غسل از نظر قرآن کریم

درخصوص کیفیت انجام غسل نیز آیا اشاراتی در قرآن هست یا غسل بعد از عهد معصومین تفسیر علمای دینی از آیات مربوط به طهارت میباشد؟

غسل و کیفیت آن، دستور قرآنی و روایی است. در آیات 6 سوره مائده و 43 سوره نساء، نحوه انجام غسل به اختصار -مانند اشاره اجمالی به نحوه انجام وضو و تیمم- ذکر شده است، اما تفاصیل هر سه، به روایات واگذار شده است؛ همان طور که توضیحات و تفاصیل دیگر معارف یا دستورات، طبق صریح آیاتی مانند "وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِم‏"، ذکر –قرآن- را بر تو [ای پیامبر] نازل کردیم تا آنچه برایشان فرو فرستاده شده را تبیین کنی[1]، به معصوم –علیه السلام- واگذار شده است. این سه عمل، با تفاصیل و جزییاتش در زمان رسول الله (صلی الله علیه و آله) و نیز زمان ائمه معصومین (علیهم السلام) مشخص بوده و روایات و سیره زیادی در این باره نقل شده است. بنا بر این، فقها بعد از عهد معصومین (علیهم السلام) تنها به آیات و روایات عمل کرده اند و تفسیری از خود اضافه نکرده اند. کار فقها، تفریع بر اساس اصول و آیات و روایات است. بلی! آنچه از جانب فقها و آنهم به دستور معصومین (علیهم السلام) انجام شده، استخراج پاسخ سوالات، شبهات یا حکم مسائل جدید، آنهم بر اساس آیات و روایات است که به تعبیر روایت، تفریع نام دارد. نه تفسیری که از خود ساخته باشند. امام رضا علیه السلام به فقها این گونه دستور می دهند که: "عَلَيْنَا إِلْقَاءُ الْأُصُولِ‏ وَ عَلَيْكُمُ التَّفْرِيعُ"، بیان و القای اصول و قواعد اصلی با ماست و شما موظفید که فروعات را از آن استخراج کنید[2]. ادامه دارد ...   پی نوشت ها: [1]. سوره نحل/ 44. [2]. شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعة - قم، چاپ: اول، 1409 ق، ج 27، ص 62، ح 33202- 52.

اشاره اجمالی قرآن به کیفیت انجام غسل و وجوب شستن تمامی بدن: در سوره نساء آیه 43، نحوه تیمم و مواضع خاص آن بیان شده است. همین طور در سوره مائده آیه 6، مواضع خاص و نحوه وضو گرفتن مشخص شده است. این بدان معناست که آیه تا حد زیادی در مقام بیان جزییات مختلف می باشد. بنا بر این وقتی در این دو آیه که تفاصیل زیادی از طهارت را بیان می کند، یکی از طهارتها، یعنی غسل را بدون توضیح بیان کرده است، بدان معنا خواهد بود که در غسل، بر خلاف وضو و تیمم باید کل بدن شسته شود. چون در این دو، اعضای خاص و مورد نظر با کیفیت عمل، بیان شده است و به همین قرینه وقتی در غسل چیزی بیان نمی شود، یعنی محدود به عضو خاصی نیست و باید تماما شسته شود. اما همان طور که بنای دین است، اصول و کلیات و گاهی برخی جزییات در قرآن بیان می شود و توضیحات، جزییات و فروعات بیشتر، به عمل معصوم (علیه السلام) واگذار می شود. در روایات، نحوه انجام غسل بیان شده است. ادامه دارد ...