جمع بندی سختی ها و گرفتاری ها در مسیر و دین و تغییر عقیده نسبت به دین
تب‌های اولیه
سختی ها و گرفتاری ها در مسیر و دین و تغییر عقیده نسبت به دین
سلام، کسی بخاطر عزاداری امام حسین علیه السلام بیمار شده و چون احتمالش هست که بخاطر دین و عزاداری باشه از دین زده شه!
یا کسی که بچه ی جوونش رو از دست میده ممکن به خدا شک کنه یا رو بیاره به شراب خواری و ...
آیا از نظر نقلی و عقلی پاسخی دارد؟
یا اگر رفتاری از یک مسلمان سر بزنه و خدای نکرده ظلم کنه به کسی از روی ندونستن و فکر کنه که داره خوبی می کنه و طرف مقابل احتمالش هست که از دین زده بشه و حتی نماز هم نخونه و آیا برگردن مسلمان ظلم کننده حق است که طلب بخشش کنه و بگه که اشتباه کردم؟ اگر طرف رو نشه دید و یا ندیدیم چطور؟ و ندونیم که نتیجه و تاثیر رفتار ما چیه؟ فقط دعا کنیم؟
جاهل کسی هست که می خواد خوبی کنه اما بدی می کنه، کسی هست که یا در افراطه یا در تفریط ! می خواد بیاد کسی رو راهنمایی کنه می زنه خراب میکنه. ممنونم
کارشناس بحث: استاد شعیب
با سلام خدمت شما دوست گرامی
در روایات هست که «لاضَرَرَ وَ لاضِرارَ فى الاسلام»(وسائل الشیعة، 26/14.) یا این که «لاضَرَرَ وَ لاضِرارَ عَلىَ المُؤمِن» (18/32.)
«ضرر» شامل کلیه خسارت‌ها و زیان‌هاى وارد بر دیگرى است، ولى «ضرار» مربوط به مواردى است که شخص با استفاده از یک حق یا جواز شرعى به دیگرى زیان وارد سازد که در اصطلاح امروزى از چنین مواردى به «سوء استفاده از حق» تعبیر می‌شود.
بنا بر این در اسلام کاری که باعث ضرر رساندن و ضرر خوردن به افراد است نفی شده است و مومن نباید کار ضرر زنننده و ضرر پزیرنده انجام دهد.
از همینجا مشخص می شود آن عزاداری و دین داری که باعث بیماری و ضرر برای انسان شود دینداری صحیح و عزاداری درستی نیست بلکه اسلام دینی است که مصالح مادی و معنوی افراد را برای عبادات و مناسکش در نظر گرفته است.
پس اگر فرد عزاداری کرد که موجب بیماری اش شد نباید آن را به دین نسبت دهد .
ببنید حتی دین واجبات خود را دارای یک سری شرایط و قیودی قرار داده است مثلا روزه که از واجبات حتمی الهی است اگر به بدن روزه دار ضرر مهمی وارد کند از گردن او ساقط می شود.
برخی بر اساس ندانسته های خویش دین داری کرده و باعث بد بینی خود و دیگران به دین می شوند که تنها راه درمان این مشکل مطالعه احکام و عقاید دینی و شناخت صحیح دین است.
ادامه دارد...
کسی که بچه ی جوونش رو از دست میده ممکن به خدا شک کنه یا رو بیاره به شراب خواری و ...این که افراد به خاطر مصیبت هایی که بر آنها وارد می شود از عقاید دینی دست بکشند و به کارهای یر دینی رو بیاورند بیشتر به خاطر ضعف اعتقادی و مشکلات دینی است . چرا که خدا در قرآن به ما یاد آوری می کند که این دنیا مکان آسایش و خوشی نیست بلکه انسان در سختی به دنیا می آید و زندگی می کند: "خلق الانسان فی کبد" و در آیات مختلف به ما تذکر می دهد که انسان در این دنیا با مصیبت های مختلف آزمایش می شود : وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ و البته شما را به پاره‌ای از سختی‌ها چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازماییم، و صابران را بشارت و مژده بده. و در ادامه می فرماید : الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ. صابران کسانی هستند که در وقت وارد شدن مصیبت به آنها به یاد خدا بیافتند و خود را از خدا و به سوی خدا بدانند. بله امکان دارد انسان ها در مصیبت های وارده چند روز به صورت احساسی برخی از حرف ها را بزنند اما هیچ گاه مومن این سخن ها را از ته دل و از روی آگاهی نمی گوید. ادامه دارد...
یا اگر رفتاری از یک مسلمان سر بزنه و خدای نکرده ظلم کنه به کسی از روی ندونستن و فکر کنه که داره خوبی می کنه و طرف مقابل احتمالش هست که از دین زده بشه و حتی نماز هم نخونه و آیا برگردن مسلمان ظلم کننده حق است که طلب بخشش کنه و بگه که اشتباه کردم؟ اگر طرف رو نشه دید و یا ندیدیم چطور؟ و ندونیم که نتیجه و تاثیر رفتار ما چیه؟ فقط دعا کنیم؟ جاهل کسی هست که می خواد خوبی کنه اما بدی می کنه، کسی هست که یا در افراطه یا در تفریط ! می خواد بیاد کسی رو راهنمایی کنه می زنه خراب میکنه. ممنونمبله گاهی برخی از افراد گمان می کنند کار خوبی انجام می دهند ولی در واقع دارند به طرف مقابل ظلم می کنند . معیار سنجش کارهای انسان دو چیز است : یکی حسن فعلی ، یکی حسن فاعلی . یعنی در یک کار باید هم خود کار خوب باشد و هم نیت فرد خوب باشد و بدون محقق شدن هر دو به آن کار کار خوب نمی گویند. حال اگر کسی گمان می کرد در حق دیگران خوبی می کند و در واقع بدی کرد این حسن فعالی وجود دارد اما حسن فعلی ندارد. در این جا اگر فرد تلاش خود را برای فهم خوبی و بدی کرده باشد و نتوانسته خوبی را درک کند و بد کرده حتی برای این تلاشش به او پاداش هم می دهند و برای نیت خیرش به او پاداش می دهند. اما اگر از پیش خود کاری کرده و درباره خوب و یا بد بودن آن تحقیق کامل را نکرده به خاطر عدم تحقیقش و این که عمل بد را انجام داده او را عقاب می کنند به این معنا که به او می گویند چرا خوب تحقیق نکردی که گرفتار کار بد نشوی؟ آیا توانایی نداشتی؟ حالا در هر صورت اگر انسان در حق کسی ناخواسته بدی کرد و موجب شد آن فرد به واسطه این کار بد ما گرفتار شود باید سعی کنیم تا اثرات کارمان را خنثی کرده و به او در رفع اثرات این فعل بدمان کمک کنیم. و اگر به او دست رسی نداریم و واقعا نمی توانیم او را پیدا کنیم از جانب او استغفار کنیم و از خدا بخواهیم که اثرات منفی کار ما را بر طرف کند.
جمع بندی
پرسش:
سلام، کسی بخاطر عزاداری امام حسین (علیه السلام) بیمار شده و چون احتمالش هست که بخاطر دین و عزاداری باشه از دین زده شود!
یا کسی که بچه ی جوانش را از دست میدهد ممکن به خدا شک کند یا به شراب خواری رو بیاورد و ...
آیا از نظر نقلی و عقلی پاسخی دارد؟
یا اگر مسلمانی فکر کرده دارد خوبی می کند ولی نادانسته به شخصی ظلم کند و طرف مقابل احتمالش هست که از دین زده بشود و حتی نماز هم نخواند و آیا برگردن مسلمان ظلم کننده حق است که طلب بخشش کند و بگوید که اشتباه کردم؟ آیا می شود فقط برای او دعا کرد و یا حتما باید از او حلالیت بطلبیم؟
پاسخ:
در روایات هست که «لاضَرَرَ وَ لاضِرارَ فى الاسلام»(1) یا این که «لاضَرَرَ وَ لاضِرارَ عَلىَ المُؤمِن» (2)
«ضرر» شامل کلیه خسارت‌ها و زیان‌هاى وارد بر دیگرى است، ولى «ضرار» مربوط به مواردى است که شخص با استفاده از یک حق یا جواز شرعى به دیگرى زیان وارد سازد که در اصطلاح امروزى از چنین مواردى به «سوء استفاده از حق» تعبیر می‌شود.
بنابراین در اسلام کاری که باعث ضرر رساندن و ضرر خوردن به افراد است نفی شده است و مومن نباید کار ضرر زننده و ضرر پزیرنده انجام دهد.
از همینجا مشخص می شود آن عزاداری و دین داری که باعث بیماری و ضرر برای انسان شود دینداری صحیح و عزاداری درستی نیست بلکه اسلام دینی است که مصالح مادی و معنوی افراد را برای عبادات و مناسکش در نظر گرفته است. پس اگر فرد عزاداری کرد که موجب بیماری اش شد نباید آن را به دین نسبت دهد .
ببنید حتی دین واجبات خود را دارای یک سری شرایط و قیودی قرار داده است مثلا روزه که از واجبات حتمی الهی است اگر به بدن روزه دار ضرر مهمی وارد کند از گردن او ساقط می شود.
برخی بر اساس ندانسته های خویش دین داری کرده و باعث بدبینی خود و دیگران به دین می شوند که تنها راه درمان این مشکل مطالعه احکام و عقاید دینی و شناخت صحیح دین است.
اما درباره سوال دوم شما:
این که افراد به خاطر مصیبت هایی که بر آنها وارد می شود از عقاید دینی دست بکشند و به کارهای غیر دینی رو بیاورند بیشتر به خاطر ضعف اعتقادی و مشکلات دینی است . چرا که خدا در قرآن به ما یاد آوری می کند که این دنیا مکان آسایش و خوشی نیست بلکه انسان در سختی به دنیا می آید و زندگی می کند:«لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ» (3)
و در آیات مختلف به ما تذکر می دهد که انسان در این دنیا با مصیبت های مختلف آزمایش می شود :
«وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ» و البته شما را به پاره‌ای از سختی‌ها چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازماییم، و صابران را بشارت و مژده بده.(4)
و در ادامه می فرماید :
«الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ: صابران کسانی هستند که در وقت وارد شدن مصیبت به آنها به یاد خدا بیافتند و خود را از خدا و به سوی خدا بدانند».(5)
بله امکان دارد انسان ها در مصیبت های وارده چند روز به صورت احساسی برخی از حرف ها را بزنند اما هیچ گاه مومن این سخن ها را از ته دل و از روی آگاهی نمی گوید.
اما پاسخ قسمت سوم سوال شما:
بله گاهی برخی از افراد گمان می کنند کار خوبی انجام می دهند ولی در واقع دارند به طرف مقابل ظلم می کنند .
معیار سنجش کارهای انسان دو چیز است : یکی حسن فعلی ، یکی حسن فاعلی .
یعنی در یک کار باید هم خود کار خوب باشد و هم نیت فرد خوب باشد و بدون محقق شدن هر دو به آن کار، کار خوب نمی گویند.
حال اگر کسی گمان می کرد در حق دیگران خوبی می کند و در واقع بدی کرد این حسن فعالی وجود دارد اما حسن فعلی ندارد.
در این جا اگر فرد تلاش خود را برای فهم خوبی و بدی کرده باشد و نتوانسته خوبی را درک کند و بد کرده حتی برای این تلاشش به او پاداش هم می دهند و برای نیت خیرش به او پاداش می دهند.
اما اگر از پیش خود کاری کرده و درباره خوب و یا بد بودن آن تحقیق کامل را نکرده به خاطر عدم تحقیقش و این که عمل بد را انجام داده او را عقاب می کنند به این معنا که به او می گویند چرا خوب تحقیق نکردی که گرفتار کار بد نشوی؟ آیا توانایی نداشتی؟
حالا در هر صورت اگر انسان در حق کسی ناخواسته بدی کرد و موجب شد آن فرد به واسطه این کار بد ما گرفتار شود باید سعی کنیم تا اثرات کارمان را خنثی کرده و به او در رفع اثرات این فعل بدمان کمک کنیم.
و اگر به او دست رسی نداریم و واقعا نمی توانیم او را پیدا کنیم از جانب او استغفار کنیم و از خدا بخواهیم که اثرات منفی کار ما را بر طرف کند.
پی نوشت:
1-حر عاملی، وسائل الشیعة،آل البیت، بیروت،ج 26ص 14.
2- همان ج18، ص 32.
3-بلد: 4.
4- بقره: 155.
5- بقره:156.