بهانه های منافقان و کفار در برابر پیامبر اسلام (ص) چه بود؟

سوره احزاب:

وَ إِذْ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذينَ في‏ قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ إِلاَّ غُرُوراً (12)

وَ إِذْ قالَتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ يا أَهْلَ يَثْرِبَ لا مُقامَ لَكُمْ فَارْجِعُوا وَ يَسْتَأْذِنُ فَريقٌ مِنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنا عَوْرَةٌ وَ ما هِيَ بِعَوْرَةٍ إِنْ يُريدُونَ إِلاَّ فِراراً (13)

ترجمه : و هنگامى كه منافقان و كسانى كه در دلهايشان بيمارى است مى‏گفتند: «خدا و فرستاده‏اش جز فريب به ما وعده‏اى ندادند.» (12) و چون گروهى از آنان گفتند: «اى مردم مدينه، ديگر شما را جاى درنگ نيست، برگرديد.» و گروهى از آنان از پيامبر اجازه مى‏خواستند و مى‏گفتند: «خانه‏هاى ما بى‏حفاظ است» و [لى خانه‏هايشان‏] بى‏حفاظ نبود، [آنان‏] جز گريز [از جهاد] چيزى نمى‏خواستند. (13)

چون مسلمين از نقض عهد يهوديان بنى قريضه آگاه شدند و كثرت و قوت و شوكت لشكر احزاب را مشاهده كردند سخت ترسيدند منافقين هم وقت را غنيمت شمرده به اشاعه اراجيف و دروغ پردازى پرداخته مسلمانان را ميترسانيدند متعب بن قيس گفت جاى تعجب است كه محمد (ص) بما وعده ملك قيصر و كسرى ميدهد و امروز حال ما چنانست كه بخلوتگاه براى قضاى حاجت نميتوانيم برويم.

پروردگار آيه «وَ إِذْ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ إِلَّا غُرُوراً» را كه حكايت ميكند از گفتار او و رفيقانش نازل نمود ميفرمايد منافقين و كسانيكه در دل مرض شك و شبهه دارند بيكديگر ميگويند آنچه خدا و رسولش بما وعده داده‏اند جز فريب و دروغ چيز ديگرى نبوده لشگر احزاب قريب بيست روز در آنطرف خندق بدون جنگ و قتالى توقف نمودند پس از آن جماعتى از قريش سلاح جنگ پوشيده كنار خندق آمدند در پيشاپيش سپاهيان آنها عمر بن عبد ود و هبيرة بن وهب و عكرمة بن ابى جهل و ضرار بن خطاب شروع به رجزخوانى و مبارز طلبى نموده و بر اسب هاى خود هى زده وارد خندق شدند مسلمانان حيران و نفس هاى آنها بگلو رسيد نسبت به وعده‏هاى پروردگار گمان هاى گوناگون بردند.
مردى از مهاجرين به رفيقانش گفت اين شيطان عمرو بن عبد ود را مشاهده كنيد به خدا كسى از شمشير او نجات نخواهد يافت بيائيد محمد (ص) را بگيريم و تسليم قريش نمائيم تا او را بكشند و ما راحت و آسوده بخانه و ديار خود برگرديم.

در آنوقت جبرئيل آيه «قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِينَ مِنْكُمْ وَ الْقائِلِينَ لِإِخْوانِهِمْ تا أُولئِكَ لَمْ يُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيراً» را بر پيغمبر نازل نمود يعنى اي رسول گرامى خداوند احوال كسانى را كه مسلمين را تهديد نموده و از جنگ ميترسانند و به برادران و اقوام خود ميگويند بسوى ما بيائيد و از همكارى با مسلمانان خوددارى كنيد بخوبى ميداند همانا اين قبيل از مردم جز مدت كوتاهى پايدارى و ثبات در جنگ از خود نشان نميدهند.

*******************
تفسیر جامع ، ج 5 ، ص 338

سوره احزاب:

أَشِحَّةً عَلَيْكُمْ فَإِذا جاءَ الْخَوْفُ رَأَيْتَهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذي يُغْشى‏ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَإِذا ذَهَبَ الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ أُولئِكَ لَمْ يُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسيراً (19)

بر شما بخيلانند، و چون خطر فرا رسد آنان را مى‏بينى كه مانند كسى كه مرگ او را فرو گرفته، چشمانشان در حدقه مى‏چرخد [و] به سوى تو مى‏نگرند و چون ترس برطرف شود شما را با زبانهايى تند نيش مى‏زنند بر مال حريصند. آنان ايمان نياورده‏اند و خدا اعمالشان را تباه گردانيده، و اين [كار] همواره بر خدا آسان است. (19)



سوره احزاب:

إِنَّ الَّذينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهيناً (57)

بى‏گمان، كسانى كه خدا و پيامبر او را آزار مى‏رسانند، خدا آنان را در دنيا و آخرت لعنت كرده و برايشان عذابى خفّت‏آور آماده ساخته است. (57)

مراد از اذيّت كردن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، تكذيب و تهمت و برخورد بى‏ادبانه با آن حضرت و اذيّت كردن اهل بيت اوست‏.

****************
تفسير نور، ج‏9، ص: 397

سوره توبه :

إِنَّما يَسْتَأْذِنُكَ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ ارْتابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ في‏ رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ (45)

وَ لَوْ أَرادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً وَ لكِنْ كَرِهَ اللَّهُ انْبِعاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَ قيلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقاعِدينَ (46)

لَوْ خَرَجُوا فيكُمْ ما زادُوكُمْ إِلاَّ خَبالاً وَ لَأَوْضَعُوا خِلالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَ فيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِالظَّالِمينَ (47)

لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ حَتَّى جاءَ الْحَقُّ وَ ظَهَرَ أَمْرُ اللَّهِ وَ هُمْ كارِهُونَ (48)

وَ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ ائْذَنْ لي‏ وَ لا تَفْتِنِّي أَلا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحيطَةٌ بِالْكافِرينَ (49)

إِنْ تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْكَ مُصيبَةٌ يَقُولُوا قَدْ أَخَذْنا أَمْرَنا مِنْ قَبْلُ وَ يَتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ (50)

قُلْ لَنْ يُصيبَنا إِلاَّ ما كَتَبَ اللَّهُ لَنا هُوَ مَوْلانا وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (51)

قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلاَّ إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدينا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَكُمْ مُتَرَبِّصُونَ (52)

قُلْ أَنْفِقُوا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً لَنْ يُتَقَبَّلَ مِنْكُمْ إِنَّكُمْ كُنْتُمْ قَوْماً فاسِقينَ (53)

وَ ما مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقاتُهُمْ إِلاَّ أَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ وَ لا يَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلاَّ وَ هُمْ كُسالى‏ وَ لا يُنْفِقُونَ إِلاَّ وَ هُمْ كارِهُونَ (54)

فَلا تُعْجِبْكَ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِها فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ تَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ وَ هُمْ كافِرُونَ (55)

وَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنَّهُمْ لَمِنْكُمْ وَ ما هُمْ مِنْكُمْ وَ لكِنَّهُمْ قَوْمٌ يَفْرَقُونَ (56)

لَوْ يَجِدُونَ مَلْجَأً أَوْ مَغاراتٍ أَوْ مُدَّخَلاً لَوَلَّوْا إِلَيْهِ وَ هُمْ يَجْمَحُونَ (57)

وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا وَ إِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْها إِذا هُمْ يَسْخَطُونَ (58)

وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا ما آتاهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ سَيُؤْتينَا اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ رَسُولُهُ إِنَّا إِلَى اللَّهِ راغِبُونَ (59)

ترجمه :

تنها كسانى از تو اجازه مى‏خواهند [به جهاد نروند] كه به خدا و روز بازپسين ايمان ندارند و دلهايشان به شكّ افتاده و در شكّ خود سرگردانند. (45)

و اگر [به راستى‏] اراده بيرون رفتن داشتند، قطعاً براى آن ساز و برگى تدارك مى‏ديدند، ولى خداوند راه افتادنِ آنان را خوش نداشت، پس ايشان را منصرف گردانيد و [به آنان‏] گفته شد: «با ماندگان بمانيد.» (46)

اگر با شما بيرون آمده بودند جز فساد براى شما نمى‏افزودند، و به سرعت خود را ميان شما مى‏انداختند و در حق شما فتنه‏جويى مى‏كردند، و در ميان شما جاسوسانى دارند [كه‏] به نفع آنان [اقدام مى‏كنند]، و خدا به [حال‏] ستمكاران داناست. (47)

در حقيقت، پيش از اين [نيز] در صدد فتنه‏جويى برآمدند و كارها را بر تو وارونه ساختند، تا حقّ آمد و امر خدا آشكار شد، در حالى كه آنان ناخشنود بودند. (48)

و از آنان كسى است كه مى‏گويد: «مرا [در ماندن‏] اجازه ده و به فتنه‏ام مينداز.» هش‏دار، كه آنان خود به فتنه افتاده‏اند، و بى‏ترديد جهنَّم بر كافران احاطه دارد. (49)

اگر نيكى به تو رسد آنان را بد حال مى‏سازد، و اگر پيشامد ناگوارى به تو رسد مى‏گويند: «ما پيش از اين تصميم خود را گرفته‏ايم.» و شادمان روى بر مى‏تابند. (50)

بگو: «جز آنچه خدا براى ما مقرر داشته هرگز به ما نمى‏رسد. او سرپرست ماست، و مؤمنان بايد تنها بر خدا توكّل كنند.» (51)

بگو: «آيا براى ما جز يكى از اين دو نيكى را انتظار مى‏بريد؟ در حالى كه ما انتظار مى‏كشيم كه خدا از جانب خود يا به دست ما عذابى به شما برساند. پس انتظار بكشيد كه ما هم با شما در انتظاريم.» (52)

بگو: «چه به رغبت چه با بى‏ميلى انفاق كنيد، هرگز از شما پذيرفته نخواهد شد، چرا كه شما گروهى فاسق بوده‏ايد.» (53)

و هيچ چيز مانع پذيرفته شدنِ انفاقهاى آنان نشد جز اينكه به خدا و پيامبرش كفر ورزيدند، و جز با [حال‏] كسالت نماز به جا نمى‏آورند، و جز با كراهت انفاق نمى‏كنند. (54)

اموال و فرزندانشان تو را به شگفت نياوَرَد. جز اين نيست كه خدا مى‏خواهد در زندگى دنيا به وسيله اينها عذابشان كند و جانشان در حال كفر بيرون رود. (55)

و به خدا سوگند ياد مى‏كنند كه آنان قطعاً از شمايند، در حالى كه از شما نيستند، ليكن آنان گروهى هستند كه مى‏ترسند. (56)

اگر پناهگاه يا غارها يا سوراخى [براى فرار] مى‏يافتند، شتابزده به سوى آن روى مى‏آوردند. (57)

و برخى از آنان در [تقسيم‏] صدقات بر تو خرده مى‏گيرند، پس اگر از آن [اموال‏] به ايشان داده شود خشنود مى‏گردند، و اگر از آن به ايشان داده نشود بناگاه به خشم مى‏آيند. (58)

و اگر آنان بدانچه خدا و پيامبرش به ايشان داده‏اند خشنود مى‏گشتند و مى‏گفتند: «خدا ما را بس است به زودى خدا و پيامبرش از كَرَم خود به ما مى‏دهند و ما به خدا مشتاقيم» [قطعاً براى آنان بهتر بود]. (59)

سوره توبه :

فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلافَ رَسُولِ اللَّهِ وَ كَرِهُوا أَنْ يُجاهِدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ في‏ سَبيلِ اللَّهِ وَ قالُوا لا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ قُلْ نارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ كانُوا يَفْقَهُونَ (81)

بر جاى‏ماندگان، به [خانه‏] نشستنِ خود ، پس از رسول خدا ، شادمان شدند، و از اينكه با مال و جان خود در راه خدا جهاد كنند، كراهت داشتند، و گفتند: « در اين گرما بيرون نرويد. » بگو: «- اگر دريابند- آتش جهنّم سوزان‏تر است.» (81)

وَ إِذا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُوا بِاللَّهِ وَ جاهِدُوا مَعَ رَسُولِهِ اسْتَأْذَنَكَ أُولُوا الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَ قالُوا ذَرْنا نَكُنْ مَعَ الْقاعِدينَ (86) رَضُوا بِأَنْ يَكُونُوا مَعَ الْخَوالِفِ وَ طُبِعَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لا يَفْقَهُونَ (87)
[/color]
و چون سوره‏اى نازل شود كه به خدا ايمان آوريد و همراه پيامبرش جهاد كنيد، ثروتمندانشان از تو عذر و اجازه خواهند و گويند: «بگذار كه ما با خانه‏نشينان باشيم.» (86)

راضى شدند كه با خانه‏نشينان باشند، و بر دلهايشان مُهر زده شده است، در نتيجه قدرت درك ندارند. (87)

وَ جاءَ الْمُعَذِّرُونَ مِنَ الْأَعْرابِ لِيُؤْذَنَ لَهُمْ وَ قَعَدَ الَّذينَ كَذَبُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ سَيُصيبُ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذابٌ أَليمٌ (90)

و عذرخواهان باديه‏نشين [نزد تو] آمدند تا به آنان اجازه [ترك جهاد] داده شود. و كسانى كه به خدا و فرستاده او دروغ گفتند نيز در خانه نشستند. به زودى كسانى از آنان را كه كفر ورزيدند عذابى دردناك خواهد رسيد. (90)[/color]

[/color]

[/color]