عهدنامه سلمان فارسی

با سلام

می گویند عهدنامه سلمان فارسی، امان نامه است که پیامبر (ص) در سال نهم هجری به نفع خاندات سلمان صادر کرده است.
این عهدنامه حسب ادّعا به خطّ علی (ع) نوشته شده و عدّه ای از بزرگان صحابه آن را گواهی کرده اند.... در این نوشتار با توجّه به قراین موجود، اصالت عهدنامه مورد بررسی و تردید قرار گرفته است .
اینکه پیامبر اکرم(ص) در سال نهم هجری سالها پیش از فتوحات اسلامی به فکر تنظیم چنین سندی افتاده باشد یا اینکه اصلاً جناب سلمان از پیامبر(ص) خواهش کرده باشد سندی را به نفع خاندان او حتی غیر مسلمان تنظیم کنند، طبق روال عادی پذیرفته نیست...

در متن سند، تاریخ (رجب سنة تسع من الهجرة) ذکر شده است.
همان گونه که مصحح فاضل کتاب تاریخ گزیده در حاشیه همان صفحه متذکر شده اند: (تاریخ هجری به شهادت کلیه مورخین، در زمان عمر موسوم شده و قبل از آن وجود نداشته است) ...

در متن سند عبارتی شداد و غلاظ در مورد خاندان سلمان حتی آنان که مسلمان نشده باشند ذکر شده که دشوار است پذیرفتن آن... یکی از مواردی که خاندان سلمان، حسب ادعای این عهدنامه از آن معاف شده "جز ناصیه" است...
اما در زمان رسول الله (ص) چنین تکلیفی بر اهل کتاب وضع نشده بوده و این رفتار بعد از رحلت آن حضرت به وجود آمده است.
گواه ما سخن فقیه جامع الاطراف و مسلطی چون شهید اول ( شهادت 786ه ق) در کتاب دروس است.
او مدعی است که در ماخذ فقهی هیچ مستندی در این مورد یافت نمی شود [نفس الرحمان، ص44] این سخن بدین معنی است که این رفتار نه تنها در سنت رسول اکرم(ص)، بلکه در روایات، بر جای مانده از اهل بیت(ع) نیز سابقه ندارد و طبعا باید آن را از مقررات وضع شده توسط حکومت های بعدی و یا ناشی از عرف حاکم بر جامه در دوران بنی امیه به بعد دانست.

متن این عهدنامه در مآخذ مختلف و متعدّد با تفاوتهایی در عبارات و اسامی شهود ضبط شده است.

در مجمل التّواریخ و القصص (تالیف 520 ه ق) در ((فصل حوادث بعد از هجرت، السّنة الاولی)) متن این عهدنامه ذکر شده است، با مقدمه ای که خواندن آن مفید است و سلمان فارسی را برادرزاده ای بود؛ نام او ماهاذر بن فرّوخ بن بدخشان و تخمه ایشان به شیراز است، و عهدی دارند از پیغامبر، هم به خطّ امیرالمومنین علی بر ادیم سفید نوشته، و خاتم پیغامبر و ابوبکر و عمر و عثمان، و علی علیم السّلام بر آنجا نهاده و اگرچه این عهد به سال نهم بود از هجرت بدین جایگاه ثبت کرده شد، تا از یک روی باشد .