جمع بندی نزول قرآن ؛ باواسطه یا بدون واسطه؟
تب‌های اولیه
ایا نزول قران در شب قدر دفعی وبی واسطه ی ملائکه بوده و نزول تدریجی ان با واسطه بوده است؟در مورد نزول با واسطه و بی واسطه قران توضیح دهید؟منبع معتبر در این زمینه؟
با سلام
پاسخ سوال شما را از نظرات حضرت آيت الله جوادي آملي بيان ميكنيم. ايشان مي فرمايند :
قرآن کریم، سه مرتبه عالی، متوسط و نازل دارد: مرتبه عالی قرآن، ام الکتاب و کتاب مکنون در مقام لدن و نزد ذات اقدس الهی است؛ مرتبه متوسط قرآن، همان است که در دست فرشتگان مقرب و «کرام بَرَرَه» است و مرتبه نازل آن، قرآن مدوّنی شامل الفاظ و مفاهیم است و به صورت عربی مبین، تنزل یافته و جامعه انسانی در خدمت آن است.
مرتبه نازله قرآن، به صورت تفصیلی و در طی سالیان نازل شده و این نزول هم نزولی تدریجی است که در این قسمت، بحثی نیست. رسول اکرم صلی الله علیه و آله در مرتبه عالیه، قرآن را با مرتبه عالیه قلب دریافت کرده و در مرتبه نازله، قرآن را با سمع و بصر قلب گرفته است و در شب قدر، با مرتبه متوسطه قلب.
بنابراین، آنچه در شب مبارک قدر نازل شده، مرتبه متوسطی است میان مرتبه عالی بسیط و مرتبه نازلِ تفصیلی آن. از این رو، چون بسیط است، با نزول دفعی در شب قدر متناسب است و چون بسیط محض نیست و نوعی تفصیل در آن وجود دارد، با تقدیری بودن شب قدر و تفریق تناسب دارد.(4)و(5)
(1)- بحارالانوار، ج18، ص382
(2)- شعرا/193و194
(3)- دخان/4
(4)- با تلخيص ،برگرفته از سايت حوزه : مجله:اشارات-تابستان سال 1390 ، شماره 143
(5)- جهت بحث نزول دفعی و تدریجی ر.ک:بنیاد بین المللی اسراء ، سوره بقره ، ذیل آیه 185
پاسخ: پاسخ سوال شما را از نظرات حضرت آيت الله جوادي آملي بيان ميكنيم. ايشان مي فرمايند :
قرآن کریم، سه مرتبه عالی، متوسط و نازل دارد: مرتبه عالی قرآن، ام الکتاب و کتاب مکنون در مقام لدن و نزد ذات اقدس الهی است؛ مرتبه متوسط قرآن، همان است که در دست فرشتگان مقرب و «کرام بَرَرَه» است و مرتبه نازل آن، قرآن مدوّنی شامل الفاظ و مفاهیم است و به صورت عربی مبین، تنزل یافته و جامعه انسانی در خدمت آن است.
مرتبه نازله قرآن، به صورت تفصیلی و در طی سالیان نازل شده و این نزول هم نزولی تدریجی است که در این قسمت، بحثی نیست. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در مرتبه عالیه، قرآن را با مرتبه عالیه قلب دریافت کرده و در مرتبه نازله، قرآن را با سمع و بصر قلب گرفته است و در شب قدر، با مرتبه متوسطه قلب.
مرتبه عالی قرآن که در مقام لدن جای دارد، حقیقتی بسیط و محض است که هیچ گونه کثرت و تفصیلی در آن راه ندارد و نزول آن مرتبه بر وجود مبارک رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله)، در شب معراج و بدون واسطه فرشتگان و به صورت مستقیم رخ داده است. حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در مقامی، حقیقت مکنون قرآن را از خداوند دانسته است که حتی جای فرشته مقرب و جبرئیل امین نبود و خود او گفت: «لو دنوت أنملة لاحترقت؛ اگر بیش از این نزدیک شوم، خواهم سوخت.» (1)مقام لدن، مقام فضای الهی است و همان مرتبه بسیط محض قرآن که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن را در مقام رفیع و بلند و بدون واسطه دریافت کرد. جبرئیل، قرآن را در شب قدر ، بر قلب مطهر پیامبر نازل كرد: «نَزَلَ به الرّوح الأمین علی قلبک لتکون من المُنذرین.»(2)البته در این مرحله، مرتبه بسیط محض قرآن، از بساطت محض مقام لدن خارج شده است و نوعی تفصیل یافته که متناسب با شب قدری است که هر محکمی در آن تفصیل مییابد: «فیها یفرق کل أمرِ حکیم»(3)
بنابراین، آنچه در شب مبارک قدر نازل شده، مرتبه متوسطی است میان مرتبه عالی بسیط و مرتبه نازلِ تفصیلی آن. از این رو، چون بسیط است، با نزول دفعی در شب قدر متناسب است و چون بسیط محض نیست و نوعی تفصیل در آن وجود دارد، با تقدیری بودن شب قدر و تفریق تناسب دارد.(4)و(5)
(1)- بحارالانوار، ج18، ص382
(2)- شعرا/193و194
(3)- دخان/4
(4)- با تلخيص ،برگرفته از سايت حوزه :مجله:اشارات-تابستان سال 1390 ، شماره 143
(5)- جهت بحث نزول دفعی و تدریجی ر.ک:بنیاد بین المللی اسراء ، سوره بقره ، ذیل آیه 185
کلید واژه ها:نزول وحی،مراتب نزول وحی،نزول تدریجی،نزول دفعی،شب قدر