مقاتل معتبر: 1- مقتل ابی مخنف
تب‌های اولیه
مقاتل معتبر: 1- مقتل ابی مخنف
با نزدیک شدن به ماه محرم الحرام به بحث مقتل و مقتل خوانی عنایت ویژه ای می شود. یکی از مقتل های رایج مقتل منسوب به ابی مخنف است.
ابومخنف از اصحاب امام جعفرصادق عليهالسلام بوده، و در کوفه ميزيسته و از علماي بزرگ تاريخ به شمار ميرفته است. محدث قمي که خود در شناخت مقاتل، استاد مسلم بوده است، در کتاب «الکني و الالقاب» در شرح حال ابومخنف مينويسد: «وي در سال 157 هـ .ق وفات يافت؛ از حضرت صادق (ع) روايت کرده و هشام کلبي هم از او روايت نموده است.
جدش مخنف بن سليم در جنگ جمل (سال 36 هـ) از ياران علي (ع) بود و پرچم قبيله ازد را در دست داشت. ابومخنف از بزرگان مورخان شيعه است و با همهي اشتهارش به تشيع، علماي اهل تسنن در نقل از وي بر او اعتماد کردهاند؛ مانند طبري و ابناثير و ديگران.
اما مقتلي که در دسترس و منسوب به اوست از وي نيست، بلکه از هيچ يک از مورخان ديگر هم نميتواند باشد! هر کس بخواهد اين را تصديق کند، بايد آنچه را در اين مقتل است با آنچه طبري و غير او (از مورخان، پيش از چاپ اين مقتل) از آن نقل کردهاند مقابله کند تا حقيقت براي او معلوم شود.
اصل مقتل او در نهايت اعتبار بوده، همانگونه که از نقل بزرگان از علماي قديم از آن و از ساير مؤلفاتش معلوم ميگردد، لکن افسوس و آه که اصل مقتل بيعيب او در دست نيست مقتلي که امروز به نام ابومخنف در دسترس است و روضهخوانهاي عرب از آن مطالبي نقل ميکنند، بسياري از مطالب آن مجعول و برخلاف واقع است.
مقتل ابومخنف در اختيار ابوجعفر محمد بن جرير طبري متوفاي سال 310 هجري، مورخ نامي، صاحب تاريخ طبري بوده، و او مطلب زيادي از آن در ماجراي کربلا نقل کرده است. آنچه او از ابومخنف نقل کرده چون از نسخه اصل بوده معتبر است .
نتیجه این که برای دستیابی به نسخۀ قابل اعتمادی از مقتل ابی مخنف بهترین راه مراجعه به کتاب تاریخ الرسل و الملوک معروف به تاریخ طبری است که مولف در شرح وقایع سالهای 60 و 61 هـ.ق به واقعۀ عاشورا پرداخته و در نقل خود به مقتل ابی مخنف استناد نموده است. خوشبختانه ترجمۀ تاریخ طبری در دسترس فارسی زبانان عزیز قراردارد(تاريخالطبري/ترجمه ابو القاسم پاينده ،ج7،ص:2904 - 3085)
منبع: نرم افزار سفینةالنجاة به نقل از" نقد و بررسي مقاتل موجود، مرحوم علي دواني"(با اندکی تصرف)
ابومخنف از اصحاب امام جعفرصادق عليهالسلام بوده، و در کوفه ميزيسته و از علماي بزرگ تاريخ به شمار ميرفته است. محدث قمي که خود در شناخت مقاتل، استاد مسلم بوده است، در کتاب «الکني و الالقاب» در شرح حال ابومخنف مينويسد: «وي در سال 157 هـ .ق وفات يافت؛ از حضرت صادق (ع) روايت کرده و هشام کلبي هم از او روايت نموده است.
جدش مخنف بن سليم در جنگ جمل (سال 36 هـ) از ياران علي (ع) بود و پرچم قبيله ازد را در دست داشت. ابومخنف از بزرگان مورخان شيعه است و با همهي اشتهارش به تشيع، علماي اهل تسنن در نقل از وي بر او اعتماد کردهاند؛ مانند طبري و ابناثير و ديگران.
اما مقتلي که در دسترس و منسوب به اوست از وي نيست، بلکه از هيچ يک از مورخان ديگر هم نميتواند باشد! هر کس بخواهد اين را تصديق کند، بايد آنچه را در اين مقتل است با آنچه طبري و غير او (از مورخان، پيش از چاپ اين مقتل) از آن نقل کردهاند مقابله کند تا حقيقت براي او معلوم شود.
اصل مقتل او در نهايت اعتبار بوده، همانگونه که از نقل بزرگان از علماي قديم از آن و از ساير مؤلفاتش معلوم ميگردد، لکن افسوس و آه که اصل مقتل بيعيب او در دست نيست مقتلي که امروز به نام ابومخنف در دسترس است و روضهخوانهاي عرب از آن مطالبي نقل ميکنند، بسياري از مطالب آن مجعول و برخلاف واقع است.
مقتل ابومخنف در اختيار ابوجعفر محمد بن جرير طبري متوفاي سال 310 هجري، مورخ نامي، صاحب تاريخ طبري بوده، و او مطلب زيادي از آن در ماجراي کربلا نقل کرده است. آنچه او از ابومخنف نقل کرده چون از نسخه اصل بوده معتبر است .
نتیجه این که برای دستیابی به نسخۀ قابل اعتمادی از مقتل ابی مخنف بهترین راه مراجعه به کتاب تاریخ الرسل و الملوک معروف به تاریخ طبری است که مولف در شرح وقایع سالهای 60 و 61 هـ.ق به واقعۀ عاشورا پرداخته و در نقل خود به مقتل ابی مخنف استناد نموده است. خوشبختانه ترجمۀ تاریخ طبری در دسترس فارسی زبانان عزیز قراردارد(تاريخالطبري/ترجمه ابو القاسم پاينده ،ج7،ص:2904 - 3085)
منبع: نرم افزار سفینةالنجاة به نقل از" نقد و بررسي مقاتل موجود، مرحوم علي دواني"(با اندکی تصرف)
با تشکر از دوست عزیزمان نی نوا و اینکه ما ر ابه کربلا بردند و در استانه محرم حقیر هم 23 کتاب خوب را در زمینه مقتل و حادثه عاشورا خدمت عزیزان معرفی می کنم
.1 مقتل ابی مخنف؛ لوط ابی مخنف
2. الامام الحسین بن علی(ع) باقر شریف القرشی
3. مقتل الحسین(ع)، عبدالرزاق الموسوی المقرم
4. موسوعه کلمات الامام الحسین، مرکز تحقیقات سازمان تبلیغات اسلامی(باقر العلوم)
5. ثوره الحسین(ع)، مهدی شمس الدین
6. لهوف ابن طاووس، ترجمه عقیقی بخشایشی
7. ارشاد مفید، شیخ مفید
8. سیره معصومان، سید محسن امین، ج 5
9. حسین کیست، فضل الله کمپانی
10. درسی که حسین(ع) به انسان ها آموخت، عبدالکریم هاشمی نژاد
11. زندگانی امام حسین(ع)، هاشم محلاتی
12. پرتوی از عظمت حسین(ع) لطف الله صافی
13. حسین بن علی(ع) را بهتر بشناسیم، محمد یزدی
14. سخنان حسین بن علی(ع)، محمد صادق نجمی
15. فرهنگ سخنان امام حسین(ع)، محمد دشتی
16. از مدینه تا مدینه، محمد جواد ذهنی و تهرانی
17. تاریخ امام حسین(ع)، وزارت آموزش و پرورش (مجموعة چند جلدی)
18. قیام حسین بن علی(ع)، جعفر شهیدی
2. الامام الحسین بن علی(ع) باقر شریف القرشی
3. مقتل الحسین(ع)، عبدالرزاق الموسوی المقرم
4. موسوعه کلمات الامام الحسین، مرکز تحقیقات سازمان تبلیغات اسلامی(باقر العلوم)
5. ثوره الحسین(ع)، مهدی شمس الدین
6. لهوف ابن طاووس، ترجمه عقیقی بخشایشی
7. ارشاد مفید، شیخ مفید
8. سیره معصومان، سید محسن امین، ج 5
9. حسین کیست، فضل الله کمپانی
10. درسی که حسین(ع) به انسان ها آموخت، عبدالکریم هاشمی نژاد
11. زندگانی امام حسین(ع)، هاشم محلاتی
12. پرتوی از عظمت حسین(ع) لطف الله صافی
13. حسین بن علی(ع) را بهتر بشناسیم، محمد یزدی
14. سخنان حسین بن علی(ع)، محمد صادق نجمی
15. فرهنگ سخنان امام حسین(ع)، محمد دشتی
16. از مدینه تا مدینه، محمد جواد ذهنی و تهرانی
17. تاریخ امام حسین(ع)، وزارت آموزش و پرورش (مجموعة چند جلدی)
18. قیام حسین بن علی(ع)، جعفر شهیدی
19. فرهنگ عاشورا، جواد محدثی
20. زندگانی امام حسین بن علی(ع)، زین العابدین راهنما
21. ویژگی های امام حسین(ع) (ترجمه الخصائص الحسینیه) جعفربن حسین، مترجم علی کرمی
22. ارزیابی انقلاب امام حسین، محمد مهدی شمس الدین
23. حماسه حسینی، مرتضی مطهری.
ذ