جمع بندی یک زن چگونه می تواند شهید شود؟ آیا دعای خاصی برای شهادت وجود دارد؟

بسم الله الرحمن الرحیم
عرض سلام و احترام

قبل از پاسخ به سوال، نیت پاک و روحیه شهادت طلبانه شما را تحسین کرده و از خداوند متعال می خواهم که بهترین مقدراتش را نصیب شما کرده و عاقبت شما و ما را شهادت قرار دهد.

مسلما تمام درخواست ها و دعاهای ما در دنیا، در طلب عاقبت به خیری و رسیدن به سعادت است. یعنی اگر شما شهادت را برگزیده و آرزو می کنید که رفتنان از این دنیا، با شهادت باشد، همانطور که خودتان اشاره کردید، به خاطر بخشیده شدن گناهان، شفاعت دیگران و به عبارت کاملتر «رسیدن به کمال و سعادت» است.

اما توجه بفرمایید اینطور نیست که شهادت (به معنای اصطلاحی آن)، تنها راه رسیدن به کمال، و یا حتی دلیلِ قطعیِ رسیدن به سعادت باشد. افرادی هستند که در میدان نبرد کشته شده و در معنای اصطلاحی شهید هستند، اما در نزد خداوند هیچ اجر و پاداشی نداشته و هرگز به مقام شهادت نائل نشده اند؛ و همینطور برعکس.

از رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و‌ آله و سلم) نقل شده که فرمودند: «كَم مِمَّن أصابَهُ السِّلاحُ ليسَ بشَهيدٍ و لا حَميدٍ، و كَم مِمَّن قد ماتَ على فِراشِهِ حَتفَ أنفِهِ عندَ اللّهِ صِدِّيقٌ شَهيدٌ!؛ بسا كسانى كه با جنگ افزار كشته شوند، امّا نه شهيد باشند و نه قابل ستايش؛ و بسا كسانى كه در بستر خود به مرگ طبيعى بميرند، اما نزد خداوند صدّيق و شهيد به شمار آيند.» (۱)

پس مهم رسیدن به اجر شهادت است و این جمله تان درست نیست:

اگر شما رسیدن به سعادت و دریافت اجر شهید را طلب می کنید، قطعا و باید به مسائل حاشیه ای کار داشته باشید!!

هرچند خوب شوهرداری، یکی از اموری ست که بانوان را در مسیر سعادت با سرعت پیش می برد، اما تنها عامل نیست. در روایاتی که از پیامبر گرامی اسلام و اهل بیت (علیهم السلام) به ما رسیده، اعمال زیادی نام برده شده که عمل کننده به آنها، اجر شهید را داشته و نزد خداوند شهید محسوب می شود.

یکی از مهمترین راهکارها برای داشتن اجر شهید، ایمان و عمل صالح است.

«عن منهال القصاب، قال: قلت لأبي عبد الله (عليه السلام): ادع الله لي بالشهادة؟ فقال: «إن المؤمن لشهيد حيث مات، أو ما سمعت قول الله في كتابه: وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ؛ منهال قصاب گوید: به امام صادق عرض كردم: دعا كنید شهادت روزی من شود. امام فرمود: مؤمن (اگر در حال ایمان و عمل صالح بمیرد) هر جا بمیرد، شهید است» (۲)

همچنین از اباعبدالله الحسین علیه السلام نقل شده که فرمودند: «ما مِن شِيعَتِنا إلاّ صِدِّيقٌ شَهيدٌ قلتُ : أنّى يكونُ ذلكَ و هُم يَمُوتُونَ على فُرُشِهِم ؟! فقالَ: أ ما تَتلُو كتابَ اللّهِ : «الذينَ آمَنُوا بِاللّهِ و رُسُلِهِ أُولئكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ و الشُّهَداءُ عِندَ رَبِّهِم» ؟! ثُمّ قالَ عليه السلام: لَو لَم تَكُنِ الشهادَةُ إلاّ لِمَن قُتِلَ بِالسَّيفِ لأَقَلَّ اللّهُ الشُّهَداءَ؛ هيچ يك از شيعيان ما نيست، مگر اين كه صدّيق و شهيد است. سوال شد: چگونه چنين چيزى ممكن است، در حالى كه آنان در بسترهاى خود مى ميرند؟ حضرت فرمود: مگر كتاب خدا را نخوانده اى «كسانى كه به خدا و فرستادگان او ايمان آورده اند همانان صدّيقان و شهيدان در نزد پروردگارشان هستند»؟ سپس فرمود: اگر شهادت فقط اختصاص به كسانى داشت كه با شمشير كشته شوند، در آن صورت خداوند شهدا را تقليل داده بود.» (۳)

مرگ در حال ایمان به ولایت اهل بیت (علیهم السلام) نیز، مردن با اجر شهادت است.

امام علی بن الحسین زین العابدین (علیه السلام) فرمودند: «مَن ماتَ على مُوالاتِنا في غَيبةِ قائمِنا أعطاهُ اللّهُ أجرَ ألفِ شَهيدٍ مِثلِ شُهَداءِ بَدرٍ واُحُدٍ؛ هركه در زمان غيبت قائم ما بر موالات و دوستى ما بميرد، خداوند پاداش هزار شهيد، مانند شهيدان بدر و اُحد، به او عطا كند.» (۴)

همچنین اگر انسان در حال کسب علم و دانش (قاعدتا علمی که مورد رضایت خداوند است) از دنیا برود، اجر شهید دارد.

پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «إذا جاءَ المَوتُ طالِبَ العِلمِ وهُوَ عَلى هذِهِ الحالِ ماتَ وهُوَ شَهيدٌ؛ اگر مرگِ دانشجو، در حالى در رسد كه وى در جستجوى دانش باشد، شهيد مرده است.» (۵)

دوری از گناه و ترک معاصی هم یکی از برترین شیوه های کسب اجر شهید است.

امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرموده اند: «مَا المُجاهِدُ الشَّهيدُ في سَبيلِ اللّهِ بِأَعظَمَ أجرا مِمَّن قَدَرَ فَعَفَّ. لَكادَ العَفيفُ أن يَكونَ مَلَكا مِنَ المَلائِكَة؛ مجاهد شهيد در راه خداوند، با اجرتر از كسى كه بتواند پاك دامنى پيشه سازد، نیست. پاك دامن، نزديك است که فرشته اى از فرشتگان باشد.» (۶)

همچنین فرمودند: «إنَّ المُجاهِدَ نَفسَهُ على طاعةِ اللّهِ و عَن مَعاصيهِ عندَ اللّهِ سبحانَهُ بمَنْزِلَةِ بَرٍّ شَهيدٍ؛ كسى كه در راه فرمانبرى از خدا، و دورى از نافرمانى او، با نفْس خويش مبارزه كند، نزد خداوند سبحان منزلت نيكو كارِ شهيد را دارد.» (۷)

و در نهایت شهادت را خالصانه و صادقانه از خداوند طلب کنید، که پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «مَن سَألَ اللّهَ الشهادَةَ بصِدقٍ بَلَّغَهُ اللّهُ مَنازِلَ الشُّهَداءِ و إن ماتَ على فِراشِهِ؛ هركه صادقانه از خداوند شهادت را مسألت كند، خداوند او را به منزلت هاى شهيدان برساند، هر چند در بستر خود بميرد.» (۸)

پی نوشت ها:
۱. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۶؛ ص ۶۸
۲. علامه بحرانی؛ البرهان؛ انتشارات بنیاد بعثت؛ تهران ۱۴۱۶ ق؛ ج ۵ ؛ ص ۲۹۰
۳. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۶؛ ص ۷۱
۴. همان؛ ص ۷۲
۵. محمدی ری شهری، محمد؛ حکمت نامه پیامبر اعظم؛ موسسه علمی دارالحدیث؛ قم ۱۳۸۶؛ ج ۱؛ ص ۳۰۶
۶. محمدی ری شهری،‌ محمد؛ حکمت نامه جوان؛ مترجم مهریزی، مهدی؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث؛ قم ۱۳۸۹؛ ص ۱۷۸
۷. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۲؛ ص ۳۲۹
۸. همان؛ ج۶، ص ۶۸)

پرسش: من از دنیا خسته و دلگیر هستم و دوست دارم شهید شوم. به مسائل حاشیه ای کاری ندارم. می دانم که برای زن، خوب همسرداری اجر جهاد و شهادت را دارد، در عین حال دلم می خواهد به معنای واقعی شهید شده و از دنیا بروم. یک خانم چطور می تواند به فیض شهادت نائل شود؟

پاسخ: قبل از پاسخ به سوال، نیت پاک و روحیه شهادت طلبانه شما را تحسین کرده و از خداوند متعال می خواهم که بهترین مقدراتش را نصیب شما کرده و عاقبت شما و ما را شهادت قرار دهد.

مسلما تمام درخواست ها و دعاهای ما در دنیا، در طلب عاقبت به خیری و رسیدن به سعادت است. یعنی اگر شما شهادت را برگزیده و آرزو می کنید که رفتنان از این دنیا، با شهادت باشد، همانطور که خودتان اشاره کردید، به خاطر بخشیده شدن گناهان، شفاعت دیگران و به عبارت کاملتر «رسیدن به کمال و سعادت» است. اما توجه بفرمایید اینطور نیست که شهادت (به معنای اصطلاحی آن)، تنها راه رسیدن به کمال، و یا حتی دلیلِ قطعیِ رسیدن به سعادت باشد. افرادی هستند که در میدان نبرد کشته شده و در معنای اصطلاحی شهید هستند، اما در نزد خداوند هیچ اجر و پاداشی نداشته و هرگز به مقام شهادت نائل نشده اند؛ و همینطور برعکس.

از رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و‌ آله و سلم) نقل شده که فرمودند: «كَم مِمَّن أصابَهُ السِّلاحُ ليسَ بشَهيدٍ و لا حَميدٍ، و كَم مِمَّن قد ماتَ على فِراشِهِ حَتفَ أنفِهِ عندَ اللّهِ صِدِّيقٌ شَهيدٌ!؛ بسا كسانى كه با جنگ افزار كشته شوند، امّا نه شهيد باشند و نه قابل ستايش؛ و بسا كسانى كه در بستر خود به مرگ طبيعى بميرند، اما نزد خداوند صدّيق و شهيد به شمار آيند.» (۱)

پس مهم رسیدن به اجر شهادت است، نه صرفا کشته شدن در میدان جنگ و از دنیا رفتن. اگر شما رسیدن به سعادت و دریافت اجر شهید را طلب می کنید، قطعا و باید به مسائل حاشیه ای کار داشته باشید!! هرچند خوب شوهرداری، یکی از اموری ست که بانوان را در مسیر سعادت با سرعت پیش می برد، اما تنها عامل نیست. در روایاتی که از پیامبر گرامی اسلام و اهل بیت (علیهم السلام) به ما رسیده، اعمال زیادی نام برده شده که عمل کننده به آنها، اجر شهید را داشته و نزد خداوند شهید محسوب می شود. یکی از مهمترین راهکارها برای داشتن اجر شهید، ایمان و عمل صالح است.

«عن منهال القصاب، قال: قلت لأبي عبد الله (عليه السلام): ادع الله لي بالشهادة؟ فقال: «إن المؤمن لشهيد حيث مات، أو ما سمعت قول الله في كتابه: وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ؛ منهال قصاب گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض كردم: دعا كنید شهادت روزی من شود. امام فرمود: مؤمن (اگر در حال ایمان و عمل صالح بمیرد) هر جا بمیرد، شهید است» (۲)

همچنین از اباعبدالله الحسین (علیه السلام) نقل شده که فرمودند: «ما مِن شِيعَتِنا إلاّ صِدِّيقٌ شَهيدٌ قلتُ : أنّى يكونُ ذلكَ و هُم يَمُوتُونَ على فُرُشِهِم ؟! فقالَ: أ ما تَتلُو كتابَ اللّهِ : «الذينَ آمَنُوا بِاللّهِ و رُسُلِهِ أُولئكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ و الشُّهَداءُ عِندَ رَبِّهِم» ؟! ثُمّ قالَ عليه السلام: لَو لَم تَكُنِ الشهادَةُ إلاّ لِمَن قُتِلَ بِالسَّيفِ لأَقَلَّ اللّهُ الشُّهَداءَ؛ هيچ يك از شيعيان ما نيست، مگر اين كه صدّيق و شهيد است. سوال شد: چگونه چنين چيزى ممكن است، در حالى كه آنان در بسترهاى خود مى ميرند؟ حضرت فرمود: مگر كتاب خدا را نخوانده اى «كسانى كه به خدا و فرستادگان او ايمان آورده اند همانان صدّيقان و شهيدان در نزد پروردگارشان هستند»؟ سپس فرمود: اگر شهادت فقط اختصاص به كسانى داشت كه با شمشير كشته شوند، در آن صورت خداوند شهدا را تقليل داده بود.» (۳)

مرگ در حال ایمان به ولایت اهل بیت (علیهم السلام) نیز، مردن با اجر شهادت است. امام علی بن الحسین زین العابدین (علیه السلام) فرمودند: «مَن ماتَ على مُوالاتِنا في غَيبةِ قائمِنا أعطاهُ اللّهُ أجرَ ألفِ شَهيدٍ مِثلِ شُهَداءِ بَدرٍ واُحُدٍ؛ هركه در زمان غيبت قائم ما بر موالات و دوستى ما بميرد، خداوند پاداش هزار شهيد، مانند شهيدان بدر و اُحد، به او عطا كند.» (۴)

همچنین اگر انسان در حال کسب علم و دانش (قاعدتا علمی که مورد رضایت خداوند است) از دنیا برود، اجر شهید دارد. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «إذا جاءَ المَوتُ طالِبَ العِلمِ وهُوَ عَلى هذِهِ الحالِ ماتَ وهُوَ شَهيدٌ؛ اگر مرگِ دانشجو، در حالى در رسد كه وى در جستجوى دانش باشد، شهيد مرده است.» (۵)

دوری از گناه و ترک معاصی هم یکی از برترین شیوه های کسب اجر شهید است. امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرموده اند: «مَا المُجاهِدُ الشَّهيدُ في سَبيلِ اللّهِ بِأَعظَمَ أجرا مِمَّن قَدَرَ فَعَفَّ. لَكادَ العَفيفُ أن يَكونَ مَلَكا مِنَ المَلائِكَة؛ مجاهد شهيد در راه خداوند، با اجرتر از كسى كه بتواند پاك دامنى پيشه سازد، نیست. پاك دامن، نزديك است که فرشته اى از فرشتگان باشد.» (۶)

همچنین فرمودند: «إنَّ المُجاهِدَ نَفسَهُ على طاعةِ اللّهِ و عَن مَعاصيهِ عندَ اللّهِ سبحانَهُ بمَنْزِلَةِ بَرٍّ شَهيدٍ؛ كسى كه در راه فرمانبرى از خدا، و دورى از نافرمانى او، با نفْس خويش مبارزه كند، نزد خداوند سبحان منزلت نيكو كارِ شهيد را دارد.» (۷)

و در نهایت شهادت را خالصانه و صادقانه از خداوند طلب کنید، که پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «مَن سَألَ اللّهَ الشهادَةَ بصِدقٍ بَلَّغَهُ اللّهُ مَنازِلَ الشُّهَداءِ و إن ماتَ على فِراشِهِ؛ هركه صادقانه از خداوند شهادت را مسألت كند، خداوند او را به منزلت هاى شهيدان برساند، هر چند در بستر خود بميرد.» (۸)

پی نوشت ها:
۱. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۶؛ ص ۶۸
۲. علامه بحرانی؛ البرهان؛ انتشارات بنیاد بعثت؛ تهران ۱۴۱۶ ق؛ ج ۵ ؛ ص ۲۹۰
۳. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۶؛ ص ۷۱
۴. همان؛ ص ۷۲
۵. محمدی ری شهری، محمد؛ حکمت نامه پیامبر اعظم؛ موسسه علمی دارالحدیث؛ قم ۱۳۸۶؛ ج ۱؛ ص ۳۰۶
۶. محمدی ری شهری،‌ محمد؛ حکمت نامه جوان؛ مترجم مهریزی، مهدی؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث؛ قم ۱۳۸۹؛ ص ۱۷۸
۷. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۲؛ ص ۳۲۹
۸. همان؛ ج۶، ص ۶۸)