جمع بندی منظور ائمه ی اطهار(ع) از نگه داشتن پرندگان

سلام به شما پرسشگر گرامی و تشکر از پرسش خوبی که مطرح نمودید.

برای دریافت پاسخ، روایات متعددی را مطالعه نمودم و در مجموع این نکات بدست آمد که پاسخ شما را هم در بردارد:

1) به نگهداری حیواناتی مانند خروس سفید (و مرغی برای آن)، کبوتر، گوسفند، بز ماده شیرده و مواظبت از گربه سفارش شده است.

2) بنده در هیچ روایتی سخنی از نگهداری پرنده یا حیوان در قفس ندیدم. شاید علتش اینست که حیوانات و پرندگانی که به نگهداری آنها سفارش شده و همگی هم اهلی هستند، به طور معمول با خانه ای که در آنجا نگهداری می شوند انس می گیرند و نیازی به قفس ندارند. البته در متن روایات که ترجمه آنها در ادامه خواهد آمد، تعبیراتی مانند «اتَّخِذُوا الْحَمَامَ...» وجود دارد که اشاره به تهیه کردن و نگهداری کبوتر است اما تعبیری که نشان از نگهداری در «قفس» باشد، ندیدم.

3) گر چه در روایات زیادی به نگهداری کبوتر در خانه سفارش شده اما تا جایی که مطالعه کردم در هیچ کدام از آنها کمترین دلالتی بر به اصطلاح «کبوتر بازی» _که برخی به صورت افراطی به آن می پردازند_ وجود ندارد (این نکته را تنها از این جهت عرض کردم که این دو مطلب با یکدیگر خلط نشود).

در ادامه نمونه هایی از روایات این باب برای مطالعه شما و سایر دوستان درج می شود. جهت اطلاع از سایر روایات می توانید به منابعی که در پی نوشت آمده مراجعه بفرمایید:

رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: خروس سفيد دوست من است و دشمن آن دشمن خداست؛ اين حيوان صاحبش را و تا هفت خانه از همسايگان را پاسبانى مى‏كند. (انس گويد) رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله آن را شبها در خانه خود نگاه مى‏ داشت.[1]

حضرت رضا عليه السّلام فرمود: در خروس سفيد پنج صفت از صفات پيامبران وجود دارد: شناختن اوقات نماز، غيرت مردانه، سخاوت، شجاعت و كثرت آميزش با همسر.[2]

امام صادق عليه السّلام فرمود: خانه هيچ پيامبرى نبود مگر آنكه در آن كبوترى نگهدارى مى ‏شد، زيرا سفيهان جنّ با بچه ‏هاى خانه سر به سر مى‏گذارند، اما وقتى كبوتر در خانه باشد با آنها بازى مى‏ كنند و به اهل خانه كارى ندارند.

امام صادق عليه السّلام فرمود: در خانه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله يك جفت كبوتر سرخ رنگ بود.[3]

از حضرت‏ امام صادق عليه السّلام نقل شده كه فرمود: كبوتر راعبی را در خانه‏ هايتان نگهدارى كنيد زيرا اين حيوان قاتلين امام حسين عليه السّلام را لعنت مى‏ كند.[4]

از داود بن فرقد می گوید: در خانه امام صادق عليه السّلام نشسته بودم، چشمم به كبوتر راعبی افتاد كه مشغول خواندن بود و زياد مى‏ خواند، امام به من نگاه نموده و فرمودند: اى داود مى‏ دانى اين حيوان چه مى‏ گويد؟ عرض كردم: خير فدايت شوم. حضرت فرمودند: قاتلين حسين بن على را نفرين مى‏ كند از اين حيوان تهيه كنيد و در منازلتان نگهدارى كنيد.[5]

ادامه...

مردى به رسول اكرم (ص) از (ترس) شكايت كرد، حضرت به او دستور داد يك جفت كبوتر در خانه نگهدارد.

از امير مؤمنان (ع): به هم خوردن بالهاى كبوتر شيطان را طرد مى‏ كند و مي راند.

نيز از آن حضرت روايت است كه: در باره خدمتگزاران و غلامان و كنيزان و اموال بى‏ زبان كاملا مواظبت كنيد. پرسيدند مراد از اموال بى‏ زبان چيست؟ فرمود: گوسفند، كبوتر، گربه و امثال اینها.

از نبى اكرم (ص): گوسفند در خانه هفتاد در فقر را به روى انسان مى‏ بندد.

نيز فرمود: گوسفند در خانه (نگهداشتن) بركت است و گربه در خانه نيز موجب بركت است؛ يک گوسفند يك مقدار بركت است، و دو تا گوسفند دو برابر بركت دارد و سه تا موجب بركت هاى بسيار است.

از امام صادق (ع): مؤمنى نباشد كه در منزلش يک بز ماده شيرده باشد جز كه اهل آن منزل تقديس شوند و مبارك باشند و اگر دو بز باشد هر روزى دو بار تقديس شوند. مردى گفت چگونه تقديس شوند؟ فرمود: به آنها گويند: بركت بر شما و خوش باشيد تا نانخورش شما خوب است (يعنى شير بزها).

نيز فرمود: زنى به واسطه اينكه گربه‏ اى را حبس كرد تا از تشنگى جان داد گرفتار عذاب (خداوند) گرديد.

نيز فرمود: كبوتر را مانع نشويد در خانه شما لانه گزيند.

فرمود: شبانگاه به لانه پرندگان دست نبريد كه شب هنگام امان (و آسايش) آنهاست كه در كنف رحمت خداوند مى‏ باشند.

از امام باقر (ع) هر كس ما _اهل بيت_ را دوست دارد كبوتر را دوست بدارد. [6]

جعفرى روايت مى‏ كند كه: در خانه حضرت موسى بن جعفر يك جفت كبوتر ديدم كه نر آن‏ها سبز و ماده آنها سياه بود، و حضرت براى آنها نان خرد مى‏كرد، و مى‏فرمود: كه اين كبوترها از شب تحرك دارند، و انس مى‏گيرند، و هيچ گاه در شب بال بهم نمى‏ زنند، جز آنكه هر كس داخل خانه باشد از جانوران موذى در امان خواهد بود.[7]

از امام صادق (ع): در خانه هر پيغمبرى كبوترى وجود داشت، زيرا سفیهان جنيان‏ با كودكان بازى مى‏ كنند، و چون كبوتر در خانه‏ اى باشد به آن سرگرم شده و از كودكان دست بر می دارند.[8]

پيغمبر (ص) فرمود: جلوگير پرستوها نشويد كه در خانه‏ هاتان لانه كنند.

در كتاب طب الائمه است كه رسول خدا (ص) فرمود: حيوانات اهلى در خانه ‏هاتان داشته باشيد كه شيطان ها [ظاهرا منظور سفیهان جن است؛ به قرینه روایت دیگر] بدانها سرگرم شوند و از كودكان كناره كنند.

امام کاظم فرمود: نشايد كه خانه هر يك از شماها از سه چيز تهى باشد كه آنها آباد كن خانه باشند: گربه و كبوتر و خروس و اگر با خروس مرغى هم باشد چه بهتر و گر نه باكى نيست بر كسى كه توانا بر آن نيست.[9]

پی نوشت
----------------------------
[1]سنن النبى صلى الله عليه و آله ، اثر علامه طباطبایی (با ترجمه محمد هادی فقهی)، ج‏1، ص: 137 ح 140

[2]همان، ح 141

[3]همان، ص: 138 ح 143

[4]همان، ص 98، ح1 ؛ مرحوم ملامحسن فیض كاشانی در توضیح كبوتر راعبی چنین گفته است: «الحمام الراعبی كأنه الذی فی رجلیه ریش» یعنی كبوتر راعبی گویا كبوتری است كه در پاهای او پَر وجود دارد. (الوافی، ج20، ص856)

[5]همان، ح2

[6]مكارم الأخلاق، ص 129

[7]همان، ص 130

[8]همان، ص 131

[9]بحار الأنوار، ج‏73، ص: 163

سلام علیکم
خیلی ممنونم از پاسخ شما بزرگوار؛لطف کردین:gol:
یک سوال:کبوتر راعب یعنی چی؟یعنی چه نوع کبوتری؟

سلام آقا سید

توضیح کبوتر راعبی را در پی نوشت چهارم پاسخ قبلی عرض کردم:

مرحوم ملامحسن فیض كاشانی در توضیح كبوتر راعبی چنین گفته است: «الحمام الراعبی كأنه الذی فی رجلیه ریش» یعنی كبوتر راعبی گویا كبوتری است كه در پاهای او پَر وجود دارد. (الوافی، ج20، ص856)

بنده منظورم پرندگانی همچون فنچ و مرغ عشق بود که تا که از قفس بیرون میان،میخوان فرار کنن و برن

بعد از تحقیق، روایتی نیافتم که به نگهداری این گونه پرندگان توصیه کند، لذا صحبت از نگهداری در قفس و غیر قفس هم منتفی است.

جواز شرعی نگهداری پرنده در قفس یک مطلب است (که پاسخگوی محترم احکام در تاپیک دیگر توضیح دادند و در اینجا و اینجا هم آمده)، اما توصیه و سفارش و بیان استحباب نگهداری پرندگان یا حیواناتی خاص، مطلبی دیگر است.

همان طور که به صورت مستند عرض کردم در روایات به نگهداری حیواناتی مانند خروس سفید (و مرغی برای آن)، کبوتر، گوسفند، بز ماده شیرده و مواظبت از گربه سفارش شده است اما به روایتی که به نگهداری مرغ عشق و قناری و مانند آن توصیه کند، دست نیافتم.

البته در یک روایت آمده که داوود رقّی وقتی در خدمت امام صادق بود، می بیند که از زیر تخت کبوتری بیرون آمد، لذا به امام عرض می کند: اجازه می دهید چند تا پرنده ابلق و خوش آواز که می خوانند و چه چه می زنند به شما هدیه کنم؟ امام نمی پذیرد و توصیه می کند اگر می خواهى در خانه پرنده نگهدارى كنى از اين گونه تهیه و نگهداری کن كه اينها يادگار از كبوتران اسماعيل می باشد. (مکارم الاخلاق، ص 131)

هوالرحمن

مسلما منظور از نگهداری پرندگان و حیوانات
حیوانات اهلی و سود بخش هستند !

همونطور که از اسم نگهداری پیداست
باید امکان و توان نگهداری ازین موجودات رو داشته باشیم !

فضای مناسب ! غذای مناسب ! رعایت حال و ارائه امکانات مورد نیاز غریزه حیوان !

گربه و خروس خانگی و کبوترها و امثال اینها با زندگی شهری یا خانگی سازگار هستند و بعضا
به خواست خود یا بهتر بگیم بدون در نظر گرفتن خواسته ی ما به سمت انسان و خانه ها میان !

ولی منظور این نیست که گربه رو تا سر سفره یا رخت خواب هم ببریم !
یا صبح تا شب به نوازش اش بنشینیم !
یا کفتر باز بشیم و هزار و یک بلا سر پرنده ها بیاریم !
یا خروس باز ...

اگر حد و حدود ها رعایت نشه چیزی جز شر و بدی عاید ما نمیشه !
نه قرار بر این است که بلا تشبیه ما حیوان بشیم !
و نه حیوان انسان بشه ...حواس و خواص موجودات در حبس و به دور از طبیعت ضعیف و بی رنگ میشند !مثلا یه پرنده در قفس ! کم بینا و نزدیک بین میشه
ممکنه روی تولید مثل پیدا نکنه !
ممکنه اصلا جفتی اختیار نکنه !
و برای همیشه غمگین باشه و ما بی خبر ازین غم
غمی که یکی از عوامل اصلی بروز بیماری و ویروسهای مختلف هست که از موجود به اهالی منزل منتقل میشه و در دراز مدت اثار وحشتناکی به جا خواهد گذاشت !