اسماعیل بن جعفر(ع)

به هر ترتیب اسماعیل که موضوع امامت وی نه تنها به چالشی در پیشاروی امام کاظم(ع) بلکه به دستاویزی برای زیدیه جهت زیر سوال بردن امامت امام صادق (ع) تبدیل شده بود[15] در سال 133 هجری و درسن تقریبی 30 سالگی در منطقه عریض – منطقه ای در نزدیکی مدینه که امام صادق (ع) در آن باغی داشته و فرزند دیگرشان علی العریضی در آن مدفون است - در گذشته و جنازه او بر دوش مردم به مدینه منتقل شد[16] . علاقه امام صادق (ع) به اسماعیل و اقبال عمومی شیعیان به وی موجب شده بود که رفتار و عکس العمل امام در مواجهه با بیماری و درگذشت اسماعیل مورد توجه قرار گیرد ، بطوریکه منابع تاریخی و حدیثی با گزارش موضوعاتی چون ، حضور امام صادق (ع) در کنار بستر اسماعیل در عریض واندوه زیاد حضرت در بیماری اسماعیل وحاضر شدن بدون کفش و رداء در تشییع جنازه وی[17] ، گرفتن شهادت از عموم مردم و خواص ، بر درگذشت اسماعیل در طول مسیر و در موارد متعدد[18] و گرفتن نائب برای بجا آوردن حج از جانب اسماعیل (ع)[19] ، علاوه بر استفاده های فقهی ای که در بر دارد[20] بر توجه حضرت به پذیرش رحلت اسماعیل ، توسط عموم مردم و خواص تاکید دارند ، هر چند که برخی از منابع اسماعیلی ، اعلام درگذشت اسماعیل در عریض و تشییع جنازه و شهادت بر رحلت او را تدبیری از جانب امام صادق (ع) با هدف حفظ جان اسماعیل از تهدید دشمنان به عنوان جانشین و وصی امام دانسته و بر حیات و زندگی وی در شهر بصره پس از این جریان تاکید دارند[21] .