جمع بندی اخباری کیست؟

با نام الله

کارشناس بحث: استاد مجید

سؤال:
اخباری کیست؟

پاسخ:
عنوان «اخباری‌گری» یا «اخبارى»، در کتاب ‌هاى فقهى متأخّر، بر گروهى از فقهاء شیعه اطلاق مى‌گردد که خط مشى عملى آنان در دست­یابى به احکام شرعى و تکالیف الاهى، پیروى از اخبار و احادیث است، نه روش‌هاى اجتهادى و اصولى. در مقابل آنان، فقهایى که معتقد به خط مشى اجتهادى هستند، با عنوان «اصولى» شناخته مى‌شوند. (1)
با توجه به این توضیح، روشن می‌شود که شیعه به دو دسته در عقاید تقسیم نشده است، که یکی از آن‌ها اصولی و دیگری اخباری باشد؛ زیرا اخباری و اصولی در اصول عقاید (توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد) و همین طور در همه فروع (مثل نماز و روزه وحج و زکات و خمس و …) با هم مشترک هستند؛ بر این اساس اختلاف آنان فقط در منهج علمی و روش و طریقه وصول به حکم شرعی است. (2)
از جهت اعتقادی مکتب اخبارى گری را می توان در محورهاى زیر خلاصه کرد:
۱. اخباریان، ادلۀ احکام را تنها کتاب و سنت مى‌دانند. بعضى از آنها نیز دلیل را تنها سنت ذکر مى‌کنند.
۲. اجتهاد، نزد اخباریان، حرام است.
۳. در نگرش اخبارى، تقلید از غیر معصوم (علیه السّلام) جایز نیست.
۴. اخباریان، دستیابى به احکام شرعى را از راه گمان (ظنّ)، حرام و تنها راه تحصیل احکام را علم و اطمینان مى‌دانند.
۵. اخباریان، احادیث را دو قسم مى‌دانند: صحیح و ضعیف.
۶. در مکتب اخبارى، تمامى احادیثى که در «کتب اربعه» (کافى، استبصار، من لا یحضره الفقیه و تهذیب) آمده، بلکه در دیگر کتاب‌هاى حدیثى که عالمان بزرگ شیعه آن‌ها را تدوین کرده و به صحّت احادیث نقل شده گواهى داده‌اند، صحیح مى‌باشد و مى‌توان بر طبق آن عمل کرد.
۷. در مکتب اخبارى، اشیاء یا حلال هستند یا حرام و یا مشتبه و چنان چه حلیت و حرمت چیزى معلوم نباشد و نصّى از معصومان (علیهم السّلام) دربارۀ آن نرسیده باشد، باید در فتوا، توقّف و در عمل، احتیاط کرد.
شایان ذکر است که علل و عوامل پیدایش و گسترش تفکّر اخباری‌گری و نقد این تفکر و همچنین آثار منفی و مثبت این رویکرد و تداوم، از جمله مباحث مهمی است که باید به آن پرداخت.

منابع:
1. جمعى از پژوهش گران زیر نظر هاشمى شاهرودى، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج ‌۱، ص ۳۰۱٫
2. ر.ک: سایت حوزه نت، پرسش و پاسخ، فرق بین اصولی و اخباری.

آیا اخباریها منقرض شده‌اند؟ اگه نشدن معروفترین علمای اخباری الان کیان؟

خیلی جالب بود دلم میخواد بزرگان اخباریون را بشناسم

[="Tahoma"][="DarkGreen"]اللهم عجل لولیک الفرج

سلام

تقلید از مجتهدینی که بر طبق مکتب اخباری نظر می دهند آیا حرام است؟

اگر یک عالم از مکتب اخباری را برگزینیم که در مواردی که احتیاط واجب مرجعمون می دهند به اون عمل کنیم صحیحی است؟[/]

3-گرجى، ابو القاسم‌، تاريخ فقه و فقها‌، ص 246، مؤسسه سمت‌، تهران، چاپ سوم، 1421ق؛ دائرة المعارف فقه مقارن، ص 120.

سؤال:
اخباری چه کسی است؟

پاسخ:
عنوان «اخباری گری» یا «اخبارى»، در کتاب ‌هاى فقهى متأخّر، بر گروهى از فقهاى شیعه اطلاق مى‌گردد که خط مشى عملى آنان در دست‌یابى به احکام شرعى و تکالیف الاهى، پیروى از اخبار و احادیث است، نه روش‌هاى اجتهادى و اصولى. در مقابل آنان، فقهایى که معتقد به خط مشى اجتهادى هستند، با عنوان «اصولى» شناخته مى‌شوند. (1)
با توجه به این توضیح، روشن می‌شود که شیعه به دو دسته در عقاید تقسیم نشده است، که یکی از آنها اصولی و دیگری اخباری باشد؛ زیرا اخباری و اصولی در اصول عقاید (توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد) و همین طور در همه فروع (مثل نماز و روزه وحج و زکات و خمس و …) با هم مشترک هستند؛ بر این اساس اختلاف آنان فقط در منهج علمی و روش و طریقه وصول به حکم شرعی است. (2)
از جهت اعتقادی مکتب اخبارى‌گری را می‌توان در محورهاى زیر خلاصه کرد:
۱. اخباریان، ادلۀ احکام را تنها کتاب و سنت مى‌دانند. بعضى از آنها نیز دلیل را تنها سنت ذکر مى‌کنند.
۲. اجتهاد، نزد اخباریان، حرام است.
۳. در نگرش اخبارى، تقلید از غیر معصوم (علیه السّلام) جایز نیست.
۴. اخباریان، دستیابى به احکام شرعى را از راه گمان (ظنّ)، حرام و تنها راه تحصیل احکام را علم و اطمینان مى‌دانند.
۵. اخباریان، احادیث را دو قسم مى‌دانند: صحیح و ضعیف.
۶. در مکتب اخبارى، تمامى احادیثى که در «کتب اربعه» (کافى، استبصار، من لا یحضره الفقیه و تهذیب) آمده، بلکه در دیگر کتاب‌هاى حدیثى که عالمان بزرگ شیعه آن‌ها را تدوین کرده و به صحّت احادیث نقل شده گواهى داده‌اند، صحیح مى‌باشد و مى‌توان بر طبق آن عمل کرد.
۷. در مکتب اخبارى، اشیاء یا حلال هستند یا حرام و یا مشتبه و چنانچه حلیت و حرمت چیزى معلوم نباشد و نصّى از معصومان (علیهم السّلام) دربارۀ آن نرسیده باشد، باید در فتوا، توقّف و در عمل، احتیاط کرد.
شایان ذکر است که علل و عوامل پیدایش و گسترش تفکّر اخباری‌گری و نقد این تفکر و همچنین آثار منفی و مثبت این رویکرد و تداوم، از جمله مباحث مهمی است که باید به آن پرداخت.
عمده‌ترین موارد اختلاف دو جریان اصولی و اخباری عبارتند از:
1. عمل به ظواهر قرآن
2. نقش عقل در استنباط احکام
3. عمل به اجماع
4. قطعی بودن تمامی احادیث
5. اجتهاد و تقلید
6. ضرورت علم اصول فقه
7. اصول عملیه

معروف‌ترین علماء اخباری؟
گروهی از علما که متأثر از مسلک اخباری بوده به ترتیب تاریخ وفات معرفی می‌شوند.
1. محمد امین استرآبادی (پیشوای اخباریان).
2. ملامحمد تقی مجلسی (1003 ـ 1070 ق)
3. عبدعلی عروسی (زنده به سال 1073 ق)
4. ملا خلیل قزوینی (1001 ـ 1089 ق)
5. فیض کاشانی (1007 ـ 1091 ق)
6. شیخ حر عاملی (1033 ـ 1104 ق)
7. هاشم بحرانی (1107 ق)
8. علامه محمد باقر مجلسی (1037 ـ 1110 ق)
9. سلیمان بن عبدالله بحرانی ماحوزی (1075 ـ 1121 ق)
10. عبد الله بن صالح سماهیجی (1086 ـ 1135 ق)
11. شیخ یوسف بحرانی (1107 ـ 1186 ق)

منابع:
1. جمعى از پژوهش‌گران زیر نظر هاشمى شاهرودى، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم السلام)، ج ‌۱، ص ۳۰۱.
۲. ر.ک: سایت حوزه نت، پرسش و پاسخ، فرق بین اصولی و اخباری.