مقایسه کردن یا الگو گرفتن

با سلام

نمی‌توانیم انکار کنیم که مقایسه کردن جزئی از طبیعت بشر است و گاهی هم مقایسه بدون آگاهی صورت می‌پذیرد. اما ترک عادت مقایسه نیاز به تمرین و ممارست بسیار دارد و باید با آگاهی انجام شود. مثلا وقتی ویژگی‌ها یا دارایی‌های خود را با دیگری مقایسه می‌کنید،‌ کاری که باید با آگاهی انجام بدهید این است که قدری درنگ کرده و به خود یادآوری کنید که " شاید مقایسه یک امر طبیعی باشد اما درست و منطقی نیست" و آگاهانه هر بار که به سمت مقایسه کردن رفتید این هشدار را به خود بدهید.
مهمترین گام برای احتراز از دام مقایسه توجه به این واقعیت است که ما از هر حیث در جهان منحصر به فرد هستیم و هیچ کس از نظر ظاهری و باطنی با ما یکسان نیست. با درک این حقیقت به این نکته واقف می شویم که در انتخاب شیوه ی کار نبایستی کورکورانه از دیگران تقلید کرد.

یکی از روش‌های تربیتی، روش ارایه الگو است. در این روش انسان‌های پاک، موفق و کامل به عنوان نمونه معرفی میشوند و دیگران می‌توانند از رفتار آنها سرمشق گرفته و مثل آنها شوند.در روان شناسی به این مسأله توجه شده که انسان احتیاج به الگوی رفتار و نمونه عمل دارد. این مطلب به تجربه نیز ثابت شده است و می‌بینیم که هر انسانی به دنبال الگو می‌گردد و در پی شخصیت ممتازی است که به او دل بندد و ارادت بورزد. وجود الگوهای رفتار و شخصیت‌های نمونه و مربی، نقش بسیار مهمی در سازندگی انسان‌ها دارد. انسان به طور فطری، نیازمند راهنماست.هدف اساسی و نهایی تمام پیامبران، تربیت صحیح انسان‌ها برای تکامل و سعادت ابدی است. در این مسیر یکی از روش‌های اساسی و راه‌کارهای عملی، پرورش و تربیت از طریق الگوهاست. با مراجعه به قرآن کریم و روایات وارده از ائمه‌ هدی علیهم السلام مشاهده می‌شود که به تربیت انسان از این طریق بسیار تأکید شده است.خداوند متعال نسبت به نقش الگو در پرورش انسان‌ها تأکید ویژه‌ای دارد و در قرآن کریم در موارد متعدد، پیامبران، انسان‌های صالح و امت‌ها را به عنوان اسوه و نمونه معرفی کرده است، چنانچه درباره‌ پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله می‌فرماید:

لَّقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَ‌سُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کَانَ یَرْ‌جُو اللَّـهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ‌ وَذَکَرَ‌ اللَّـهَ کَثِیرً‌ا؛

براى شما در (سیره‌) رسول خدا سرمشقى نیکوست، (البتّه) براى کسانى که به خدا و روز قیامت امید دارند و خدا را بسیار یاد مى‌کنند.

سلام
همانطور که کارشناس محترم توضح دادند نوع مقایسه در حفظ سلامت روان و یا تنیدگی آن مؤثر است.
در روان شناسی با توجه به تفاوت های فردی و منحصر بودن هر فرد مقایسه کردن نابجا موجب منفعل شدن و دست کم گرفتن خود است.

مقایسه یعنی سنجش خود با وضعیت دیگران.

این مقایسه می تواند بطور صعودی باشد یعنی سنجش وضعیت خود با کسانیکه در موقعیت برتر قرار دارند که پیامدش را گفتید: دلسردی و بی تحرکی و همچنین اندوه ، ناسپاسی، نا امیدی ،و... را به دنبال داشته باشد.

مقایسه می تواند بطور نزولی باشد، یعنی سنجش وضعیت خود با کسانی که در موقعیت پایین تری قرار دارند که پیامدش شکرگزاری و فزونی نعمت و قناعت کردن و افزایش بردباری خواهد بود.

مقایسه ها در امور مادی ، معنوی و روابط اجتماعی است.

در معارف و آموزه های دینی یادگیری مشاهده ای پذیرفته شده است، انسان بسیاری ار رفتارهای خود را از راه مشاهده و طبق فرآیند تقلید و همانند سازی از دیگران بویژه دوستان و اطرافیان یاد می گیرد .

تقلید و الگو به قدری در ساخت و شکل دهی رفتار و سرنوشت انسان نقش دارد که پیامبر صلی الله علیه می فرمایند: آدمی بر آیین دوست خود است؛ پس هر یک از شما مواظب باشید با چه کسی دوستی می کنید.

با توجه به اهمیت الگو پذیری آن چه مهم است نوع مقایسه از این الگوهاست که به چه صورتی می باشد.

کتاب "روان شناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی " محمدصادق شجاعی و
کتاب "رضایت از زندگی" عباس پسندیده در این موارد مطالب خوب دارند.