عدل خداوند و زجرکشیدن کودکان

هیچ کدام از کارها و رقم زدن تقدیر به دست خداوند خداوند بدون حکمت نیست. "در پس همه ی اینها رازی نهفته است"...

این قضیه در مورد حیوانات هم وجود دارد! یعنی اون حیوونی که هیچ گناهی نداره چرا باید توسط انسان عذاب بکشه! مثلا من تو یک کلیپ دیدم یک الاغ رو به یک چتر وصل کردند و روی دریا رها کردند! الاغه رفت تو آسمون (اونم آسمونه رو دریا)

من فکر میکنم اینها با عدل خدا تناقضی نداره!
ببین مثلا اگر یک بچه رو کتک بزنی اون بچه جز گریه (که ناشی از درد است) هیچ عکس العمل خاص دیگه ای نشون نمیده
اما اگر یک انسان کامل رو کتک بزنی ممکنه ببخشتت / ممکنه کتکت بزنه/ ممکنه فحشت بده/ ممکنه بکشتت/ ممکنه نصیحت کنه و ...

بعد خدا پاداش این انسان کامل رو در اون دنیا میده! مثلا اگر بخشیده باشد میبرتت بهشت و اگر باهات دعوا کرده باشه و کشته باشدت میبرت جهنم!
اما راجب اون بچه در اون دنیا خدا هیچ وقت اون رو محاکمه نمیکنه! پس همین میتونه برتریه بچه نسبت به ما باشه!

یعنی برتری که بچه نسبت به انسان کامل داره اینه که اون دنیا محاکمه نمیشه
اما یک انسان کامل بابت ذره ذره اعمالش اونجا باید جواب پس بده
پس یک جورایی این زجرایی که بچه ی بی گناه اینجا میکشه با عواقبی که اون دنیا منتظرشه یر به یر میشه و با عدل خدا جور در میاد

اما اینها همش نظر شخصی منه ! سوال سوال خیلی خوبه و منم منتظر جوابش میشینم!

خب حتما خداوند وقتی اون کودک بزرگ بشه به یک وسیله ای این ظلم رو جبران میکنه !
یا اگر تو این دنیا جبران نکرد اون دنیا حتما جبران میکنه!
مثلا من شنیدم اون دنیا همه 40ساله مبرن تو بهشت!
خب این کودک اگر در کودکی بر اثر رنج هایی که کشیده بمیرد اون دنیا در غالب یک آدم 40ساله یا 30 ساله (دقیق خاطرم نیست) به مراتب مقامش در بهشت بالاتر از من و شمایی بوده است که رنجی نکشیدیم!
اما همونطور که گفتم من فقط نظر شخصی دادم و واسه خودم هم سواله! گفتم سوالت سوال خوبیه!

مبهم سخن گفته اید
ولی فکر می کنم منظور شما از این پاسخ
جواب جبران ظلم در جهنم باشه
که بطلانش روشن است چون
1.ما داریم به عدل الهی خدشه می کنیم پس داریم بحثی برون دینی می کنیم
بحث برون دینی هماز مفروضات دینی مانند بهشت و جهنم نباید کمک بگیرد
2.جبران ظلم مانند این است که من شما را بزنم بعد بگویم یک میلیارد به شما می دهم
ایا ظلم سبب تبدیل به خیر می شود
نه بابا ظلم ظلم است ولول جبران شود
خیلی از مادرها هستند که حاضر نیستند کشته شدن پسرشان را در قبال میایاردها میلیاردها پول معاوضه کنند
اما اگر شما باشی می گویی من ظلمی نکردم بچشو کشتم
بعد جبران کردم و بهش یک میایارد پول دارم
البته اگر این ظلم با رضایت طرفین باشد شاید بشود کاریش کرد
اما متاسفانه در دنیا این هم نیست!

با عرض سلام و وقت بخیر


[=arial][=&quot]اما در مورد کودکان ناقص الخلقه[/][/]

[="Tahoma"][="Black"]این بهترین پاسخ کارشناسی ای بود که در این فروم خوانده بودم[/]

دوست من شما این مطلب رو به درستی تصور نکرده اید در این باره باید گفت که شخصی که ظلم می کند کس دیگریست مثلا در مورد بحث ما پدر و مادر بچه هستند که با عدم اطلاع و نادانی خود به بچه ظلم می کنند و کسی که جبران می کند خداست، پس اینطور نیست که ظلم هم از طرف خدا باشد و جبران آن هم از طرف خدا بلکه ظلم از کسی دیگریست و خداوند با لطف و رحمت بیکران خود آنرا جبران می کند.

با عرض سلام و ادب
از مجموع نوشته های حضرتعالی بنده سوالاتی را برداشت کردم که به طور مختصر جواب آنها را عرض می کنم :
پاسخگويى به مسأله «شرور» از لحاظ عقلى، متّكى به فلسفه خاصّى است كه در آن، مسائل وجود و عدم بطور عميقى مورد دقت قرار مى‏گيرد.

شر عدمی است
يك تحليل ساده نشان مى‏دهد كه ماهيّت «شرور»، عدم است، يعنى بديها همه از نوع نيستى و عدمند. اين مطلب، سابقه زيادى دارد. ريشه اين فكر از يونان قديم است. در كتب فلسفه، اين فكر را به يونانيان قديم و خصوصاً افلاطون نسبت مى‏دهند، ولى متأخّران آن را بيشتر و بهتر تجزيه و تحليل كرده‏اند
نمى‏خواهيم منكر وجود كورى و كرى و ستم و فقر و بيمارى و غيره بشويم‏ بلکه می گوییم «بدى» يا خودش از نوع نيستى است و يا هستيى است كه مستلزم نوعى نيستى است، يعنى موجودى است كه خودش از آن جهت كه خودش است خوب است و از آن جهت بد است كه مستلزم يك نيستى است، و تنها از آن جهت كه مستلزم نيستى است بد است نه از جهت ديگر. ما، نادانى، فقر و مرگ را بد مى‏دانيم. اينها ذاتا نيستى و عدمند. گزندگان، درندگان، ميكروبها و آفتها را بد مى‏دانيم. اينها ذاتاً نيستى نيستند، بلكه هستيهايى هستند كه مستلزم نيستى و عدمند.
اما گزندگان، درندگان، ميكروبها، سيلها، زلزله‏ها و آفتها از آن جهت بد هستند كه موجب مرگ يا از دست دادن عضوى يا نيرويى مى‏شوند يا مانع و سدّ رسيدن استعدادها به كمال مى‏گردند. اگر گزندگان، موجب مرگ و بيمارى نمى‏شدند بد نبودند؛ اگر آفتهاى نباتى موجب نابودى درختان يا ميوه آنها نمى‏شدند بد نبودند؛ اگر سيلها و زلزله‏ها تلفات جانى و مالى ببار نمى‏آوردند بد نبودند. بدى در همان تلفات و از دست رفتن‏ها است. اگر درنده را بد مى‏ناميم نه به آن جهت است كه ماهيت خاص آن، ماهيت بدى است بلكه از آن جهت است كه موجب مرگ و سلب حيات از ديگرى است. در حقيقت، آنچه ذاتاً بد است همان فقدان حيات است. اگر درنده وجود داشته باشد و درندگى نكند، يعنى موجب فقدان حيات كسى نشود، بد نيست، و اگر وجود داشته باشد و فقدان حيات تحقق يابد بد است.
از نظر رابطه علّت و معلولى، غالبا همان فقدانات واقعى، يعنى فقر و جهل، سبب امورى مانند ميكروب و سيل و زلزله و جنگ و غيره مى‏شوند كه از نوع بديهاى قسم دوم مى‏باشند، يعنى موجوداتى هستند كه از آن جهت بدند كه منشأ فقدانات و نيستيها مى‏شوند.
ما در مبارزه با اين نوع از بديها بايد اول با بديهاى نوع اول مبارزه كنيم و خلأهايى از قبيل جهل و عجز و فقر را پر كنيم تا بديهاى نوع دوم راه پيدا نكند.

شر، نسبى است‏
صفاتى كه اشياء به آنها موصوف مى‏گردند بر دو قسم است: حقيقى و نسبى.
وقتى يك صفت براى چيزى در هر حال و با قطع نظر از هر چيز ديگر ثابت باشد آن را صفت «حقيقى» مى‏ناميم. صفت حقيقى آن است كه براى امكان اتصاف يك ذات به آن صفت، فرض خود آن ذات و آن صفت كافى است. اما يك صفت نسبى آن است كه فرض موصوف و فرض صفت، بدون فرض يك امر سوم كه طرف نسبت و مقايسه قرار گيرد، براى امكان اتصاف موصوف به آن صفت كافى نيست. عليهذا هرگاه صدق يك صفت بر چيزى منوط به در نظر گرفتن امر ثالث و مقايسه اين با آن باشد، در اين صورت، صفت را «نسبى» مى‏ناميم.
مثلًا حيات، يك امر حقيقى است. يك موجود، خودش قطع نظر از اينكه با شى‏ء ديگر مقايسه و سنجيده شود يا زنده و جاندار است و يا بيجان و مرده. و همچنين سفيدى و سياهى (به فرض اينكه رنگها امور واقعى باشند) صفتهاى حقيقى هستند.
يك چيز كه سفيد است، با قطع نظر از مقايسه با چيز ديگر سفيد است، و يك چيز كه سياه است خودش سياه است و لازم نيست كه با چيز ديگر مقايسه شود تا سياه بودن‏ آن صحيح باشد، و همچنين بسيار صفتهاى ديگر.
ولى كوچكى يا بزرگى، صفتى نسبى است. وقتى يك جسم را مى‏گوييم كوچك است بايد ببينيم با مقايسه با چه چيز و يا نسبت به چه چيز آن را كوچك مى‏خوانيم. هر چيزى ممكن است هم كوچك باشد و هم بزرگ؛ بستگى دارد به اينكه چه چيز را معيار و مقياس قرار داده باشيم.
در اينجا لازم است براى رفع اشتباه، يك نكته را يادآورى كنم و آن اين كه همچنانكه ملاحظه شد، مقصود از جمله «شر نسبى است» نسبيّت در مقابل حقيقى بودن است، «نسبى است» يعنى مقايسه‏اى است‏
اكنون بايد ديد آيا بدى بدها يك صفت حقيقى است يا يك صفت نسبى؟ قبلًا گفتيم بدها دو نوعند: بدهايى كه خود امورى عدمى‏اند، و بدهايى كه امورى وجودى‏اند اما از آن جهت بد هستند كه منشأ يك سلسله امور عدمى مى‏گردند.
شرورى كه خود عدمى هستند مانند جهل و عجز و فقر، صفاتى حقيقى (غير نسبى) ولى عدمى هستند؛ اما شرورى كه وجودى هستند و از آن جهت بدند كه منشأ امور عدمى هستند، مانند سيل و زلزله و گزنده و درنده و ميكروب بيمارى، بدون شك بدى اينها نسبى است. از اينگونه امور، آنچه بد است، نسبت به شى‏ء يا اشياء معيّنى بد است. زهر مار، براى مار بد نيست، براى انسان و ساير موجوداتى كه از آن آسيب مى‏بينند بد است. گرگ براى گوسفند بد است ولى براى خودش و براى گياه بد نيست، همچنانكه گوسفند هم نسبت به گياهى كه آن را مى‏خورد و نابود مى‏كند بد است ولى نسبت به خودش يا انسان يا گرگ بد نيست.
مولوى مى‏گويد:
زهر مار، آن مار را باشد حيات ليك آن، مر آدمى را شد ممات‏
پس بد مطلق نباشد در جهان بد به نسبت باشد اين را هم بدان

و از طرف ديگر وجود حقيقى هر چيز كه به آن خلق و ايجاد تعلّق مى‏گيرد و وجود واقعى است، وجود آن چيز براى خود است نه وجود آن براى اشياء ديگر. وجود هر چيز براى شى‏ء يا اشياء ديگر، وجود اعتبارى و غير حقيقى است و جعل و خلق و ايجاد به آن تعلّق نمى‏گيرد.
به هر حال اسناد امور اعتبارى به علّت، مجازى و بالعرض است. از اين جهت حكما گفته‏اند شرور، بالذات مورد تعلّق آفرينش قرار نمى‏گيرند؛ بالذّات معلول و مجعول نيستند. مخلوق بودن و معلول بودن آنها بالعرض است؛ همچنانكه قبلًا گفتيم درست مثل اين است كه مى‏گوييم: «خورشيد، سبب ايجاد سايه است». البته اگر خورشيد نباشد، سايه هم نيست، ولى سبب شدن خورشيد از براى سايه يا سبب شدن آن براى نور متفاوت است. خورشيد نور را واقعاً و حقيقتاً افاضه مى‏كند ولى سايه را حقيقتاً ايجاد نمى‏كند. سايه چيزى نيست كه ايجاد شود. سايه از محدوديّت نور پيدا شده است، بلكه عين محدوديّت نور است. در مورد شرور، اعمّ از شرور نوع اول و شرور نوع دوم نيز مطلب از همين قرار است. شرور، امورى اعتبارى و عدمى هستند.
كورى در انسان كور، يك واقعيّت مستقلّى نيست تا گفته شود كه آدم كور را يك مبدأ آفريده است و كورى او را يك مبدأ ديگر. كورى نيستى است و هر شرّى نيستى است.
ولى از ديدگاه عدل الهى، مسأله شرور شكل ديگرى دارد. از اين نظرگاه، سخن در دو گونگى اشياء نيست، سخن در اين است كه خواه اشياء دو گونه باشند يا يك گونه، چرا نقص و كاستى و فنا و نيستى در نظام هستى راه يافته است؟ چرا يكى كور و ديگرى كر و سومى ناقص الخلقه است؟ عدمى بودن كورى و كرى و ساير نقصانات براى حلّ اشكال كافى نيست زيرا سؤال باقى است كه چرا جاى اين عدم را وجود نگرفته است؟ آيا اين، نوعى منع فيض نيست؟ و آيا منع فيض نوعى ظلم نيست؟ در جهان، خلأهايى وجود دارد كه همانها ناراحتيهاى اين جهان است. عدل الهى ايجاب مى‏كند كه اين خلأها پر شود.
يك سلسله امور وجودى نيز هستند كه همچنانكه قبلًا بدانها اشاره شد زاييده نيستيهايى از قبيل جهل و عجز و فقرند و به نوبه خود همانها سبب يك سلسله نقصها و كاستيها و فناها و نيستيها مى‏شوند. بيماريها و طوفانها و حريقها و زلزله‏ها از اين قبيل است. عدل الهى ايجاب مى‏كند كه اين امور نيز نباشند تا آثار آنها كه همان نقصها و كاستيها است نيز نباشد.
مطلب را كه از اين نظر نگاه كنيم لازم است دو مطلب را مورد بررسى قرار دهيم:
بحثى كه در ضمن بخش قبل داشتيم، يك بحث فلسفى و يك تحليل عقلى درباره شرور بود ولى در اين بخش، مسأله را با ديدى ديگر مورد بررسى قرار مى‏دهيم.
معمولا كسانى كه درباره شرور جهان به چشم خرده‏گيرى مى‏نگرند، حساب نمى‏كنند كه اگر جهان، خالى از اين شرور گردد به چه صورت در خواهد آمد. آنان فقط بطور بسيط و مجمل مى‏گويند كاش جهان پر از لذّت و كاميابى بود و كاش هر كسى به آرزوهاى خود مى‏رسيد و هيچ رنج و ناكاميى وجود نمى‏داشت.
اكنون ببينيم ساختن جهانى بهتر از جهان فعلى كه شاعر آرزوى آن را داشته است چگونه ممكن است؟ وقتى مى‏خواهيم براى بنا نهادن «جهان» دست بكار شويم، «فلك را سقف بشكافيم و طرحى نو دراندازيم» حتما بايد از انديشه‏هاى محدود و فكرهاى كودكانه‏اى كه لايق زندگى محدود يك فرد انسان است صرف نظر كنيم و به طرحى وسيع و بزرگ بينديشيم. گمان نمى‏كنم اين مهندسى، كار آسانى باشد و شايد نتوانيم تصميم بگيريم.
در هر حال بهتر اين است كه نخست، وضع موجود را بررسى كنيم و آن را نيكتر بشناسيم، آنگاه به دنبال «طرحى بهتر» فكر خود را خسته كنيم. شايد هم در يك بررسى جدّى همين وضع كنونى را بپسنديم. براى مطالعه جهان حاضر لازم است پديده‏هاى بلا و مصيبت را از دو نظر مورد بحث قرار دهيم:
1. شرور در نظام كلّ جهان چه موقعيّتى دارند؟
2. ارزش شرور از نظر خود آنها چيست؟
در قسمت اول، بحث اين است كه آيا در نظام كلّ جهان، شرور، قابل حذف‏اند؟
و به عبارت ديگر آيا جهان، منهاى شرور ممكن است؟ يا آنكه برخلاف آنچه كه در نظر بدوى تصور مى‏شود، حذف آنها از جهان، يعنى جهان منهاى شرور، غير ممكن است و نبودن مصائب مساوى است با نابودى جهان؛ و به عبارت ديگر، شرور جهان از خيرات آن، تفكيك ناپذيرند.
در قسمت دوم، بحث اين است كه آيا مصائب فقط زيانمندند؟ و به اصطلاح داراى ارزش منفى هستند؟ يا فوائد و آثار مثبت هم دارند و بلكه آثار منفى آنها در جنب آثار مفيد و مثبتشان صفر است.
از آنچه در بحث «شر، امرى نسبى است» گفته شد تا حدّ زيادى روشن گشت كه شرور، غير قابل تفكيك از خيرات‏اند، زيرا شرورى كه از نوع فقدانات و اعدامند، به عبارت ديگر خلأهايى از قبيل جهل و عجز و فقر كه در نظام آفرينش وجود دارد، تا آنجا كه به نظام تكوين ارتباط دارد، از قبيل عدم قابليّت ظرفيّتها و نقصان امكانات است؛ يعنى در نظام تكوين براى هر موجودى هر درجه از نقص هست، به علّت نقصان قابليّت قابل است نه به علّت امساك فيض تا ظلم يا تبعيض تلقّى شود. آنچه از اين امور به عدم قابليّت ظرفها و نقصان امكانات مربوط نيست همانهاست كه در حوزه اختيار و مسؤوليّت و اراده بشر است و بشر به حكم اينكه موجودى مختار و آزاد و مسؤول ساختن خويش و جامعه خويش است بايد آنها را بسازد و خلأها را پر كند و اين است يكى از جهات خليفة اللّهى انسان. اينكه انسان اينچنين آفريده شده و چنين مسؤوليّتى دارد جزئى از طرح نظام احسن است، و اما شرورى كه وجودى هستند و در وجود فى نفسه خود خيرند و در وجود لغيره شر، چنانكه گفته شد جنبه شرّيّت آنها به حكم اينكه نسبى و اضافى است و از لوازم لاينفكّ وجود حقيقى آنها است، از جنبه خيريّت آنها تفكيك ناپذير است.
آنچه در اينجا لازم است بيفزاييم، مطلب ديگرى است و آن، اصل همبستگى و «انداموارگى» اجزاء جهان است.

جهان يك واحد تجزيه ناپذير است.
يكى از مسائل مهم در جهان‏بينى‏هاى فلسفى و علمى اين است كه جهان از لحاظ ارتباط و پيوستگى اجزاء چگونه است؟ آيا به صورت يك سلسله امور متفرّق و پراكنده است؟ آيا اگر قسمتى از جهان نمى‏بود و يا به فرض، بخشى از موجودات جهان نيست و نابود شود، از نظر ساير اجزاء جهان، امرى ممكن است؟ يا اجزاء جهان همه با يكديگر به نوعى وابسته و پيوسته‏اند؟
اينجا همين قدر مى‏گوييم كه از قديم‏ترين دوران تاريخ فلسفه، اين مطلب مورد توجه بوده است. ارسطو طرفدار وحدت انداموارى عالم است. در جهان اسلام همواره اين اصل تأييد شده است. ميرفندرسكى، حكيم و عارف معروف عهد صفوى با زبان شعر چنين مى‏گويد:
حق، جان جهان است و جهان همچو بدن اصناف ملائك چو قواى اين تن‏
افلاك و عناصر و مواليد، اعضاء توحيد همين است و دگرها همه فن‏
هگل، فيلسوف مشهور آلمان، در فلسفه خود اين اصل را مورد توجه قرار داده است. ماترياليسم ديالكتيك ماركس و انگلس كه سخت متأثّر از فلسفه و منطق هگل است، اين اصل را به نام اصل «تأثير متقابل» پذيرفته است.
ما فعلا نمى‏توانيم به تفصيل وارد اين بحث شويم. البته همه كسانى كه از رابطه انداموارگى و همبستگى و پيوستگى اجزاء جهان سخن گفته‏اند در يك سطح سخن نگفته‏اند.
آنچه منظور ما از اين اصل است، اين است كه جهان، يك واحد تجزيه ناپذير است؛ يعنى رابطه اجزاء جهان به اين شكل نيست كه بتوان فرض كرد كه قسمتهايى از آن قابل حذف و قسمتهايى قابل ابقاء باشد. حذف بعضى، مستلزم بلكه عين حذف همه اجزاء است، همچنانكه ابقاء بعضى، عين ابقاء همه است.
عليهذا نه تنها عدمها از وجودها، و وجودهاى اضافى و نسبى از وجودهاى حقيقى تفكيك ناپذيرند، خود وجودهاى حقيقى نيز از يكديگر تفكيك ناپذيرند. پس شرور، علاوه بر، دو جهت فوق الذكر و صرف نظر از آن دو جهت نيز از خيرات‏ تفكيك ناپذيرند. به قول حافظ، «چراغ مصطفوى» و «شرار بولهبى» با يكديگر توأمند:
در اين چمن، گل بى‏خار كس نچيد، آرى چراغ مصطفوى با شرار بو لهبى است‏
و هم او به اصل تجزيه ناپذيرى اجزاء جهان اشاره مى‏كند آنجا كه مى‏گويد:
دركارخانه عشق از كفر ناگزير است آتش كه را بسوزدگر بو لهب نباشد
اكنون اثر دیگر بديها و بدبختيها را تحت اين عنوان شرح مى‏دهيم كه زشتيها، مقدمه وجود زيباييها و آفريننده و پديد آورنده آنها مى‏باشند. در شكم گرفتاريها و مصيبتها، نيكبختيها و سعادتها نهفته است همچنانكه گاهى هم در درون سعادتها، بدبختيها تكوين مى‏يابند و اين، فرمول اين جهان است:
ضرب المثل معروفى كه مى‏گويد: «پايان شب سيه سپيد است» تلازم قطعى بين تحمّل رنج و نيل به سعادت را بيان مى‏كند، گويى سپيديها از سياهيها زاييده مى‏شوند، همچنانكه سفيديها نيز در شرايط انحرافى، سياهى توليد مى‏كنند.
هگل، فيلسوف معروف آلمانى قرن نوزدهم سخنى دارد كه از اين نظر قابل توجه است. مى‏گويد:
«نزاع و شر، امور منفى ناشى از خيال نيستند؛ بلكه امور كاملًا واقعى هستند و در نظر حكمت، پلّه‏هاى خير و تكامل مى‏باشند. تنازع، قانون پيشرفت است. صفات و سجايا در معركه هرج و مرج و اغتشاش عالم، تكميل و تكوين مى‏شوند و شخص فقط از راه رنج و مسؤوليّت و اضطرار به اوج علوّ خود مى‏رسد. رنج هم امرى معقول است و علامت حيات و محرّك اصلاح مى‏باشد. شهوات نيز در بين امور معقول براى خود جايى دارند؛ هيچ امر بزرگى بدون شهوت به كمال خود نرسيده است و حتى جاه طلبى‏ها و خودخواهيهاى ناپلئون بدون اراده او به پيشرفت اقوام كمك كرده است. زندگى براى سعادت (آرامش و رضايت حاصل از آن) نيست، بلكه براى تكامل است. تاريخ جهان، صحنه سعادت و خوشبختى نيست، دوره‏هاى‏ خوشبختى صفحات بى‏روح آن را تشكيل مى‏دهد؛ زيرا اين دوره‏ها ادوار توافق بوده‏اند و چنين رضايت و خرسندى گرانبار، سزاوار يك مرد نيست. تاريخ در ادوارى درست شده است كه تناقضات عالم واقع به وسيله پيشرفت و تكامل حل شده است.»

خلاصه- نتيجه كلّى‏


1. صفت حكمت، يعنى حكيم بودن، درباره خداوند و درباره انسان به دو گونه صادق است. حكيم بودن انسان به معنى اين است كه در هر كارى غايتى معقول دارد و دركارهاى خود عالى‏ترين و فاضل‏ترين هدفها را، و بهترين وسيله‏ها را براى رسيدن به آن هدفها انتخاب مى‏كند. اما خداوند، غنىّ على الاطلاق است، غايتى را جستجو نمى‏كند؛ كمالى فرض نمى‏شود كه او فاقد باشد تا بخواهد آن را جستجو كند؛ حكيم بودن او به معنى اين است كه موجودات را به كمالات لايقشان تا هر حدّى كه براى آنها ممكن باشد مى‏رساند؛ كار او ايجاد است كه به كمال وجود رساندن است و يا تدبير و تكميل و سوق دادن اشياء به سوى كمالات ثانويّه آنهاست كه نوعى ديگر از رساندن اشياء به كمالات آنهاست.
بعضى از پرسشها و ايرادها و اشكالها از قياس گرفتن غلط حكيم بودن خداوند به حكيم بودن انسان پيدا مى‏شود. غالباً آنگاه كه پرسش مى‏شود فلان چيز چرا به وجود آمده است؟ پرسش كننده در ذهن خود مسأله را اينچنين طرح كرده كه خداوند چه هدفى از اين كار داشته است؟ غافل از اينكه اگر ما براى خدا، آنچنان كه براى انسان، هدف قائل هستيم، هدف قائل بشويم، معنيش اين است كه خداوند نيز مانند انسان دركارهاى خود كمبودهاى خود را جبران مى‏كند، و به خود تكامل مى‏بخشد.
اگر از اول توجه داشته باشد كه حكيم بودن خدا به معنى اين است كه فعلش غايت دارد نه ذاتش، و حكمت هر مخلوقى غايتى است نهفته در نهاد آن مخلوق، و حكيم بودن خداوند به اين است كه مخلوقات را به سوى غايات طبيعى آنها سوق مى‏دهد، پيشاپيش پاسخ خود را دريافت مى‏دارد.
2. فيض الهى، يعنى فيض هستى كه سراسر جهان را در بر گرفته، نظام خاص دارد؛ يعنى تقدّم و تأخّر، و سببيّت و مسبّبيّت، و علّيّت و معلوليّت، ميان آنها حكمفرماست و اين نظام، غير قابل تخلّف است؛ يعنى براى هيچ موجودى امكان تخلف و تجافى از مرتبه خود و اشغال مرتبه ديگر وجود ندارد. سير تكامل موجودات، بالخصوص سير تكاملى انسان، به معنى سرپيچى از مرتبه خود و اشغال مرتبه ديگر نيست؛ بلكه به معنى «سعه وجودى» انسان است. لازمه درجات و مراتب داشتن هستى اين است كه نوعى اختلاف و تفاوت از نظر نقص و كمال، و شدّت و ضعف در ميان آنها حكمفرما باشد، و اينگونه اختلافها تبعيض نيست.
3. صنع خدا كلّى است نه جزئى، ضرورى است نه اتفاقى.
ريشه ديگر اشتباهات در اين زمينه، مقايسه صنع خدا با صنع انسان از اين نظر است كه پنداشته مى‏شود ممكن است صنع الهى مانند صنع انسان، جزئى و اتفاقى باشد.
انسان به حكم اينكه مخلوقى از مخلوقات و جزء نظام است و اراده‏اش بازيچه علل جزئى و اتفاقى است تصميم مى‏گيرد در زمان معيّن و مكان معيّن- و البته تحت شرايط معيّن- مثلا خانه‏اى بسازد؛ يك مقدار آجر و سيمان و آهن و خاك و گچ و آهك كه هيچ پيوند طبيعى با يكديگر ندارند گرد مى‏آورد و با يك سلسله پيوندهاى مصنوعى آنها را با يكديگر به شكل خاص مربوط مى‏كند و خانه مى‏سازد.
خداوند چطور؟ آيا صنع متقن الهى از نوع پيوند مصنوعى و عاريتى برقرار كردن ميان چند امر بيگانه است؟
ايجاد پيوندهاى مصنوعى و عاريتى، در خور مخلوقى مانند انسان است كه اولًا جزئى از نظام موجود و محكوم قوانين موجود آن است، و ثانيا در محدوده‏اى معيّن مى‏خواهد از قوا و نيروها و خاصيتهاى موجود اشياء بهره‏گيرى كند، و ثالثاً اراده‏اش بازيچه علل جزئى است (مثلًا حفاظت خود از گرما و سرما به وسيله خانه) و رابعاً فاعليّتش در حدّ فاعليّت حركت است نه فاعليّت ايجادى، يعنى هيچ چيز را ايجاد نمى‏كند، بلكه موجودات را از راه حركت دادن و جابه‏جا كردن، به يكديگر مربوط مى‏كند؛ اما خداوند فاعل ايجادى است، آفريننده اشياء با همه قوا و نيروها و خاصيّتهاست و آن قوا و نيروها و خاصيتها بطور يكسان در همه موارد عمل مى‏كنند.
مثلًا خدا آتش، آب، برق را مى‏آفريند. اما انسان از آب و آتش و برق موجود، با برقرار كردن نوعى رابطه مصنوعى بهره‏گيرى مى‏كند. انسان اين پيوند مصنوعى را طورى ترتيب مى‏دهد كه در يك لحظه و يك مورد كه برايش مفيد است از آن استفاده مى‏كند (مثلًا كليد برق را مى‏زند) و در لحظه‏اى ديگر كه برايش مفيد نيست از آن استفاده نمى‏كند (مثلًا برق را خاموش مى‏كند) ولى خداوند، خالق و آفريننده اين امور است با همه خاصيتها و اثرهاشان. لازمه وجود آتش اين است كه گرم كند يا بسوزاند. لازمه برق اين است كه روشنايى دهد يا حركت ايجاد كند. خدا آتش يا برق را براى شخص خاص نيافريده و معنى ندارد آفريده باشد، كه مثلًا كلبه او را گرم كند اما جامه‏اش را نسوزاند. خدا آتش را خلق كرده كه خاصيتش احراق است. پس آتش را از نظر حكمت بالغه الهيّه، در كلّيّتش در نظام هستى بايد در نظر گرفت كه وجودش در كلّ عالم مفيد و لازم است يا زائد و مضر؟ نه در جزئيّتش كه خانه چه كسى را گرم كرد و در انبار چه كسى حريق به وجود آورد.
به عبارت ديگر، علاوه بر اينكه بايد غايات را، غايت فعل بارى گرفت نه غايت ذات بارى، بايد بدانيم كه غايات افعال بارى، غايات كلّيّه است نه غايات جزئيّه، و غايات ضرورى است نه اتّفاقى.
4. براى وجود يافتن يك چيز، تامّ الفاعليّه بودن خداوند، كافى نيست؛ قابليّت قابل هم شرط است. عدم قابليت قابلها منشأ بى‏نصيب ماندن برخى موجودات از برخى مواهب است. شرورى كه از نوع نيستيهاست كه قبلًا به آنها اشاره شد، يعنى عجزها، ضعفها، جهلها، از آن جهت كه به ذات اقدس الهى مربوط است، يعنى از نظر كلّيّت نظام (نه از آن جهت كه به بشر مربوط است، يعنى جنبه‏هاى جزئى و اتفاقى نظام) ناشى از نقصان قابليّتهاست.
5. خداوند متعال همانطور كه واجب الوجود بالذات است، واجب من جميع الجهات و الحيثيّات است؛ از اين رو واجب الافاضه و واجب الوجود است. محال است كه موجودى امكان وجود يا امكان كمال وجود پيدا كند و از طرف خداوند افاضه فيض و اعطاء وجود نشود. آنچه به نظر مى‏رسد كه در مواردى يك موجود قابليّت يك كمالى را دارد و از آن بى‏نصيب است، امكان به حسب علل جزئى و اتفاقى است نه امكان به حسب علل كلّى و ضرورى.
6. شرور، يا اعدامند و يا وجوداتى كه منشأ عدم در اشياء ديگرند و از آن جهت شرّند كه منشأ عدمند.
7. شرّيّت شرور نوع دوم، در وجود اضافى و نسبى آنهاست نه در وجود فى نفسه‏شان.
8. آنچه واقعاً وجود دارد و جعل و خلق و عليت به آن تعلق مى‏گيرد، وجود حقيقى است نه وجود اضافى.
9. شرور، مطلقاً مجعول و مخلوق بالتبع و بالعرضند نه مجعول بالذات.
10. جهان يك واحد تجزيه ناپذير است، حذف بعضى از اجزاء جهان و ابقاء بعضى، توهّم محض و بازيگرى خيال است.
11. شرور و خيرات، دو صف و دو رده جدا نيستند، به هم آميخته‏اند؛ عدمها از وجودها، و وجودهاى اضافى از وجودهاى حقيقى تفكيك ناپذيرند.
12. نه تنها عدمها از وجودها، و وجودهاى اضافى از وجودهاى حقيقى تفكيك ناپذيرند، وجودهاى حقيقى نيز به حكم اصل تجزيه ناپذيرى جهان، پيوسته و جدا ناشدنى هستند.
13. موجودات به اعتبار انفراد و استقلال، حكمى دارند و به اعتبار جزء بودن و عضويّت در يك اندام، حكمى ديگر.
14. آنجا كه اصل پيوستگى و انداموارگى حكمفرماست، وجود انفرادى و مستقل، اعتبارى و انتزاعى است.
15. اگر شر و زشتى نبود، خير و زيبايى معنى نداشت.
16. شرور و زشتيها نمايانگر خيرات و زيباييهاست.
17. شرور، منبع خيرات، و مصائب، مادر خوشبختيهاست.

طبق نظام علی و معلولی که خدای متعال خالق آن است هر جا علتی محقق شود معلول آن هم محقق خواهد شد درست است که خود خداوند این قانون را ایجاد کرده ولی آن را نقض نمی کند تا تدبیر و حکمت و نظم عالم حفظ شود
در این مورد هم وقتی علت آن محقق شد معلول هم به ناچار محقق می شود و نکته دیگر آن است که خداوند انسان را موجودی مختار آفریده و این انسان است که با اختیار خود به دیگران ظلم می کند پس به هیچ وجه این ظلم به خدا استناد داده نخواهد شد.
ولی در نهایت همانطور که گفتم خداوند متعال با لطف و رحمت خود حقوق مظلوم را جبران می کند و ظالم را هم عقاب می کند.

البته بنده متوجه هستم که شما سوالات دیگری هم راجع به وجود خدا و دلایل اثبات آن مطرح کرده اید ولی ربطی به این بحث ندارد . یا مثلا بحث فلسفه و شباهتهای فلسفه اسلام و فلسفه یونان و فلسفه های جدید و...
اگر دوست دارید در موضوع جدیدی این مباحث را مطرح کنید بنده هم با کمال میل در خدمت حضرتعالی خواهم بود.

نکته آخر این که در این مورد برای مطالعه و اطلاعات بیشتر به کتاب عدل الهی شهید مطهری ره مراجعه نمایید.

[="Tahoma"][="Black"]

خدا نه حق دارد و نه مسئولیت. این مفاهیم فقط برای انسان تعریف می شوند. آن هم زمانی که داوطلبانه عضو جامعه ای شود و زیر قرارداد حقوق و مسئولیت را امضا کند.

تا آنجا که بننده اطلاع دارم خدا این وسط جز تضمین وجود موادی که در جهان اند و بدن پدر و مادر و فرزند از آنها ساخته شده نقشی ندارد.

خیر. خدا به پدر و مادر فرزندی نمی دهد. پدر و مادر اند که صاحب فرزند می شوند.

خیر. خدا خودش علّت است و بقیه جهان معلول اند. خدا چیزی خلق نمی کند. خلق کردن یعنی ماهیت دادن به اشیاء خدا فقط وجود اشیاء را به آنها می دهد.[/]

زمان عامل باطلیست که شما و دیگر انسان ها را به اشتباه انداخته و متأسفانه من ادبیاتی پیدا نکردم برای توضیح دادن آن. شاید خداوند نمی خواهد بشر فعلا این راز را درک کند. پس زبان مرا هم دوخته به شکلی که هرقدر هم سعی می کنم این اشتباه را واضح توضیح دهم، باز هم هیچ کس درک نمی کند.

(جملات آبی رنگ داخل پیوست، جوابهای من به ایشان است):

کلا حرف زدن دوس داری نه؟!

این حرف شما را اگر بخواهیم به صورت قیاس منطقی تبیین کنیم این گونه می شود:
مرگ شر است
هر شری هم عدم است
پس مرگ هم عدم است.
حالا اگر نتیچه آن را مورد بررسی قرار دهیم یعنی همان جمله آخر تبعا باید مرگ متعلق جعل و خلق نباشد در صورتی که طبق آیه شریفه خداوند خود را شخصی معرفی می کند که مرگ را خلق کرده پس در اینصورت حرف ما مبنی بر عدمی بودن شر باطل می شود چون با وجود این که مرگ شر است ولی متعلق خلق واقع شده.
در جواب باید گفت که مشکل این قیاس کبرای آن یعنی جمله دوم نیست بلکه مشکل آن صغرای این قیاس یعنی جمله اول است . به این صورت که نمی توان گفت مرگ شر است بلکه :
اشكال مرگ از اينجا پيدا شده كه آن را نيستى پنداشته ‏اند و حال آنكه مرگ براى انسان نيستى نيست، تحوّل و تطوّر است، غروب از يك نشئه و طلوع در نشئه ديگر است؛ به تعبير ديگر، مرگ نيستى است ولى نه نيستى مطلق بلكه نيستى نسبى، يعنى نيستى در يك نشئه و هستى در نشئه ديگر.
انسان مرگ مطلق ندارد. مرگ، از دست دادن يك حالت و بدست آوردن يك حالت ديگر است و مانند هر تحول ديگرى فناء نسبى است. وقتى خاك تبديل به گياه مى‏شود، مرگ او رخ مى‏دهد ولى مرگ مطلق نيست؛ خاك، شكل سابق و خواصّ پيشين خود را از دست داده و ديگر آن تجلّى و ظهورى را كه در صورت جمادى داشت ندارد؛ ولى اگر از يك حالت و وضع مرده است، در وضع و حالت ديگرى زندگى يافته است.
پس مرگ نوعی از استکمال حیات است یعنی جدا شدن از حیات مادی و پیوستن به حیات غیر مادی (در مورد انسان)که حتما مستحضر هستید که حیات غیر مادی از حیات مادی بالاتر و کامل تر است.
از جمادى مردم و نامى شدم
وز نما مردم به حيوان سر زدم‏
مردم از حيوانى و آدم شدم
پس چه ترسم كى ز مردن كم شدم؟
حمله ديگر بميرم از بشر
تا بر آرم از ملائك بال و پر
وز ملك هم بايدم جستن ز جو
كلّ شى‏ء هالك الّا وجهه‏
البته این اختصاری بود راجع به این مطلب که اگر مجالی باشد می توان در این مورد به تفصیل هم سخن گفت.

اما در مورد مقاله ای که فرموید اگر لطف کنید خلاصه ای از آن را بیاورید تا با هم بررسی کنیم بسیار ممنون می شوم.

دقت بفرمایید که یک بار ما از توانستن و نتوانستن صحبت می کنیم و یک بار دیگر از شدن و نشدن بله خداوند همه کارهای شدنی را می تواند انجام دهد حتما داستان آن شخصی را شنیده اید که به امام ع عرض کرد آیا خداوند می تواند همه دنیا را بدون این که کوچک شود در تخم مرغی جا دهد و ابعاد تخم مرغ هم همینطور کوچک بماند و تغییر نکند. که بنابر نقل ایشان جواب دادند که این کار نشدنی است و نمی شود یعنی این امر چنین قابلیتی ندارد و نقص از فعل نشأت می گیرد نه از فاعل .
در مورد بحث ماهم همینطور است یعنی این کار نشدنی است نه این که این کار بشود و خداوند بخل ورزیده باشد که اگر اینگونه بود یعنی این کار شدنی بود و خداوند انجام نمی داد با صفت حکیم بودن خداوند منافات داشت.

در این مورد هم می توان به جواب بالا اکتفا کرد.

بله نه تنها می توانست بلکه خلق هم کرده و آن عالم مجردات است که مختصات آن بسیار با این دنیا متفاوت است ولی عالم ماده همانطور که عرض شد عالم تزاحم است و هر چیز مادی از هر چیز دیگر مادی اثر می پذیرد و استثنا کردن برخی مادیات از این قضیه یعنی این که ماده ای باشد که خاصیت ماده را نداشته باشد یعنی در حین این که ماده است ماده نباشد که این تناقض است.
و اگر هم بگوییم که خداوند اصلا عالم ماده را خلق نمی کرد باز هم باعث می شد که خیرات کثیری که در این عالم است پدیدار نشود و منع خیر کثیر به خاطر وجود شر قلیل خودش شر کثیر است که از خداوند حکیم چنین چیزی هرگز سر نمی زند.

جواب این مطلب شما گذشت ولی باز هم به اختصار می گویم که اگر و اگر قبول کنیم در عالم شروری وجود دارد نباید آنرا به خدا منسوب کرد چون خداوند انسان را با دو مختصات ضروری پدیدار کرد:
1- وجود که هر چیزی در سایه وجود پدیدار می شود و وجود هم خیر محض است
2- اختیار یعنی خداوند بر انسان ارج و منت نهاد و او را مسلح به سلاح عقل کرد و به او در بین همه موجودات اختیار و تکلیف داد تا با استفاده از عقل به تکالیف خود پی ببرد و به سعادت ابدی نایل شود .
حالا این دو مطلب را از هر شخصی بپرسید جواب مثبت خواهید شنید مثلا اگر از کسی بپرسید وجود خوب است یا بد قطعا می گوید خوب است و اصلا وجود را اگر بخواهیم با طرف مقابل آن یعنی عدم مقایسه کنیم هر عقلی به خوب بودن آن گواهی می دهد.
و مطلب دوم اختیار است که آیا اختیار خوب است یا بی اختیاری و جبر این هم جوابش مانند سوال بالا معلوم است.
پس خداوند وجود و اختیار به انسان داده که هر دوی آنها خیر است پس چگونه شرور را به خدا نسبت میدهیم.
و این که همه شرور از حیثیت تشریع پدیدار می شود که مقصر آن انسان است و از حیث تکوین همه چیز خیر محض است که هیچ شری با آن راه ندارد.
وبر فرض قبول شرور اگر خداوند عالم ماده را به خاطر وجود شرور اندک خلق نمی کرد خودش بالاترین شر می بود. چون گذشتن از خیر کثیر به خاطر وجود شر قلیلی که در آن است امر مذمومی است و این مطلب کاملا عقلاییست .
این مطلب هم که فرمودید هدف وسیله را توجیه نمی کند در مورد غیر خدا مصداق دارد یعنی غیر از وجود مقدس خداوند هر کسی برای رسیدن به هدف و تکامل خود از راه ها و وسیله های متفاوتی استفاده می کند که این وسایل ممکن است خوب باشد و ممکن است بد پس در آنجایی که وسایل بد باشد نمی توان گفت برای رسیدن به هدف استفاده از وسایل بد هم اشکالی ندارد اگرچه هدف هم بسیار والا و مقدس باشد.
اما این مطلب اصلا در مورد خداوند مصداق پیدا نمی کند به دلیل این که اولا برای خداوند تکاملی فرض نمی شود که خداوند بخواهد با رسیدن به هدف متکامل شود چون خداوند کامل مطلق است و وجه نقصی ندارد تا با رسیدن به هدف آنرا جبران کند .
ثانیا خداوند از وسیله استفاده نمی کند چون وسیله نقص و ناتونی شخص را در رسیدن به هدف جبران می کند که همانطور که گفته شد خداوند هیچ نقص و ناتوانی ندارد.

دقت کنید که مقایسه شما به قول معروف مع الفارق است به دلیل این که خداوند وجود می دهد و وجود هرجا که باشد خیر است و این انسان است که با شرارت های خود که آن هم از اختیار ناشی می شود چنین وجودی را می آزارد پس وجود شخص چه در خانه شخص وحشی باشد و چه در خانه یزید باشد و چه در خانه امام حسین ع خیر محض است همانطور که این شخص به کمال هم خواهد رسید البته اگر خودش بخواهد.
ولی در مورد شخصی که بچه خودش را در قفس وحوش رها می کند اینگونه نیست چنین شخصی وظیفه دارد که از جان بچه خود محافظت کند و چون این کار را نکرده و سهل انگاری نموده مورد بازخواست قرار می گیرد ولی برای خداوند اگر جسارت کرده و وظیفه ای در نظر بگیریم (من باب این که برای خدا واجب است نه بر خدا واجب است این وظیفه را انجام دهد) این وظیفه همان اعطای وجود به شخص است در هر کجا که می خواهد باشد که خداوند این کار را به درستی انجام داده و باقی ماجرا به عهده انسان و اختیار او گذاشته شده است.
که البته همانطور که گفته شد خداوند قطعا کاستی های زندگی چنین شخصی را جبران می کند.

بحث از مثل افلاطونی بحث مفصلی است که موضوعی جدای از موضوع بحث ما دارد و من هم از این مطلب در این بحث استفاده نمی کنم خواهشا بحث های بی ارتباط با این بحث را در این مبحث مطرح نفرمایید.

به نظر بنده شما در اینجا خلطی صورت داده اید به این صورت که وقتی صحبت از قابلیت می شود قابلیت هم می تواند معنوی و روحانی باشد که در اینصورت کودک قطعا چنین قابلیتی را دارد و هم می تواند مادی باشد که در این صورت باید دید که از حیث فیزیولوژیکی هم قابلیت موجود است یا نه که اگر نباشد یا به عبارت دیگر اگر قابلیت قابل از حیث مادی کامل نباشد فیض کامل را از مبدا فیض نخواهد برد و به همین دلیل دچار بیماریهای خاص می شود البته بنده قبول دارم که کودک در اینجا بی تقصیر است و عدم قابلیت مادی او به خاطر جهل انسان های دیگر است که به نوعی هم به او ظلم کرده اند.
و در مورد قابلیت کودک نسبت به داشتن پدر و مادر خوب بحثش گذشت. و هم این که این قاعده معمولا در مورد مواهب مادی به کار می رود نه مواهب معنوی همانطوری که در جمله هم اینگونه آمده : عدم قابليت قابلها منشأ بى‏نصيب ماندن برخى موجودات از برخى مواهب است.

با تشکر از حسن توجه شما

با سلام
این مطلب شما درست مانند این است که شخصی نمی داند که طیق قوانین طبیعی آتش همه چیز را می سوزاند و نادانسته داخل آتش می شود و می سوزد . در اینصورت آیا عقلا آتش را مذمت می کنند یا خالق آتش را و یا شخص و نادانی شخص را. در مبحث ما هم همینطور است قوانین ژنتیکی طوری نیست که نشود از آنها اطلاع پیدا کرد و هم این که بسیاری از این قوانین در متون دینی ما به صورت ساده و همه فهم آمده پس اگر کسی بدون توجه به این قوانین و با در نظر نگرفتن آنها دچار عواقب احتمالی بعد از آن شد نباید دیگری را و یا خالق این قوانین را سرزنش کند چون قانون برای ایجاد نظم است و نظم هم فی ذاته ارزش و مقبولیت دارد پس نمی توان قوانین ژنتیکی را از این قاعده مستثنی کرد. در نتیجه این قوانین خیر هستند چنان که اشاره شد و چیزی که باعث شر می شود نداستن و جهل ماست که به خالق مربوط نمی شود.
و دچار شدن به عواقب این قوانین درست مانند سوختن شخص بی اطلاعی است که وارد آتش می شود .

با سلام
دقت کنید که در فرمایشات خود شما صحبت از قوانین ژنتیکی بود و بنده عرض کردم که قانون های تکوینی ضامن نظم و انضباط عالم است و اگر قوانین تکوینی نباشد نظام عالم بر هم خواهد خورد. در مورد مثال شما که کودک ناقص الخلقه متولد می شود قطعا به خاطر وجود یک مشکل ژنتیکی بوده که این مشکل می توانسته با دانایی و گسترش دانش بشر شناسایی شود خداوند هم انسان را موجودی مختار آفریده و از انسان انتظار دارد که با استفاده از عقل و تلاش خود مجهولات جهان را شناسایی کند . با این تفاسیر اگر انسان از این مجهولات اطلاع پیدا نکند مقصر خود اوست نه خالق این قوانین که این قوانین را برای برپایی نظم آفریده است نه برای ناقص به دنیا آمدن کودک.
پس اگر مشکلی مثلا برای کودکی پیش آید نتیجه جهل انسان از قوانین تکوینی است .
مثال آتش را هم به همین خاطر آوردم و منظور بنده این بود که اگر شخصی بدون اطلاع از قوانین طبیعی دست به عملی بزند و بعد عواقب بعدی آن پیش آید دو صورت می تواند داشته باشد:
1- فقط به خودش ضرر بزند که در اینصورت باید خودش را سرزنش کند نه کسی دیگر را.
2- به دیگران هم ضرر بزند ( مانند مثال ما که پدر و مادر به خاطر جهل خود به بچه ضرر می رسانند) در این حالت هم درست است که بچه تقصیری ندارد ولی این تقصیر را نباید به خالق نسبت داد چون خدای متعال فقط خالق قانون است و بس. مقصر در اینجا جهل بشر است و بشر با جهل خود به این کودک ظلم می کند. نه این که خالق با قوانین تکوینی که برای نظم عالم آفریده است به کودک ظلم کرده باشد.
پس در جمع بندی این مطلب باید گفت که درست است که پدر و مادر نهایت تلاش خود را کرده اند تا بچه ای سالم متولد شود ولی تلاش آنان پیرو پیشرفت علوم تجربی بوده که هنوز بسیاری از مسائل اعم از ژنتیکی و غیر ژنتیکی در آن به صورت مجهول و حل نشده باقی مانده است. و همین عدم علم و جهل باعث می شود که بچه ناقص الخلقه به وجود آید.
پس :
1- قوانین ژنتیکی ضامن بقای نظم عالم است.
2- ما از همه قوانین ژنتیکی اطلاع نداریم.
3- همین عدم اطلاع ما باعث شده که دچار گرفتاریهایی از قبیل به وجود آمدن کودکان ناقص بشویم.

سلام سختیها و مشکلات همه از خدا نیست بلکه از خود انسان است کار خدا به ما ربطی نداره
خداوند از همه ی نیازها مبراست و غنی به فرض مثال با آن همه عظمت و قدرت دادن یخورده از آنها چیزی نیست برای خدا و نباید همچین فکری بکنیم
اگه خدا را خوب بشناسی این سوالا پیش نمیاد و با مرور کردن چگونه و چرا مسلمان شدی دیگه پیش نمیاد
با آرزوی موفقیت روز افزون شما
خدانگهدار

با سلام خدمت آقا محراب ...
حالا اگر رفتیم اون دنیا و دیدیم بازم خدا دستش بسته هست تکلیف چی میشه ... رفتیم و دوباره با قوانینی روبرو شدیم که به خاطرش خدا نتونه به مومنن پاداش بده تکلیف چی هست !!! اصلا به نظر من این دنیا نمیتونه شرایط یه آزمایشگاه رو داشته باشه ... علت هاش هم خیلی زیادن ...

یه مثال میزنم ... فرض کنید 10 تا هیتلر داریم که همشون به سن سربازی رسیدن و دقیقا خصوصیات اخلاقی هیتلر رو دارن .... و میخوان برن سربازی .... ولی از بین این 10 تا که دارن پاشون رو میزارن تو پادگان .... همون لحظه آخر 9 تاشون فریفته دخترهایی میشن که سر راهشون قرار میگیره و میرن دنبال زندگی مشترک و عشق و هنر و نقاشی ( هیتلر نقاش هم بوده ) و فقط یکی از اون ها وارد سربازخونه میشه ...و .... نتیجه ( این 9 نفر بهشتی میشن و اون یه نفر جهنمی) ....