فلسفه ساخت کعبه و عدم جسمیت خداوند؛
اگر کعبه به منزله خانه جسمی خداوند یا مکانی که خداوند در ان حلول کرده است باشد ،سازگار با جسمیت خدا بود.در حالی که قران و روایات در باره ساخت کعبه ،آن را نمادی از برکات و هدایت الهی و محل عبودیت وحضرت حق افاضه خیر در قالب "رزاقیت" خود را نمایش داده است. وبا ارائه این حقیقت که آنجا محلی برای وصول قرب الهی است چگونگی سلوک بندگی را با تشریع یک سری اعمال خاص به تصویر کشیده است.
می آموزد آدمی باید از نفس خود هجرت کرده با پاک سازی درون از هرگونه آلودگی ،تعلق،رنگ و هیئت غیر خدایی و با اخلاص ،اقبال و توبه خاص به مقام ربوبی باریاید.1. لذا خداوند دستور ساخت این خانه را داد تا به عنوان قبله در نماز و... دلهای به ظاهر متفرق را به یک سو جمع کرده تا روح توحید را در انها بپروراند.2
چرا یی استقبال(رو به قبله بودن)؛
_ کعبه زمینی و جسمی نمادی ازتوجه به کعبه حقیقی است که مرتبه ای بالاتر از عالم جسمانی است. علامه حسن زاده عاملی مینویسد:[در نماز] توجه به کعبه حقیقی می نمایی که عبارت از دل است که در عالم بدن انسان منزله "کعبه" است ، و به منزله "بیت المعمور" است و در آسمان چهارم به منزله " عرش " است.3
_ کعبه از جهت انتساب به خداوند و شهرت به بیت الله ، شرافت خاصی دارد و موجب توجه دل به اوست ،رعایت و احترام آن لازم است.لذا سفارش شده در حالتهای معنوی خوب رو به قبله باشیم.
امام باقر علیه السلام می فرماید: هرگاه نماز گزار رو به قبله می ایستد به جانب خدای مهربان رو کرده است.4
امام خمینی (ره) مینویسد:نکته باریکی در قبله است و نباید از ان غافل نبود.قبله در لغت ،اسم عمل است نه اسم کعبه، ولی چون این عمل رو به روی این خانه انجام میشود کم کم اسم خود خانه شده است.قبله بر وزن "وجهه" طرز ایستادن و روبه رو شدن با چیزی است که با حضور ذهن انجام میگیرد. که با حالت خبردار می ایستد و با نظم و احترام و با حضور ذهن کلی. اقبال به همراه گسستن از غیر و رنگ پیوستن به او، در عمل آشکار باشد.5
_ توجه به بعد سیاسی –اجتماعی؛ درهر شبانه روز نگاه تمامی مسلمین جهان در کعبه به هم میرسدکه در هیچ یک از ادیان وجود ندارد.و رمز وحدت و استقلال مسلمانان است.
گلادستون (نخست وزیر اسبق انگلیس) در پارلمان این کشور: تا زمانی که نام محمد صلی الله علیه واله در مأذنه ها بلند است و کعبه پا برجا و قران راهنما و پیشوای مسلمانان است ؛امکان ندارد پایه های سیاسی ما درکشورهای اسلامی استوار گردد.6
_ روبه قبله بودن (کعبه)؛یادآور شکنجه گاه بلال، قربانگاه اسماعیل، زادگاه علی بن ابی طالب،پایگاه قیام حضرت مهدی علیه السلام ،محل آزمایش ابراهیم علیه السلام و عبادتگاه تمامی انبیا و اولیااست.
_ همانطور که در امور مادی نیازمن نظم هستیم در عبادات نیز چنین است از جمله استقبال کعبه که نمونه عالی نظم در عبادت است.
1- محمد حسین طباطبایی، المیزان،ج1،ص 298.
2- همان،ج3،ص354.
3-حسین دیلمی،هزار و یک نکته در باره نماز،ص100،نکته103.
4-محمد فرید نهاوندی،رموز نماز ، ،ص65.
5-روح الله موسوی الخمینی،اداب الصلوة ، ،ص128-129.
6-ناصر مکارم شیرازی،تفسیر نمونه،ج4،ص438.