جمع بندی نقش علم تفسیر در ایجاد تمدن اسلامی
تبهای اولیه
با عرض سلام وادب
سوالی داشتم در مورد این مطلب که، چطور و براساس چه مولفه های، برخی علوم همچون: علم تفسیر یا علوم قرآنی، در ایجاد تمدن اسلامی در عصر نزول نقش ایفا کرده اند؟ و آیا الان هم می توانند چنین نقشی را ایفا کنند و نقش و کارکردی تولیدی در تمدن سازی داشته باشند و اینکه جایگاه علم تفسیر و برخی دیگر از علوم همچون علوم قرانی در این تمدن سازی چیست. ممنونم میشم اگر پاسخ بفرمائید. جزاکم الله خیرا انشاالله
با سلام و درود
از آن جا که قرآن جایگاهی خاص و ویژه برای مسلمانان دارد، علوم مرتبط با آن، مانند تفسیر و علوم قرآنی و ... نیز حائز اهمیت می شوند.
از طرفی قرآن کتاب ارزش ها است و برای هدایت و راهنمایی انسان به سوی کمال و سعادت، تعالیم ارزشمندی ارائه فرموده است. و از سویی دیگر مسلمانان به تفسیر و تبیین قرآن نیازمند هستند تا بیشتر و بهتر بتوانند مراد کلام الهی را دریابند، این بر اهمیت جایگاه تفسیر و نیز جایگاه علوم قرآنی می افزاید.
لذا عالمانی که معارف الهی و قرآنی را از منابع معتبر آن (قرآن، روایات، عقل و ...) استخراج کرده و به سایرین ارائه می دهند، خدمت بزرگی انجام داده اند.
بطور قطع، تمدن اسلامی نیز برگرفته از تعالیم نورانی قرآن است؛ اصلا زیربنای تمدن اسلامی و قانون اساسی تمدن اسلامی، قرآن کریم است؛ و لذا ارتباط و تاثیرگذاری تفسیر قرآن بر شکل گیری این تمدن، بسیار روشن است.
با توجه به پیدایش تفسیر در عصر پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهمیت و جایگاه آن در عصر صحابه و تابعین و ... حتی عصر جدید و نیز با توجه به گرایش های مختلف تفسیری (تفسیر روایی، تفسیر ادبی، تفسیر عرفانی، تفسیر عقلی و اجتهادی، تفسیر اجتماعی، تفسیر کلامی، تفسیر فلسفی و ...)، می توان گستردگی و وسعت فراگیر دانش تفسیر قرآن را حدس زد، و تا حدود زیادی می توان به تاثیرپذیری تمدن اسلامی از تفسیر قرآن پی برد.
قابل توجه این که قرآن پویا و برای همه انسان ها در همه زمان ها راهنما و هدایتگر است و همین پویایی و کاربردی بودن قرآن راه برای تفسیرهای جدید و متناسب با زمان و برداشت های جدید و مطابق با معیارهای تفسیری باز گذاشته که به همان میزان نیز در فرهنگ و تمدن اسلامی تاثیرگذار خواهد بود.