چگونه با بی نظمی کودکان برخورد کنیم؟

کارشناس بحث: استاد امیدوار

برای بسیاری از خانواده ها جای سؤال است که با بی نظمی کودکان چی کار کنند؟

بسمه تعالی
با عرض سلام و تحیت محضر جنابعالی
از آنجا که رعایت نظم یک رفتار است لذا متاثر از یادگیری و مشاهده است. صرفنظر از زمینه های زیستی و یا ارثی، این محیط است که نقش تعیین کننده ای در سوق کودکان به سمت نظم و یا بی نظمی ایفا می کنند که در این میان والدین دارای نقشی ممتاز هستند. به عبارتی در میان عوامل محیطی این رویکرد والدین نسبت به نظم است که می تواند زمینه بی نظمی و یا نظم کودکان را فراهم کند.
از آنجا که مفهومی مانند نظم و یا بی نظمی مفهومی انتزاعی است برای کودکان غیر قابل درک است، لذا برای نهادینه کردن نظم نباید آن را توضیح داد بلکه باید به آن عمل کرد!
بر این اساس پیشنهاد می شود:
_ از سختگیری، حساسیت و وسواس در این خصوص خودداری شود.
_ والدین با رفتار خود و اهمیت دادن به نظم، این رفتار را آموزش دهند.
_ از مکانیزم تشویق بهره گرفته شود.
_ با استفاده از ابزار بازی، نقاشی و قصه مفهوم نظم و ضرورت آن برای کودک توضیح داده شود.
_ متناسب با توانمندیها و رشد کودک از او توقع و انتظار رود.
_ از زدن برچسب بی نظم به کودک خودداری شود.
_ متناسب با توانمندیها کارهای شخصی وی به خود او واگذار شود.

و آخر دعوانا ان الحمدالله رب العالمین

جايگزيني
روش‌ موثر ديگري براي تغيير رفتارهاي غير قابل قبول نوزادان و نوپايان، جايگزيني است. جايگزيني يعني معامله كردن با آنها و جانشين كردن رفتارهاي مورد پسند به جاي رفتارهاي ناپسند، مثلا اگر طفل شما با يك شي خطرناك بازي مي‌كند شما مي‌توانيد با دادن يك اسباب‌بازي يا چيزي كه او دوست دارد با او معامله كنيد بدون آن كه از زور استفاده كرده باشيد.
امكان انتخاب دادن
وقتي به كودكمان امكان انتخاب مي‌دهيم در واقع به صورت غير مستقيم اين پيام را به او منتقل كرده‌ايم كه برايش ارزش قائل بوده و به او در اعتماد داريم. در ضمن اين رفتار ما زمينه استقالال و خودباري را در او به وجود مي‌آورد، براي همين بهتري است به جاي آن كه بگوييد «زود باش جورابت را بپوش» از اين جمله استفاده كنيد: «دوست داري جوراب قرمزت را بپوشي يا جوراب آبي را؟»
ذخيره كردن واژه «نه» براي موارد مهم
با ايجاد محيط امن و سالم به كمك روش‌هاي بالا مي‌توان به كودكان نظم و ترتيب را آموخت. با اين حال گاهي بايد به آنها «نه» گفت. در مواقعي آنها بايد بدانند كه كارشان نادرست و اشتباه است.
نظم آموزي مناسب و صحيح بدين معناست كه به فرزندان خود ازادي عمل بدهيم تا دنيايشان را وارسي كنند و بتوانند كنجكاوي متعادلي داشته باشند. همچنين بايد توجه داشته باشيم كه كودكان در اين مرحله سني مي‌خواهند استقلال خود را به نمايش بگذارند. از اين رو، بسياري از لجبازي‌هاي آنان در اين سن، مقتضاي موقعيت سني آنهاست كه والدين بايد با تدبير و سعه صدر از روش‌هاي ياد شده استفاده كنند.