل رسانید و اگر برای جعفر هم زمینه‌اش آماده باشد مرا به قتل می‌رساند ولکن خواست و امر خداوند چنین نیست که او موفق به این امر گردد(1).

اما بعد از شهادت امام حسن عسکری(علیه السلام) وی با این تصور که موقعیت مناسبی برای اجرای ادعای باطلش پیدا کرده است،ادعای امامت کرد ولی با پیش بینی هایی که امام عسکری(علیه السلام) کرده بود،جعفر کذاب عملاً شکست خورد و نتوانست به هدفش برسد.امام حسن عسکری(ع) برای اینکه امر امامت وجانشینی بر مردم اشتباه نشود و امامت امام مهدی (عج) را از کارشکنی‌های جعفر حفظ کند،
در آخرین لحظات عمرشان، یکی از اصحاب به نام "ابوالادیان" را به حضور طلبیدند ونشانه های جانشین خود را ذکر فرمودند ویکی از علامات امام پس خود را اینگونه بیان میکنند :« امام کسی است که بر جنازه من نماز بخواند»

علت اینکه برخی از شیعیان به او تهنیت گفته اند:
رفتارهای زشت جعفر باعث شد که جامعه شیعه آن روز از جعفر روی برتافته و دنبال نایب اصلی امام حسن عسکری(علیه السلام) باشند؛ هر چند که خواص یاران امام عسکری(علیه السلام) از تولد و نیابت حضرت مهدی(علیه السلام) پس از پدر بزرگوارش مطلع بودند،

ولی به علت پنهان‌کاری که از طرف امام عسکری(علیه السلام) نسبت به تولد و وجود حضرت مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) که برای حفظ جان امام عصر(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) صورت گرفته بود اکثریت مردم از این واقعه بی‌خبر بودند و لذا برخی از آنها در ابتدا پیرو جعفر بوده، و پس از شهادت امام عسکری(علیه السلام) به او تعزیت گفته و بر امامتش تبریک می‌گفتند آنها سخن جعفر مبنی بر عقیم بودن امام حسن (ع) را پذیرفته بودند

بسیاری از آنها با وجود اینکه امام زمان (ع) را در زمان حیات پدرش مشاهده کردند کودکی وکم سن بودن ایشان را بهانه قرار داده و گفتند چگونه ممکن است کودکی 5 ساله امام وحجت خداوند باشد وچون کسی را سراغ نداشتند گرد جعفر جمع شدند ... عده ای از آنها در نهایت با اقدامات منفی و پی‌درپی جعفر از عقیده خود نسبت به وی بازگشتند. و به جستجوی امام پس از امام عسکری(علیه السلام) پرداختند.

و در این بُرهه از تاریخ بود که امام عصر(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) با تعیین وکلایی با جامعه شیعه ارتباط برقرار کرده و آنان را در مسیر اصلی و الهی امامت قرار دادند. با این حال عده اندکی نیز بر امامت جعفر پس از امام عسکری(علیه السلام) باقی ماندند ولی آنان نیز در طول تاریخ منقرض شده و از بین رفتند.

وقتی ما به قضیه نگاه می کنیم این اقدام را غیر عاقلانه میدانیم ولی واقعیت این است که در طول تاریخ بشریت با اینکه پیامبران الهی بدیهی ترین دلایل عقلی و منطقی را برای اثبات توحید و یگانگی خداوند ارائه می کردند،با این وضع تعداد اندکی ایمان می آوردند.در طول تاریخ تشیع هم در برهه های مختلف برخی شیعیان بنابر انگیزه ها و دلایل مختلف از مسیر اصلی منحرف می شدند و این در واقع هشداری برای ما هم می باشد که بیش از پیش در تقویت درست و منطقی اعتقادات دینی و مذهبیمان تلاش کنیم.

پی نوشت:
1. علی بن زین‌العابدین یزدی حائری (متوفای ۱۳۳۳ق)، الزام الناصب، ص 114 .