جمع بندی آیا در بهشت تغییر و پیشرفت درزندگی وجود دارد؟

کارشناس بحث: استاد سعید

سلام علیکم
از آیات و روایات، این گونه برداشت می شود که در بهشت، یک‌نواختی وجود نداشته و کسانی که در آن زندگی می‌کنند، در یک‌نواختی به سر نبرده و از حالتی به حالت دیگر ورود پیدا می‌نمایند.
خداوند (تبارک و تعالی) در آیه «کلّ یومٍ هو فی شأنٍ» (1) می‌فرماید: او هر زمانی، در شأن و کاری است.
این آیه مطلق بوده و هر سه جهان، یعنی این دنیا و عالم برزخ و جهان آخرت که در آن، اشخاص وارد بهشت و جهنم می شوند را شامل می شود. خداوند (تبارک و تعالی) بنابر این آیه، در جهان آخرت و در برخورد با بهشتیان و جهنمیان، هر لحظه، در شأن و حالتی غیر از شأن و حالت گذشته است. این شأن و حالت، هم در مورد خداوند (عزوجل) صادق است و هم در مورد انسان ها، یعنی انسان ها نیز همچنان که در این دنیا، هر لحظه در شأن و حالتی، غیر از حالت قبلی هستند، در عالم برزخ و جهان آخرت نیز هر لحظه، در شأن و حالتی غیر از شأن و حالت گذشته هستند؛ زیرا شأن و حالت خداوند (عزوجل) در این جا، از امور اضافی است و نسبت به مخلوقاتش در نظر گرفته شده است. یکی از مخلوقات، انسان ها هستند. بنابراین، انسان‌ها در بهشت و جهنم، به طور همیشگی، از شأن و حالتی به شأن و حالتی دیگر انتقال خواهند یافت که این همان، عدم یک‌نواختی است.
امام صادق (علیه السلام) در حدیث «إنّ الله خلق بیده جنّةً لم یرها عین غیره، و لم یطّلع علیها مخلوق، یفتحها الرّب (تبارک و تعالی) کلَّ صباح فیقول ازدادی طیباً ازدادی ریح» (2) فرمود: خداوند با دست خودش، بهشتی آفریده که هیچ چشمی غیر از خداوند، ندیده است و هیچ مخلوقی از آن آگاه نیست، پروردگار (تبارک و تعالی) هر صبحگاه آن را می‌گشاید و می‌فرماید: بوی خودت را افزون کن و نسیم خودت را بیفزای.
امام باقر (علیه السلام) در حدیث «انّ أهل الجنّة توضع لهم موائد علیها مِن سائر ما یشتهونه من الأطعمة التی لا ألَذَّ منها و لا أطیب، ثمَّ یرفعون (یدفعون) عن ذلک إلی غیره» (3) فرموده است: برای اهل بهشت، سفره‌هایی گسترانده می شود که بر آن، از همه آن چه که مورد علاقه‌شان از طعام‌هاست قرار داده می‌شود طعام‌هایی که از آن لذیذتر و خوشبوتر نیست، سپس آن‌ها را از سر آن سفره بلند کرده و سفره دیگری برای آنها گسترانده می‌شود.
این تعابیر، نشان می‌دهند که در بهشت هم تغییرات وجود دارد و انسان، از حالی به حال دیگر می رود و یک‌نواختی در آن نیست و انسان، احساس کسالت و تکراری وجود ندارد؛ بلکه هر لحظه، عنایات و الطاف تازه‌ای است؛ به همین دلیل، هر چه می‌گذرد و هر چه انسان بیشتر می‌بیند، شوق، لذت و اشتیاق او بیشتر می‌شود و از این رو، به هیچ وجه در آنجا یک‌نواختی مشاهده نمی‌شود.

منابع و مآخذ:
1. الرحمن: 55/ 29.
2.کوفی اهوازی، حسین بن سعید، الزهد، المطبعة العلمیه، قم، 1402 ق، یکم، ص 102، ح 278؛ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، دارالکتاب، قم، 1404 ق، ج 2، ص 170.
3. کوفی اهوازی، حسین بن سعید، الزهد، ص 102، ح 279.

الحمد کله لله رب العالمین.

[="Tahoma"][="Navy"]

[="Tahoma"][="Black"]

سلام علیکم
بله از مجموع آیات و روایات برداشت می شود که در آن جا شب و روز وجود دارد، حالا مقصود از شب و روز در بهشت چه هست، زیاد مشخص نیست.
موفق باشید.

پرسش:
آیا در بهشت هم تغییر و توسعه انسان‌ها هست و اگر نیست، آیا خسته‌کننده نیست؟

پاسخ:
آن چه از آیات و روایات، برداشت می شود، این است که در بهشت، یک‌نواختی وجود نداشته و کسانی که در آن زندگی می‌کنند، در یک‌نواختی به سر نبرده و از حالتی به حالت دیگر ورود پیدا می‌نمایند.
خداوند (تبارک و تعالی) در آیه «کلّ یومٍ هو فی شأنٍ»؛ می‌فرماید: او هر زمانی، در شأن و کاری است.(1)
این آیه مطلق بوده و هر سه جهان، یعنی این دنیا و عالم برزخ و جهان آخرت که در آن، اشخاص وارد بهشت و جهنم می شوند را شامل می شود.
خداوند (تبارک و تعالی) بنا بر این آیه، در جهان آخرت و در برخورد با بهشتیان و جهنمیان، هر لحظه، در شأن و حالتی غیر از شأن و حالت گذشته است. این شأن و حالت، هم در مورد خداوند (عزّ و جلّ) صادق است و هم در مورد انسان ها، یعنی انسان ها نیز همچنان که در این دنیا، هر لحظه در شأن و حالتی، غیر از حالت قبلی هستند، در عالم برزخ و جهان آخرت نیز هر لحظه، در شأن و حالتی غیر از شأن و حالت گذشته هستند؛ زیرا شأن و حالت خداوند (عز و جل) در این جا، از امور اضافی است و نسبت به مخلوقاتش در نظر گرفته شده است. یکی از مخلوقات، انسان ها هستند.
بنا بر این، انسان‌ها در بهشت و جهنم، به طور همیشگی، از شأن و حالتی به شأن و حالتی دیگر انتقال خواهند یافت که این همان، عدم یک‌نواختی است.

امام صادق (علیه السلام) در حدیث «إنّ الله خلق بیده جنّةً لم یرها عین غیره، و لم یطّلع علیها مخلوق، یفتحها الرّب (تبارک و تعالی) کلَّ صباح فیقول ازدادی طیباً ازدادی ریح»؛ فرمود: خداوند با دست خودش، بهشتی آفریده که هیچ چشمی غیر از خداوند، ندیده است و هیچ مخلوقی از آن آگاه نیست، پروردگار (تبارک و تعالی) هر صبحگاه آن را می‌گشاید و می‌فرماید: بوی خودت را افزون کن و نسیم خودت را بیفزای.(2)

امام باقر (علیه السلام) در حدیث «انّ أهل الجنّة توضع لهم موائد علیها مِن سائر ما یشتهونه من الأطعمة التی لا ألَذَّ منها و لا أطیب، ثمَّ یرفعون (یدفعون) عن ذلک إلی غیره»؛ فرموده است: برای اهل بهشت، سفره‌هایی گسترانده می شود که بر آن، از همه آن چه که مورد علاقه‌شان از طعام‌هاست قرار داده می‌شود طعام‌هایی که از آن لذیذتر و خوشبوتر نیست، سپس آن‌ها را از سر آن سفره بلند کرده و سفره دیگری برای آنها گسترانیده می‌شود.(3)

این تعابیر، نشان می‌دهند که در بهشت هم تغییرات وجود دارد و انسان، از حالی به حال دیگر می رود و یک‌ نواختی در آن نیست و انسان، احساس کسالت و تکراری وجود ندارد؛ بلکه هر لحظه، عنایات و الطاف تازه‌ای است؛ به همین دلیل، هر چه می‌گذرد و هر چه انسان بیشتر می‌بیند، شوق، لذت و اشتیاق او بیشتر می‌شود و از این رو، به هیچ وجه در آنجا یک‌ نواختی مشاهده نمی‌شود.

_______
(1) الرحمن/ 29.
(2) کوفی اهوازی، حسین بن سعید، الزهد، المطبعة العلمیه، قم، 1402 ق، یکم، ص 102، ح 278؛ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، دارالکتاب، قم، 1404 ق، ج 2، ص 170.
(3) کوفی اهوازی، حسین بن سعید، الزهد، ص 102، ح 279.