جمع بندی رد ادعای تاثیر توسل و دعا در دوران غیبت

با سلام خدمت شما دوست گرامی
بیات از سر درد و حقیقت یابی شما را خواندم و بر این باور دارم که به دنبال حقیقت هستید
جند نکته را درباره مطلبی که نوشتید یاد آور می شوم انشا الله که راهگشا باشد:
1- تفکیک قائل شدن بین زمان حضور معصوم و غیبت او برای تاثیر دعا در زندگی هیچ دلیلی ندارد(حد اقل شما اقامه نکردید)
توضیح: همان ملاکات و شرایط و آدابی که در زمان معصوم برای دعا هست در غیر زمان معصوم هم هستن
همان موانعی که آن زمان هست اکنون هم می تواند باشد.
اگر کسی کناهکار باشد در زمان معصوم دعا کند بر آورده نمی شود الان هم همین طور . حضور و غیبت معصوم تاثیری در این ملاکات ندارد.
2- بحث توسل و دعا باید در جای خود دیده شود و اگر در غیر آن دیده شود حتما تاثیر مخربی خواهد گذاشت و این مخصوص دعاو توسل نیست بلکه همه آموزه های دینی این گونه اند: مانند توکل، تفویض امور به خدا ، امید به فضل خدا، قضا و قدر ، جبر و اختیار و ... هر اموزه دینی اگر در فهم آن اشتباه صورت گیرد و بر آن اساس عمل شود حتما مخرب خواهد بود. و این اختصاصی به دعا و توسل ندارد.
3- تلاش و کوشش و استفاده از موقعیت های مادی و ابزار های دنیوی مخصوص مسلمان و یا غیر مسلمان نیست هر کس در این دنیای مادی این ابزار مادی را بهتر به کار ببندد نتیجه بهتری در آبادانی دنیا خواهد داشت و این را هر کس منکر شود چیزی از اسلام و قرآن نفهمیده است . فاتبع سببا ، ان لیس للانسان الا ما سعی. سخر لکم ما فی السماوات و ما فی الارض. به تعبیر آیه الله جوادی خدا این را برای همه انسان ها قرار داده بود که به آسمان ها سفر کنند و از منابع زمین بهره برداری کنند خب هر کس در این جهت تلاش کرد به آن دست خواهد یافت و مسلمان و کافر ندارد امور دنیایی ابزار دنیایی می طلبد.
و مسلمانان تا قرن ها این را دریافته بودند و بر جهان پادشاهی می کردند ولی تنبلی کردند آن را از دست دادند.
4- بدون شک دعا در عالم آفرینش اثر می گذارد و این تاثیر نه تنها معنوی بلکه مادی هم می تواند باشد یعنی نه تنها موجب غفران و رضوان الهی در آخرت می شود می تواند در دنیا اثر تکوینی بگذارد مریضی خوب شود بلایی رفع شود یا تبدیل گردد دشمنی معدوم شود و... این یکی از از آموزه های اساسی دین ماست که قرآن به صراحت آن را بیان داشته است: «ادعونی استجب لکم..» ««وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی وَ لْیُوءْمِنُوا بی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ»؛ «هر گاه بندگانم از تو درباره من سؤال کردند، [بگو] من نزدیکم، دعای دعا کننده را به هنگامی که مرا می خواند، پاسخ می گویم. پس باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا هدایت یابند [و به مقصود برسند].» و تاثیر آن در امور مادی و معنوی بیان صریح روایات است
در روایتی در ذیل این آیه شریفه آمده است: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی... کَانَ إِذَا بَعَثَ نَبِیّاً قَالَ لَهُ إِذَا أَحْزَنَکَ أَمْرٌ تَکْرَهُهُ فَادْعُنِی أَسْتَجِبْ لَکَ وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَعْطَی أُمَّتِی ذَلِکَ حَیْثُ یَقُولُ أُدْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ؛ خدای تبارک و تعالی... هر گاه پیامبری را می فرستاد، به او می فرمود: هر گاه امر ناخوشایندی تو را اندوهگین ساخت، مرا بخوان! پا سخت را می دهم. و خداوند متعال این موهبت را به امت من نیز داد که فرمود: بخوانید مرا تا شما را اجابت کنم.»
در قرآن دعا های مختلف پیامبران نقل شده است اعتقاد به این آیات ما را بر این کا تحریک می کند مخصوصا قسمت آخر دعای یونس «کذلک ننجی المومنین»
دعای حضرت ایوب علیه السلام : «وَ أَیُّوبَ إِذْ نادی رَبَّهُ أَنِّی مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرّاحِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ فَکَشَفْنا ما بِهِ مِنْ ضُرٍّ وَ آتَیْناهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ ذِکْری لِلْعابِدینَ»؛ «و ایّوب را [به یاد آور] آن زمان که پروردگارش را خواند [و عرضه داشت]: بد حالی و مشکلات به من روی آورده و تو مهربان ترین مهربانانی! ما دعای او را مستجاب کردیم و ناراحتیهایی را که داشت، برطرف ساختیم و خاندانش را به او باز گرداندیم و همانندشان را بر آنها افزودیم تا رحمتی از سوی ما و تذکّری برای عبادت کنندگان باشد.»
دعای حضرت نوح علیه السلام : «وَ نُوحاً إِذْ نادی مِنْ قَبْلُ فَاسْتَجَبْنا لَهُ فَنَجَّیْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْکَرْبِ الْعَظیمِ»؛

«و نوح را [به یاد آور] هنگامی که پیش از آن [زمان پروردگار خود را[ خواند! ما دعای او را مستجاب کردیم و او و خاندانش را از اندوه بزرگ نجات دادیم.»

ـ دعای حضرت موسی علیه السلام : «رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقیرٌ»؛ «پروردگارا! هر خیر و نیکی که بر من فرستی، به آن نیازمندم.»

ـ دعای حضرت آدم و حوا علیهم السلام پس از تخلف از فرمان الهی: «قالا رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرینَ»؛ «گفتند: پروردگارا! ما به خویشتن ستم کردیم و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی، از زیانکاران خواهیم بود.»

ـ دعای حضرت یونس علیه السلام : «فَنادی فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ * فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُوءْمِنینَ»؛ «پس در آن ظلمتها [ی متراکم] صدا زد: [خداوندا!] جز تو معبودی نیست. منزّهی تو! من از ستمکاران بودم. پس ما دعای او را به اجابت رساندیم و از آن اندوه نجاتش بخشیدیم و این گونه مؤمنان را نجات می دهیم.»
نکته قابل توجهی که در آیه آخر وجود دارد، این است که خداوند متعال با عبارت «وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُوءْمِنینَ» در واقع، یک اصل کاربردی را که برای تمامی مؤمنین قابل اجرا می باشد، مطرح کرده است و آن اینکه هر آن کس که دچار غم و اندوه گردد، اگر خدا را به یاد آورد و او را بخواند، خداوند او را از آن غم نجات می بخشد.
ادامه دارد

6- از امام علی (ع) درباره دعا و تاثیر آن در عالم آفرینش سوال کردند فرمود: «الدعا یرد القضا» قضای الهی بر این تعلق گرفته در خیابان که رد می شوی موتوری بی کله بیاد بزنه به تو و ماه ها گرفتار این باشی در این که موتور به تو بزند تو مقصر نبودی داشتی رد می شدی درست هم راه می رفتی ولی این موتور تند و بی کله می رفت اگر لحظه ای دورتر یا زودتر از این جا رد می شدی این اتفاق نمی افتاد دعاهای تو برای عافیت و سلامت این جا اثر می گذارد و قضا و قدر برطرف و تبدیل می شود.
7- پیامبر این دعا را وسیله و ابزار مومن می داند و موثر در عالم آفرینش می داند رزق را زیاد می کند و ... «رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «أَ لَا أَدُلُّکُمْ عَلَی سِلَاحٍ یُنْجیُکُمْ مِنْ أَعْدائِکُمْ وَ یُدِرُّ أَرْزَاقَکُمْ قَالُوا بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ تَدْعُونَ رَبَّکُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ فَإِنَّ سِلَاحَ الْمُوءْمِنِ الدُّعَاءُ؛ آیا سلاحی را به شما نشان دهم که از دشمنان نجاتتان می دهد و روزیتان را زیاد می کند؟ عرض کردند: آری، ای رسول خدا! فرمود: شب و روز پروردگارتان را بخوانید؛ زیرا که سلاح مؤمن دعاست.»
8- همان طور که گفتید دعای بدون عمل فایده ندارد این هم آمزه ای دینی است که اگر آن را ندانیم و یا به آن عمل نکنیم بلا شک نه تنها پیشرفت نمی کنیم بلکه عقب هم می مانیم: «الدعا بلا عمل کالقوس بلا وتر » دعای بدون عمل مانند کمان بدون زه است هرچقدر هم که ماهر باشی تیری از سوی تو پرتاب نمی شود.
این مقایشه و آزمونی که به راه انداختید اگر می توانست در عالم واقع انجام می شد بلا شک نتیجه های روشنی داشت. دو نفر را تصور کن هر دو یک عمل پیچیده و طولانی و خطرناک را با هم شروع می کنند این دو از نظر توانایی فکری و توانایی بدنی و هوش ذکاوت و ... مساوی اند فقط یکی مسلمان با روحیه ای دعا کننده و دیگری لامذهب بی دین بی قید و بند کذام یک در کار بهتر به نتیجه می رسند.
9- نقش خدا در عالم آفرینش و ادامه نفوذ خدا «بل یداه مبسوطتان» این خدای عالم قادر و حکیم گفته مرا بخوانید تا شما را استجابت کنم چرا اجابت نکند .
10 - هر کاری شرایطی دارد که اگر آن شرایط انجام نشود کار یا انجام نمی شود یا ناقص انجام می گیرد دعا هم این گونه است و از این قاعده مستثنی نیست.
11- با این فرمایش شما که "بی محابا مردم را به توسل و دعا دعوت کردن خوب نیست" تا حدودی موافقم به نظر بنده باید برای مردم جایگاه دعا و توسل را بهتر توضیح داد تا دچار تنبلی و عافیت طلبی نشد. و عدم تبیین دقیق آن موجب یاس و سرخوردگی مردم می شود

سوال:
همه در کتب دوران مدرسه خوندیم که یک فرضیه برای اثبات نیاز به آزمایش دارد و این آزمایش باید حتما تحت یک شرایط خاصی باشد. اما دعا و توسل نه قابل آزمایش است نه شرایطش مشخص.
توضیح:
استجابت دعا و توسل در زمان غیبت دارای استثناهای زیادی است و یا حداقل علی القاعده نیست و عمومیت نداره. و موارد زیادی هست که دعا و توسل می گیرند و نا امید می شوند و این مورد نقض قاعده کلی دعا و توسل است.
تا دعایی و توسلی مستجاب نمی شود می گویند شرایط و آداب آن را فراهم نکردید و یا می گویند به مصلحت نبوده : فراهم کردن شرایطی که برای دعا می گویند فقط از عهده معصوم بر می آید و بس(مثل گناه نکردن) و مصلحتی که می گویند هیچ قاعده و حسابی ندارد فقط سوپاپ اطمینانی است برای جوابگویی مبلغان دعا و توسل.
به نظر می رسد که تبلیغ دعا و توسل باعث بدبینی مردم به دین و ائمه می شود چرا که در دوران غیبت این دعا و توسل اثری ندارد و یک خرافه بیش نیست که با شرایط دعا و مصلحت ناکارامدی های این دو را توجیه می کنند خب اگر این قدر این دعا و توسل وقوع نتیجه اش سخت است چرا سفارش می کنند به انجامش.
گیر انداختن مردم در توسل و دعا این عاقبت رو داره که در سرزمین کفار همه با تلاش به همه جا میرسن ولی اینجا با انشاالله و ماشاالله به هیچ جا نمیرسیم.
در پاسخ این قضیه مدام گفته میشه که دعا باید همراه تلاش باشه ! اولا کسی که بصورت عادی میتونه کاری رو انجام بده معمولا اصلا به فکرش نمیرسه که بخواد برای هر کاری دعا و توسل کنه! کسی که دعا میکنه یعنی نتونسته کار رو خودش حل کنه. ثانیا اگر ما تلاش کنیم کفار هم تلاش کنند و هردو به نتیجه برسیم پس نقش دعا چیه این وسط؟ مگه اونا با تلاش نرسیدند؟

در ادامه توجیهات مبلغان دعا و توسل اینطور بیان میشه که دعا مشکلات غیبی و احتمالی رو رفع میکنه ! اینم در هیچ آزمایشی اثبات نشده. یک سند معتبر یا یک آزمایش ثبت شده نشون بدید که دو گروه انسان بصورت تصادفی انتخاب کرده باشن و کار یکسانی رو شروع کنند. ولی یک گروه دعا و توسل کرده و دیگری نکنند. ببینیم تفاوتی میکنه یا نه؟
در پایان تاکید میکنم که در دوران غیبت همانطور که از راهنماییهای معصوم محروم هستیم از اجابت دعا توسط معصوم هم محروم هستیم. مواردی که اسمش اجابت دعا گذاشته می شود همه اش اتفاقاتی است که در طبیعت رخ می دهد که اگر دعا هم نبود رخ می داد.
مبلغان دعا و توسل توجه ندارند که اعتقادات مردم رو ضعیف میکنند. مثلا شخصی که خداوند روبه آبروی 14 معصوم قسم داد و بارها و بارها هر روز دعا کرد ولی نتیجه نگرفت طبق استدلال شما باید نتیجه بگیره که آبروی معصومین نزد خداوند ارزشی ندارد یا خداوند نمیشنود یا اساسا دعایی اجابت نمیشود یا... ؟

جواب:
حرف های از سر درد و حقیقت یابی شما را خواندم و بر این باور دارم که به دنبال حقیقت هستید
جند نکته را درباره مطلبی که نوشتید یاد آور می شویم انشا الله که راهگشا باشد:
1- تفکیک قائل شدن بین زمان حضور معصوم و غیبت او برای تاثیر دعا در زندگی هیچ دلیلی ندارد(حد اقل شما اقامه نکردید)
توضیح: همان ملاکات و شرایط و آدابی که در زمان معصوم برای دعا هست در غیر زمان معصوم هم هستن
همان موانعی که آن زمان هست اکنون هم می تواند باشد.
اگر کسی کناهکار باشد در زمان معصوم دعا کند بر آورده نمی شود الان هم همین طور . حضور و غیبت معصوم تاثیری در این ملاکات ندارد.
2- بحث توسل و دعا باید در جای خود دیده شود و اگر در غیر آن دیده شود حتما تاثیر مخربی خواهد گذاشت و این مخصوص دعاو توسل نیست بلکه همه آموزه های دینی این گونه اند: مانند توکل، تفویض امور به خدا ، امید به فضل خدا، قضا و قدر ، جبر و اختیار و ... هر اموزه دینی اگر در فهم آن اشتباه صورت گیرد و بر آن اساس عمل شود حتما مخرب خواهد بود. و این اختصاصی به دعا و توسل ندارد.
3- تلاش و کوشش و استفاده از موقعیت های مادی و ابزار های دنیوی مخصوص مسلمان و یا غیر مسلمان نیست هر کس در این دنیای مادی این ابزار مادی را بهتر به کار ببندد نتیجه بهتری در آبادانی دنیا خواهد داشت و این را هر کس منکر شود چیزی از اسلام و قرآن نفهمیده است . فاتبع سببا ، ان لیس للانسان الا ما سعی. سخر لکم ما فی السماوات و ما فی الارض. به تعبیر آیه الله جوادی خدا این را برای همه انسان ها قرار داده بود که به آسمان ها سفر کنند و از منابع زمین بهره برداری کنند خب هر کس در این جهت تلاش کرد به آن دست خواهد یافت و مسلمان و کافر ندارد امور دنیایی ابزار دنیایی می طلبد.
و مسلمانان تا قرن ها این را دریافته بودند و بر جهان پادشاهی می کردند ولی تنبلی کردند آن را از دست دادند.
4- بدون شک دعا در عالم آفرینش اثر می گذارد و این تاثیر نه تنها معنوی بلکه مادی هم می تواند باشد یعنی نه تنها موجب غفران و رضوان الهی در آخرت می شود می تواند در دنیا اثر تکوینی بگذارد مریضی خوب شود بلایی رفع شود یا تبدیل گردد دشمنی معدوم شود و... این یکی از از آموزه های اساسی دین ماست که قرآن به صراحت آن را بیان داشته است: «ادعونی استجب لکم..» ««وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی وَ لْیُوءْمِنُوا بی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ»؛ «هر گاه بندگانم از تو درباره من سؤال کردند، [بگو] من نزدیکم، دعای دعا کننده را به هنگامی که مرا می خواند، پاسخ می گویم. پس باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا هدایت یابند [و به مقصود برسند].» و تاثیر آن در امور مادی و معنوی بیان صریح روایات است
در روایتی در ذیل این آیه شریفه آمده است: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی... کَانَ إِذَا بَعَثَ نَبِیّاً قَالَ لَهُ إِذَا أَحْزَنَکَ أَمْرٌ تَکْرَهُهُ فَادْعُنِی أَسْتَجِبْ لَکَ وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَعْطَی أُمَّتِی ذَلِکَ حَیْثُ یَقُولُ أُدْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ؛ خدای تبارک و تعالی... هر گاه پیامبری را می فرستاد، به او می فرمود: هر گاه امر ناخوشایندی تو را اندوهگین ساخت، مرا بخوان! پا سخت را می دهم. و خداوند متعال این موهبت را به امت من نیز داد که فرمود: بخوانید مرا تا شما را اجابت کنم.»
در قرآن دعا های مختلف پیامبران نقل شده است اعتقاد به این آیات ما را بر این کا تحریک می کند مخصوصا قسمت آخر دعای یونس «کذلک ننجی المومنین»
دعای حضرت ایوب علیه السلام : «وَ أَیُّوبَ إِذْ نادی رَبَّهُ أَنِّی مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرّاحِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ فَکَشَفْنا ما بِهِ مِنْ ضُرٍّ وَ آتَیْناهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ ذِکْری لِلْعابِدینَ»؛ «و ایّوب را [به یاد آور] آن زمان که پروردگارش را خواند [و عرضه داشت]: بد حالی و مشکلات به من روی آورده و تو مهربان ترین مهربانانی! ما دعای او را مستجاب کردیم و ناراحتیهایی را که داشت، برطرف ساختیم و خاندانش را به او باز گرداندیم و همانندشان را بر آنها افزودیم تا رحمتی از سوی ما و تذکّری برای عبادت کنندگان باشد.»
دعای حضرت نوح علیه السلام : «وَ نُوحاً إِذْ نادی مِنْ قَبْلُ فَاسْتَجَبْنا لَهُ فَنَجَّیْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْکَرْبِ الْعَظیمِ»؛

«و نوح را [به یاد آور] هنگامی که پیش از آن [زمان پروردگار خود را[ خواند! ما دعای او را مستجاب کردیم و او و خاندانش را از اندوه بزرگ نجات دادیم.»

ـ دعای حضرت موسی علیه السلام : «رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقیرٌ»؛ «پروردگارا! هر خیر و نیکی که بر من فرستی، به آن نیازمندم.»

ـ دعای حضرت آدم و حوا علیهم السلام پس از تخلف از فرمان الهی: «قالا رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرینَ»؛ «گفتند: پروردگارا! ما به خویشتن ستم کردیم و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی، از زیانکاران خواهیم بود.»

ـ دعای حضرت یونس علیه السلام : «فَنادی فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ * فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُوءْمِنینَ»؛ «پس در آن ظلمتها [ی متراکم] صدا زد: [خداوندا!] جز تو معبودی نیست. منزّهی تو! من از ستمکاران بودم. پس ما دعای او را به اجابت رساندیم و از آن اندوه نجاتش بخشیدیم و این گونه مؤمنان را نجات می دهیم.»
نکته قابل توجهی که در آیه آخر وجود دارد، این است که خداوند متعال با عبارت «وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُوءْمِنینَ» در واقع، یک اصل کاربردی را که برای تمامی مؤمنین قابل اجرا می باشد، مطرح کرده است و آن اینکه هر آن کس که دچار غم و اندوه گردد، اگر خدا را به یاد آورد و او را بخواند، خداوند او را از آن غم نجات می بخشد.

6- از امام علی (ع) درباره دعا و تاثیر آن در عالم آفرینش سوال کردند فرمود: «الدعا یرد القضا» قضای الهی بر این تعلق گرفته در خیابان که رد می شوی موتوری بی کله بیاد بزنه به تو و ماه ها گرفتار این باشی در این که موتور به تو بزند تو مقصر نبودی داشتی رد می شدی درست هم راه می رفتی ولی این موتور تند و بی کله می رفت اگر لحظه ای دورتر یا زودتر از این جا رد می شدی این اتفاق نمی افتاد دعاهای تو برای عافیت و سلامت این جا اثر می گذارد و قضا و قدر برطرف و تبدیل می شود.
7- پیامبر این دعا را وسیله و ابزار مومن می داند و موثر در عالم آفرینش می داند رزق را زیاد می کند و ... «رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «أَ لَا أَدُلُّکُمْ عَلَی سِلَاحٍ یُنْجیُکُمْ مِنْ أَعْدائِکُمْ وَ یُدِرُّ أَرْزَاقَکُمْ قَالُوا بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ تَدْعُونَ رَبَّکُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ فَإِنَّ سِلَاحَ الْمُوءْمِنِ الدُّعَاءُ؛ آیا سلاحی را به شما نشان دهم که از دشمنان نجاتتان می دهد و روزیتان را زیاد می کند؟ عرض کردند: آری، ای رسول خدا! فرمود: شب و روز پروردگارتان را بخوانید؛ زیرا که سلاح مؤمن دعاست.»
8- همان طور که گفتید دعای بدون عمل فایده ندارد این هم آمزه ای دینی است که اگر آن را ندانیم و یا به آن عمل نکنیم بلا شک نه تنها پیشرفت نمی کنیم بلکه عقب هم می مانیم: «الدعا بلا عمل کالقوس بلا وتر » دعای بدون عمل مانند کمان بدون زه است هرچقدر هم که ماهر باشی تیری از سوی تو پرتاب نمی شود.
این مقایشه و آزمونی که به راه انداختید اگر می توانست در عالم واقع انجام می شد بلا شک نتیجه های روشنی داشت. دو نفر را تصور کن هر دو یک عمل پیچیده و طولانی و خطرناک را با هم شروع می کنند این دو از نظر توانایی فکری و توانایی بدنی و هوش ذکاوت و ... مساوی اند فقط یکی مسلمان با روحیه ای دعا کننده و دیگری لامذهب بی دین بی قید و بند کذام یک در کار بهتر به نتیجه می رسند.
9- نقش خدا در عالم آفرینش و ادامه نفوذ خدا «بل یداه مبسوطتان» این خدای عالم قادر و حکیم گفته مرا بخوانید تا شما را استجابت کنم چرا اجابت نکند .
10 - هر کاری شرایطی دارد که اگر آن شرایط انجام نشود کار یا انجام نمی شود یا ناقص انجام می گیرد دعا هم این گونه است و از این قاعده مستثنی نیست.
11- با این فرمایش شما که "بی محابا مردم را به توسل و دعا دعوت کردن خوب نیست" تا حدودی موافقم به نظر بنده باید برای مردم جایگاه دعا و توسل را بهتر توضیح داد تا دچار تنبلی و عافیت طلبی نشد. و عدم تبیین دقیق آن موجب یاس و سرخوردگی مردم می شود