جمع بندی کاتبان و با سوادان زمان پیامبر اسلام

سلام علیکم

همانطور که فرمودید در صدر اسلام تنها هفده نفر سواد خواندن و نوشتن داشتند(1) هنگامیکه پیامبر(صلی الله علیه واله) نامه ای برای قبیله بکر بن وائل فرستاد، در میان این قبیله با آن وسعت کسی که قادر به خواندن آن نامه باشد، وجود نداشت.
اما با توجه به اهمیت علم آموزی در اسلام و تاکید فراوان بر آن، به سرعت خواندن و نوشتن در بین مسلمانان گسترش یافت، پیامبرصلی الله علیه واله حتی به اسیران جنگ بدر، کسانی که نمی‏‌توانستند، فدیه حداقلی را پرداخت کنند، فرمود: هر کدام از شما که ده نفر از فرزندان‏ انصار را خواندن و نوشتن بیاموزد، آزاد می‌‏گردد.(3)
بنابراین با روندی که اسلام در پیش گرفت تعداد زیادی از مسلمانان موفق به خواندن و نوشتن شدند اما آمار دقیق آنان در دست نیست.

منابع
1.بلاذری، أبو الحسن أحمد بن یحیى، فتوح البلدان، ص 453، دار و مکتبة الهلال، بیروت، 1988م.
2.الصحیح من سیرة النبی الاعظم، جلد 1، صفحه 49
3.مقریزی، تقى الدين أحمد بن على(م 845)،إمتاع الأسماع بما للنبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقيق محمد عبد الحميد النميسى، بيروت، دار الكتب العلمية، ط الأولى، 1420،ج‏1،ص:119

جمع بندی

پرسش:
تعداد دقیق باسوادان در زمان صدر اسلام در سرزمین مکه و حوالی آن چند نفر بوده است؟
پاسخ:
بنا بر برخی از روایات تنها هفده نفر در زمان صدر اسلام یا حوالی بعثت، سواد خواندن و نوشتن داشتند(1) هنگامی که پیامبر(صلی الله علیه واله) نامه ای برای قبیله "بکر بن وائل" فرستاد، در میان این قبیله با آن وسعت کسی که قادر به خواندن آن نامه باشد، وجود نداشت لذا شخصی از "بنی ضبیعه" آمد تا نامه را برای آنان بخواند.(2)

اما با توجه به اهمیت علم آموزی در اسلام و تاکید فراوان بر آن، به سرعت خواندن و نوشتن در بین مسلمانان گسترش یافت، پیامبر(صلی الله علیه واله) حتی به اسیران جنگ بدر، کسانی که نمی‏‌توانستند، فدیه حداقلی را پرداخت کنند، فرمود: هر کدام از شما که ده نفر از فرزندان‏ انصار را خواندن و نوشتن بیاموزد، آزاد می‌‏گردد.(3)
بنابراین با روندی که اسلام در پیش گرفت تعداد زیادی از مسلمانان موفق به خواندن و نوشتن شدند اما آمار دقیق آنان در دست نیست.

پی نوشت ها:
1.بلاذری، أبو الحسن أحمد بن یحیى، فتوح البلدان، ص 453، دار و مکتبة الهلال، بیروت، 1988م، ص49
2.ابن اثیر، عز الدين بن الأثير أبو الحسن على بن محمد الجزرى(م 630)، أسد الغابة فى معرفة الصحابة، ، بيروت، دار الفكر، 1409م، ج4، ص360
3.مقریزی، تقى الدين أحمد بن على(م 845)،إمتاع الأسماع بما للنبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقيق محمد عبد الحميد النميسى، بيروت، دار الكتب العلمية، ط الأولى، 1420،ج‏1،ص:119